Evangelie en extreemrechts gaan niet samen

Opinie 14 september 2024 5 minuten Micha Nederland
Ouweneel-Lee-Paas
ANP

In de afgelopen jaren is extreemrechts gedachtegoed door heel Europa sterker geworden. Politieke partijen met dit gedachtegoed hebben verkiezingen gewonnen en nemen deel aan regeringen. Dat geldt voor zowel Nederland als voor andere Europese landen. In Duitsland, Groot-Brittannië en Frankrijk hebben meerdere kerkleiders hier duidelijk stelling tegen genomen. Hun boodschap luidt steeds dat het evangelie niet samengaat met extreemrechtse gedachtegoed en extreemrechtse politiek. In Nederland overheerst tot nu toe de stilte vanuit kerkelijk leiderschap. In deze verklaring klinkt voluit het geloof dat alle mensen gelijkwaardig zijn, zowel voor Gods aangezicht als in de samenleving. Wij vinden dat de kerk nu stelling moet nemen. Daarom roepen wij christelijk Nederland op deze verklaring te onderschrijven.

Wij, ondergetekenden, spreken ons hierbij uit over het volgende:

1. Menselijke waardigheid behoort tot de kern van het christelijk geloof.
Wij geloven dat alle mensen door God gewild, geliefd en gekend zijn. Gods Koninkrijk is een veelkleurig Koninkrijk, bedoeld voor elke stam en elke taal.  Alle mensen zijn gelijkwaardig. We kunnen en willen geen onderscheid maken tussen de ene of de andere groep mensen.

Op dit moment wordt er over grote groepen mensen in Nederland gesproken alsof zij minderwaardig zijn. Dit blijkt onder andere uit het reduceren van groepen mensen tot een enkel kenmerk (zoals ‘gelukszoeker’ of ‘hoofddoekje’). We doen mensen geen recht als we ze typeren aan de hand van hun afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur.

Ook de niet-menselijke metaforen (zoals ‘tsunami aan vluchtelingen’ of ‘roedel’) die regelmatig gebruikt worden zijn dehumaniserend.

Op dit moment wordt er over grote groepen mensen in Nederland gesproken alsof zij minderwaardig zijn.

2. Een christelijke levensovertuiging kan onmogelijk samengaan met een extreemrechtse ideologie.
Bij ideologieën van extreemrechtse (politieke) partijen worden witte, westerse ‘volken’ gezien als superieur aan andere ‘volken’, waardoor mensen afkomstig uit andere ‘volken’ niet dezelfde rechten toekomen. Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staat haaks op het evangelie van Gods liefde voor álle mensen zonder enig onderscheid.

Politieke partijen als de PVV en FVD stellen dat de superioriteit van westerse landen mede te danken is aan onze christelijke of joods-christelijke erfenis. Verschillende politici zeggen te willen strijden voor het behoud van de joods-christelijke cultuur, waarbij het volgens hen nodig is om (de culturele gedragingen van) niet-westerse migranten te weren. Maar juist het beroep op deze vermeende joods-christelijke erfenis versmalt onze naastenliefde tot slechts het omkijken naar het eigen ‘volk’. Hierdoor worden niet-westerse groepen, en in het bijzonder moslims, neergezet als tweederangsburgers. De naam van Christus wordt hiermee misbruikt.

3. Onze roeping tot naastenliefde is onbegrensd.
In een individualistische samenleving en in tijden van bestaansonzekerheid (met reële problemen zoals de woningnood en de groeiende moeite voor veel huishoudens om rond te komen) verleiden sommige politici mensen om als eerste en vooral hun eigen nood te zien. Toch moeten wij niet alleen willen opkomen voor onze eigen belangen. Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf. Alle mensen zijn elkaars naasten, ongeacht afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur, omdat we allemaal naar Gods beeld zijn geschapen.

Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staat haaks op het evangelie van Gods liefde voor álle mensen zonder enig onderscheid.

