Evangelie en extreemrechts gaan niet samen

Opinie 14 september 2024 5 minuten Micha Nederland
Ouweneel-Lee-Paas
ANP

In de afgelopen jaren is extreemrechts gedachtegoed door heel Europa sterker geworden. Politieke partijen met dit gedachtegoed hebben verkiezingen gewonnen en nemen deel aan regeringen. Dat geldt voor zowel Nederland als voor andere Europese landen. In Duitsland, Groot-Brittanniƫ en Frankrijk hebben meerdere kerkleiders hier duidelijk stelling tegen genomen. Hun boodschap luidt steeds dat het evangelie niet samengaat met extreemrechtse gedachtegoed en extreemrechtse politiek. In Nederland overheerst tot nu toe de stilte vanuit kerkelijk leiderschap. In deze verklaring klinkt voluit het geloof dat alle mensen gelijkwaardig zijn, zowel voor Gods aangezicht als in de samenleving. Wij vinden dat de kerk nu stelling moet nemen. Daarom roepen wij christelijk Nederland op deze verklaring te onderschrijven.

Wij, ondergetekenden, spreken ons hierbij uit over het volgende:

1. Menselijke waardigheid behoort tot de kern van het christelijk geloof.
Wij geloven dat alle mensen door God gewild, geliefd en gekend zijn. Gods Koninkrijk is een veelkleurig Koninkrijk, bedoeld voor elke stam en elke taal.  Alle mensen zijn gelijkwaardig. We kunnen en willen geen onderscheid maken tussen de ene of de andere groep mensen.

Op dit moment wordt er over grote groepen mensen in Nederland gesproken alsof zij minderwaardig zijn. Dit blijkt onder andere uit het reduceren van groepen mensen tot een enkel kenmerk (zoals ā€˜gelukszoekerā€™ of ā€˜hoofddoekjeā€™). We doen mensen geen recht als we ze typeren aan de hand van hun afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur.

Ook de niet-menselijke metaforen (zoals ā€˜tsunami aan vluchtelingenā€™ of ā€˜roedelā€™) die regelmatig gebruikt worden zijn dehumaniserend.

Op dit moment wordt er over grote groepen mensen in Nederland gesproken alsof zij minderwaardig zijn.

2. Een christelijke levensovertuiging kan onmogelijk samengaan met een extreemrechtse ideologie.
Bij ideologieĆ«n van extreemrechtse (politieke) partijen worden witte, westerse ā€˜volkenā€™ gezien als superieur aan andere ā€˜volkenā€™, waardoor mensen afkomstig uit andere ā€˜volkenā€™ niet dezelfde rechten toekomen. Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staat haaks op het evangelie van Gods liefde voor Ć”lle mensen zonder enig onderscheid.

Politieke partijen als de PVV en FVD stellen dat de superioriteit van westerse landen mede te danken is aan onze christelijke of joods-christelijke erfenis. Verschillende politici zeggen te willen strijden voor het behoud van de joods-christelijke cultuur, waarbij het volgens hen nodig is om (de culturele gedragingen van) niet-westerse migranten te weren. Maar juist het beroep op deze vermeende joods-christelijke erfenis versmalt onze naastenliefde tot slechts het omkijken naar het eigen ā€˜volkā€™. Hierdoor worden niet-westerse groepen, en in het bijzonder moslims, neergezet als tweederangsburgers. De naam van Christus wordt hiermee misbruikt.

3. Onze roeping tot naastenliefde is onbegrensd.
In een individualistische samenleving en in tijden van bestaansonzekerheid (met reƫle problemen zoals de woningnood en de groeiende moeite voor veel huishoudens om rond te komen) verleiden sommige politici mensen om als eerste en vooral hun eigen nood te zien. Toch moeten wij niet alleen willen opkomen voor onze eigen belangen. Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf. Alle mensen zijn elkaars naasten, ongeacht afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur, omdat we allemaal naar Gods beeld zijn geschapen.

Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staat haaks op het evangelie van Gods liefde voor Ɣlle mensen zonder enig onderscheid.

