Tim Keller legt vinger op de zere plek: "Vergeving is in de kerk vaak misbruikt"

Nieuws 17 november 2022
Tim Keller

Auteur en predikant Tim Keller begint zijn nieuwe boek met een waarschuwing dat vergeving in de kerk "de verkeerde kant op is gegaan". Religion News bespreekt het nieuwe boek van de theoloog en staat stil bij zijn oproep tot een betere kijk op vergeving.

Keller citeert een bekende gelijkenis uit het boek Mattheüs in het Nieuwe Testament, waarin een koning één van zijn dienaren vergeeft, die een fortuin schuldig is en het niet kan terugbetalen. In plaats van dankbaar te zijn, draait de knecht zich om en laat één van zijn collega's, die hem een schijntje schuldig was in vergelijking met zijn eigen schuld, in de gevangenis gooien.

Wanneer de koning erachter komt, is hij woedend en trekt hij zijn aanvankelijke vergeving in.

"We mogen het confronterende karakter van deze gelijkenis niet missen", schrijft Keller in Vergeven: waarom zou ik en hoe kan ik?. ā€œJezus' gelijkenis over vergeving is geen feelgoodverhaal over mensen die Gods vergeving ontvangen en vervolgens gretig de liefde verspreiden naar anderen. Het is eerder een verhaal over een man die om vergeving vraagt en vervolgens volkomen onveranderd blijft als hij die krijgt.ā€

"Mensen hebben vergeving gebruikt als een manier om de waarheid te vernietigen", zei Keller.

Het nieuwe boek komt op een moment dat veel Amerikanen een vergevingscrisis doormaken, betoogt Keller, deels omdat het idee van vergeving vaak is misbruikt, vooral in religieuze kringen. Soms, schrijft hij, zijn overlevenden van misbruik onder druk gezet om die misbruikers te vergeven en gewoon verder te gaan. Of vergeving wordt gebruikt om de waarheid te verdoezelen over de schade die mensen anderen hebben aangedaan.

"Mensen hebben vergeving gebruikt als een manier om de waarheid te vernietigen", zei Keller.

Berouw
De predikant uit New York City, van wie meer dan 3 miljoen boekexemplaren zijn verkocht, gelooft dat vergeving niet mogelijk is zonder waarheid. Hij verbindt de term vergeving met het idee van 'berouw', dat volgens hem uit de mode is geraakt.

Die term, vertelde hij aan Religion News Service in een interview, betekent "eerlijk zijn over onze tekortkomingen en wangedrag".

"Het woord berouw betekent om vergeving vragen", zegt hij. "Als je denkt dat je niets verkeerd hebt gedaan, heb je geen berouw getoond."

Keller, die in 2017 met pensioen ging als predikant van de Redeemer Presbyterian Church, is de afgelopen jaren actief gebleven ondanks het feit dat hij behandeld wordt voor alvleesklierkanker. Hij ondergaat momenteel immunotherapie. Hij zegt dat sommige van zijn tumoren zijn gekrompen. "Dat heeft me meer tijd gegeven."

Keller, die bekend staat om zijn conservatieve maar niet-confronterende benadering van zijn bediening, is de afgelopen maanden onder vuur komen te liggen door kritiek van mensen die zeggen dat zijn 'innemende' benadering van het omgaan met cultuur niet langer werkt in zo'n gepolariseerde tijd. Keller vertelde aan Religion News Service dat hij dergelijke kritiek raadselachtig vindt. Als evangelicale predikant in New York, zei hij, waren zijn opvattingen vaak in strijd met de bredere cultuur. Maar dat weerhield hem er niet van om zich als een christen te gedragen.

In een recent interview gaf Keller toe dat hij in het verleden worstelde met vergeving. In het begin van zijn huwelijk, zo vertelt Keller, vergaf hij zijn vrouw soms niet.

"Er was nooit een neutrale werkomgeving", zegt hij. "We hebben altijd tegenstand gehad." In 2017 kondigde Princeton Theological Seminary plannen aan om Keller de Kuyper Prize for Excellence in Reformed Theology and Public Witness te geven, maar bedacht zich later vanwege zorgen over Kellers opvattingen met betrekking tot vrouwen in de bediening en LHBTI-rechten.

