Joël Boertjens bestrijdt polarisatie: "Te snel wordt een mening als ‘onbijbels’ weggezet"

"Ik kan heel stoer roepen dat abortus 'moord' is, maar breng ik daarmee mensen om mij heen dichterbij Jezus? Dat is voor mij de maatstaf die ik probeer te hanteren”, stelt Joël Boertjens. Met zijn nieuwe boek ‘Sta op! – Doorbreek polarisatie met hoopvol herstel’ wil de voorganger uit Amsterdam christenen uitdagen om verbinding te zoeken met wie God op je pad brengt. CIP.nl sprak met Boertjens over hoe we volgens hem polarisatie kunnen doorbreken. “Te snel wordt een mening als ‘onbijbels’ weggezet.”

Dit artikel is je cadeau gedaan door cvandaag Premium lid Jeffrey Schipper.

Word ook lid

De gevolgen van de toenemende polarisatie ziet de voorganger ook in christelijk Nederland: “Christenen worstelen enorm met hete hangijzers, zoals Israël, klimaatverandering en seksualiteit. En dan heb ik het nog niet eens over corona, een enorme splijtzwam. Ik heb in het afgelopen jaar in allerlei kerken in het land gepreekt en heb gemerkt dat de spanningen groot zijn. Aan de ene kant is er een groep christenen die alles willen aftimmeren door alle coronaregels strikt in acht te nemen. Een aan de andere kant van het spectrum vind je christenen die direct de koppeling met het einde der tijden leggen en flirten met complottheorieën. Op allerlei terreinen komt naar voren dat het christenen niet goed lukt om in eenheid te leven.”

Op reis met Filippus
In de afgelopen jaren ontdekte Boertjens dat een eeuwenoude Bijbelse geschiedenis hier naadloos op aansluit. In het begin van het Bijbelboek Handelingen treft hij een kerk die samen als familie optrekt, maar óók ruzie maakt. “Ik ben als het ware mee gaan reizen met Filippus en zijn wonderbediening (Handelingen 8:26-40, red.)”, vertelt hij. “We hebben het over een charismatische powerman die mensen de handen oplegde en in Jezus’ naam genezing uitsprak. Vervolgens wordt hij door de Heilige Geest opgedragen naar een stille woestijn te gaan."

"Op die spannende en eenzame reis ontmoet Filippus een Ethiopiër (de Kamerling, red.). Dit is een man met een ingewikkelde seksuele status vanwege genitale verminking, een topfunctionaris in eigen land, die in Israël echter met fronsende wenkbrauwen wordt begroet. In het land van Filippus werden Ethiopiërs echt als minderwaardig beschouwd. Die ontmoeting moet voor de apostel dus super spannend zijn geweest. Filippus was brutaal door op de man af te stappen, maar zocht ook naar verbinding door te vragen: ‘Begrijp je wat je leest?’ En dan te bedenken dat hij dit zei tegen de ‘minister van Financiën’ van Ethiopië. Ik noem Filippus om die reden constructief brutaal. Op die manier sluit Filippus aan bij de zoektocht en vragen van de ander.”

Wat maakt de houding van Filippus in jouw ogen extra bijzonder?
“God had in Deuteronomium laten optekenen dat voor iemand als de Kamerling geen plaats is in Gods gemeente. Filippus had Deuteronomium 23:2 kunnen citeren: ‘Mannen bij wie de zaadballen zijn geplet of het lid is afgesneden, mogen niet deelnemen aan de dienst van de HEER.’ Blijkbaar doet God soms ook iets nieuws en zijn sommige door Hem gegeven richtlijnen voor een bepaalde tijd. Filippus presenteert zich vervolgens niet als de inclusieve apostel met een wollig praatje. Hij merkt op dat het verlangen van de Kamerling is afgestemd op God en laat de Geest z’n werk doen. Daarom concludeerden zij dat er niets in de weg stond om de Ethiopiër te laten dopen.”

Naast ‘verbinden’ en ‘volgen’ besteedt Boertjens ook een aantal hoofdstukken aan ‘vrucht dragen’. “Kerkvaders schrijven over de Kamerling dat hij later kerken heeft gesticht in Ethiopië. Er is documentatie te vinden waaruit blijkt dat er een paar eeuwen na de gebeurtenis in Handelingen 8 een opwekking heeft plaatsgevonden, waarna het christendom daar veel wortel heeft geschoten. En zo heeft de eunuch als het ware veel geestelijke zonen en dochters gekregen die hij fysiek niet kon krijgen. Dit sluit aan bij een profetie in Jesaja 56 waarin is voorzegd dat de Ethiopiër iets beters zou krijgen dan zonen en dochters. Na die bijzondere ontmoeting droegen Filippus en de Kamerling op hun eigen manier vrucht, dwars door de gebrokenheid heen.”

Hoe kunnen we dit verhaal uit Handelingen 8 vertalen naar het leven van een christen in Amsterdam of Veenendaal anno 2021?
“Ik denk dat verbinding maken op iedere plek moeilijk is. Hoe leg je contact met mensen uit andere culturen of met mensen die je enorm irritant vindt? Of wiens levensstijl volkomen anders is dan de jouwe? Dit zijn herkenbare vragen voor iedereen. Dat vraagt om moed. De kunst is om door je eigen gebrokenheid heen herstel te ‘leven’. Kun je pas vrucht dragen als alles goed gaat in je leven? Het verhaal van Filippus en de Ethiopiër toont aan dat het kan dwars door de pijn heen, in de kracht van de Geest.”

