Kunstmatige intelligentie: een stap naar de hemel en de hel?

Column 14 augustus 2024 Ds. G. Clements
Ds. G. Clements
YouTube

Technologie lijkt alles bepalend in onze samenleving. Velen kijken met ontzag naar de resultaten van de wetenschap. Het mensdom lijkt tot alles in staat: reizen naar de ruimte, hoogontwikkelde medische apparatuur en een onbegrensde digitale cloud.

Technologische vernieuwingen hebben niet alleen een glanszijde, maar vaak ook een schaduwzijde. De uitvinding van het wiel maakte de snelle strijdwagen mogelijk, de uitvinding van de boekdrukkunst de verspreiding van misleidende ideeën. De Joods-christelijke schrijver Isaäc da Costa schreef over de boekdrukkunst: het is een stap naar de hemel en een stap naar de hel. Moeten we die conclusie ook weer trekken bij de laatste technologische vernieuwing: kunstmatige intelligentie?

Wat is kunstmatige intelligentie
Er wordt regelmatig gepubliceerd over de voordelen van kunstmatige intelligentie, ‘artificial intelligence’ (afgekort ‘AI’). Wat is AI precies? De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) geeft de volgende omschrijving: ‘Artificial Intelligence zijn systemen die data analyseren en op zelfstandige wijze actie ondernemen.’ Het zijn slimme, zelflerende systemen die autonoom kunnen handelen. Kunstmatige intelligentie herkent patronen, trekt conclusies en doet statistische voorspellingen die vaak erg nauwkeurig zijn. Zo kan een dokter veel sneller de ziekte van Alzheimer zien opkomen dan met het blote oog mogelijk is.

Schaduwzijde
Toch is er ook een andere kant. Het opsporen van data en de snelle verwerking ervan is zeker niet neutraal. Zonder dat we het ons realiseren, kunnen bepaalde visies en vooroordelen door AI worden uitvergroot. Ook moeten we ons afvragen hoe AI zich in de toekomst zal ontwikkelen: staat de techniek ten dienste van de mens of wordt de mens slaaf van de uitkomsten van de techniek? De meerderheid in de samenleving stelt zich deze ethische vragen niet meer, wat op zich al verontrustend is. We zien een onkritisch gebruik maken van de mogelijkheden van de wetenschap op allerlei gebied, zoals de reageerbuisbaby, het verbouwen van je lichaam en het ingrijpen in chromosomen van ons DNA. Hoe zelfstandiger AI opereert, des te dringender de vraag naar onze menselijke verantwoordelijkheid wordt.

Ook de kunstmatige intelligentie zal de wereld niet uit de crisis helpen. Het is hoogstens een nieuwe steen in een wankelende toren.

Babelcultuur
Prof. H. van Riessen, een gereformeerd filosoof, waarschuwde reeds in het midden van de vorige eeuw tegen de ideeëloze vertechnisering van de samenleving. Normen worden overboord gezet, in het bijzonder de waarden en normen van de Bijbel. Daarvoor in de plaats komt een toenemend vertrouwen op de resultaten van de wetenschap. De wetenschap ontwikkelt zich als een nieuwe toren van Babel. Misschien, zo is de dieperliggende gedachte, zullen wij ooit bij machte zijn de wereld tot een Paradijs te maken en zelfs de dood overwinnen.

Het is opmerkelijk dat de torenbouw van Babel niet eindigde met een aardbeving of bliksem, maar met spraakverwarring. Het hoogmoedige project viel stil omdat de bouwers elkaar niet meer verstonden. Datzelfde zien we vandaag gebeuren bij het streven van de moderne mens. Hij probeert alles onder controle te krijgen maar er is tegelijk verwarring alom. In de beleidsvoornemens van de laatste kabinetten gaat het steeds over welvaart, materiele zekerheid en individuele vrijheid. Maar tegelijk groeit er bij alle vooruitgang een gevoel van onbehagen en onzekerheid. Zorgen die ons ver boven het hoofd groeien. Oorlogen, klimaatvervuiling, eindige bronnen, gezagloosheid en opstand. Opnieuw zal de top van de toren de hemel niet bereiken. 'Heeft God de wijsheid dezer wereld niet dwaas gemaakt?' (1 Kor. 1:20).

