Nietsvermoedend
De ‘kranten’ zijn niet bedoeld om abonnees te werven of nieuws dicht bij huis te delen. Opzet is de nietsvermoedende Amerikaan te misleiden en geloofwaardigheid te geven aan de berichten, die op sociale media verder moeten leven. De teksten moeten namelijk op X (voormalig Twitter), Instagram en andere socials worden verspreid en zo duizenden, wellicht miljoenen lezers onder ogen komen.

Inmiddels is bekend dat de sites van Russische makelij zijn, ongetwijfeld een voorbode van gerichte inmenging in de verkiezingen die Amerika in het najaar wachten. Met kunstmatige intelligentie is het gemakkelijker dan ooit om nepnieuwsplatforms in de lucht te brengen en deze doelgerichter dan ooit in te zetten. Een technologische sprong voorwaarts om argeloze Amerikaanse lezers bewust te misleiden, wat nog weer van een andere orde is dan eenzijdige of politiek gekleurde berichtgeving.

AI
Kunstmatige intelligentie (Articificial intelligence, AI) gaat de wereld de komende jaren ingrijpend veranderen. Dat kan interessant zijn, alleen al op medisch gebied. Diagnoses en behandelingen kunnen nog beter worden. Een blinde kan ‘zien’ doordat een sprekende app hem vertelt wat zich in zijn omgeving bevindt.

Toch heeft de AI-revolutie vooral iets dreigends in zich. Niet voor niets riep Elon Musk, Tesla- en X-baas, vorig jaar samen met zo’n duizend prominente techmensen op om een pauze in te lassen in de ontwikkeling van AI. Hun vrees is dat de mensheid de controle over de superintelligente computers kwijtraakt. 

Er is weinig fantasie nodig om te zien dat AI grote gevolgen gaat hebben voor het nieuws, niet alleen in de VS. De technologie is nu zo ver dat het gemakkelijk is 
om video’s te maken waarin het lijkt alsof iemand iets doet. Kostte het een paar jaar geleden nog veel moeite om een nepvideo te maken, vandaag lukt dit eenvoudig op een smartphone. Iedereen kan Poetin of Biden laten zeggen wat hij nooit gezegd heeft.

Nepnieuws
De Chinese overheid blijkt kunstmatige intelligentie op dit moment al op grote schaal in te zetten om propaganda, gepresenteerd als nieuws, via sociale 
media te verspreiden. De terreurgroep Islamitische Staat (IS) doet hetzelfde en laat een door kunstmatige intelligentie gegenereerde kloon nieuwsuitzendingen presenteren. 

Bij sommige video’s is duidelijk dat het om een door een computer vervaardigde stem gaat. Maar steeds vaker is nep nauwelijks van echt te onderscheiden. 
Dat geldt ook voor beelden, die zo realistisch kunnen zijn dat moeilijk te zien is dat ze geen weergave van de werkelijkheid zijn.

Nepnieuws vindt gemakkelijk zijn weg nu een deel van de nieuwsvoorziening van traditionele media naar sociale media en zoekmachines is verschoven. Mensen lezen of horen berichten vaker op hun mobiele telefoon, via een gepersonaliseerde timeline. Daar komt bij dat we graag informatie zoeken die eigen vermoedens bevestigt en dat we geneigd zijn informatie te negeren die onze ideeën tegenspreekt. De vluchtigheid van sociale media versterkt de onkritische blik nog eens.

Ontwrichtende gevolgen
Als echt en nep, waar en onwaar niet meer van elkaar te onderscheiden zijn, zal dat grote ontwrichtende gevolgen voor de samenleving hebben. In een jaarlijkse wereldwijde enquête onder 1400 risico-experts zien respondenten desinformatie momenteel zelfs als het grootste gevaar voor de stabiliteit in de wereld in de komende twee jaren. ‘Wijdverspreid gebruik van desinformatie kan de legitimiteit van nieuwgekozen regeringen ondermijnen, gewelddadige protesten aanwakkeren en mogelijk zelfs terrorisme’, is de conclusie. Nepnieuws was hier vóór 2024 niet in beeld, maar wordt dit jaar als grootste risico geprioriteerd.

Te vrezen is dat de wereld door desinformatie meer en meer in de greep raakt van de duivel, die volgens de apostel Johannes de vader van de leugen is. AI helpt kwade geesten bij hun doelgerichte destructie – het manipuleren, polariseren en ontwrichten van de samenleving. Voor een christen mag intussen gelden dat hij uitziet naar een nieuwe hemel en aarde, waar geen plaats is voor leugen en bedrog. Tot die tijd toont hij zich een vriend van de Waarheid: Jezus Christus, Die de Weg, de Waarheid en het Leven is.

Tineke van der Waal is freelancejournalist. Geïnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 53). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van deze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!