Hoe krijgen we onze jongeren weer in de kerk?
Het valt in deze tijd niet mee voor veel jeugdleiders en ouders om jongeren uit de kerk op de activiteiten van de kerk te krijgen. Er lijkt een strijd te zijn in de agendaās van jongeren als het gaat om school, sport, vrienden, werk en uiteindelijk nog ergens de activiteiten in de gemeente. Toen ik deze beschrijving deelde met een aantal van de jeugdwerkers in ons netwerk was er veel herkenning. Er is veel aan activiteiten, de agendaās zitten overvol. Hoe krijgen we de jongeren weer naar onze club toe? En ik heb de indruk dat dit niet alleen voor jongeren en jeugdleiders geldt.
Andrew Root
Onlangs was Andrew Root in Nederland voor twee studiedagen (en de Begrijpend Leven Podcast). Andrew is professor in Amerika en heeft veel geschreven over jeugdwerk en praktische theologie. Hij is veel bezig met hoe we in deze tijd van minder kerkgang en moeilijk geloven (secularisatie) nog kerk kunnen zijn met elkaar, en welke boodschap daar dan bij hoort. Zijn laatste boek is vertaald in het Nederlands en heet āWachten op Godā.
Maandag mochten wij als jeugdwerkers met hem in gesprek gaan en gaf hij eerst een lezing over Jeugd en kerk in deze seculiere tijd genaamd 'Van het ding naar het verhaal'. Zijn centrale boodschap is dat we als westerse samenleving enorm zijn geseculariseerd. Ook in de kerk komen we veel sporen tegen. We richten ons op themaās en activiteiten waar we grote vragen bij kunnen zetten of dit niet meer uit een seculiere wereld komt, dan uit de waarden van het koninkrijk van God. Root verwijst hierbij naar āEen seculiere tijdā, het indrukwekkende en prachtige boek van de katholieke filosoof Charles Taylor. Hij beschrijft dit proces van secularisatie en onze beperkingen door het āimmanente frameā. Tot slot wijst hij ook richtingen aan om hieruit te komen. Root gebruikt dit boek regelmatig.
Maandag lag de focus op het jeugdwerk. Zowel in de kerk als in het jeugdwerk is deze secularisatie van grote invloed. We zijn enorm gericht op activiteiten, prestaties, we tellen de aantallen en we turven onze successenā¦ eh zegeningen. Andrew Root is hier heel kritisch op. Hij nodigt ons uit om hier anders naar te kijken. Maar hoe moeten we dan kijken? Wat kunnen we hieraan doen?
Van het ding naar het persoonlijk verhaal
Volgens Andrew Root doen we er goed aan om ons niet te richten op wie er niet zijn, maar op wie er wel zijn. Ons niet te veel te richten op aantallen en dingen, maar op de verhalen die we met elkaar kunnen delen als we bij elkaar zijn. De jeugdavonden en de kerk zit vol met verhalen, waarom geven we dit niet alle ruimte om zo te laten zien wat er wel is? Dit hoeven overigens geen succesverhalen te zijn of verhalen die alleen vertellen hoe we door God zijn gered. Dat is natuurlijk niet verboden, maar het moet geen hoge standaard worden.
Juist de verhalen van moeite, kwetsbaarheid, gebrokenheid en soms ook radeloosheid brengen ons allemaal bij een diep besef van onze kwetsbaarheid als mens. En juist in deze tijd worden veel jongeren (en ouderen) geconfronteerd met hun kwetsbaarheid. Het delen hiervan en het zoeken naar hoopvolle tekenen kan enorm samenbinden.
Van het ding naar Gods verhaal
Behalve ons persoonlijke verhaal hebben we ook iets te vertellen over het goede leven met God. In plaats van onze vorming door de dingen die we doen, kunnen we ook worden gevormd door verhalen over het goede leven met God (the Good life). In plaats van te vertellen over wat we allemaal doen, kunnen we ook vertellen over wat onze motieven en drijfveren zijn. Waar doen we het voor en wat is voor ons de zin van datgene wat we doen? Op die manier laten we iets zien wat voor ons van waarde is. Zo gaan we van presteren en resultaten naar motieven en diepere waarden. Een stap verder is dan om ook de vraag te stellen hoe God in deze verhalen aanwezig is. Hoe komen we God op het spoor? Waar laat Hij iets van zichzelf zien? Iets van zijn liefde, hoop, ondersteuning, humor, wijsheid? Hoe kunnen we wakker worden in Gods wereld?
