Tijdens het onderzoek, bekend als het 'Explaining Atheism' project, werden bijna 25.000 mensen uit verschillende landen ondervraagd, waaronder Brazilië, China, Denemarken, Japan, de Verenigde Staten en dus het Verenigd Koninkrijk. Het doel van het onderzoek was om inzichtelijk te maken waarom sommige mensen atheïst zijn en waarom sommige landen een hoger percentage atheïsten hebben dan anderen.

De cijfers uit deze studie werden gecombineerd met eerdere gegevens van het ‘Understanding Unbelief’ project (2017–2021), evenals met resultaten uit de British Social Attitudes Survey en de World Values Survey. Op basis van deze gegevens concluderen de onderzoekers dat atheïsten nu een relatieve meerderheid vormen in het Verenigd Koninkrijk. Gedetailleerde cijfers over deze bevindingen waren echter nog niet beschikbaar op het moment van publicatie.

Uit de World Values Survey (2017–2022) blijkt dat het Verenigd Koninkrijk nu bijna gelijk verdeeld is tussen mensen die wel in God geloven (47,7 procent) en mensen die niet in God geloven (48,5 procent). Dit is een opvallende daling in vergelijking met 1981, toen driekwart van de Britten nog aangaf in God te geloven. Deze cijfers illustreren de sterke afname van religie in het land.

Een vergelijkbare trend kwam naar voren uit de volkstelling van Engeland en Wales in 2021, waarin 37,2 procent van de bevolking aangaf geen religie te hebben, een stijging van een kwart in 2011. Het aantal mensen dat zich identificeert als christen daalde voor het eerst tot een minderheid, namelijk 46,2 procent van de bevolking.

Het onderzoek werd uitgevoerd door verschillende universiteiten in het Verenigd Koninkrijk, waaronder Brunel University in Londen en de University of Kent. Dr. Lois Lee, onderzoeker aan de University of Kent, merkte op: “Het Verenigd Koninkrijk betreedt zijn eerste atheïstische tijdperk. Hoewel atheïsme al lange tijd een rol speelt in onze cultuur – denk aan figuren als Karl Marx, George Eliot of Ricky Gervais – zijn het nu voor het eerst in onze geschiedenis de atheïsten die de theïsten in aantal overtreffen.”

Volgens de studie zijn de sterkste invloeden op iemands geloof de opvoeding en de maatschappelijke verwachtingen over het geloof in God. In de British Social Attitudes Survey van 2021, die gegevens verzamelde uit 2019, gaf meer dan de helft van de respondenten (52 procent) aan geen religie te hebben, terwijl een kwart aangaf niet in God te geloven. Interessant genoeg ontdekten de onderzoekers dat atheïstische ouders niet per se voorkomen dat hun kinderen in God geloven, maar wel sterk beïnvloeden of hun kinderen moreel tegen religie zijn.

Een opmerkelijke bevinding uit het onderzoek is dat veel atheïsten en agnosten toch enige vorm van geloof in het bovennatuurlijke hebben. Hoewel ze niet in een god geloven, houden velen vast aan andere spirituele of bovennatuurlijke overtuigingen. Dit wijst erop dat het afwijzen van religie niet altijd betekent dat mensen alle vormen van spiritualiteit verwerpen.

Professor Jonathan Lanman, hoofdonderzoeker van het project en verbonden aan Queen's University, lichtte de bevindingen toe: “Onze grote interculturele onderzoeken laten zien dat, hoewel veel factoren iemands geloof in kleine mate kunnen beïnvloeden, de belangrijkste factor de mate is waarin iemand gesocialiseerd wordt om in God te geloven. Andere populaire theorieën, zoals intelligentie, emotionele stoïcijnsheid, gebroken gezinnen of rebellie, blijken niet op te gaan bij empirisch onderzoek.”