TuTu
Al vroeg in het boek citeert Keller wijlen Desmond Tutu, de Zuid-Afrikaanse geestelijke; de overleden auteur Bell Hooks; en voormalig columnist van de New York Times, columnist Elizabeth Bruenig over het belang van vergeving en de noodzaak om gerechtigheid in evenwicht te brengen met het respecteren van degenen die kwaad doen.

Het citaat van Hooks, ontleend aan een gesprek met dichter Maya Angelou, maakt dat op een krachtige manier duidelijk. "Voor mij", zei Hooks, "zijn vergeving en mededogen altijd met elkaar verbonden: hoe houden we mensen verantwoordelijk voor hun wandaden en houden we tegelijkertijd voldoende contact met hun menselijkheid om te geloven in het vermogen om te worden getransformeerd?"

In het boek legt Keller uit waarom vergeving nodig is en schetst hij een stapsgewijze benadering van hoe vergeving op een gezonde manier kan worden verleend. Zowel op maatschappelijk niveau als in de alledaagse, dagelijkse conflicten die de meeste mensen ervaren.

In een recent interview gaf Keller toe dat hij in het verleden worstelde met vergeving. In het begin van zijn huwelijk, zo vertelt Keller, vergaf hij zijn vrouw soms niet. Zelfs als ze zei dat ze spijt had van iets dat ze had gedaan. Door dat te doen, zei hij, kreeg hij een gevoel van superioriteit, maar kon hij ook vasthouden aan het gevoel dat hem onrecht was aangedaan. Dat leidde tot problemen in hun huwelijk, iets waar ze later dus doorheen moesten.

Voor Keller is ƩƩn van de belangrijkste aspecten van vergeving wat hij noemt 'het welzijn van de kwaaddoener voor ogen hebben'.

Het onthouden van vergeving kan mensen een gevoel van macht over anderen geven, stelt Keller dan ook. "Als je iemand wil straffen, maak je het hem echt moeilijk om om vergeving te vragen."

Welzijn van de dader
Voor Keller is ƩƩn van de belangrijkste aspecten van vergeving wat hij noemt 'het welzijn van de kwaaddoener voor ogen hebben'. Het idee is ontleend aan het bevel van Jezus aan zijn volgelingen om hun 'vijanden lief te hebben'.

'Een geheim om het kwaad te overwinnen is om het te zien als iets dat verschilt van de boosdoener', schrijft hij. 'Onze ware vijand is het kwaad in deze persoon en we willen dat het in hem of haar verslagen wordt.'

Keller maakt zich zorgen dat vergeving in onze gepolariseerde samenleving als zwak of onverstandig wordt beschouwd. Hij vraagt zich ook af of de angst om te worden gecanceld ervoor heeft gezorgd dat mensen niet willen toegeven dat ze iets verkeerd hebben gedaan.

'Mensen zijn gewoon bang om naar buiten te komen en te zeggen: ik wil echt dat je me vergeeft', aldus Keller. 'Ze durven het gewoon niet te doen.'

Consequenties
Als predikant stelt Keller dat verzoening het langetermijndoel van vergeving is. Vergeving kan de deur openen naar herstelde relaties als degenen die kwaad hebben gedaan bereid zijn hun daden goed te maken.

Hij waarschuwt ook dat vergeving niet betekent dat er geen consequenties zijn voor wangedrag. Een predikant of kerkleider die schuldig is aan wangedrag kan bijvoorbeeld worden vergeven, maar kan wel het recht verliezen om ooit weer in leiderschapspositie te worden geplaatst.