De coronacrisis legt veel polarisatie bloot. Wat heeft dit verhaal tot ons te zeggen met betrekking tot de coronaregels en de coronapas?
“De eerste stap is erkennen dat het complex is”, maakt de schrijver duidelijk. “Toon begrip wanneer mensen vraagtekens zetten bij het coronabeleid, maar wees ook realistisch als felle critici iedere politicus wantrouwen. In zo’n gesprek geeft die erkenning verlichting. Mijn ervaring is dat wanneer ik met mensen spreek met een uitgesproken mening over corona, mijn beeld heel anders is dan ik van tevoren over die persoon had. Wanneer je met iemand spreekt die deelnam aan een Black Lives Matter- of coronademonstratie en persoonlijke verhalen aanhoort, begrijp je die persoon veel beter. Dat voorkomt dat je etiketjes op elkaar plakt. En dan worden standpunten veel minder belangrijk dan je in eerste dacht.”

Maar moet je niet wel eens met je vuist op tafel slaan? Verbinding zoeken kan al heel snel overkomen als de confrontatie vermijden.
“Als Jezus confronteert doet Hij dat op momenten wanneer anderen elkaar de ruimte ontnemen. Dan gebruikt Hij tegenover de Farizeeën woorden die ik niet mag gebruiken. Wanneer trekt Jezus fel van leer? Als wordt beweerd dat kinderen niet bij Hem mogen komen bijvoorbeeld. Als je je mening als waarheid verkondigt en daarmee ruimte voor anderen ontneemt, onteer je de ander. Alsof een broer of zus met een ander standpunt niets heeft begrepen van de Bijbel en zich niet laat leiden door de Heilige Geest.”

Klopt mijn indruk dat christenen vaak op verkeerde momenten de confrontatie zoeken? Bijvoorbeeld door een D66-politicus te demoniseren?
“Dat is een goed punt. Onlangs reed ik achter een auto met allerlei Jezus-fan teksten. ‘Jezus is liefde’ pronkte groots. Maar ergens stond ook een grote sticker met de tekst: ‘Abortus is moord.’ Niet lang geleden sprak ik met een jong meisje die onder grote druk als tiener een abortus heeft moeten ondergaan. Zij zat huilend aan tafel vanwege haar schuldgevoel en vroeg zich af of ze nog wel welkom is bij God. Dan vraag ik mij af: hoe zou zij achter die auto hebben gereden? Je kunt als christen stoer laten zien dat ‘abortus moord is’, maar komt het meisje dat ik sprak daarmee dichterbij Jezus? Natuurlijk is het soms goed om te confronteren, maar ik probeer wel iemand dichterbij Jezus te brengen. Dat is voor mij de maatstaf die ik probeer te hanteren.”

Veel mensen zullen ‘amen’ zeggen op je boodschap maar toch ook zeggen: ‘Doet die Joël Boertjens niet te veel water bij de wijn?’
“Dan vraag ik me af: moet die ander per se in jouw kerk terechtkomen en moet iedereen in jouw kerk hetzelfde standpunt hebben? We zijn verbonden aan elkaar omdat we elkaars hart en Jezus kennen. De dagelijkse realiteit is dat christenen niet bij dezelfde mening uitkomen. Je kunt dan al snel als ‘vrijzinnig’ of ‘onbijbels’ worden weggezet. Maar als we erkennen dat we allebei oprecht de Bijbel onderzoeken en bidden en desondanks tot een andere conclusie komen, praten we op een hele andere manier over elkaar en kunnen we door één deur.”

Hoe kunnen christenen in hun omgeving verbinding leggen met anderen én vanuit hun geloof verschil maken?
“Door open te zijn over je motieven”, antwoordt Boertjens. “Doe je dat vanuit een houding dat je iets te brengen hebt aan de ander omdat het anders verkeerd afloopt met die persoon? Dat kan zo zijn, maar wees daar dan in ieder geval open over. En ben je bereid om met andere mensen op te lopen? Iemand zien als een evangelisatieproject is voor mij bijvoorbeeld geen echte vriendschap.

Eén van mijn beste vrienden is geen christen. Ik zeg wel eens met een knipoog: ‘We zingen in de kerk ‘er is geen vriend zo trouw als Jezus’, maar hij komt aardig in de buurt.’ Een hele loyale gast die ook bereid is om mee te denken over dingen die spelen in de kerk. We proberen elkaar niet in elkaars kamp te krijgen, maar praten wel heen open over onze overtuigingen. Dat is volgens mij een goed begin. Toen ik met mijn boek bezig was, heb ik hem gezegd dat ik hem als ‘niet-christen’ in mijn boek wilde omschrijven. ‘Doe ik met deze term recht aan jouw motieven?’, vroeg ik hem op de man af. Dit leidde tot een heel mooi gesprek."

‘Begrijp je wat je leest?’, vroeg Filippus aan de Kamerling. Stel belangstellende vragen en laat de rest aan God over.”

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium

Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand