Evangelie en extreemrechts gaan niet samen

Opinie 14 september 2024 5 minuten Micha Nederland
Ouweneel-Lee-Paas
ANP

In de afgelopen jaren is extreemrechts gedachtegoed door heel Europa sterker geworden. Politieke partijen met dit gedachtegoed hebben verkiezingen gewonnen en nemen deel aan regeringen. Dat geldt voor zowel Nederland als voor andere Europese landen. In Duitsland, Groot-Brittannië en Frankrijk hebben meerdere kerkleiders hier duidelijk stelling tegen genomen. Hun boodschap luidt steeds dat het evangelie niet samengaat met extreemrechtse gedachtegoed en extreemrechtse politiek. In Nederland overheerst tot nu toe de stilte vanuit kerkelijk leiderschap. In deze verklaring klinkt voluit het geloof dat alle mensen gelijkwaardig zijn, zowel voor Gods aangezicht als in de samenleving. Wij vinden dat de kerk nu stelling moet nemen. Daarom roepen wij christelijk Nederland op deze verklaring te onderschrijven.

Wij, ondergetekenden, spreken ons hierbij uit over het volgende:

1. Menselijke waardigheid behoort tot de kern van het christelijk geloof.
Wij geloven dat alle mensen door God gewild, geliefd en gekend zijn. Gods Koninkrijk is een veelkleurig Koninkrijk, bedoeld voor elke stam en elke taal.  Alle mensen zijn gelijkwaardig. We kunnen en willen geen onderscheid maken tussen de ene of de andere groep mensen.

Op dit moment wordt er over grote groepen mensen in Nederland gesproken alsof zij minderwaardig zijn. Dit blijkt onder andere uit het reduceren van groepen mensen tot een enkel kenmerk (zoals ‘gelukszoeker’ of ‘hoofddoekje’). We doen mensen geen recht als we ze typeren aan de hand van hun afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur.

Ook de niet-menselijke metaforen (zoals ‘tsunami aan vluchtelingen’ of ‘roedel’) die regelmatig gebruikt worden zijn dehumaniserend.

Op dit moment wordt er over grote groepen mensen in Nederland gesproken alsof zij minderwaardig zijn.

2. Een christelijke levensovertuiging kan onmogelijk samengaan met een extreemrechtse ideologie.
Bij ideologieën van extreemrechtse (politieke) partijen worden witte, westerse ‘volken’ gezien als superieur aan andere ‘volken’, waardoor mensen afkomstig uit andere ‘volken’ niet dezelfde rechten toekomen. Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staat haaks op het evangelie van Gods liefde voor álle mensen zonder enig onderscheid.

Politieke partijen als de PVV en FVD stellen dat de superioriteit van westerse landen mede te danken is aan onze christelijke of joods-christelijke erfenis. Verschillende politici zeggen te willen strijden voor het behoud van de joods-christelijke cultuur, waarbij het volgens hen nodig is om (de culturele gedragingen van) niet-westerse migranten te weren. Maar juist het beroep op deze vermeende joods-christelijke erfenis versmalt onze naastenliefde tot slechts het omkijken naar het eigen ‘volk’. Hierdoor worden niet-westerse groepen, en in het bijzonder moslims, neergezet als tweederangsburgers. De naam van Christus wordt hiermee misbruikt.

3. Onze roeping tot naastenliefde is onbegrensd.
In een individualistische samenleving en in tijden van bestaansonzekerheid (met reële problemen zoals de woningnood en de groeiende moeite voor veel huishoudens om rond te komen) verleiden sommige politici mensen om als eerste en vooral hun eigen nood te zien. Toch moeten wij niet alleen willen opkomen voor onze eigen belangen. Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf. Alle mensen zijn elkaars naasten, ongeacht afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur, omdat we allemaal naar Gods beeld zijn geschapen.

Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staat haaks op het evangelie van Gods liefde voor álle mensen zonder enig onderscheid.