De geheimen van het koninkrijk van God
Dit verhaal van Andrew Root doet mij denken aan MattheĆ¼s 13 waar de leerlingen aan Jezus vragen waarom Hij verhalen vertelt aan de mensen. Jezus antwoordt: Omdat het de bedoeling is dat jullie de geheimen van het Koninkrijk van God zullen begrijpen (vs.11). Soms kunnen we zelfs in de kerk enorm bezig zijn met dingen die minder belangrijk zijn in de ogen van God. Een belangrijk kenmerk van deze dingen is dat ze op korte termijn misschien nog wel iets kunnen bieden, maar op langere termijn spanning geven, strijd veroorzaken, moedeloos maken en uiteindelijk veel hoop wegnemen. Net als alle dingen in de samenleving die leeg blijken te zijn en ons oververmoeid of overspannen maken.
Hoe mooi is het dan om ons te richten op de verhalen die verwijzen naar onze diepere vragen en verlangens die onze kwetsbaarheid oproept. Hoe mooi is het dan om ook het verhaal van Gods Koninkrijk te blijven vertellen en te blijven voorleven. Om telkens weer wegen te vinden uit het āimmanente frameā dat ons belemmert.
Licht schijnt in en uit onze gebrokenheid
Het verhaal van het koninkrijk van God dat in Jezus tot ons is gekomen en dat in ons leven steeds meer vorm mag krijgen. Door ons zwakheid heen als een gebarsten kruik waarin een licht zit dat voorzichtig naar buiten schijnt, zegt Paulus (2 Kor. 4:7). Als we vertellen over de barsten in ons leven, kunnen we ook het licht opmerken dat er doorheen schijnt. En soms zien de mensen om ons heen dit licht beter schijnen dan dat we dit van onszelf zien. Dat maakt het delen met elkaar extra waardevol.
Ik hoorde van Ć©Ć©n van onze jeugdleiders dat ze in hun gemeente meer nadruk hebben gelegd op de kleinere groepen voor de jongeren. Op die manier lukt het beter om een band op te bouwen met elkaar, echt te delen wat hen bezighoudt en om elkaar te steunen in deze tijd vol met uitdagingen. Dit inspireerde mij weer, want verhalen met kwetsbaarheid komen niet heel makkelijk in een grote groep of vanaf het podium. Soms hebben we de vertrouwdheid nodig van de kleinere groep.
Ik hoop dat we dit in onze jeugdgroepen en onze gemeenten steeds meer zullen ontdekken. De kracht van het verhaal dat we elkaar vertellen en vĆ³Ć³r leven, het laten zien van het goede leven met God door alle barsten van moeite en twijfel heen zodat we de geheimen van het Koninkrijk van God op het spoor komen. Jezus heeft beloofd dat zijn Geest ons daarin zal leiden. Ik wens onze jeugdleiders, onze jongeren en ook de anderen in de gemeente dit spoor toe, in de gezamenlijke hoop dat Christus terugkomt en zijn koninkrijk volledig werkelijkheid zal worden.
Oh jaā¦ de vraag in de titel is dus geen belangrijke vraag. De belangrijkste vraag waar Root ons op wijst, is de vraag: waar beweegt God in ons leven en in de levens van de mensen om ons heen? Hoe komen we Hem op het spoor en hoe kunnen we dit met elkaar delen en dit zichtbaar maken in de verhalen van al onze generaties? En hoe mooi is het als we iets van deze verhalen ook binnen en buiten de gemeente vertellen op onze regiodagen, ledenvergaderingen, gebedsmomenten en de Unie-ABC-app bijvoorbeeld. Ik zie hier naar uit.
Wil je in jouw gemeente waarderen wat er in jullie gemeente is en wat er in jullie gemeente mogelijk is om kerk te zijn met alle generaties? Het Samen Jong netwerk helpt je hierbij. Er zijn concrete werkvormen, maar we kijken ook mee naar de organisatie, visie en het geheel van missionair kerk-zijn met alle generaties. Het is begonnen met een onderzoek en een boek, maar het bestaat inmiddels uit een interkerkelijk netwerk met onder meer Missie Nederland, CHE, TUU, Xpeditie 3.6.0 en vertegenwoordigers uit diverse denominaties. We zijn met de CHE/TUU ook voor het tweede jaar onderweg met een professionele leergemeenschap van zoān 15 studenten, waarmee we kerken actief begeleiden in hun proces. Een tweede boek is in de maak. Stuur een e-mail voor meer informatie en praktijkverhalen.
Ronald van den Oever is regiocoƶrdinator en jeugdwerkadviseur bij Unie-ABC. Bovenstaand artikel verscheen onlangs op de website van Unie-ABC en is met toestemming overgenomen door Cvandaag.
Praatmee