Kunstmatige intelligentie: een stap naar de hemel en de hel?

Column 14 augustus 2024 Ds. G. Clements
Ds. G. Clements
YouTube

Technologie lijkt alles bepalend in onze samenleving. Velen kijken met ontzag naar de resultaten van de wetenschap. Het mensdom lijkt tot alles in staat: reizen naar de ruimte, hoogontwikkelde medische apparatuur en een onbegrensde digitale cloud.

Technologische vernieuwingen hebben niet alleen een glanszijde, maar vaak ook een schaduwzijde. De uitvinding van het wiel maakte de snelle strijdwagen mogelijk, de uitvinding van de boekdrukkunst de verspreiding van misleidende ideeën. De Joods-christelijke schrijver Isaäc da Costa schreef over de boekdrukkunst: het is een stap naar de hemel en een stap naar de hel. Moeten we die conclusie ook weer trekken bij de laatste technologische vernieuwing: kunstmatige intelligentie?

Wat is kunstmatige intelligentie
Er wordt regelmatig gepubliceerd over de voordelen van kunstmatige intelligentie, ‘artificial intelligence’ (afgekort ‘AI’). Wat is AI precies? De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) geeft de volgende omschrijving: ‘Artificial Intelligence zijn systemen die data analyseren en op zelfstandige wijze actie ondernemen.’ Het zijn slimme, zelflerende systemen die autonoom kunnen handelen. Kunstmatige intelligentie herkent patronen, trekt conclusies en doet statistische voorspellingen die vaak erg nauwkeurig zijn. Zo kan een dokter veel sneller de ziekte van Alzheimer zien opkomen dan met het blote oog mogelijk is.

Schaduwzijde
Toch is er ook een andere kant. Het opsporen van data en de snelle verwerking ervan is zeker niet neutraal. Zonder dat we het ons realiseren, kunnen bepaalde visies en vooroordelen door AI worden uitvergroot. Ook moeten we ons afvragen hoe AI zich in de toekomst zal ontwikkelen: staat de techniek ten dienste van de mens of wordt de mens slaaf van de uitkomsten van de techniek? De meerderheid in de samenleving stelt zich deze ethische vragen niet meer, wat op zich al verontrustend is. We zien een onkritisch gebruik maken van de mogelijkheden van de wetenschap op allerlei gebied, zoals de reageerbuisbaby, het verbouwen van je lichaam en het ingrijpen in chromosomen van ons DNA. Hoe zelfstandiger AI opereert, des te dringender de vraag naar onze menselijke verantwoordelijkheid wordt.

Ook de kunstmatige intelligentie zal de wereld niet uit de crisis helpen. Het is hoogstens een nieuwe steen in een wankelende toren.

Babelcultuur
Prof. H. van Riessen, een gereformeerd filosoof, waarschuwde reeds in het midden van de vorige eeuw tegen de ideeëloze vertechnisering van de samenleving. Normen worden overboord gezet, in het bijzonder de waarden en normen van de Bijbel. Daarvoor in de plaats komt een toenemend vertrouwen op de resultaten van de wetenschap. De wetenschap ontwikkelt zich als een nieuwe toren van Babel. Misschien, zo is de dieperliggende gedachte, zullen wij ooit bij machte zijn de wereld tot een Paradijs te maken en zelfs de dood overwinnen.

Het is opmerkelijk dat de torenbouw van Babel niet eindigde met een aardbeving of bliksem, maar met spraakverwarring. Het hoogmoedige project viel stil omdat de bouwers elkaar niet meer verstonden. Datzelfde zien we vandaag gebeuren bij het streven van de moderne mens. Hij probeert alles onder controle te krijgen maar er is tegelijk verwarring alom. In de beleidsvoornemens van de laatste kabinetten gaat het steeds over welvaart, materiele zekerheid en individuele vrijheid. Maar tegelijk groeit er bij alle vooruitgang een gevoel van onbehagen en onzekerheid. Zorgen die ons ver boven het hoofd groeien. Oorlogen, klimaatvervuiling, eindige bronnen, gezagloosheid en opstand. Opnieuw zal de top van de toren de hemel niet bereiken. 'Heeft God de wijsheid dezer wereld niet dwaas gemaakt?' (1 Kor. 1:20).

Ook de kunstmatige intelligentie zal de wereld niet uit de crisis helpen. Het is hoogstens een nieuwe steen in een wankelende toren. Hoe komt dit toch? Bij alle technische prestaties en kennisvermeerdering is er iets wezenlijks dat aan onze kennis ontbreekt. De vreze des HEEREN! ‘De vreze des HEEREN is het beginsel der wijsheid; allen, die ze doen, hebben goed verstand; Zijn lof bestaat tot in der eeuwigheid (Ps. 111:10).

