Bezorgdheid om eeuwenoud klooster: christelijk erfgoed onder druk in Egypte

Christenen wereldwijd maken zich grote zorgen over het eeuwenoude Sint-Catharinaklooster in Egypte. Een recente uitspraak van een Egyptische rechtbank tast de eeuwenoude eigendomsrechten van het klooster aan. De Egyptische overheid verzekert dat het religieuze karakter behouden blijft, maar garanties ontbreken vooralsnog.
Op 28 mei besloot een Egyptische rechtbank dat het klooster op de berg SinaĆÆ, dat al meer dan 1.500 jaar in handen is van Grieks-orthodoxe monniken, zijn eigendomsrechten verliest. In plaats daarvan krijgt het klooster enkel gebruiksrechten. De uitspraak leidde tot verwarring, waarbij sommige media ten onrechte meldden dat het klooster direct zou worden onteigend en de monniken uitgezet.
Hoewel die extreme scenarioās niet bevestigd zijn, is er sprake van fundamentele verandering. Het terrein van het klooster is nu geclassificeerd als archeologische plaats en komt onder toezicht te staan van de Egyptische Hoge Raad voor Antiquiteiten. Ook cruciale gebieden rondom het klooster, zoals tuinen, olijfgaarden en waterbronnen, vallen voortaan onder deze controle.
Diplomatiek overleg
Op 4 juni vond overleg plaats tussen de Griekse en Egyptische ministeries van Buitenlandse Zaken. Na afloop verklaarde de Griekse minister George Gerapetritis:
"Vandaag bespraken wij met de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken de situatie rond het Sint-Catharinaklooster op de berg SinaĆÆ. We zijn overeengekomen om in de nabije toekomst samen te werken aan het veiligstellen van de rechten van het klooster, evenals de juridische status ervan.ā
Twee dagen later bevestigde Egyptisch president Abdel Fattah El-Sisi in een telefoongesprek met de Griekse premier Kyriakos Mitsotakis dat Egypte de religieuze betekenis van het klooster niet uit het oog zal verliezen. Volgens een Egyptische persverklaring benadrukte El-Sisi 'Egypteās onwrikbare inzet voor het behoud van de unieke en heilige religieuze status van het Sint-Catharinaklooster'.
De verklaring stelt dat de gerechtelijke uitspraak aansluit bij Egypteās toewijding aan de heiligheid van religieuze en kerkelijke locaties en het unieke spirituele erfgoed van het klooster bevestigt.
Toch blijven veel christenen wereldwijd sceptisch. De Egyptische overheid heeft een twijfelachtig verleden op het gebied van de bescherming van christelijk erfgoed. Renovaties van kloosters en kerken zijn vaak verbonden aan toeristische ontwikkelingsprojecten. In andere gevallen zijn kerken gesloopt om plaats te maken voor toeristische infrastructuur, zoals bij de heraanleg van de Sfinxenlaan in Luxor.
Cultureel erfgoed in gevaar
Het Sint-Catharinaklooster, gesticht in 565 na Christus in opdracht van keizer Justinianus I, is het oudste continu bewoonde christelijke klooster ter wereld. Volgens de overlevering is het gelegen op de plaats waar God zich aan Mozes openbaarde in de brandende braamstruik en waar hij de Tien Geboden ontving.
De kloosterbibliotheek herbergt duizenden manuscripten van onschatbare waarde. De bekendste vondst is de Codex Sinaiticus, het oudste complete Nieuwe Testament, daterend uit de vierde eeuw. Ook bevindt zich in het klooster een unieke kopie van het Ashtiname van Mohammed, waarin de islamitische profeet moslims oproept om de monniken te beschermen en hen vrijstelt van belasting. Mohammed verklaarde dat deze bescherming geldt 'tot de Dag der Opstanding en het einde van de wereld'.
Spiritueel Disneyland?
Volgens critici hangt de herclassificatie van het klooster samen met Egypteās Great Transfiguration Projectāeen ambitieus toeristisch project dat Mount SinaĆÆ moet omvormen tot een internationale spirituele trekpleister. Het plan omvat luxe hotels, chalets, winkelcentra en uitzichtpunten met zicht op het klooster.
Griekse tegenstanders vrezen dat dit het heilige karakter van het klooster ondermijnt. Sommigen noemen het plan een poging om het terrein te veranderen in een
"spiritueel Disneylandā, waarbij economische winst belangrijker wordt geacht dan de religieuze betekenis.
Praatmee