Een ongemakkelijke waarheid: we duwen mannen in hokjes
Het is Internationale Mannendag. Geen dag om jezelf op de borst te slaan, maar om stil te staan bij een harde realiteit: mannen gaan gebukt onder uitdagingen waar we het te weinig over hebben. Ruim 80 procent van de daklozen is man, mannen plegen twee keer zo vaak zelfmoord als vrouwen, en in de verslavingszorg zijn driekwart van de cliënten mannen. Toch lijkt er weinig ruimte om over deze problemen te praten, laat staan om ze op te lossen.
Aan mannen worden nog steeds verwachtingen opgelegd die niet altijd stroken met hun eigen gevoelens en behoeften. Sommigen voelen de druk om 'stoer' te zijn en geen hulp nodig te hebben, terwijl anderen juist ervaren dat ze niet mogen voldoen aan traditionele ideeën van mannelijkheid. Maar de cijfers vertellen een ander verhaal. Achter diverse façades schuilt vaak een diepe eenzaamheid, mentale worsteling of zelfs een destructieve vlucht in alcohol en drugs. Problemen die jarenlang worden weggedrukt omdat veel mannen geen passende hulp zoeken of die domweg niet kunnen vinden.
Het huidige zorgsysteem helpt daar niet bepaald bij. Therapieën zijn vaak gericht op praten over je gevoelens, iets wat kan helpen, maar ook niet altijd aansluit bij de verschillende belevingswerelden van mannen. Canadese onderzoekers tonen aan dat alternatieve therapieën, zoals sport of bewegingsinterventies, juist effectief kunnen zijn bij het behandelen van depressies bij mannen. Komt bij dat op basisscholen een groot tekort is aan mannelijke rolmodellen, dat de meeste psychologen vrouwen zijn en 90 procent van de psychologiestudenten ook. Niet vreemd dus dat de benadering vooral werkt voor vrouwen.
Tijd om met de deur in huis te vallen: mannen zijn geen vrouwen. Ze hebben hun eigen manier van voelen, denken en herstellen. Een standaardaanpak werkt niet. Neem de verslavingszorg: bij veel instellingen is duidelijk dat mannen vaker naar middelen grijpen om te ontsnappen. Waarom kijken we niet verder naar wat deze mannen écht nodig hebben?
Misschien is dat omdat we mannen in hokjes duwen. We leggen hen verwachtingen op die hen beperken - of het nu gaat om kracht en onafhankelijkheid, of juist het gevoel dat ze niet aan bepaalde idealen mogen voldoen. En toegeven dat je het even niet weet? Dat wordt vaak gezien als zwak. Maar laten we eerlijk zijn: wat is er sterker dan toegeven dat je hulp nodig hebt? Dat je wilt werken aan jezelf, voor jezelf en de mensen om je heen?
En dan de grote vraag: wat is mannelijkheid? Mogen we het daar nog over hebben? Niet als vastomlijnd ideaal dat voor iedereen hetzelfde moet zijn, maar als een divers begrip dat ruimte biedt voor kracht én kwetsbaarheid, voor onafhankelijkheid én verbondenheid. Hoe zorgen we ervoor dat mannen die ruimte ervaren? Dat ze zichzelf mogen zijn, los van beperkende verwachtingen en taboes?
Internationale Mannendag is geen excuusdag. Het is een moment om de discussie aan te wakkeren. Niet alleen over wat er mis is, maar vooral over wat beter kan. Hoe zorgen we ervoor dat mannen zich gehoord voelen, dat ze passende zorg krijgen, dat ze niet alleen overleven maar ook echt léven?
Dus of je nou man of vrouw bent, het is tijd om het taboe te doorbreken. Laat mannen zien dat kwetsbaarheid geen zwakte is. Dat het oké is om hulp te vragen. En dat we moeten vechten voor een samenleving waarin iedere man zichzelf kan zijn - met alle kracht én kwetsbaarheid die daarbij hoort.
Jerke Setz (26) is voorzitter van PerspectieF (ChristenUnie-jongeren).
Praatmee