Keller benadrukte ook dat na vergeving vertrouwen moet worden verdiend. "Ik denk eigenlijk niet dat als iemand mij heeft vergeven, dat betekent dat ze mij ook direct weer moeten vertrouwen", zegt hij. ā€œMensen die vergeven zijn, worden niet per se automatisch teruggezet op de plek waar ze waren. Je moet tijd hebben om het vertrouwen in mensen weer op te bouwen. Je moet dat erkennen en het hen niet kwalijk nemen als ze je niet meteen vertrouwen.ā€

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

cvi
Nieuws

Waarom het ND berichtgeving over Christenen voor Israƫl niet rectificeert

Het Nederlands Dagblad heeft besloten haar berichtgeving over het onderzoek naar Christenen voor Israƫl (CvI) niet te rectificeren. CvI diende daartoe een verzoek in, maar de krant ziet geen aanleiding om dat te doen. In een uitgebreid statement legt

Diederik van Dijk
Persbericht

Na lang aandringen SGP wordt Transgenderwet eindelijk ingetrokken

ā€œDit is de enige juiste uitkomst", aldus SGP-Kamerlid Diederik van Dijk in reactie op het intrekken van de verruiming van de Transgenderwet. ā€œEr waren twee moties Ć©n een interpellatie voor nodig, maar het resultaat is er.ā€ ā€œKwetsbare jongeren zijn ju

Kamerlid Pieter Grinwis
Persbericht

Aangenomen ChristenUnie-voorstel moet einde maken aan dakloosheid

De Tweede Kamer heeft vandaag met een breed gedragen steun het amendement van Kamerlid Pieter Grinwis c.s. (ChristenUnie) aangenomen, waarmee dakloze gezinnen met minderjarige kinderen worden toegevoegd aan de groepen woningzoekenden die gemeenten ve

Don Ceder
Nieuws

Kamer stemt in met strafbaarstelling illegaliteit: CU-Kamerlid Don Ceder uit stevige kritiek

De Tweede Kamer heeft dinsdag ingestemd met twee wetsvoorstellen die onderdeel zijn van het voorgenomen asielbeleid van het kabinet. Het betreft de strafbaarstelling van illegaliteit en het strafbaar stellen van hulp aan mensen zonder verblijfsvergun

Willem Ouweneel
Video

"Omdat Christus stierf, ben ik gered" - Christenen delen grootste geloofslessen

Wat was de grootste geloofsles die u leerde? Deze vraag stelden wij onlangs aan diverse christenen. Onder anderen CU-Tweede Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke, SDOK-presentator Richard Groenenboom, theoloog Willem Ouweneel en presen

India
Nieuws

Indiase christenen in zee gedumpt: ā€œWe weten niet of ze nog levenā€

De onzekerheid is ondraaglijk voor Sadeq Shalom en andere Rohingya-christenen in India. Al bijna twee maanden hebben ze niets meer gehoord van hun geliefden die begin mei door de Indiase autoriteiten gedeporteerd werden – zonder waarschuwing en onder

Ds. B. Labee
Video

GerGem-predikant heeft boodschap voor jongeren die moeite hebben met bidden

"Ik hoor het nog wel eens dat jongeren het moeilijk vinden om te bidden. Gebruik dan maar deze woorden: 'Schep mij een rein hart, delg uit mijn ongerechtigheid en vernieuw in het binnenste van mij een vaste geest'", aldus ds. B. Labee. De GerGem-pred

N.T. Wright
Nieuws

Amerikaanse theoloog N.T. Wright: "God overstijgt gender"

De bekende Amerikaanse theoloog en voormalig bisschop van Durham, N.T. Wright, stelt dat God het menselijke begrip van gender overstijgt. Toch blijft het gebruik van mannelijke aanspreekwoorden als 'Vader' en 'Hij' volgens Wright Bijbels gezien veran

Meerartikelen

Bagtowar en Elias
Video

Wat houdt profetie in? Christenjongeren in gesprek

In deze aflevering van de ChristenDOM? podcast gaan Bagtowar en Elias in gesprek over de aard en actualiteit van profetie. De Bijbel staat vol profetieƫn: boodschappen van God, vaak uitgesproken door profeten, die richting geven, waarschuwen of hoop

Hardstyle-dj Sefa
Video

Terugkijken: hardstyle-dj Sefa in gesprek met ds. Bart de Bruin

Hardstyle-dj Sefa ging onlangs met vijf predikanten in gesprek over grote levensvragen en zijn levensstijl. Sefa Jeroen Vlaarkamp (24) treedt op bij grote dancefestivals als Defqon.1 en begeeft zich daarmee in een omgeving die haaks lijkt te staan op

