Evangelie en extreemrechts gaan niet samen

Opinie 14 september 2024 5 minuten Micha Nederland
Ouweneel-Lee-Paas
ANP

In de afgelopen jaren is extreemrechts gedachtegoed door heel Europa sterker geworden. Politieke partijen met dit gedachtegoed hebben verkiezingen gewonnen en nemen deel aan regeringen. Dat geldt voor zowel Nederland als voor andere Europese landen. In Duitsland, Groot-Brittannië en Frankrijk hebben meerdere kerkleiders hier duidelijk stelling tegen genomen. Hun boodschap luidt steeds dat het evangelie niet samengaat met extreemrechtse gedachtegoed en extreemrechtse politiek. In Nederland overheerst tot nu toe de stilte vanuit kerkelijk leiderschap. In deze verklaring klinkt voluit het geloof dat alle mensen gelijkwaardig zijn, zowel voor Gods aangezicht als in de samenleving. Wij vinden dat de kerk nu stelling moet nemen. Daarom roepen wij christelijk Nederland op deze verklaring te onderschrijven.

Wij, ondergetekenden, spreken ons hierbij uit over het volgende:

1. Menselijke waardigheid behoort tot de kern van het christelijk geloof.
Wij geloven dat alle mensen door God gewild, geliefd en gekend zijn. Gods Koninkrijk is een veelkleurig Koninkrijk, bedoeld voor elke stam en elke taal.  Alle mensen zijn gelijkwaardig. We kunnen en willen geen onderscheid maken tussen de ene of de andere groep mensen.

Op dit moment wordt er over grote groepen mensen in Nederland gesproken alsof zij minderwaardig zijn. Dit blijkt onder andere uit het reduceren van groepen mensen tot een enkel kenmerk (zoals ‘gelukszoeker’ of ‘hoofddoekje’). We doen mensen geen recht als we ze typeren aan de hand van hun afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur.

Ook de niet-menselijke metaforen (zoals ‘tsunami aan vluchtelingen’ of ‘roedel’) die regelmatig gebruikt worden zijn dehumaniserend.

Op dit moment wordt er over grote groepen mensen in Nederland gesproken alsof zij minderwaardig zijn.

2. Een christelijke levensovertuiging kan onmogelijk samengaan met een extreemrechtse ideologie.
Bij ideologieën van extreemrechtse (politieke) partijen worden witte, westerse ‘volken’ gezien als superieur aan andere ‘volken’, waardoor mensen afkomstig uit andere ‘volken’ niet dezelfde rechten toekomen. Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staat haaks op het evangelie van Gods liefde voor álle mensen zonder enig onderscheid.

Politieke partijen als de PVV en FVD stellen dat de superioriteit van westerse landen mede te danken is aan onze christelijke of joods-christelijke erfenis. Verschillende politici zeggen te willen strijden voor het behoud van de joods-christelijke cultuur, waarbij het volgens hen nodig is om (de culturele gedragingen van) niet-westerse migranten te weren. Maar juist het beroep op deze vermeende joods-christelijke erfenis versmalt onze naastenliefde tot slechts het omkijken naar het eigen ‘volk’. Hierdoor worden niet-westerse groepen, en in het bijzonder moslims, neergezet als tweederangsburgers. De naam van Christus wordt hiermee misbruikt.

3. Onze roeping tot naastenliefde is onbegrensd.
In een individualistische samenleving en in tijden van bestaansonzekerheid (met reële problemen zoals de woningnood en de groeiende moeite voor veel huishoudens om rond te komen) verleiden sommige politici mensen om als eerste en vooral hun eigen nood te zien. Toch moeten wij niet alleen willen opkomen voor onze eigen belangen. Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf. Alle mensen zijn elkaars naasten, ongeacht afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur, omdat we allemaal naar Gods beeld zijn geschapen.

Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staat haaks op het evangelie van Gods liefde voor álle mensen zonder enig onderscheid.