Het idee van ‘eigen volk eerst’ gaat ten koste van andere mensen en dat sluit niet aan bij de houding die wij willen aannemen ten opzichte van armoede, onrecht of uitsluiting. De Bijbelse boodschap is radicaal: een leven als volgeling van Jezus is onlosmakelijk verbonden met een bewogen hart voor de mensen die in deze wereld uitgesloten of achtergesteld worden. Wanneer wij nalaten om hiernaar te leven, geven wij met onze houding en ons handelen een vertekend beeld van Gods liefdevolle bedoeling voor alle mensen, en werken wij Gods Koninkrijk tegen.

4. Gemakzuchtige politiek is schadelijk en het is belangrijk om ons daartegen te verzetten.
Sommige politieke partijen creëren de laatste jaren opzettelijk onrust door onwaarheden te vertellen. Hierdoor is er in onze samenleving een voedingsbodem ontstaan voor haat en uitsluiting, vanuit een gevoel van angst of onvrede. Maar zo willen wij niet naar elkaar en naar de wereld kijken.

Sommige politici willen complexe politieke uitdagingen oplossen (zoals het huizentekort en de uitdagingen rondom migratie) door bepaalde groepen mensen als zondebok aan te wijzen. Vervolgens stellen zij aanlokkelijke en opnieuw te simpele oplossingen voor (bijvoorbeeld grenzen sluiten), die de problemen op geen enkele manier daadwerkelijk kunnen oplossen. Natuurlijk zouden we allemaal wel willen dat het inderdaad zo simpel is. Maar het is niet reëel en het gaat voorbij aan het feit dat de uitdagingen van onze tijd complex zijn en de manieren om daarmee om te gaan vragen om meer wijsheid, diepgang en nuance. Politici verergeren zo het lijden van mensen door de complexiteit van de problemen niet serieus te nemen.

Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf.

5. Christelijke leiders mogen niet zwijgen over extreemrechts.
In Duitsland, Engeland en Frankrijk spraken leiders van landelijke kerkverbanden zich onlangs uit tegen extreemrechts gedachtegoed. Dat leiders van Nederlandse kerkverbanden daarentegen zwijgen, draagt bij aan de normalisatie van extreem-rechtse denkbeelden, ook binnen de kerk. Bovendien doet het afbreuk aan de geloofwaardigheid van het evangelie.

Ook in lokale kerken mogen we niet nalaten om extreemrechtse denkbeelden tegen te spreken, zeker nu steeds meer christenen deze ondersteunen. Wij geloven dat ongelijkheid, dehumanisering en racisme vormen van onrecht zijn waar de kerk zich in de meest heldere taal tegen moet verzetten.

Bovendien moeten we ook kritisch naar onze geschiedenis kijken. Onlangs in een verklaring heeft de PKN beleden dat ze voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog tekortschoot “in spreken en in zwijgen, in doen en in laten, in houding en in gedachten”. Mogen de lessen van het verleden richtingwijzers zijn voor de toekomst.

Ons geloof in Christus dringt ons om stelling te nemen vóór de gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen.

6. De profetische stem mag niet verstommen uit angst voor polarisatie.
Wij geloven dat het essentieel is om stelling te nemen voor gerechtigheid, ook als dat leidt tot moeilijke gesprekken binnen de kerk. Gerechtigheid vraagt om stellingname; zoals we nu weten vanuit het verleden, bij onrecht zoals discriminatie kunnen we niet ontwijkend in het zogenaamd neutrale midden blijven staan.
Ons geloof in Christus dringt ons om stelling te nemen vóór de gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen. Daarom kiezen wij ervoor om de profetische stem niet te laten verstommen, maar om onze geloofsgemeenschappen te laten fungeren als oefenplaatsen voor de noodzakelijke gesprekken over racisme en discriminatie. Opdat ons evangelie haar kracht niet verliest en smakeloos wordt!

Bovenstaande verklaring over extreemrechts gedachtegoed is door honderden christelijke leiders ondertekend. De christelijke organisatie Micha Nederland is de initiatiefnemer van de verklaring. Inmiddels staan er al ruim meer dan 400 christelijke leiders onder de verklaring, onder anderen publiek theoloog Stefan Paas (rechts op de foto) en binnen de christelijke wereld bekende namen zoals Willem J. Ouweneel (links op de foto), Thomas Quartier, Wilkin van de Kamp, Rhoïnde Doth en Samuel Lee (in het midden op de foto).