Het idee van ‘eigen volk eerst’ gaat ten koste van andere mensen en dat sluit niet aan bij de houding die wij willen aannemen ten opzichte van armoede, onrecht of uitsluiting. De Bijbelse boodschap is radicaal: een leven als volgeling van Jezus is onlosmakelijk verbonden met een bewogen hart voor de mensen die in deze wereld uitgesloten of achtergesteld worden. Wanneer wij nalaten om hiernaar te leven, geven wij met onze houding en ons handelen een vertekend beeld van Gods liefdevolle bedoeling voor alle mensen, en werken wij Gods Koninkrijk tegen.

4. Gemakzuchtige politiek is schadelijk en het is belangrijk om ons daartegen te verzetten.
Sommige politieke partijen creëren de laatste jaren opzettelijk onrust door onwaarheden te vertellen. Hierdoor is er in onze samenleving een voedingsbodem ontstaan voor haat en uitsluiting, vanuit een gevoel van angst of onvrede. Maar zo willen wij niet naar elkaar en naar de wereld kijken.

Sommige politici willen complexe politieke uitdagingen oplossen (zoals het huizentekort en de uitdagingen rondom migratie) door bepaalde groepen mensen als zondebok aan te wijzen. Vervolgens stellen zij aanlokkelijke en opnieuw te simpele oplossingen voor (bijvoorbeeld grenzen sluiten), die de problemen op geen enkele manier daadwerkelijk kunnen oplossen. Natuurlijk zouden we allemaal wel willen dat het inderdaad zo simpel is. Maar het is niet reëel en het gaat voorbij aan het feit dat de uitdagingen van onze tijd complex zijn en de manieren om daarmee om te gaan vragen om meer wijsheid, diepgang en nuance. Politici verergeren zo het lijden van mensen door de complexiteit van de problemen niet serieus te nemen.

Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf.

5. Christelijke leiders mogen niet zwijgen over extreemrechts.
In Duitsland, Engeland en Frankrijk spraken leiders van landelijke kerkverbanden zich onlangs uit tegen extreemrechts gedachtegoed. Dat leiders van Nederlandse kerkverbanden daarentegen zwijgen, draagt bij aan de normalisatie van extreem-rechtse denkbeelden, ook binnen de kerk. Bovendien doet het afbreuk aan de geloofwaardigheid van het evangelie.

Ook in lokale kerken mogen we niet nalaten om extreemrechtse denkbeelden tegen te spreken, zeker nu steeds meer christenen deze ondersteunen. Wij geloven dat ongelijkheid, dehumanisering en racisme vormen van onrecht zijn waar de kerk zich in de meest heldere taal tegen moet verzetten.

Bovendien moeten we ook kritisch naar onze geschiedenis kijken. Onlangs in een verklaring heeft de PKN beleden dat ze voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog tekortschoot “in spreken en in zwijgen, in doen en in laten, in houding en in gedachten”. Mogen de lessen van het verleden richtingwijzers zijn voor de toekomst.

Ons geloof in Christus dringt ons om stelling te nemen vóór de gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen.

6. De profetische stem mag niet verstommen uit angst voor polarisatie.
Wij geloven dat het essentieel is om stelling te nemen voor gerechtigheid, ook als dat leidt tot moeilijke gesprekken binnen de kerk. Gerechtigheid vraagt om stellingname; zoals we nu weten vanuit het verleden, bij onrecht zoals discriminatie kunnen we niet ontwijkend in het zogenaamd neutrale midden blijven staan.
Ons geloof in Christus dringt ons om stelling te nemen vóór de gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen. Daarom kiezen wij ervoor om de profetische stem niet te laten verstommen, maar om onze geloofsgemeenschappen te laten fungeren als oefenplaatsen voor de noodzakelijke gesprekken over racisme en discriminatie. Opdat ons evangelie haar kracht niet verliest en smakeloos wordt!

Bovenstaande verklaring over extreemrechts gedachtegoed is door honderden christelijke leiders ondertekend. De christelijke organisatie Micha Nederland is de initiatiefnemer van de verklaring. Inmiddels staan er al ruim meer dan 400 christelijke leiders onder de verklaring, onder anderen publiek theoloog Stefan Paas (rechts op de foto) en binnen de christelijke wereld bekende namen zoals Willem J. Ouweneel (links op de foto), Thomas Quartier, Wilkin van de Kamp, Rhoïnde Doth en Samuel Lee (in het midden op de foto).