Ook de kunstmatige intelligentie zal de wereld niet uit de crisis helpen. Het is hoogstens een nieuwe steen in een wankelende toren. Hoe komt dit toch? Bij alle technische prestaties en kennisvermeerdering is er iets wezenlijks dat aan onze kennis ontbreekt. De vreze des HEEREN! ‘De vreze des HEEREN is het beginsel der wijsheid; allen, die ze doen, hebben goed verstand; Zijn lof bestaat tot in der eeuwigheid (Ps. 111:10).

Ds. G. Clements is predikant van de gereformeerde gemeente in Gouda (vanaf 28 augustus in Benthuizen). Hij is rector van de Theologische School in Rotterdam. Bovenstaand artikel verscheen eerder in De Saambinder en is met toestemming van de auteur overgenomen door Cvandaag.

Praatmee

Beluister onze podcast

#369 Ds. Bram Hofland & ds. John de Groot over de hel, eeuwige straf en het laatste oordeel
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

 Proponent L. Schouten
Nieuws

Preekbevoegdheid verleend aan PKN-proponent door Hersteld Hervormde Kerk

Het breed moderamen van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft proponent L. Schouten uit Elspeet per dinsdag preekbevoegdheid toegekend. Dat meldt het kerkverband op haar website. Schouten is al zo’n 35 jaar als proponent actief binnen de voormalige

Willem Lingeman
Video

Echtpaar noemt huwelijk "één groot drama": Willem Lingeman reageert

Bijbelleraar Willem Lingeman reageert in een videoboodschap op een pijnlijke huwelijksgeschiedenis van een echtpaar. Volgens het stel was hun huwelijk “zeker niet Gods wil” en noemt men het “één groot drama”. Inmiddels zijn ze gescheiden en beiden he

Apollinaris Darmawan
Nieuws

Indonesische christen op leeftijd vrijgelaten na jarenlange gevangenisstraf

Na meer dan vier jaar gevangenschap is de christelijke bekeerling Apollinaris Darmawan vrijgelaten uit de Kebon Waru-gevangenis in Indonesië. De man werd in november 2024 vervroegd vrijgelaten, nadat hij meerdere strafverminderingen kreeg. Darmawan z

Indonesische vlag
Nieuws

Honderden moslims protesteren tegen bouw Indonesische kerk

In het Indonesische Kalibaru, een dorp in de stad Depok (West-Java), protesteerden op 5 juli honderden moslims tegen de bouw van een christelijke kerk. Dit gebeurde ondanks dat de kerk alle benodigde vergunningen bezit. Op videobeelden is te zien hoe

Ds. P. den Ouden
Video

Waaraan kun je genade in je hart herkennen? HHK-predikant antwoordt

Waaraan kun je herkennen dat er genade in je hart gekomen is? Op die vraag gaf ds. P. den Ouden in een recente preek antwoord. De HHK-predikant uit Katwijk aan Zee gebruikte in zijn antwoord een citaat van Augustinus. De kerkvader had ooit een briefw

Ann Michelle Lee
Video

Aanbiddingsleidster Ann Michelle Lee aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Aanbiddingsleidster Ann Michelle Lee is aanstaande zondag te gast bij Hour of Power. Ze vertelt daar hoe ze God echt leerde kennen. Ook deelt ze haar droom en boodschap voor de jongere generatie. "Ik wil zoveel mogelijk mensen brengen naar het hart v

Mexico
Nieuws

Mexico: een jaar ontheemd en geen zicht op terugkeer

De maand juli markeert de trieste ‘verjaardag’ van de vlucht van honderden christenen uit hun gemeenschappen in de Mexicaanse deelstaat Chiapas. Ze moesten vrijwel alles achterlaten: hun land, huizen en dieren. Meer dan honderd christenen - van piepj

Arthur Alderliesten
Nieuws

Dolle Mina’s verstoren bijeenkomst Schreeuw om leven: directeur reageert

Afgelopen maandag verstoorden pro-abortus demonstranten een bijeenkomst van Schreeuw om leven in Gouda. De avond was bedoeld om mensen uit de achterban te informeren over het waken bij abortusklinieken. De circa 25 demonstranten - die zich presenteer

Meerartikelen

Syrie
Interview

Syrische christenen houden stand in vijandige omgeving: "God gebruikt de kerk"

"Voor veel mensen wordt de droom van een islamitische staat in Syrië steeds meer werkelijkheid. En daarin is geen plaats voor ongelovigen, zoals christenen." Aan het woord is Ibrahim Lahdo, tot voor kort woonachtig in Syrië. Cvandaag sprak met hem ov

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

De wereld kijkt niet naar je preek, maar naar je daden

Tijdens een zendingsreis in Zuid-Afrika kreeg ik onverwacht de gelegenheid om een van de meest gevaarlijke townships in Kaapstad te bezoeken. Kolonel Bazil Vellai, lid van de kerk waar ik te gast was, had ons persoonlijk uitgenodigd om Manenberg - de

Ds. M. van Reenen
Column

Overvolle huizen: spullen verzamelen of schatten in de hemel?

