Evangelie en extreemrechts gaan niet samen

Opinie 14 september 2024 5 minuten Micha Nederland
Ouweneel-Lee-Paas
ANP

In de afgelopen jaren is extreemrechts gedachtegoed door heel Europa sterker geworden. Politieke partijen met dit gedachtegoed hebben verkiezingen gewonnen en nemen deel aan regeringen. Dat geldt voor zowel Nederland als voor andere Europese landen. In Duitsland, Groot-Brittanniƫ en Frankrijk hebben meerdere kerkleiders hier duidelijk stelling tegen genomen. Hun boodschap luidt steeds dat het evangelie niet samengaat met extreemrechtse gedachtegoed en extreemrechtse politiek. In Nederland overheerst tot nu toe de stilte vanuit kerkelijk leiderschap. In deze verklaring klinkt voluit het geloof dat alle mensen gelijkwaardig zijn, zowel voor Gods aangezicht als in de samenleving. Wij vinden dat de kerk nu stelling moet nemen. Daarom roepen wij christelijk Nederland op deze verklaring te onderschrijven.

Wij, ondergetekenden, spreken ons hierbij uit over het volgende:

1. Menselijke waardigheid behoort tot de kern van het christelijk geloof.
Wij geloven dat alle mensen door God gewild, geliefd en gekend zijn. Gods Koninkrijk is een veelkleurig Koninkrijk, bedoeld voor elke stam en elke taal.  Alle mensen zijn gelijkwaardig. We kunnen en willen geen onderscheid maken tussen de ene of de andere groep mensen.

Op dit moment wordt er over grote groepen mensen in Nederland gesproken alsof zij minderwaardig zijn. Dit blijkt onder andere uit het reduceren van groepen mensen tot een enkel kenmerk (zoals ā€˜gelukszoekerā€™ of ā€˜hoofddoekjeā€™). We doen mensen geen recht als we ze typeren aan de hand van hun afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur.

Ook de niet-menselijke metaforen (zoals ā€˜tsunami aan vluchtelingenā€™ of ā€˜roedelā€™) die regelmatig gebruikt worden zijn dehumaniserend.

Op dit moment wordt er over grote groepen mensen in Nederland gesproken alsof zij minderwaardig zijn.

2. Een christelijke levensovertuiging kan onmogelijk samengaan met een extreemrechtse ideologie.
Bij ideologieĆ«n van extreemrechtse (politieke) partijen worden witte, westerse ā€˜volkenā€™ gezien als superieur aan andere ā€˜volkenā€™, waardoor mensen afkomstig uit andere ā€˜volkenā€™ niet dezelfde rechten toekomen. Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staat haaks op het evangelie van Gods liefde voor Ć”lle mensen zonder enig onderscheid.

Politieke partijen als de PVV en FVD stellen dat de superioriteit van westerse landen mede te danken is aan onze christelijke of joods-christelijke erfenis. Verschillende politici zeggen te willen strijden voor het behoud van de joods-christelijke cultuur, waarbij het volgens hen nodig is om (de culturele gedragingen van) niet-westerse migranten te weren. Maar juist het beroep op deze vermeende joods-christelijke erfenis versmalt onze naastenliefde tot slechts het omkijken naar het eigen ā€˜volkā€™. Hierdoor worden niet-westerse groepen, en in het bijzonder moslims, neergezet als tweederangsburgers. De naam van Christus wordt hiermee misbruikt.

3. Onze roeping tot naastenliefde is onbegrensd.
In een individualistische samenleving en in tijden van bestaansonzekerheid (met reƫle problemen zoals de woningnood en de groeiende moeite voor veel huishoudens om rond te komen) verleiden sommige politici mensen om als eerste en vooral hun eigen nood te zien. Toch moeten wij niet alleen willen opkomen voor onze eigen belangen. Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf. Alle mensen zijn elkaars naasten, ongeacht afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur, omdat we allemaal naar Gods beeld zijn geschapen.

Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staat haaks op het evangelie van Gods liefde voor Ɣlle mensen zonder enig onderscheid.