Praatmee

Beluister onze podcast

#375 Jeffrey & Jan-Willem Grievink over Charlie Kirk, 'homogenezing' en het Bijbelse hartland
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. A. A. F. van de Weg.
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Kralingse Veer beroept ds. A. A. F. van de Weg

De hersteld hervormde gemeente te Kralingse Veer (Rotterdam) heeft een beroep uitgebracht op ds. A. A. F. van de Weg (foto). De predikant moet in de Laankerk de opvolger worden van de onlangs naar Middelharnis-Sommelsdijk vertrokken ds. F. van Binsbe

Bikker en stoffer
Nieuws

Christelijke partijen snoeihard na Prinsjesdag: "Troonrede liet vooral leegte horen"

Op Prinsjesdag presenteerde het demissionaire kabinet traditiegetrouw de miljoenennota, waarin de belangrijkste plannen voor het komende jaar staan. SGP en ChristenUnie zijn allesbehalve blij met de plannen en tonen zich in hun reactie zeer kritisch:

kirk
Nieuws

Christelijke rapper wijst na moord Charlie Kirk op Jezus: "Ik ben het beu"

De moord op de Amerikaanse christelijke activist Charlie Kirk roept wereldwijd reacties op. Ook de christelijke hiphopartiest Lecrae heeft zich uitgesproken. In een videoboodschap benadrukt hij dat geweld nooit de oplossing kan zijn en verwijst hij n

huwelijkspartners
Nieuws

'Eerdere seksuele partners maakt iemand minder aantrekkelijk als huwelijkspartner'

Een nieuwe internationale studie laat zien dat zowel mannen als vrouwen iemand met veel eerdere seksuele partners minder geschikt vinden als huwelijkspartner, zo meldt Christian Today. Meer dan 5.300 mensen uit elf landen deden mee aan het onderzoek,

Zuid-Korea
Nieuws

Toenemende zorgen om Zuid-Koreaanse predikant na arrestatie

Een week na de arrestatie van de Zuid-Koreaanse predikant Son Hyun-bo is er nog altijd weinig bekend over zijn gezondheidstoestand en verblijfplaats. De autoriteiten arresteerden de predikant van de Busan Segyeoro Church op 8 september op verdenking

Rubio en Netanyahu
Nieuws

Netanyahu en Amerikaanse minister openen eeuwenoude pelgrimsweg naar de tempel

In Jeruzalem is deze week de Pelgrimsweg officieel geopend. Deze 2.000 jaar oude straat werd in de tijd van Jezus door pelgrims gebruikt om naar de tempel te gaan. Premier Benjamin Netanyahu, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio

Wilkin van de Kamp
Video

De gave van geloof is volgens Wilkin van de Kamp als lopen over water

In deze overdenking staat Wilkin van de Kamp stil bij Mattheüs 14:31, waar Jezus Petrus aanspreekt op zijn twijfel terwijl hij over het water loopt. Wilkin legt uit dat Petrus niet op eigen kracht liep, maar op basis van de gave van geloof die Jezus

India
Nieuws

Politieke strijd om christelijke subkasten laait op in Indiase deelstaat Karnataka

In de Indiase deelstaat Karnataka is discussie ontstaan over een nieuwe kaste-enquête. De overheid wil met dit onderzoek de sociale en economische situatie van de bevolking in kaart brengen. Opvallend is dat er dit keer ook christelijke subkasten op

Meerartikelen

Jan Hoek en Mart-Jan Paul
Boekfragment

Wat je zou moeten weten als mensen beweren dat ze Gods stem horen

In de tijden van het Oude en Nieuwe Testament hebben mensen de stem van God op allerlei manieren gehoord, en soms ook zichtbare boodschappen ontvangen. In later tijden is dit ook gebeurd. Terwijl deze getuigenissen vroeger vaak kritiekloos geacceptee

Doodskist, inzet Cees van Breugel
Column

Een doodskist als koffer: ben jij bereid om alles achter te laten?