Praatmee

Beluister onze podcast

#385 Patrick & Jeffrey over Nigeriaanse christenen, David de Vos & de Week van het Leven
Of beluister op:

Meerartikelen

Near East Ministry
Persbericht

Nieuwe NEM-campagne wil polarisatie rond Israël doorbreken

Near East Ministry (NEM) start een nieuwe landelijke campagne onder de titel IK KIES VOOR EENHEID. De beweging wil christenen in Nederland oproepen om, juist nu het conflict in Israël en Gaza de samenleving polariseert, te kiezen voor liefde, gebed e

Livorno
Nieuws

Ophef over plan om Nederlandse kerk in Italië om te bouwen tot moskee

In de Italiaanse havenstad Livorno is flinke ophef ontstaan over het plan om een Nederlandse kerk in het centrum om te bouwen tot moskee. De lokale bevolking wil niet dat de kerk een gebedsruimte wordt voor moslims en komt daarom in opstand. De Teleg

Kerk
Nieuws

Aantal geweldsdelicten tegen christenen in Europa neemt toe

Christenen in Europa waren vorig jaar vaker slachtoffer van geweldsdelicten, waaronder zelfs moord. In 2024 ging het om 274 geweldsdelicten, tegen 232 in 2023. Deze cijfers presenteerde Anja Tang-Hoffmann, directeur van waarnemingscentrum OIDAC Europ

Afghanistan
Nieuws

Pakistaanse provincie neemt wet tegen kindhuwelijk aan ondanks islamitische protesten

In Pakistan heeft de provincie Balochistan een mijlpaal bereikt in de strijd tegen kindhuwelijken. Het provinciale parlement nam vrijdag een wet aan die de minimumleeftijd voor een huwelijk op 18 jaar stelt. Daarmee krijgt de armste provincie van het

Ds. H. J. T. Lubbers
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. H. J. T. Lubbers

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. H. J. T. Lubbers. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Lubbers is op zijn beurt sinds 2019 verbon

Widya Soraya
Levensverhaal

Widya Soraya kiest radicaal voor Jezus: "De vrouw die ik was, is gestorven"

Ze heeft bijna 248.000 volgers op TikTok en 119.000 op Instagram. Widya Soraya was jarenlang een van de bekendste Nederlandse influencers binnen de New Age-beweging. Ze sprak over manifesteren, hogere energieën, kristallen en het universum. Totdat ha

Ds. A. Simons
Video

Ds. Simons verzet zich tegen voorwaardelijke zaligheid: "Niets goeds in ons"

Sommige christenen leren dat de mens eerst moet buigen onder Gods recht om genade te ontvangen. Maar volgens ds. A. Simons is dat een grove vergissing. De ware grond van behoud ligt niet in de mens, maar in Christus, zo stelde de hervormde predikant

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp roept je op om in God te blijven: "Uit onszelf dragen we geen vrucht"

In Johannes 15 spreekt Jezus over het leven dat voortkomt uit verbondenheid met Hem. Hij noemt Zichzelf de ware Wijnstok en ons de ranken die geroepen zijn om vrucht te dragen. Maar wat betekent het om werkelijk 'in Hem te blijven'? En waarom snoeit

Meerartikelen

Nigeria
Nieuws

Priester ontvoerd en meisjesschool aangevallen in Nigeria

In de onrustige Nigeriaanse staat Kaduna is opnieuw een priester ontvoerd. De 39-jarige pater Bobbo Paschal, parochiepriester van de St. Stephen-parochie in Kagarko, werd samen met meerdere anderen uit zijn woning meegenomen. Tijdens dezelfde aanval

Citrus Bowl Stadium
Nieuws

Christelijke school verliest zaak over luidsprekergebed bij Amerikaanse sportwedstrijd

Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft besloten geen uitspraak te doen in de zaak van de Cambridge Christian School uit Florida. De school had het Hof gevraagd in te grijpen nadat zij geen gebed mocht uitspreken via de luidspreker tijdens een kampioen

De Leskamer
Persbericht

Bezinningsavond: Hoe spreken christenen met moed in een seculiere tijd?