Het idee van ‘eigen volk eerst’ gaat ten koste van andere mensen en dat sluit niet aan bij de houding die wij willen aannemen ten opzichte van armoede, onrecht of uitsluiting. De Bijbelse boodschap is radicaal: een leven als volgeling van Jezus is onlosmakelijk verbonden met een bewogen hart voor de mensen die in deze wereld uitgesloten of achtergesteld worden. Wanneer wij nalaten om hiernaar te leven, geven wij met onze houding en ons handelen een vertekend beeld van Gods liefdevolle bedoeling voor alle mensen, en werken wij Gods Koninkrijk tegen.

4. Gemakzuchtige politiek is schadelijk en het is belangrijk om ons daartegen te verzetten.
Sommige politieke partijen creëren de laatste jaren opzettelijk onrust door onwaarheden te vertellen. Hierdoor is er in onze samenleving een voedingsbodem ontstaan voor haat en uitsluiting, vanuit een gevoel van angst of onvrede. Maar zo willen wij niet naar elkaar en naar de wereld kijken.

Sommige politici willen complexe politieke uitdagingen oplossen (zoals het huizentekort en de uitdagingen rondom migratie) door bepaalde groepen mensen als zondebok aan te wijzen. Vervolgens stellen zij aanlokkelijke en opnieuw te simpele oplossingen voor (bijvoorbeeld grenzen sluiten), die de problemen op geen enkele manier daadwerkelijk kunnen oplossen. Natuurlijk zouden we allemaal wel willen dat het inderdaad zo simpel is. Maar het is niet reëel en het gaat voorbij aan het feit dat de uitdagingen van onze tijd complex zijn en de manieren om daarmee om te gaan vragen om meer wijsheid, diepgang en nuance. Politici verergeren zo het lijden van mensen door de complexiteit van de problemen niet serieus te nemen.

Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf.

5. Christelijke leiders mogen niet zwijgen over extreemrechts.
In Duitsland, Engeland en Frankrijk spraken leiders van landelijke kerkverbanden zich onlangs uit tegen extreemrechts gedachtegoed. Dat leiders van Nederlandse kerkverbanden daarentegen zwijgen, draagt bij aan de normalisatie van extreem-rechtse denkbeelden, ook binnen de kerk. Bovendien doet het afbreuk aan de geloofwaardigheid van het evangelie.

Ook in lokale kerken mogen we niet nalaten om extreemrechtse denkbeelden tegen te spreken, zeker nu steeds meer christenen deze ondersteunen. Wij geloven dat ongelijkheid, dehumanisering en racisme vormen van onrecht zijn waar de kerk zich in de meest heldere taal tegen moet verzetten.

Bovendien moeten we ook kritisch naar onze geschiedenis kijken. Onlangs in een verklaring heeft de PKN beleden dat ze voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog tekortschoot “in spreken en in zwijgen, in doen en in laten, in houding en in gedachten”. Mogen de lessen van het verleden richtingwijzers zijn voor de toekomst.

Ons geloof in Christus dringt ons om stelling te nemen vóór de gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen.

6. De profetische stem mag niet verstommen uit angst voor polarisatie.
Wij geloven dat het essentieel is om stelling te nemen voor gerechtigheid, ook als dat leidt tot moeilijke gesprekken binnen de kerk. Gerechtigheid vraagt om stellingname; zoals we nu weten vanuit het verleden, bij onrecht zoals discriminatie kunnen we niet ontwijkend in het zogenaamd neutrale midden blijven staan.
Ons geloof in Christus dringt ons om stelling te nemen vóór de gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen. Daarom kiezen wij ervoor om de profetische stem niet te laten verstommen, maar om onze geloofsgemeenschappen te laten fungeren als oefenplaatsen voor de noodzakelijke gesprekken over racisme en discriminatie. Opdat ons evangelie haar kracht niet verliest en smakeloos wordt!

Bovenstaande verklaring over extreemrechts gedachtegoed is door honderden christelijke leiders ondertekend. De christelijke organisatie Micha Nederland is de initiatiefnemer van de verklaring. Inmiddels staan er al ruim meer dan 400 christelijke leiders onder de verklaring, onder anderen publiek theoloog Stefan Paas (rechts op de foto) en binnen de christelijke wereld bekende namen zoals Willem J. Ouweneel (links op de foto), Thomas Quartier, Wilkin van de Kamp, Rhoïnde Doth en Samuel Lee (in het midden op de foto).

