Kunstmatige intelligentie: een stap naar de hemel en de hel?

Column 14 augustus 2024 Ds. G. Clements
Ds. G. Clements
YouTube

Technologie lijkt alles bepalend in onze samenleving. Velen kijken met ontzag naar de resultaten van de wetenschap. Het mensdom lijkt tot alles in staat: reizen naar de ruimte, hoogontwikkelde medische apparatuur en een onbegrensde digitale cloud.

Technologische vernieuwingen hebben niet alleen een glanszijde, maar vaak ook een schaduwzijde. De uitvinding van het wiel maakte de snelle strijdwagen mogelijk, de uitvinding van de boekdrukkunst de verspreiding van misleidende ideeën. De Joods-christelijke schrijver Isaäc da Costa schreef over de boekdrukkunst: het is een stap naar de hemel en een stap naar de hel. Moeten we die conclusie ook weer trekken bij de laatste technologische vernieuwing: kunstmatige intelligentie?

Wat is kunstmatige intelligentie
Er wordt regelmatig gepubliceerd over de voordelen van kunstmatige intelligentie, ‘artificial intelligence’ (afgekort ‘AI’). Wat is AI precies? De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) geeft de volgende omschrijving: ‘Artificial Intelligence zijn systemen die data analyseren en op zelfstandige wijze actie ondernemen.’ Het zijn slimme, zelflerende systemen die autonoom kunnen handelen. Kunstmatige intelligentie herkent patronen, trekt conclusies en doet statistische voorspellingen die vaak erg nauwkeurig zijn. Zo kan een dokter veel sneller de ziekte van Alzheimer zien opkomen dan met het blote oog mogelijk is.

Schaduwzijde
Toch is er ook een andere kant. Het opsporen van data en de snelle verwerking ervan is zeker niet neutraal. Zonder dat we het ons realiseren, kunnen bepaalde visies en vooroordelen door AI worden uitvergroot. Ook moeten we ons afvragen hoe AI zich in de toekomst zal ontwikkelen: staat de techniek ten dienste van de mens of wordt de mens slaaf van de uitkomsten van de techniek? De meerderheid in de samenleving stelt zich deze ethische vragen niet meer, wat op zich al verontrustend is. We zien een onkritisch gebruik maken van de mogelijkheden van de wetenschap op allerlei gebied, zoals de reageerbuisbaby, het verbouwen van je lichaam en het ingrijpen in chromosomen van ons DNA. Hoe zelfstandiger AI opereert, des te dringender de vraag naar onze menselijke verantwoordelijkheid wordt.

Ook de kunstmatige intelligentie zal de wereld niet uit de crisis helpen. Het is hoogstens een nieuwe steen in een wankelende toren.

Babelcultuur
Prof. H. van Riessen, een gereformeerd filosoof, waarschuwde reeds in het midden van de vorige eeuw tegen de ideeëloze vertechnisering van de samenleving. Normen worden overboord gezet, in het bijzonder de waarden en normen van de Bijbel. Daarvoor in de plaats komt een toenemend vertrouwen op de resultaten van de wetenschap. De wetenschap ontwikkelt zich als een nieuwe toren van Babel. Misschien, zo is de dieperliggende gedachte, zullen wij ooit bij machte zijn de wereld tot een Paradijs te maken en zelfs de dood overwinnen.

Het is opmerkelijk dat de torenbouw van Babel niet eindigde met een aardbeving of bliksem, maar met spraakverwarring. Het hoogmoedige project viel stil omdat de bouwers elkaar niet meer verstonden. Datzelfde zien we vandaag gebeuren bij het streven van de moderne mens. Hij probeert alles onder controle te krijgen maar er is tegelijk verwarring alom. In de beleidsvoornemens van de laatste kabinetten gaat het steeds over welvaart, materiele zekerheid en individuele vrijheid. Maar tegelijk groeit er bij alle vooruitgang een gevoel van onbehagen en onzekerheid. Zorgen die ons ver boven het hoofd groeien. Oorlogen, klimaatvervuiling, eindige bronnen, gezagloosheid en opstand. Opnieuw zal de top van de toren de hemel niet bereiken. 'Heeft God de wijsheid dezer wereld niet dwaas gemaakt?' (1 Kor. 1:20).