Het idee van ā€˜eigen volk eerstā€™ gaat ten koste van andere mensen en dat sluit niet aan bij de houding die wij willen aannemen ten opzichte van armoede, onrecht of uitsluiting. De Bijbelse boodschap is radicaal: een leven als volgeling van Jezus is onlosmakelijk verbonden met een bewogen hart voor de mensen die in deze wereld uitgesloten of achtergesteld worden. Wanneer wij nalaten om hiernaar te leven, geven wij met onze houding en ons handelen een vertekend beeld van Gods liefdevolle bedoeling voor alle mensen, en werken wij Gods Koninkrijk tegen.

4. Gemakzuchtige politiek is schadelijk en het is belangrijk om ons daartegen te verzetten.
Sommige politieke partijen creƫren de laatste jaren opzettelijk onrust door onwaarheden te vertellen. Hierdoor is er in onze samenleving een voedingsbodem ontstaan voor haat en uitsluiting, vanuit een gevoel van angst of onvrede. Maar zo willen wij niet naar elkaar en naar de wereld kijken.

Sommige politici willen complexe politieke uitdagingen oplossen (zoals het huizentekort en de uitdagingen rondom migratie) door bepaalde groepen mensen als zondebok aan te wijzen. Vervolgens stellen zij aanlokkelijke en opnieuw te simpele oplossingen voor (bijvoorbeeld grenzen sluiten), die de problemen op geen enkele manier daadwerkelijk kunnen oplossen. Natuurlijk zouden we allemaal wel willen dat het inderdaad zo simpel is. Maar het is niet reƫel en het gaat voorbij aan het feit dat de uitdagingen van onze tijd complex zijn en de manieren om daarmee om te gaan vragen om meer wijsheid, diepgang en nuance. Politici verergeren zo het lijden van mensen door de complexiteit van de problemen niet serieus te nemen.

Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf.

5. Christelijke leiders mogen niet zwijgen over extreemrechts.
In Duitsland, Engeland en Frankrijk spraken leiders van landelijke kerkverbanden zich onlangs uit tegen extreemrechts gedachtegoed. Dat leiders van Nederlandse kerkverbanden daarentegen zwijgen, draagt bij aan de normalisatie van extreem-rechtse denkbeelden, ook binnen de kerk. Bovendien doet het afbreuk aan de geloofwaardigheid van het evangelie.

Ook in lokale kerken mogen we niet nalaten om extreemrechtse denkbeelden tegen te spreken, zeker nu steeds meer christenen deze ondersteunen. Wij geloven dat ongelijkheid, dehumanisering en racisme vormen van onrecht zijn waar de kerk zich in de meest heldere taal tegen moet verzetten.

Bovendien moeten we ook kritisch naar onze geschiedenis kijken. Onlangs in een verklaring heeft de PKN beleden dat ze voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog tekortschoot ā€œin spreken en in zwijgen, in doen en in laten, in houding en in gedachtenā€. Mogen de lessen van het verleden richtingwijzers zijn voor de toekomst.

Ons geloof in Christus dringt ons om stelling te nemen vĆ³Ć³r de gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen.

6. De profetische stem mag niet verstommen uit angst voor polarisatie.
Wij geloven dat het essentieel is om stelling te nemen voor gerechtigheid, ook als dat leidt tot moeilijke gesprekken binnen de kerk. Gerechtigheid vraagt om stellingname; zoals we nu weten vanuit het verleden, bij onrecht zoals discriminatie kunnen we niet ontwijkend in het zogenaamd neutrale midden blijven staan.
Ons geloof in Christus dringt ons om stelling te nemen vĆ³Ć³r de gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen. Daarom kiezen wij ervoor om de profetische stem niet te laten verstommen, maar om onze geloofsgemeenschappen te laten fungeren als oefenplaatsen voor de noodzakelijke gesprekken over racisme en discriminatie. Opdat ons evangelie haar kracht niet verliest en smakeloos wordt!

Bovenstaande verklaring over extreemrechts gedachtegoed is door honderden christelijke leiders ondertekend. De christelijke organisatie Micha Nederland is de initiatiefnemer van de verklaring. Inmiddels staan er al ruim meer dan 400 christelijke leiders onder de verklaring, onder anderen publiek theoloog Stefan Paas (rechts op de foto) en binnen de christelijke wereld bekende namen zoals Willem J. Ouweneel (links op de foto), Thomas Quartier, Wilkin van de Kamp, RhoĆÆnde Doth en Samuel Lee (in het midden op de foto).