Praatmee

Beluister onze podcast

#388 Bram Hofland en Nico van der Voet over de Bijbelse doop: verdeeldheid of verbondenheid?
Of beluister op:

Meerartikelen

CGK kerkscheuring
Nieuws

Nieuwe vrouwelijke predikant in CGK zet spanningen verder op scherp

De spanning binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) loopt opnieuw op na het bericht dat ds. Janneke Dekker-de Groot het beroep van de Nederlands Christelijke Gereformeerde Kerk (NCGK) Zutphen heeft aangenomen. Daarmee krijgt opnieuw een CGK

Russisch-Orthodoxe Kerk
Nieuws

Europese kerken roepen op tot verzet tegen omstreden Russische ideologie

Europese kerken hebben een gezamenlijke verklaring uitgebracht waarin zij de zogenoemde Russian World-ideologie afwijzen. Deze ideologie wordt in Rusland gebruikt om de oorlog tegen Oekraïne religieus te rechtvaardigen. Tijdens de conferentie Resisti

Jennifer Melle
Nieuws

Conservatieve Britse politica roept op tot stopzetten zaak tegen christelijke verpleegkundige

De Britse schaduwminister voor gelijke kansen, Claire Coutinho, roept op om de tuchtzaak tegen de christelijke verpleegkundige Jennifer Melle onmiddellijk te beëindigen. Melle werd in april geschorst nadat zij een transgenderpatiënt in een mannencent

Heidelberg
Nieuws

Fors aantal incidenten in Duitse kerken, zorgen groeien over toenemende vernielingen

In de Duitse deelstaat Baden-Württemberg zijn vorig jaar 849 incidenten in kerken en kapellen geregistreerd. Dat blijkt volgens Evangelical Focus uit cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken in reactie op vragen van de liberale FDP-fractie.

Pieter Verhoeve
Nieuws

Christelijke burgemeester zat urenlang vast in de trein tussen Den Haag en Gouda

Wat begon als een gewone treinrit, veranderde voor burgemeester Pieter Verhoeve in een onverwacht bijzondere avond. Omroep West meldt dat de Goudse burgervader gisteren urenlang vastzat in een overvolle trein tussen Den Haag en Gouda. Door de storing

ontvoeringen Nigeria
Nieuws

Honderd christelijke schoolkinderen vrijgelaten na ontvoering in Nigeria

In Nigeria zijn honderd kinderen vrijgelaten die op 21 november werden ontvoerd in de deelstaat Niger. Dat bevestigde een woordvoerder van de Nigeriaanse president zondag volgens persbureau AFP. De kinderen zijn naar Abuja gevlogen en zouden maandag

Kerst in Bethlehem
Nieuws

Bethlehem en Jeruzalem vieren na twee oorlogsjaren weer kerst

Voor het eerst in twee jaar tijd werden in Bethlehem en Jeruzalem vorige week weer openbare kerstvieringen gehouden. Na twee jaar van oorlog en daarmee economische achteruitgang en stilte, vulden duizenden mensen opnieuw het Mangerplein in Bethlehem

Pakistan vlag
Nieuws

Voorganger vermoord in Pakistan: christenen vrezen nog meer geweld

De christelijke gemeenschap in Pakistan is diep geschokt na de moord op voorganger Kamran Salamat (45). Hij werd op 5 december doodgeschoten voor zijn huis, meldt International Christian Concern. Volgens familie en omwonenden stond hij op het punt zi

Meerartikelen

Proponent N. van den Top
Nieuws

Nieuwe predikant voor hervormde gemeente Vriezenveen: proponent N. van den Top

De hervormde gemeente te Vriezenveen (Pollenkerk) beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Proponent N. van den Top (foto) uit Ede nam het op hem uitgebrachte beroep aan. In Vriezenveen gaat Van den Top voor het eerst als gemeentepredikant

Joseph Masloub
Interview

Joseph Masloub won het NK bodybuilding: "Als God in jouw leven is, dan ben je het licht voor anderen"