De zendingsopdracht van Jezus was niet gericht aan 'superchristenen', maar aan elf gewone mannen die alles achterlieten. Ook vandaag is die roep actueel. Niet om veilig in onze bubbel te blijven, maar om zout te zijn. Zijn er nog christenen die de mo

Diederik van Dijk
Opinie

Abortus als mensenrecht ondermijnt beschaving

Vorige week debatteerde de Tweede Kamer over een initiatiefnota van D66 om abortus als mensenrecht vast te leggen. Deze inzet vormt een ondermijning van hetgeen een rechtsstaat kenmerkt: het menselijk leven is heilig. Als er één strijd is die nooit e

Wiljo Beerens
Video

Wiljo Beerens waarschuwt tegen leugens: “Israël is geen vloek, maar een zegen”

Al bijna twee jaar reist Wiljo Beerens namens een vrijwilligersorganisatie heen en weer tussen Israël en Europa. Vanuit zijn ervaringen ziet hij hoe de publieke opinie in een razend tempo kantelt. Volgens Beerens is Israël opnieuw doelwit van leugens

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden deelt waarschuwing van wijkagent: "Pas op voor wie u de deur opent"

"Zou u tegen de mensen in de kerk willen zeggen dat ze een beetje moeten oppassen voor mensen die aan de deur staan met mooie verhalen?", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee kreeg onlangs bezoek van een wijkagent. In e

Ds. J. P. Ouwehand
Nieuws

Hervormde gemeente Wijk bij Duurstede mag nieuwe predikant verwelkomen: ds. J. P. Ouwehand

De hervormde gemeente te Wijk bij Duurstede mag een nieuwe predikant verwelkomen. Ds. J. P. Ouwehand (foto) heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. De predikant wordt in Wijk bij Duurstede de opvolger van ds. M. J. Middelkoop die vorig jaar

Vance
Video

Zien: Amerikaanse vicepresident roept op God te verheerlijken

De moord op de christelijk-conservatieve opiniemaker Charlie Kirk (31) dreunt nog na in de Verenigde Staten. De Amerikaanse vicepresident J.D. Vance presenteerde dinsdag vanuit het Witte Huis The Charlie Kirk Show, de podcast van Kirk die ook na zijn

India
Nieuws

Vaticaan: meer dan 1.600 christenen omgebracht om hun geloof sinds 2000

Een nieuw Vaticaans onderzoek laat zien dat wereldwijd meer dan 1.600 christenen de afgelopen 25 jaar zijn vermoord omdat zij vasthielden aan hun geloof. Het gaat om ten minste 1.624 slachtoffers tussen 2000 en 2025. De studie is uitgevoerd door een

Bert Noteboom
Column

We hebben de God van Israël massaal de rug toegekeerd

Na een afschuwelijk weekend - met in ons land applaus om de dood van Charlie Kirk en de roep om op straat de zionisten “aan te pakken” - is de maat vol en past ons, Nederland, niets anders dan dit: Met schaamrood op de kaken teruggaan tot God.Buigen.

Beeld van Jezus in Rio
Nieuws

Na Amerika zendt Brazilië wereldwijd de meeste zendelingen uit

Brazilië staat wereldwijd bekend om haar voetbal, samba en het Amazonegebied. Maar er is nog iets dat het land op de kaart zet: zending. Alleen de Verenigde Staten sturen meer zendelingen uit. Jaarlijks vertrekken er zo’n 38.000 Brazilianen naar het

Tijs van den Brink
Interview

Tijs van den Brink over geloof, journalistiek en hoop: "De situatie is hopeloos, maar niet uitzichtloos”

Onlangs nam Tijs van den Brink afscheid van de EO om een nieuwe weg in te slaan. Inmiddels is duidelijk dat hij de politiek in gaat en op plek 11 van de kandidatenlijst van het CDA staat. Tijd om terug te blikken, maar ook vooruit te kijken naar zijn

Ds. R. van Kooten
Video

HHK-predikant waarschuwt voor overspel: "Begeren staat gelijk aan de daad zelf"

Als mensen zijn we geschapen met seksuele begeerten. Dit heeft God in onze natuur gelegd. Maar wanneer we de vrouw of man van een ander begeren, zijn we zondig bezig en maken we ons schuldig aan overspel. Voor precies dat laatste waarschuwde ds. R. v