Ook de kunstmatige intelligentie zal de wereld niet uit de crisis helpen. Het is hoogstens een nieuwe steen in een wankelende toren. Hoe komt dit toch? Bij alle technische prestaties en kennisvermeerdering is er iets wezenlijks dat aan onze kennis ontbreekt. De vreze des HEEREN! ‘De vreze des HEEREN is het beginsel der wijsheid; allen, die ze doen, hebben goed verstand; Zijn lof bestaat tot in der eeuwigheid (Ps. 111:10).

Ds. G. Clements is predikant van de gereformeerde gemeente in Gouda (vanaf 28 augustus in Benthuizen). Hij is rector van de Theologische School in Rotterdam. Bovenstaand artikel verscheen eerder in De Saambinder en is met toestemming van de auteur overgenomen door Cvandaag.

Praatmee

Beluister onze podcast

#360 Gerdien Lassche en ds. M. Messemaker over LHBTI en refoscholen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Open Doors - Het teken van het kruis
Video

Open Doors deelt in aanloop naar Pasen prachtige single: 'Het teken van het kruis'

"Ik strek mijn handen uit en roep om U, mijn Heer. U heeft mijn hart gehoord en antwoordt elke keer. Uw woord is het begin en geeft mijn leven zin. Van U komt de genade waar ik mijn rust in vind." Deze woorden zijn afkomstig uit het lied 'Het teken v

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vertelt over christen die bekering voor zich uitschoof: "Totdat het te laat was"

"Wij hebben nog tijd. Maar eens zal het te laat wezen", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant vertelde in een recente preek over een christen bij wie het nooit tot een bekering kwam. Niet vanwege een prediking waarbij bekering slechts voor

Joël Boertjens
Video

Joël Boertjens: "Overal waar de Rabbi gaat, reist reuring met Hem mee"

"Overal waar de Rabbi gaat, reist reuring met Hem mee", aldus Joël Boertjens. De voorganger van Mozaiek020 zoomde afgelopen zondag in op de bekende gelijkenis van de verloren zoon. Daar waar de jongste zoon het familievermogen verkwist, leeft de ouds

Israëlische vlag met daarachter Jeruzalem
Nieuws

Nieuw onderzoek: Ierse christenen hebben 'zorgwekkende opvattingen' over Joden 

Een nieuw onderzoek naar christelijke opvattingen over Joden stelt dat antisemitisme onder Ierse christenen aanzienlijk hoger zou liggen dan onder Amerikaanse gelovigen. Dat schrijft Christian Today. “Het lijkt alsof we terug zijn in de middeleeuwen"

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp roept je op om te leven uit de wet van de vrijheid

"Telkens als je spreekt en handelt, mag je jezelf afvragen: ademen mijn woorden en mijn daden de vrijheid van Christus? Als je daar door de Geest 'ja' op kunt zeggen, leef je volgens Jakobus volgens de wet van de vrijheid", aldus Wilkin van de Kamp.

Ds. Paul Visser
Video

Videoboodschap ds. Paul Visser: "Jezus werd in het gezicht gespuwd"

"Op het moment dat de waarheid aan het licht komt, barst de woede los. Dat kan gebeuren. In het lijdensverhaal van Jezus, maar ook vandaag de dag", vertelt ds. Paul Visser. "Als jij voor de waarheid uitkomt kan het gebeuren dat het niet verdragen wor

Bram Moszkowicz
Video

Mozaiek020 Ontmoet: in gesprek met Bram Moszkowicz

Onlangs verwelkomde Mozaiek020 tijdens een nieuwe editie van Mozaiek Ontmoet een bijzondere gast: Bram Moszkowicz. De bekende oud-strafpleiter en mediapersoonlijkheid deelde in deze dienst openhartig over zijn leven, zijn zoektocht en het belang van

Dagmar Burggraaf
Video

Dagmar Burggraaf blikt vooruit op het vijfde seizoen van The Chosen

Er komt weer een nieuw seizoen van de populaire serie The Chosen aan. De eerste 2 afleveringen zijn vanaf deze week in de bioscoop te zien. Dagmar Burggraaf van The Chosen Nederland vertelt in het Family7-programma Uitgelicht! wat je kan verwachten i

Meerartikelen

Leander Janse
Video

Leander Janse wijst aan de hand van Filippenzen 4 op Gods nabijheid

In zijn Bijbelstudie over Filippenzen 4 benadrukt Leander Janse hoe actueel Paulus’ woorden nog steeds zijn. Hij wijst op de nabijheid van God – zowel nu als in Jezus' spoedige terugkomst – als bron van hoop. Paulus’ advies is praktisch: pieker niet,