Ds. G. Clements is predikant van de gereformeerde gemeente in Gouda (vanaf 28 augustus in Benthuizen). Hij is rector van de Theologische School in Rotterdam. Bovenstaand artikel verscheen eerder in De Saambinder en is met toestemming van de auteur overgenomen door Cvandaag.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

LHBTI
Video

Wat zegt de Bijbel over het LHBTI-denken? Documentaire op komst

In een tijd waarin liefde vooral wordt verbonden aan gevoel, zelfexpressie en identiteit, rijst de vraag: is er nog ruimte voor een andere stem? Wat zegt de Bijbel over liefde, identiteit en waarheid - en hoe verhouden die zich tot thema’s als homose

Syrie
Nieuws

Raad van Kerken vraagt in brief aan ministers steun voor Syrische christenen

De Raad van Kerken heeft in een brief aan het demissionaire kabinet om steun gevraagd voor christelijke minderheden in Syrië. Dat meldt de organisatie zelf op haar website. Reden daarvoor is dat de positie van christenen in het land steeds benarder l

pastor
Nieuws

Baptistenpredikant en gemeentelid vermoord tijdens kerkdienst in Nigeria

Tijdens een kerkelijke bijeenkomst op maandag 7 juli zijn een predikant en een gemeentelid van de Bege Baptistenkerk in Yaribori (Katsina, Noordwest-Nigeria) doodgeschoten. De aanval werd uitgevoerd door vermoedelijk islamitische extremisten. Een vro

pakistan
Nieuws

Twee christelijke jongens in Pakistan vrijgesproken van blasfemie na jarenlange rechtszaak

Twee jonge christenen uit Pakistan zijn dinsdag 8 juli vrijgesproken van blasfemie, bijna twee jaar nadat ze op grond van valse beschuldigingen werden gearresteerd. De katholieke jongens Adil Babar en Simon Nadeem waren nog maar 18 en 14 jaar oud toe

Jacobs
Column

Voor het bouwen van een brug zijn twee kades nodig

Opperrabbijn Jacobs was in Friesland bij een bijeenkomst als onderdeel van zijn opdracht op bruggen te bouwen. Maar dat bouwen van bruggen gaat vaak erg moeizaam, zo zet hij uiteen in zijn nieuwe onderstaande dagboek. 'Om een verbinding te maken tuss

Jan Pieter Verweij
Opinie

Tegen de stroom in: op zoek naar profetische politiek

Het kabinet is gevallen, de eerste congressen zijn geweest en de eerste lijsttrekkers benoemd. De race is begonnen. Het regent al verkiezingsbeloften: “deze keer niet met de PVV”, “deze keer maken we “het strengste asielbeleid wel waar”, “deze keer r

Diederik van Dijk
Opinie

Willekeur in wetshandhaving: liefdevol protest bestraft, haat gedoogd

Terwijl de politie toekijkt hoe activisten Joden en christenen intimideren, wordt een stille, liefdevolle pro-lifewaker ingerekend en urenlang opgesloten in een politiecel. Dit is totale willekeur. Belangrijke grondrechten zijn in het geding. Verbran

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Meerartikelen

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

PKN-dominees
Nieuws

PKN-predikanten doorbreken met statement stilzwijgen over Gaza

Een groeiende groep predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) wil niet langer zwijgen over het geweld in Gaza. In een statement roepen zij hun kerk op tot een heldere, morele stellingname tegen het Israëlische optreden in de Palestij

Kars Terlouw
Opinie

Linkse politiek als spiegel voor rechts-conservatieve christenen

Wat hebben orthodoxe christenen met linkse politiek? Voor velen lijkt het een onwaarschijnlijke combinatie. Toch pleit Kars Terlouw in deze opiniërende bijdrage voor meer zelfreflectie bij christenen die zich politiek rechts van het midden bevinden.

Jan Schreuder
Interview

Jan Schreuder kwam niet in een rolstoel terecht: “God heeft mij genezen”

“Het maakt mij niet uit of iemand wel of niet naar de kerk gaat. Ik vertel aan iedereen dat God mij heeft genezen.” Jan Schreuder, gepensioneerd magazijnmedewerker, ontving zo’n tien jaar geleden een bovennatuurlijk wonder dat zijn leven voorgoed ver

Oude kerk zwaar beschadigd
Nieuws

Joodse kolonisten vallen christelijk dorp op Westelijke Jordaanoever aan

De kerkleiders van Taybeh, het laatste christelijke dorp op de Westelijke Jordaanoever, luiden de noodklok na herhaalde aanvallen die door Joodse kolonisten zouden zijn uitgevoerd. Afgelopen maandag werden een eeuwenoude kerk en een christelijke begr