Hoe verhouden christenen zich tot de tijdgeest? En wat vraagt deze tijd van hen? Over die vraag gaat een bijeenkomst die Stichting Leskamer op vrijdag 28 november organiseert in Driestar Educatief in Gouda. Het thema van de avond luidt: ‘Geloof, moed

Theoloog Gijsbert van den Brink
Interview

De dood hoort volgens theoloog Gijsbert van den Brink niet bij het leven

Sinds mensenheugenis vecht de mens tegen de laatste vijand: de dood. In zijn boek Het experiment van broeder Juniper bezint theoloog en schrijver Gijsbert van den Brink zich onder meer op de rol die de dood in de theologie speelt. “Christenen zetten

Arch Kennedy
Getuigenis

Voormalig weerman worstelde jaren met homogevoelens en vindt vrijheid in Christus

De Amerikaanse auteur en voormalig meteoroloog Arch Kennedy vertelt openhartig hoe zijn leven veranderde toen hij Jezus ontmoette. Jarenlang leefde hij als homoseksuele man en worstelde hij met verslaving, maar door een eenvoudige uitnodiging van zij

Cvandaag podcast
Nieuws

Cvandaag podcast: Discussie over christenvervolging Nigeria na harde woorden Trump

De recente uitspraken van Donald Trump over het extreme geweld tegen christenen in Nigeria hebben wereldwijd, en ook in Nederland, een golf aan reacties veroorzaakt. De Amerikaanse president waarschuwde de Nigeriaanse regering dat de VS zou ingrijpen

Premier Nikol Pashinyan
Nieuws

Spanningen met nationale kerk overschaduwen eerste nationale gebedsontbijt Armenië

Premier Nikol Pashinyan kreeg afgelopen weekend veel waardering van Amerikaanse en Britse evangelicale leiders tijdens het eerste nationale gebedsontbijt van Armenië. Tegelijkertijd klinkt er scherpe kritiek vanuit mensenrechtenorganisaties over de a

Schots parlement
Nieuws

Christelijke organisaties waarschuwen tegen Schots plan voor abortus tot aan geboorte

Christelijke en pro-life organisaties roepen de Schotse regering op om een nieuw voorstel af te wijzen dat abortus tot aan de geboorte mogelijk zou maken. De plannen komen volgens Christian Today uit een rapport van een door de regering ingestelde ad

Palestijnen-Israël
Nieuws

Palestijnse kerkleiders: ‘Zwijgen over genocide is medeplichtigheid’

In Bethlehem is vrijdag een vernieuwde versie gepresenteerd van de Kairos-verklaring, een document waarin Palestijnse christelijke leiders opnieuw aandacht vragen voor het lijden van het Palestijnse volk. 'We leven in een tijd van genocide en gedwong

Ds. A. T. Vergunst
Video

Ds. Vergunst trof een reformatorisch stelletje aan de waterkant: "Hun zoon was overleden"

"Hij vroeg mij of ik tijd had. Natuurlijk had ik dat. Ik ging naast hen zitten", aldus ds. A. T. Vergunst. In een recente lezing, waarin het thema 'rouw' centraal stond, vertelde de GerGem-predikant hoe hij op een dag langs een rivier liep en daar ee

Zeecontainer
Persbericht

Event SDOK: Tuwen zat zestien jaar gevangen in Eritrea en werd gemarteld

SDOK organiseert een event met een bijzondere gast. Tuwen zat zestien jaar opgesloten in verschillende Eritrese gevangenissen, omdat ze haar geloof niet wilde afzweren. Ze leefde onder erbarmelijke omstandigheden. “Ik heb twee jaar geen gevoel in mij

Hanna Smallenbroek
Levensverhaal

Zware hersenschudding verdiepte het geloofsleven van Hanna Smallenbroek

Wat doe je als je leven van de ene op de andere dag helemaal wordt stilgezet? En als dat bijna twee jaar duurt? Ik kreeg een zware hersenschudding, die maar niet overging. Een pittige tijd volgde, van bijna niks kunnen, frustratie, hard werken en ext