Psalmen Challenge
Podcast

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 66

Symfonie van het hart is de psalmenchallenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken s

keukenhof
Nieuws

SGP springt in de bres voor mantelzorgers: "Ze verdienen onze steun"

Mensen die mantelzorg bieden aan hun naaste moeten niet gekort worden op hun uitkering omdat zij samenwonen, ook niet als zij dat tijdelijk doen om zorg te verlenen. De SGP heeft hiervoor een voorstel ingediend, bestaande uit twee amendementen. Door

Jan Schippers
Opinie

Is een islamitische gebedsoproep hetzelfde als een kerkklok luiden?

Is een gebedsoproep vanaf de moskee hetzelfde als het beieren van een kerkklok? Die vraag houdt de gemoederen bezig nu de fracties van SGP en JA21 in de Tweede Kamer een voorstel hebben gedaan om versterking van het geluid bij gebedsoproepen niet lan

Mariann Edgar Budde
Boekfragment

Genade in gebrokenheid: Paulus ging het lijden niet uit de weg

Aanvaarden wat we niet hebben gekozen, betekent steevast in het reine zien te komen met lijden, een thema dat zowel in joodse als christelijke heilige geschriften veelvuldig aanwezig is. Voor de apostel Paulus, de auteur van de meeste brieven in het

Kees Jan Hooglander (inzet) en Myint Thu
Interview

Zo is het in Myanmar: "Herstel lijkt mogelijk, maar conflicten zitten dieper"

De afgelopen weken stond Kees Jan Hooglander namens ZOA zij aan zij met Myanmarese hulpverleners. De nood in het land is onverminderd hoog, zag hij, en de bevolking is erg geschrokken. “Mensen slapen vaak in tentjes, al is hun huis nog onbeschadigd.”

Jan en Ton
Video

Dominee Ton Heemskerk te gast in Hour of Power

Zondag is het is Pasen! In Hour of Power spreekt Jan van den Bosch met de enthousiaste dominee Ton Heemskerk. Hij legt uit wat Pasen inhoudt en wat dat voor hem persoonlijk betekent. Jarenlang was hij zoekende: "Ik heb Zijn opstandingskracht ervaren,

Ds. W. P. Emaus
Video

Ds. Emaus vertelt waargebeurd verhaal over Luther en een brandende boerderij

In het doopformulier staat dat als we in de naam van de Vader gedoopt zijn, Hij ons met al het goede wil verzorgen en al het kwade van ons zal weren of dat ten goede wil gebruiken. De hervormde predikant ds. W. P. Emaus vertelde op basis daarvan in e

Johan Schep
Video

Johan Schep vertelt hoe Juda vrijwillig slaaf wilde worden in plaats van Benjamin

In de serie 'Jozef' van Growing Faith Nederland behandelt evangelist en Bijbelleraar Johan Schep het levensverhaal van Jozef. Zijn broers verkochten Jozef op jonge leeftijd als slaaf. Uiteindelijk zou Jozef terechtkomen in Egypte, waar hij zou dienen

Engelse kerk
Nieuws

Church of England ziet belangstelling voor kerkdiensten via social media sterk toenemen

De Church of England kijkt met hoop naar de toekomst en dat is niet zonder reden. Het aantal mensen dat via sociale media belangstelling toont voor kerkdiensten is de afgelopen tijd met maar liefst 268 procent gestegen. Dat meldt de kerk op basis van

Yair Strijker
Video

Yair Strijker vertelt over Pesach en hoe Israëli’s deze tijd beleven

Deze week viert het Joodse volk Pesach. Een feest van bevrijding, maar ook met dubbele gevoelens. Waar het feest samen gevierd wordt en zo de mensen verbindt, gebeurt dat dit jaar opnieuw tegen een achtergrond van de doorgaande oorlog. Yair Strijker

De Wereld Rond
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Ellen Wilson-De Pagter

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is deze keer Ellen Wilson-De Pagter te gast. Zij biedt hulp aan minderbedeelde Togolezen. In dit gesprek hoor je hoe Ellen haar man Adjeté leerde kennen. Ze vertelt ook hoe ze haar talenten als zendeling