Het idee van ā€˜eigen volk eerstā€™ gaat ten koste van andere mensen en dat sluit niet aan bij de houding die wij willen aannemen ten opzichte van armoede, onrecht of uitsluiting. De Bijbelse boodschap is radicaal: een leven als volgeling van Jezus is onlosmakelijk verbonden met een bewogen hart voor de mensen die in deze wereld uitgesloten of achtergesteld worden. Wanneer wij nalaten om hiernaar te leven, geven wij met onze houding en ons handelen een vertekend beeld van Gods liefdevolle bedoeling voor alle mensen, en werken wij Gods Koninkrijk tegen.

4. Gemakzuchtige politiek is schadelijk en het is belangrijk om ons daartegen te verzetten.
Sommige politieke partijen creƫren de laatste jaren opzettelijk onrust door onwaarheden te vertellen. Hierdoor is er in onze samenleving een voedingsbodem ontstaan voor haat en uitsluiting, vanuit een gevoel van angst of onvrede. Maar zo willen wij niet naar elkaar en naar de wereld kijken.

Sommige politici willen complexe politieke uitdagingen oplossen (zoals het huizentekort en de uitdagingen rondom migratie) door bepaalde groepen mensen als zondebok aan te wijzen. Vervolgens stellen zij aanlokkelijke en opnieuw te simpele oplossingen voor (bijvoorbeeld grenzen sluiten), die de problemen op geen enkele manier daadwerkelijk kunnen oplossen. Natuurlijk zouden we allemaal wel willen dat het inderdaad zo simpel is. Maar het is niet reƫel en het gaat voorbij aan het feit dat de uitdagingen van onze tijd complex zijn en de manieren om daarmee om te gaan vragen om meer wijsheid, diepgang en nuance. Politici verergeren zo het lijden van mensen door de complexiteit van de problemen niet serieus te nemen.

Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf.

5. Christelijke leiders mogen niet zwijgen over extreemrechts.
In Duitsland, Engeland en Frankrijk spraken leiders van landelijke kerkverbanden zich onlangs uit tegen extreemrechts gedachtegoed. Dat leiders van Nederlandse kerkverbanden daarentegen zwijgen, draagt bij aan de normalisatie van extreem-rechtse denkbeelden, ook binnen de kerk. Bovendien doet het afbreuk aan de geloofwaardigheid van het evangelie.

Ook in lokale kerken mogen we niet nalaten om extreemrechtse denkbeelden tegen te spreken, zeker nu steeds meer christenen deze ondersteunen. Wij geloven dat ongelijkheid, dehumanisering en racisme vormen van onrecht zijn waar de kerk zich in de meest heldere taal tegen moet verzetten.

Bovendien moeten we ook kritisch naar onze geschiedenis kijken. Onlangs in een verklaring heeft de PKN beleden dat ze voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog tekortschoot ā€œin spreken en in zwijgen, in doen en in laten, in houding en in gedachtenā€. Mogen de lessen van het verleden richtingwijzers zijn voor de toekomst.

Ons geloof in Christus dringt ons om stelling te nemen vĆ³Ć³r de gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen.

6. De profetische stem mag niet verstommen uit angst voor polarisatie.
Wij geloven dat het essentieel is om stelling te nemen voor gerechtigheid, ook als dat leidt tot moeilijke gesprekken binnen de kerk. Gerechtigheid vraagt om stellingname; zoals we nu weten vanuit het verleden, bij onrecht zoals discriminatie kunnen we niet ontwijkend in het zogenaamd neutrale midden blijven staan.
Ons geloof in Christus dringt ons om stelling te nemen vĆ³Ć³r de gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen. Daarom kiezen wij ervoor om de profetische stem niet te laten verstommen, maar om onze geloofsgemeenschappen te laten fungeren als oefenplaatsen voor de noodzakelijke gesprekken over racisme en discriminatie. Opdat ons evangelie haar kracht niet verliest en smakeloos wordt!

Bovenstaande verklaring over extreemrechts gedachtegoed is door honderden christelijke leiders ondertekend. De christelijke organisatie Micha Nederland is de initiatiefnemer van de verklaring. Inmiddels staan er al ruim meer dan 400 christelijke leiders onder de verklaring, onder anderen publiek theoloog Stefan Paas (rechts op de foto) en binnen de christelijke wereld bekende namen zoals Willem J. Ouweneel (links op de foto), Thomas Quartier, Wilkin van de Kamp, RhoĆÆnde Doth en Samuel Lee (in het midden op de foto).

Praatmee

Beluister onze podcast

#357 Harmen Niemeijer en Steef Post discussiƫren over kerkasiel in Kampen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

aardbeving
Nieuws

Noodtoestand in Myanmar na zware aardbeving

Volgens staatsmedia hebben meer dan 2000 mensen het leven verloren en zijn er bijna 3500 mensen gewond geraakt bij de zware aardbeving die Myanmar op 28 maart 2025 heeft getroffen. De Junta-regering heeft de noodtoestand uitgeroepen en om internation

CGK
Nieuws

CGK verliezen opnieuw leden, maar er is ook goed nieuws

De Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) zijn afgelopen jaar ruim duizend leden verloren. Dat blijkt uit het nieuwe Jaarboek dat deze week verscheen. In totaal telt het kerkverband nu 66.572 leden. Het aantal leden van de kerk daalt al jaren. Er is

Capitool Kansas
Nieuws

Satanisten opgepakt na confrontatie met christenen: "Hopelijk leren ze Jezus kennen"

In de Amerikaanse staat Kansas is vrijdag een protest van satanisten uitgelopen op een gewelddadige confrontatie met christelijke tegenbetogers en de politie. Vier mensen, onder wie de leider van de satanische groep The Satanic Grotto, werden in en r

Indonesie
Nieuws

Indonesische autoriteiten blokkeren kerkbouw ondanks wettelijke goedkeuring

In de Indonesische stad Samarinda, gelegen in de provincie Oost-Kalimantan, wordt de bouw van een christelijke kerk al tien jaar tegengehouden. De Toraja Christelijke Kerk heeft inmiddels aan alle wettelijke eisen voldaan, maar krijgt desondanks geen

pakistan
Nieuws

Doodstraf voor moordenaar van Pakistaanse christen

In Pakistan is op donderdag 27 maart de moordenaar van een jonge christen ter dood veroordeeld. De 20-jarige Farhan Ul Qamar werd vorig jaar november voor de ogen van zijn familie vermoord vanwege zijn geloof. De rechter in Pasrur, in het district Si

Bangladesh
Nieuws

Bangladesh: alfabetiseringsklas van christenen tegengewerkt door moslims

Een alfabetiseringsklas voor volwassenen waar christenen met een moslimachtergrond leren lezen en schrijven in het noorden van Bangladesh, wordt al een paar maanden tegengewerkt. Lokale moslims zetten de deelnemers onder druk om niet aan de les deel

Jakob van Wielink
Interview

Jakob van Wielink vond zichzelf terug in het donker: "Zonder Goede Vrijdag geen Pasen"

Jakob van Wielink weet hoe het is om door diepe dalen te gaan. Niet als theorie, maar als levenswerkelijkheid. De identiteitscoach, transitie-expert en schrijver spreekt open over periodes waarin hij liever niet wakker werd. "Ik heb God expliciet gev

ds. J.A. van den Berg
Video

Hervormde predikant ziet overeenkomst tussen Haman en Elon Musk

"Haman is de meest gemene, brute, redeloze, hardvochtige man die je je kunt voorstellen. En toch wordt hij groot gemaakt door koning Ahasveros. Waarom laat God dit soort dingen gebeuren? Asaf had het er moeilijk mee, zo schrijft hij in Psalm 73. De g

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp: "Je wedergeboorte is geen gedragsverandering"

Wilkin van de Kamp wijst in zijn videoboodschap op een geweldig getuigenis van Petrus, afkomstig uit zijn tweede brief die hij aan de gemeenten heeft geschreven. Hij schrijft: 'De machtige God heeft aan jullie en mij alles gegeven wat nodig is om te

dr. Gert van den Brink
Video

Mag je zonder zondekennis tot Christus gaan? Dr. Gert van den Brink antwoordt

In deze vraagbeantwoording bespreekt dr. Gert van den Brink hoe geestelijke blindheid ons verhindert onze eigen zondigheid te zien, zoals een blinde niet kan verlangen naar licht als hij niet weet wat licht is. Toch is deze blindheid geen excuus om b

Chris Stoffer
Persbericht

Bijbels Beraad M/V overhandigt boekje 'Relatievorming' aan SGP-leider

In een tijd waarin de Week van de Lentekriebels op scholen een progressieve, libertijnse visie op relaties en seksualiteit promoot, klinkt er een Bijbels tegengeluid. Afgelopen weekend hebben Bijbels Beraad M/V en KOC hun nieuwe boekje, getiteld Rela

Jan Pool
Column

Jammer dat sommige christenen dictatoriale leiders bewieroken

In deze periode van mijn leven ben ik natuurlijk veel bezig met mijn eigen ziekteproces, maar dat is niet het enige dat mij bezighoudt. Al lange tijd maak ik mij zorgen over het feit dat veel christenen onder de indruk zijn van bepaalde wereldleiders

Christopher Gunderson
Positief nieuws

Christopher leed aan zeldzame aandoening: "God geneest nog steeds"

De Amerikaanse tiener Christopher Gunderson leefde zestien jaar zonder normaal voedsel te kunnen eten. Vanaf zijn geboorte leed hij aan een zeldzame aandoening waardoor zijn maag volledig verlamd was. Maar na jaren van medische zorgen, pijn en onzeke

Tom Wright
Boekfragment

Waarom de kerk zich wƩl met politiek mag bemoeien

Er wordt vaak gezegd dat de kerk zich nooit met politiek moet inlaten. De kerk moet geen politieke ambities hebben, en moet zich niet bemoeien met het debat over burgerrechten, klimaatverandering of volkshuisvesting. Het is niet de taak van de kerk o

ds. H. J. Reinders
Nieuws

Hervormd Woerden verwelkomt nieuwe predikant: ds. H. J. Reinders

De hervormde gemeente (PKN) in Woerden maakt binnenkort kennis met ds. H. J. Reinders (foto). Hij wordt in de Maranathakerk de directe collega van ds. J. W. Stam. Reinders neemt binnenkort afscheid van Driebergen (wijkgemeente Immanuƫl). Ook de prote

Hind Kabawat
Nieuws

Christelijke vrouw aangesteld als minister in nieuwe Syrische regering

In Syriƫ is een nieuwe regering beƫdigd, met als doel het land te leiden in een periode van wederopbouw en hervorming. De nieuwe president Ahmad al-Sharaa sprak zaterdag over zijn plannen en ambities voor Syriƫ. De christenen zijn met ƩƩn minister ve

GGiN Krimpen
Nieuws

Eerste gemeentepredikant voor GGiN Krimpen aan den IJssel sinds 1988

De gereformeerde gemeente in Nederland (GGiN) in Krimpen aan den IJssel verwelkomt een gemeentepredikant. Ds. D. E. van de Kieft uit Urk heeft het beroep aanvaard. Sinds de oprichting in 1988 had de gemeente nog nooit een eigen predikant. Van de Kief

India vlag
Nieuws

Indiase evangelist onder verdachte omstandigheden overleden

De bekende Indiase evangelist en apologeet Praveen Pagadala is op 46-jarige leeftijd overleden onder verdachte omstandigheden. Zijn dood komt enkele weken nadat hij zijn zorgen had geuit over bedreigingen vanwege zijn geloofsovertuiging en zijn kriti

Enoch Burke
Nieuws

Christendocent moet tienduizenden euro's betalen na verzet tegen transgenderbeleid

De christelijke leraar Enoch Burke werd eerder geschorst vanwege zijn verzet tegen het transgenderbeleid op zijn school. Op last van de rechter moet de Ier 40.000 euro betalen. Dat heeft het Hooggerechtshof in Ierland bepaald volgens Christian Today.

Nick Shakoour
Positief nieuws

Chosen-acteur deelt indrukwekkend bekeringsverhaal: "Ik ging voor God op mijn knieƫn"

Nick Shakoour vertolkte als acteur in de populaire serie The Chosen de vrolijke vader ZebedeĆ¼s. In een interview maakt hij duidelijk hoe deze rol zijn leven heeft veranderd. Niet alleen als acteur, maar vooral als mens, zo maakt hij duidelijk in gesp