Praatmee

Beluister onze podcast

#341 Jeffrey & ds. M. Messemaker over '7 oktober', pro-Palestijnse demonstranten en Israƫl-visie PKN
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Johan Vink
Verdieping

De centrale uitdaging voor christenen: we praten makkelijker Ć³ver God dan mĆ©t Hem

De centrale uitdaging voor christenen vandaag de dag is dat we onze persoonlijke omgang met God niet laten ondersneeuwen door alles wat op ons afkomt. De hoeveelheid informatie die we dagelijks consumeren is enorm toegenomen, niet te vergelijken met

Ds. H. I. Methorst
Nieuws

Ds. Methorst aanvaardt beroep hervormde gemeente Veenendaal

Ds. H. I. Methorst (foto) neemt binnenkort afscheid van Apeldoorn. De predikant heeft een beroep van de hervormde gemeente (PKN, wijk 9) aanvaard. In het Ontmoetingshuis volgt Methorst de vorig jaar naar Nieuwpoort verhuisde ds. A. T. van Blijderveen

Donald Trump
Nieuws

Barack Obama haalt stevig uit naar Donald Trump vanwege verkoop 'Trump-Bijbels': "Wie doet zoiets?"

Voormalig president Donald Trump is opnieuw het middelpunt van aandacht vanwege zijn nieuwste commerciƫle onderneming: de 'God Bless The USA Bible'. De verkoop van de Bijbel, ook wel bekend als 'de Trump-Bijbel', roept veel reacties op. Onder meer ex

Jan van den Berg
Video

Komende zondag is topsporter Jan van den Berg te gast in Hour of Power

In Hour of Power gaat Jan van den Bosch in gesprek met topsporter Jan van den Berg. Lang dacht de atleet dat topsport en geloof niet samen konden gaan. Hij vertelt hoe hij het vandaag de dag ziet. Kijk komende zondag om 8 en 9 uur op RTL5 en om 17:00

Ds. M. Messemaker
Podcast

Mag een christen blij zijn met de dood van terroristen? Ds. Messemaker antwoordt

In de afgelopen maanden zijn invloedrijke mensen binnen de terreurgroepen Hamas en Hezbollah aan de lopende band geƫlimineerd door Israƫl. Is het als christen gepast om hier blij mee te zijn? Deze vraag beantwoordt ds. M. Messemaker in de nieuwspodca

Ds. J.A. van den Berg
Video

Hervormde predikant roept op tot gebed voor aanhangers Hamas en Hezbollah

"Laten we bidden voor Israƫl, zodat God de ogen van dit volk opent. Maar laten we ook bidden voor Palestijnen en aanhangers van Hamas en Hezbollah, zodat hun haat verandert in het belijden van de God van Israƫl." Deze oproep tot gebed deed ds. J. A.

Libanon
Nieuws

Christenen Libanon openen deuren voor duizenden vluchtelingen

In het oosten van Libanon vangen christenen steeds meer vluchtelingen op. In kerken, kloosters, scholen en huizen in de Bekaa-vallei zijn naar schatting 8800 mensen ondergebracht. In een interview met de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN)

Noord-Korea
Nieuws

Experts: China en Noord-Korea werken samen om christenen te vervolgen

Sinds vorig jaar heeft China honderden Noord-Koreanen onderworpen aan gruweldaden door hen gedwongen terug te sturen naar Noord-Korea. In dat land wordt religie, en vooral het christendom, gezien als de grootste bedreiging voor de macht van de leider

Meerartikelen

Grote Verzoendag
Video

Video: Wat iedere christen zou moeten weten over Grote Verzoendag

Jom Kipoer, Grote Verzoendag, is de belangrijkste dag van het Joodse jaar. Het woord ā€˜kipoerā€™ komt van het Hebreeuwse werkwoord ā€˜lekaperā€™: ā€˜verzoenenā€™ of ā€˜bedekkenā€™. Dus Jom Kipoer betekent letterlijk: ā€˜dag van verzoeningā€™. In Leviticus 23 staat hoe

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Marianne Lako

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is deze keer Marianne Lako te gast. Samen met haar man RenĆ© werkt Marianne voor hulpverleningsorganisatie Hope Force International op HaĆÆti. Marianne is al sinds 1980 samen met RenĆ© fulltime actief als z