In de uitzending van Hour of Power vertelt de Syrische Joseph Masloub hoe hij als elfjarige opgroeide tussen bommen, angst en verlies, vluchtte voor het regime en uiteindelijk Nederlands kampioen bodybuilding werd. "Als God in jouw leven is, dan ben

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt waarom God juist in de woestijn van ons leven tot ons spreekt

Temperaturen rond het vriespunt, bevroren autoruiten, doorgaans weinig zon en spekgladde wegen. Natuurlijk hebben we het over de winter. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt Wilkin van de Kamp dat het in een christenle

RKK Den Bosch
Nieuws

Meer jongvolwassenen sluiten zich aan bij RKK ondanks aanhoudende krimp

De Rooms-Katholieke Kerk in Nederland blijft leden verliezen, maar ziet tegelijk een opvallende groei onder jongvolwassenen die zich opnieuw bij de kerk aansluiten. Dat blijkt volgens het Nederlands Dagblad uit de recent gepubliceerde jaarcijfers ove

Take The City Almere
Persbericht

Take The City Almere wil christenen toerusten voor missie in de stad

Op zaterdag 13 december wordt Almere het toneel van Take The City, een interkerkelijke evangelisatiedag die christenen wil toerusten én activeren om het Evangelie zichtbaar te maken in de stad. Het evenement wordt georganiseerd door Evangelist.Networ

Reintje Stomphorst
Interview

De dood is voor Reintje Stomphorst geen vijand: “Ik wacht niet op dokters, maar op God”

“Toen gezondheid uitgedeeld werd, stond ik achteraan in het rijtje”, zegt theologe en voormalig PKN-predikant Reintje Stomphorst met een glimlach die tegelijk mild en strijdvaardig is. Ze doorstond negen kaakoperaties, vijf keer borstkanker en leeft

Bjorn Lous
Opinie

Rechtse christenen hebben last van een ‘Farizeeëncomplex’

De laatste jaren zien we vaker dat de omarming van een vorm van cultuurchristendom door radicaal-rechtse publieke figuren enthousiast wordt onthaald door conservatieve christenen. Het recente pleidooi van Wierd Duk om een verbond met conservatieve ch

John Lapré
Opinie

In christelijk Nederland kan heiligingsdrift omslaan in geestelijke uitputting

De recente beroering rond David de Vos staat niet op zichzelf. Achter zulke incidenten gaat een systeem schuil dat al jarenlang wortel schiet in delen van de evangelische wereld: een cultuur waarin roeping wordt verward met succes, leiderschap met on

Jonathan Roumie
Positief nieuws

Hoofdrolspeler in Jezus-serie: “Atheïsten komen tot geloof door The Chosen”

Acteur Jonathan Roumie, die Jezus vertolkt in de succesvolle serie The Chosen, vertelt dat de serie wereldwijd diepe sporen trekt. Volgens hem komen zelfs mensen die zichzelf altijd als atheïst zagen tot geloof in Christus. Roumie sprak hierover in h

Barron Trump
Nieuws

Dromen van moslims over Jezus inspireren zoon van Donald Trump

De negentienjarige Barron Trump toont volgens een Amerikaanse predikant steeds meer interesse in het christelijk geloof. Pastor Stuart Knechtle vertelde volgens diverse media in een interview dat Barron bijzonder geboeid is door verhalen van moslims

Turkije
Nieuws

Onderzoeksrapport: patroon van intimidatie en geweld tegen christenen in Turkije

In Turkije is sprake van een patroon van voortdurende intimidatie en geweld tegen christenen. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het European Centre for Law and Justice (ECLJ), zo schrijft Christian Daily. Paus Leo IV bezocht het land juist toen he

Canada vlag
Nieuws

Canadese predikant gearresteerd na protest tegen voorleesuurtje dragqueen

In Canada is een predikant vastgezet vanwege zijn protesten tegen een dragqueen voorleesuurtje voor kinderen. Pastor Derek Reimer uit Calgary werd woensdag opgepakt. Hij weigerde een verplichte schriftelijke verontschuldiging te ondertekenen voor zij