Heeft de predikant met zijn eigen gaven in zijn voorbereiding zorgvuldig aan de preek gewerkt, voor het aangezicht van God? Begrijpt de predikant de Bijbeltekst en kan hij een duidelijke lijn en boodschap eraan ontlenen? Kan de predikant een overtuigende Bijbelse redenering opzetten, maar ook verrijken met prikkelende illustraties, metaforen en praktische voorbeelden?

Een predikant is in staat om vanuit een innerlijke drijfveer en affiniteit met de hedendaagse cultuur scherp de tijdgeest te analyseren en concrete en Bijbelse toepassingen te bedenken voor het dagelijks leven van iedereen.

Een echte Bijbelse en evangelische preek komt vooral tot stand als de predikant zorgvuldig en aandachtig de Bijbeltekst bestudeert, en goed luistert wat de Heere God met deze tekst wil zeggen. Dan zal het eigenlijke werk van de Heilige Geest doordringen in de harten van de hoorders. De preek ontmaskert en bestraft het ongeloof, maar is ook tot rijke troost van de gelovige.

Een rijk gebedsleven van de predikant is niet een voorwaarde voor een geweldig mooie preek. De voorbereiding van de preek is ook ambachtswerk. Het idee dat een predikant alleen maar de Bijbeltekst uitlegt en dat de Geest de rest doet, is een misverstand. De taak van het preken wordt daarmee onderschat.

Johannes Calvijn zegt dat een vleugje welsprekendheid en retoriek schade kan toebrengen aan de prediking van het evangelie. De apostel Paulus waarschuwt ook tegen een verkeerd gebruik van de retorica. Zij kan een doel op zichzelf worden.

Verhaaltjes, ingewikkeld taalgebruik en overdreven gebaren kunnen de aandacht afleiden, terwijl de feitelijke Bijbelse boodschap niet goed naar voren komt.

Welsprekendheid moet dienstbaar zijn aan de boodschap van het evangelie. Preken is geen menselijke act. De Bijbelse welsprekendheid komt voort uit de liefde van de predikant tot de Bijbel, de waarheid van het Evangelie, Gods genade van Christus en liefde tot de hoorders.

Het gaat om twee dingen. Het Woord en de mens. De preek moet op een bepaalde manier door mensen verwerkt worden om tot troost te zijn. Daarom geeft de predikant de Bijbelse boodschap door. Hij is een doorgever.

Het voorwerp van de preek is altijd Christus. Waar je  de Bijbel ook maar openslaat, het draait om Christus en Zijn heilswerk. Door Christus worden wij rechtvaardig en heilig en door hem worden wij verlost’ (1 Korintiërs 1 vs 30). De grond voor het ontvangen heil ligt in Gods barmhartigheid. Door ons pleiten op de beloften, ontvangen we genade.

Bijbelse prediking gaat over welsprekendheid en overtuiging door wijsheid, waarbij de Heilige Geest ons de grootheid en de schoonheid van Christus te laat zien (zie ook Johannes 16:12-15).

De predikant ‘praat’ niet over Christus, maar laat Christus zien in Zijn machtige grootheid. De predikant maakt Christus heerlijk, zodat wij Christus gaan loven en aanbidden. Als we dat doen, zal de Heilige Geest ons verheerlijken. Heel de gemeente maakt aanspraak op Zijn genade. Het Evangelie is voor heel de gemeente, heel de kerk, en van daaruit heel de wereld.

Een rijke theologische boodschap is per definitie ook een levensveranderende prediking, die niet alleen het denken van de hoorders verandert, maar ook de houding van de hoorders verandert. De prediking is apostolisch: het gaat over het Kruis van Christus, de opstanding van Christus, de verheerlijking van Christus.

De Schrift biedt geen grond om een langgerekte en dramatische toeleidende weg te preken. Waar begint deze weg? Christus is de Weg, de Waarheid en het Leven. Christus is de Deur. Christus is de Poort. Christus maakt een uitnodigend gebaar, Komt allen tot Mij, en Ik zal u rust geven!

De uitleg van een Bijbeltekst moet ook in staat zijn dat de hoorder zichzelf gaat begrijpen en uiteindelijk het Kruis van Christus gaat geloven. Dat kan bevrijdend werken.

De prediking moet ons overtuigen dat onze diepste verlangens naar het goede, alleen vervuld kunnen worden in Christus. Het Evangelie is de heilige oproep om tot Christus te komen en te geloven en Christus aan te nemen. En wie tot Christus komt, ontvangt wijsheid, rechtvaardigheid, kracht en schoonheid en rust op alle beloften die in Christus ja en amen zijn.

De prediking is ‘het geheim van God’ verkondigen. De prediking is niet een dogmatische mening over God verkondigen. Een dogmatisch Evangelie bestaat helemaal niet. Bijbels preken is altijd het woord van God en haar gezag als uitgangspunt nemen. De betekenis van de tekst moet in zijn context helder worden gemaakt. Een Bijbeltekst mag nooit in strijd zijn met een andere Bijbeltekst. De tekstverklaring komt uit de tekst en niet uit de bevinding van de predikant.

Wanneer Christus duidelijk en centraal staat in de preek, dan zullen mensen werkelijk het woord van God begrijpen, liefhebben en gehoorzamen. Christuspredikers dienen de waarheid van Gods  én de mensen onder zijn gehoor in liefde. Christuspredikers dienen het Woord door de tekst helder – ook voor kinderen – te verkondigen en elke keer het de helderheid van Evangelie te verkondigen.

De preken hebben ontzag en verwondering over de grootheid van alles wat we in Christus hebben. De liefde, vreugde, vrede en wijsheid zijn hoorbaar in de preken. Dat geeft de Heilige Geest.

De verkondiging van Christus doet recht te aan de tekst en aan het evangelie, om de confrontatie aan te gaan harten van hoorders. Daarom wil de Bijbelse prediking heel de Schrift van Christus verkondigen.

Hendrik Jan van der Heiden maakte diverse cd’s voor piano en orgel. Bovenstaand artikel verscheen onlangs op zijn weblog. Klik hier om zijn website te bezoeken.