MissieNederland logo
Persbericht

Alliantiedag MissieNederland: ā€˜Vrede in tijden van onrust’

In een tijd waarin conflicten, spanningen en verdeeldheid toenemen, klinkt de stem van Jezus verrassend actueel: ā€œMijn vrede geef Ik uā€ (Johannes 14). Op zaterdag 5 juli 2025 organiseert MissieNederland een Alliantiedag in het VEZ-centrum in Zwolle,

Superbook
Getuigenis

Japanse kinderen leren Jezus kennen door Bijbelse animatieserie: ā€œHet raakte mijn hartā€

In Japan, waar religieuze programma’s op nationale televisie nauwelijks ruimte krijgen, is het uitzenden van een animatieserie over de Bijbel al op zich een wonder. Toch gebeurde het: Superbook, een animatieserie met Bijbelse verhalen, was in de jare

Ds. A. J. van den Herik
Interview

Is Israƫl-Iran oorlog te koppelen aan Ezechiƫl 38? Ds. A. J. van den Herik antwoordt

De oorlog tussen Israƫl en Iran hield de wereld twaalf dagen lang in haar greep. Ook christenen volgen de ontwikkelingen nauwlettend. Sommigen leggen een directe link tussen de oorlog en Ezechiƫl 38 waarin beschreven wordt hoe 'Gog uit het land Magog

Oscar Lohuis
Opinie

Christelijke directeur verspreidt agressieve laster over Israƫl

ā€œIsraĆ«l is de grote agressor, de belichaming van onderdrukking en geweld en roeit hele generaties kinderen uit.ā€ Het zijn nogal grote woorden, opgeschreven door de operationeel directeur van stichting Gave, dhr. Murad Bero, in dit recente Cvandaag-ar

Donald Trump
Nieuws

Amerikaanse kerkleiders spreken zich fel uit tegen wetsvoorstel Trump: ā€œOnmenselijkā€

Een groep katholieke bisschoppen en evangelische Latino-leiders spreekt zich fel uit tegen het wetsvoorstel van president Donald Trump, bekend als de 'One Big Beautiful Bill'. Zij waarschuwen dat het plan - dat asiel in Amerika flink moet terugdringe

Ds. M. H. Bil
Nieuws

Ds. M. H. Bil aanvaardt beroep uit Veenendaal en verlaat Dodewaard

De hervormde gemeente te Veenendaal mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. H. Bil heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In de Sionskerk volgt Bil ds. P. Hoogendam op die vorig jaar vanwege gezondheidsredenen vervroegd met emeritaat gin

Ds. A. A. Egas
Video

Ds. Egas ontving van de koster een bijzonder verzoek: "Kan het een plekje in de kerk krijgen?"

Onlangs ontving ds. A. A. Egas een bijzonder verzoek van de koster van de gemeente waaraan hij verbonden is. De koster toonde de CGK-predikant uit Damwoude een mooie ingelijste plaat waarop de brede en de smalle weg te zien is. Egas werd gevraagd of

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Gods Geest: "Hij wil dat we op Jezus gaan lijken"

Als we Jezus als onze Zaligmaker kennen, mogen we ook weten dat de Geest in ons wil werken. Op het moment dat de Geest in ons werkt, zal Hij ons van binnenuit veranderen zodat we steeds meer op Jezus gaan lijken. Dat vertelde spreker Wilkin van de Ka

Samen Geloven
Interview

Deze kerk in Waddinxveen ziet interculturele contacten als verrijking

Nederland verbubbelt, blijkt uit onderzoek van het CBS. "Dat is ƩƩn van onze redenen om het verkenningstraject van Samen Geloven aan te gaan", vertelt Jeroen van Gent, pastoraal ouderling van wijkgemeente De Rank in Waddinxveen. "We dachten: laten we

kerk
Nieuws

Christelijke gezinnen aangevallen in India: ā€œKeer terug naar het hindoeĆÆsmeā€

Een lunchbijeenkomst van twintig christelijke gezinnen in het oosten van India is op brute wijze verstoord door een gewelddadige aanval van honderden hindoe-nationalisten. De aanval vond plaats op 21 juni in de afgelegen regio Malkangiri, in de deels