Een verhuizing levert veel op: stress, chaos, drukte, dozen, helpers, een verhuiswagen die de bocht niet kan halen... Maar ook: bezinning. Al die spullen die je uit het ene huis haalt en in het andere weer neerzet, waar komt het vandaan, waar moet he

Kerk van de Heilige Familie
Nieuws

Drie doden bij aanval op katholieke kerk in Gaza: Israël start onderzoek

Bij een aanval op de Kerk van de Heilige Familie in Gaza-stad zijn donderdag drie mensen omgekomen en raakten er meerdere gewond, onder wie de priester van de parochie. De kerk, waar sinds het uitbreken van de oorlog honderden christenen schuilen, we

Jan Pool
Column

Dankbaarheid is geen luxe; het is een manier van leven

Het leven kent zowel prachtige als pijnlijke momenten. Onlangs kreeg ik de sleutel van een prachtige auto, een cadeau van een dierbare vriend voor wie ik al vijftien jaar een mentor mag zijn. Ik ontving hem met tranen van ontroering in mijn ogen. Wat

Josephat Gwajima
Nieuws

Tanzania sluit grote pinksterkerk na kritiek op mensenrechtenschendingen

De Tanzaniaanse overheid heeft de grote protestantse kerk Glory of Christ Tanzania Church gesloten. Reden: een preek waarin voorganger Josephat Gwajima sprak over mensenrechtenschendingen in het land. Zes weken na de sluiting is de kerk nog altijd di

Ds. D. J. Budding
Video

Hervormde predikant wijst op kerken waar het evangelie niet ten volle klinkt

Als je op het volmaakte offer van de Heere Jezus ziet, dan mag je weten dat je zalig wordt. Toch zijn er, met name aan de rechterflank van de reformatorische gezindte, christenen die zich afvragen of zij wel zalig kunnen worden. Die worsteling leidt

Wilkin van de Kamp
Nieuws

Wilkin van de Kamp nodigt je uit om de Plaatsvervanger van Jezus beter te leren kennen

"De Heilige Geest is de Geest van Jezus in jou Die het leven van Jezus in en door jou wil leiden", aldus Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God'. De spreker en schrijver nodigt je in deze aflevering - en in de

Päivi Räsänen
Nieuws

Finse politica overweegt om haar kerk te verlaten na jarenlange LHBTI-strijd

De Finse politica Päivi Räsänen overweegt een definitief afscheid van de Evangelisch-Lutherse Kerk van Finland. De aanleiding: de groeiende acceptatie van homorelaties binnen de kerk en het recente besluit van een bisschop om kerken open te stellen v

Naomi Oosterhof
Podcast

Wat houdt ware vriendschap in? Beluister deze podcast

In deze podcastaflevering staat Naomi Oosterhof (foto) stil bij een thema dat ons allemaal raakt: vriendschap. Wat onderscheidt een gewone vriend van een broeder of zuster voor het leven? En hoe kijkt God eigenlijk naar vriendschappen? Naomi neemt je

Groot Letter-uitgave
Persbericht

Bijbelvereniging introduceert Groot Letter Nieuwe Testament (HSV)

Sinds vorige maand is bij de Bijbelvereniging het Nieuwe Testament in Groot Letter-uitgave verkrijgbaar. Deze speciale editie is gedrukt in de Herziene Statenvertaling (HSV) en bedoeld voor mensen die gebaat zijn bij grotere letters, zoals ouderen en

Serhii Burlaka met Oekraïense militairen
Interview

Serhii werkt voor ZOA én is legerpredikant: "Er is een wonder nodig voor Oekraïne"

Als ZOA-medewerker voorziet Serhii Burlaka mensen in de ‘bevrijde gebieden’ rond Cherson (Oekraïne) van voedsel. Maar één week in de maand werkt hij als legerpredikant aan het front. “Ik preek in zo’n week soms maar twee minuten. Het is veel belangri