Jacques Brunt, Annette Brunt, ambassadeur Modi Ephraim en Arie Stam.
Nieuws

Werkgroep ontmoet Israƫlische ambassadeur na geslaagde Israƫl-manifestatie op De Dam

De impact van de zeer geslaagde Israƫl-manifestatie op 7 oktober op De Dam in Amsterdam is groot. Het heeft heel veel los gemaakt in het land. Zowel plaatselijke als regionale en landelijke media hebben er uitgebreid over bericht. Het heeft zelfs een

Bijbelvertaalwerk in cijfers
Nieuws

Mijlpaal in het Bijbelvertaalwerk: minder dan duizend talen te gaan

Voor het eerst in de geschiedenis staat het aantal talen dat nog geen Bijbelvertaling heeft op minder dan 1000. Op 1 september 2024 moest nog in 985 talen een vertaalproject worden gestart. Dat betekent dat 29,3 miljoen mensen, minder dan 1 procent v

Prinses Irene
Nieuws

Frans Timmermans en Prinses Irene te gast in nieuw seizoen van EOā€™s ā€˜Adieu God?ā€™

In een nieuw seizoen van EO-programma Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met zeer verschillende gasten over geloof en ongeloof. Van den Brink spreekt onder andere met Prinses Irene (foto), Ernst Daniƫl Smid, Rob Oudkerk, Mieke van der Weij

Nelleke en Rahman Yakubu
Interview

Deze stichting richt zich al 30 jaar op moslims: "Voordat wij in actie komen, is God al aan het werk"

Ze zijn actief voor de enige zendingsorganisatie die zich uitsluitend op moslims richt, waar ze ook leven. Nelleke Yakubu vormt samen met haar man Rahman de directie van stichting Frontiers en stond zelf ook in de frontlinie van het werk onder deze d

Jan-Willem Grievink
Column

Deze soorten profetie komen tegenwoordig veel voor in onze kerken

In de christelijke wereld worden er vandaag de dag veel profetieƫn uitgesproken. In mijn vorige column heb ik gewezen op het belang van profetie in de Bijbel, maar ook op het soms eenzijdige karakter van moderne profetie. Soms is een profetie 'raak',

Open Doors
Nieuws

8-jarig christelijk meisje uit Afghanistan verkracht en vermoord

Een Afghaans meisje is op een gruwelijke manier om het leven gebracht. Ze woonde samen met haar christelijke familie in een Centraal-Aziatisch land nadat ze Afghanistan waren ontvlucht. De ouders van het meisje zijn christenen en dit leidde tot deze

Opperrabbijn
Column

Mijn volledige toespraak tijdens de Israƫl-manifestatie op De Dam

Het was een enorm drukke week voor opperrabbijn Jacobs, waarbij alles in het teken stond van 7 oktober. In zijn nieuwe dagboek deelt hij de volledige toespraak die hij tijdens de Israƫl-manifestatie op De Dam in Amsterdam hield. Daarin laat de opperr

Iran
Nieuws

Iraanse christen na jarenlange marteling en gevangenisstraf op vrije voeten

Een Iraanse christen, Mehdi Akbari, ook bekend als Yasser, is vrijgelaten na bijna vijf jaar gevangenisstraf vanwege zijn betrokkenheid bij een huiskerk. Mehdi werd in januari 2019 gearresteerd en veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. Eind septe

Ds. M. Messemaker
Podcast

Ds. Messemaker teleurgesteld in PKN: ā€œMijn kerk was te stil op 7 oktoberā€

Op 7 oktober stonden mensen in ons land massaal stil bij de pogrom die een jaar geleden in IsraĆ«l plaatsvond. ā€œDie dag heb ik de hele dag op een steunbetuiging of teken van meeleven vanuit mā€™n eigen kerk zitten wachten. Mijn kerk was te stil op 7 okt

Jan-Jaap van Peperstraten
Preekverslag

Jezus' boodschap is radicaal: we moeten niet willen heersen

Misschien heeft u het wel eens meegemaakt dat iemand tegen u zei: ik ga u eens precies zeggen wat Ć­k denk, en dat u dan een mening hoort die exact hetzelfde is als een bekend persoon van bijvoorbeeld de televisie. Want diezelfde mening hoorde u onlan