Kerkfusie: Waarom verdriet bij mij overheerst

Wat zijn de mooiste ontwikkelingen in de kerk? Gezien de vele scheuringen die Nederland rijk is, behoren kerkfusies daar zeker bij! Het is erg als één kerk in tweeën splitst, het is mooi als twee kerken tot één worden. Dan moest maandag een mooie dag zijn: NGK en GKv worden één: NgK. Toch kan ik hier niet mee blij zijn. Waarom niet?

Dit artikel is je cadeau gedaan door cvandaag Premium lid Jeffrey Schipper.

Word ook lid

Feestmaal
Bij een huwelijksdag hoort een feestmaal! Het bruidspaar straalt, de gasten namen hun beste humeur mee, de kok heeft enorm zijn best gedaan, het eten ziet er geweldig uit en eigenlijk kan het alleen maar mooi worden. Totdat iemand roet in het eten gooit. Roet in de soep, roet op de zalmsalade, roet over de taart, roet overal. Een ramp! Behalve… als het helemaal geen goed voedsel was. Als alles er wel mooi uit zag maar in feite bedorven was. Als de kok wel hard gewerkt had maar de verkeerde ingrediënten gebruikt. Als het bruidspaar er wel stralend uit zag, maar op verkeerde gronden getrouwd was.

Vandaag gooi ik wat roet in het eten. Nu ja, ik doe het alleen van afstand, dus het feest zal er niet erg door verstoord worden. Misschien kom ik niet veel verder dan een roetveeg op het stokbrood, maar die is er dan toch.

Nee, dat is geen mooi werk. Meedoen met een feest is fijner. Zeker met een huwelijksfeest. Maar ja, als je meent dat het huwelijk nooit zó gesloten had mogen worden, en als je er van overtuigd bent dat er nog maar weinig goed voedsel geserveerd wordt, dan kun je moeilijk leuk doen.

Hertrouw
Het zou zo mooi kunnen zijn. Hertrouw na echtscheiding. De ene partner nam het vroeger niet zo nauw; nee, van overspel was geen sprake, maar wel van ontrouw. De andere partner was stellig: zó zijn we niet getrouwd! Die partner was sowieso stellig trouwens, erg scherp soms. Lang verhaal kort: de makkelijke en de moeilijke hielden het niet meer uit met elkaar. Maar na 56 jaar toch weer een paar!

Hoe gaat dat? Wel, de strenge partner belijdt natuurlijk schuld over diens harde opstelling. En de ontrouwe partner belijdt natuurlijk schuld over diens ontrouw. En allebei beloven ze beterschap. Ja, zo zóú het kunnen gaan. De werkelijkheid is anders.

In 1967 was er de scheiding tussen (wat nu heet) GKv en NGK. Predikanten en gemeenten van de NGK wilden wat meer ruimte, die van de GKv wilden zichzelf en anderen strak binden. Dat ging er soms hard aan toe. Daarover hebben de GKv onlangs schuld beleden. Van de kant van de NGK was er echter geen schuldbelijdenis over de getoonde ontrouw. Dat hoefde niet, want inmiddels zijn de GKv ook veranderd. Achteraf gezien geven ze de NGK helemaal gelijk.

Foute fusie
Het is nog sterker. De NGK zijn wél veranderd, maar dan in progressieve richting. In eerste instantie waren de GKv daarover erg bezorgd. Zo werd uitgesproken, dat het aanvaarden van de vrouw in het ambt door de NGK een onoverkomelijk struikelblok was voor de GKv in kerkelijke samenwerking. Let wel, dit was nog in 2007! Maar dat is allemaal voorbij. In de GKv heeft men het licht gezien. Er is een nieuwe vorm van Bijbellezen gekomen. Evolutietheorie? Die is nog niet helemaal aanvaard, maar de meesten doen er niet moeilijk meer over. Vrouw in het ambt: helemaal top. Homoseksuele relaties: een verrijking. Kinderen aan het avondmaal: natuurlijk. Belijdenisgeschriften: niet al te serieus nemen. Preken: niet te lang en niet te scherp. Twee keer per zondag naar de kerk: amper meer van deze tijd. Bij de doop de zonde benoemen: vooral niet te duidelijk. Catechisatie: houd het leuk. Zó gaat men de nieuwe kerk in.

Helaas valt er nog heel wat meer te noemen. Dit hoef ik nu niet te doen, door anderen is dit reeds veel meer gedaan. Bijvoorbeeld in het blad Nader Bekeken, door de Kerngroep Bezinning GKv, door eeninwaarheid etc.

Verdriet
Een fusie zou geweldig kunnen zijn. Als ik me probeer in te leven in leden van genoemde kerken, dan kan ik me niet anders voorstellen dan dat de vreugde overheerst. Ouderen die zich met pijn de ruzies van toen herinneren. Predikanten die nu herkenning vinden. Jongeren die blij zijn met een positief bericht van het kerkelijk front. Ik zou graag blij willen zijn met de blijden en de betrokkenen hartelijk feliciteren. Of nog beter: openbaar dankzegging doen – ook al maak ik van deze kerken geen deel uit.

Maar ik kan dit niet. Het verdriet overheerst. Omdat ik weet van broeders en zusters die nu nog deel uitmaken van de GKv, en van anderen die reeds vertrokken zijn, die met groot verdriet de afbraak van hun kerk gadeslaan. Omdat ik veel gehad heb aan commentaren van prof. J. van Bruggen en aan ethische adviezen van prof. J. Douma – wier visies nu volstrekt genegeerd worden. Omdat ik besef dat de gemeenteleden het échte Woord nodig hebben. Omdat ik geloof dat deze fusie niet is tot versterking van het getuigenis van de kerk maar tot verslapping. Omdat Christus wel bidt voor de eenheid (Joh. 17:21), maar evenzeer voor ‘heiliging in de waarheid’ (Joh. 17:17). Vandaar mijn condoleances (wat betekent: ik lijd mee).

Verwachting
Aan de andere kant ben ik wel een beetje jaloers. In een paar jaar tijd hebben de synodes van twee kerken het voor elkaar gekregen, dat kerken samen gaan. Wat zou het mooi zijn, als kerken die wél echt op grond van Schrift en belijdenis willen staan diezelfde weg gaan. We kunnen niet volstaan met vasthouden aan de waarheid, we zullen ook moeten zoeken naar eenheid. In dat opzicht past ons bij het beschouwen van deze fusie ook schuldbelijdenis. Waarom kunnen wij zo gemakkelijk leven met verdeeldheid? Waarom is er niet meer verlangen, niet meer zoeken naar eenheid?

Gelukkig zijn er positieve geluiden. De gemeenten die niet mee willen met de fusie, willen ook geen eigen kerkje stichten maar publiceren een verklaring van samenwerking. Op allerlei plaatsen heb ik de afgelopen jaren informeel verlangen naar meer eenheid gemerkt. Op Urk hadden we onlangs een bijeenkomst waar de volle kerkelijke breedte vertegenwoordigd was. Soms brengt de nood van de tijd ons dichter bij elkaar, maar gelukkig ook het zien dat er aan de andere kant van de kerkmuren meer geestelijke verwantschap is dan we dachten.

Toch is daar mijn grootste hoop niet op gevestigd. De grootste hoop ligt in het gebed van Christus. Hij bidt Zijn Vader of Hij de Kerk wil heiligen in Zijn waarheid. En Hij bidt of Zijn Vader wil zorgen voor eenheid. Dat gebed is verhoord en wordt verhoord. Hij staat er voor in dat er altijd kerken bewaard zullen blijven bij Zijn Woord, in ‘eenheid van het ware geloof’. En straks zal het zijn ‘één kudde en één Herder’. Zonder dwaling, zonder scheuring, zonder kilheid. Die tijd begint met het mooiste huwelijksfeest dat er ooit is geweest (Openb. 19). Want de Bruidegom is volmaakt en Hij maakt Zijn bruid volmaakt (Ef. 5:27) en dan is ook de vreugde volmaakt. Daar kan zelfs de duivel geen roet meer in het eten gooien. 

Ds. M. van Reenen is predikant van de Hersteld Hervormde Kerk op Urk en schrijft maandelijks een column voor Cvandaag.

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium

Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand