Henk Vermeulen en Bram Kunz wijzen op urgentie christelijk leraarschap: "Leerlingen beelddragers van God"

Gesponsord 27 oktober 2023 6 minuten Driestar educatief
Drs. Henk Vermeulen dr. Bram Kunz
Driestar educatief

Drs. Henk Vermeulen en dr. Bram Kunz schreven onlangs het werkboek Werk maken van christelijk leraarschap. Daarin prikkelen ze christelijke leerkrachten om na te denken over de essentie van christelijk leraarschap en hoe zij daar praktisch gestalte aan kunnen geven. Juist nu de kloof tussen maatschappij en kerk groeit, wordt die vraag urgenter, zeggen de twee die verbonden zijn aan de Driestar educatief in Gouda in gesprek met Cvandaag.

In het verleden werden al eens twee vergelijkbare boeken binnen de Driestar uitgegeven. ā€œBegin 2000 verscheen binnen de Driestar het boekje Essenties van christelijk leraarschapā€, vertelt Kunz. ā€œDaarin staat de vraag centraal wat christelijk leraarschap inhoudt en hoe je daarin zowel jonge als ervaren leraren op weg helpt. Dat boekje vervulde jarenlang een prominente rol binnen onze opleidingen.ā€

In 2017 verscheen er van de hand van Bram Kunz, Henk Vermeulen en collega Bram de Muynck echter een vernieuwde versie van Essenties van christelijk leraarschap. ā€œDat is niet omdat we anders zijn gaan denken over christelijk leraarschap, maar wel omdat we in een veranderende context lesgevenā€, merkt Kunz op. 

Vervolgens schreven Kunz en De Muynck in 2021 Gidsen, een christelijke schoolpedagogiek. "Dat boek biedt een wetenschappelijke onderbouwing van onze christelijke visie en is geschreven voor academisch geschoolde lezers. Daarom ontstond de behoefte aan een vertaalslag van de ideeĆ«n uit Gidsen voor de praktijk in het klaslokaal", vertelt Vermeulen. En dat werd dus Werk maken van christelijk leraarschap.

Christelijk leraarschap laat zich door een bepaalde grondhouding en bewustwording kenmerken, merkt Vermeulen (links op de foto) vervolgens op. ā€œNamelijk dat je er als christelijke leraar bewust van bent dat je je werk uitoefent voor het aangezicht van God. Of je nu rekenles geeft, in de gymzaal bent op of op het plein staat in de pauze.ā€

ā€œWe zijn geroepen om leerlingen de goede weg te wijzen en Gods grote daden bekend te makenā€

ā€œDie houding wordt ook bepaald door de geboden van Godā€, vult Kunz aan. ā€œDaarbij kom je wel bij een spannende vraag terecht: krijgen de geboden pedagogisch gezien nog wel een goede plek binnen onze christelijke traditie of schuiven we ze naar de achtergrond omdat we er ons toch niet aan kunnen houden? Pedagogisch gezien zijn we geroepen om leerlingen de goede weg te wijzen en Gods grote daden bekend te maken. Dan gaat het niet alleen over een nieuw hart, maar ook over de vragen hoe een leerling hier op aarde zijn plaats als christen inneemt."

ā€œDan zijn zaken als het IQ en de prestaties van de leerlingen niet van doorslaggevend belangā€

Kunz merkt op dat christelijk leraarschap ook alles te maken heeft met de wijze waarop je tegen je leerlingen aankijkt, hoe je ze vormt en benadert. ā€œZie je die leerling als een schepsel en beelddrager van God? Als je je leerlingen zo ziet, heeft dat gevolgen voor de wijze waarop je je klas benadert. Dan zijn zaken als het IQ en de prestaties van de leerlingen niet van doorslaggevend belang.ā€

Wat hebben de twee met Werk maken van christelijk leraarschap voor ogen? Vermeulen antwoordt: ā€œWe hopen het gesprek over christelijk leraarschap op gang te brengen of op gang te houden. In die zin dat je je als leraar afvraagt: ā€˜wat betekent christelijk leraarschap in mijn concrete onderwijssituatie en hoe geef ik daar gestalte aan?ā€, merkt Vermeulen op. 

ā€œUiteindelijk beslaat christelijk leraarschap alle terreinen van het levenā€

Kunz en Vermeulen concluderen dat het gesprek over de essentie van christelijk leraarschap nog onvoldoende gevoerd wordt op scholen. ā€œIk chargeer een beetje, maar in het verleden leefde wel eens het idee dat christelijk onderwijs gekenmerkt wordt door de Bijbelvertelling aan het begin van de dag en de vieringen van de feestdagenā€, merkt Vermeulen op. Christelijk leraarschap blijft volgens Kunz en Vermeulen daar echter niet toe beperkt. ā€œUiteindelijk beslaat christelijk leraarschap alle terreinen van het schoolleven.ā€

De twee merken op dat er allerlei factoren een rol spelen waarom het gesprek over christelijk leraarschap weinig gevoerd wordt. ā€œWij realiseren ons dat leerkrachten, en iedereen die in het onderwijs werkzaam is, het druk hebben en er allerlei dingen zijn die op korte termijn aandacht vragen. Dan is het lastig om in je hoofd en agenda ruimte te maken om over deze dingen na te denken", zegt Vermeulen. 

Kunz vult aan: ā€œHet heeft ook met de vraag te maken hoe je woorden kunt geven aan wat christelijk leraarschap is. In ons boek willen wij leraren niet voorschrijven hoe ze moet denken of handelen, maar ze aan het denken zetten. We willen hen bewust maken van de lange en rijke traditie waarin zij staan en tevens uitdagen om na te denken wat christelijk leraarschap in hun concrete onderwijssituatie betekent.ā€

ā€œHet leraarschap kun je nooit los zien van de navolging van Christusā€

Tegelijkertijd beseffen Kunz en Vermeulen maar al te goed dat christelijke leraren eveneens in een door de zonde aangetaste context staan en zich daartoe te verhouden hebben. ā€œOmdat we allemaal zondig zijn, hebben we steeds weer vergeving nodig. Het leraarschap kan je daardoor dus ook nooit los zien van de navolging van Christusā€, merkt Kunz op. 

De titel van het boek Werk maken van christelijk leraarschap kan volgens Vermeulen wellicht wat activistisch overkomen op de lezer. ā€œDie titel is prikkelend bedoeld. In het onderwijs zijn er allerlei dingen waarvan we werk moeten maken en vinden we dat heel normaal. Stel dat de taalresultaten tegenvallen of het gemiddelde rekenniveau tegenvalt, kijkt niemand er raar van op als we zeggen dat we daaraan moeten werken. Maar als het gaat om werk maken van christelijk leraarschap, zeggen we al snel dat het activistisch is.ā€

De cover van het werkboek 'Werk maken van christelijk leraarschap'

Vermeulen stelt dat de onderwijswereld, mede door beleid uit Den Haag, erg resultaatgericht is geworden. ā€œMeten is weten, scholen moeten zich verantwoorden en alle data zijn inzichtelijkā€, stelt Vermeulen. ā€œDat is iets wat wij ook binnen het christelijk onderwijs dagelijks inademen. Daarom is het zo belangrijk om met elkaar na te denken over de vraag wat christelijk leraarschap is en dat we niet zomaar meegaan in de context waarin we leven. Durven we daar ook tegenin te gaan en keuzes te maken omdat die heilzaam zijn voor onze leerlingen?ā€

ā€œHet is heel belangrijk dat leerlingen zelf de keus maken om als christen in de wereld te staanā€

De twee merken op dat nadenken over de essentie van christelijk leraarschap nog urgenter wordt in de tijd waarin we leven. Zo geeft ook Vermeulen te kennen. ā€œAls ik op scholen met leerkrachten spreek over christelijk burgerschap, stel ik op enig moment de vraag waarom dat belangrijk zou zijn. EĆ©n van de antwoorden die ik dan geef is dat maatschappelijk gezien de kloof groter wordt tussen mensen die naar Gods wil willen leven en die dat niet doen. Dat betekent dat het heel belangrijk is dat leerlingen zelf de keus maken om als christen in de wereld te staan, al gaat dat natuurlijk niet buiten de Heere God om.ā€

Kunz geeft te kennen dat er binnen de reformatorische wereld een zekere vrees bestaat dat artikel 23 wordt afgeschaft. ā€œPersoonlijk denk ik dat dat artikel eerder wordt uitgehold dan dat het verdwijnt. Maar is de vraag wat voor mensen er voor de klas staan niet veel belangrijker om te stellen? Is die innerlijke uitholling, die secularisatie die ook onder ons gaande is, niet veel urgenter? Als wij als christelijke scholen de missie van christelijk onderwijs hoog willen houden, kom je voor de vraag te staan hoe we beginnende en ervaren leraren op weg kunnen helpen. Hopelijk mag dit boek daaraan bijdragenā€, aldus Kunz. 

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Jurjen ten Brinke
Video

God voelt ver weg: hoe nu verder? Bekende christenen reageren

Het is een vraag die we misschien allemaal wel eens stellen: hoe kom ik dichter bij God als ik mij ver bij Hem vandaan voel? Die vraag legden we onlangs onder meer voor aan SDOK-woordvoerder Richard Groenenboom, ds. Kees van Velzen, EO-presentator Ju

priester
Nieuws

Zorgen in Nicaraguaanse kerk: priester verdwijnt na arrestatie

De Nicaraguaanse priester Pedro Abelardo MƩndez PƩrez is sinds 19 juni spoorloos, nadat hij samen met zijn chauffeur werd gearresteerd door de politie. MƩndez verdween na het leiden van een eucharistieviering in Granada. Dit roept ernstige zorgen op

Noord-Korea
Nieuws

Christenen aangehouden na poging om Bijbels naar Noord-Korea te sturen

Zes Amerikaanse christenen zijn door de Zuid-Koreaanse autoriteiten gearresteerd nadat ze probeerden 1.600 plastic flessen gevuld met Bijbels naar Noord-Korea te sturen via zee. De flessen bevatten miniatuur-Bijbeltjes, USB-sticks, geld en rijst. Dat

Christelijk zomerkamp
Nieuws

Christelijk zomerkamp in Colorado mag blijven bestaan: ā€˜Overheid mag geloof niet straffen’

Het christelijk zomerkamp IdRaHaJe uit Colorado mag blijven bestaan. Vanwege een nieuwe genderwet van de staat riskeerde het zomerkamp namelijk haar deuren te moeten sluiten. Dit werd echter via een rechtszaak voorkomen. Het zomerkamp blijft de ruimt

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant wijst op grote verschillen tussen rivaliserende voetbalclubs en de kerk

"De kerk is geen clubje, zoals bij het voetbal waar de ƩƩn zegt: 'Ik ben voor Feyenoord' en de ander: 'Ik ben voor Ajax of PSV'. De kerk is het lichaam van Christus", aldus ds. V. S. van der Meer. De hersteld hervormde predikant wees in een recente p

U.S. Customs and Border Protection
Nieuws

Iraanse christenen gearresteerd door immigratiediensten in Los Angeles

Pastor Ara Torosian van Cornerstone Church in West Los Angeles slaat alarm nadat vijf leden van zijn Iraanse gemeente zijn gearresteerd door Amerikaanse immigratiediensten. Onder de arrestanten zijn een gezin met een 3-jarig kind en een echtpaar dat

china
Nieuws

Chinese huiskerk maakt bijzonder statement na veroordeling drie kerkleiders

De Linfen Covenant Home Church, een ongeregistreerde huiskerk in de Chinese provincie Shanxi, heeft een krachtig statement afgegeven na de veroordeling van drie van haar leiders. De autoriteiten arresteerden de voorgangers op 19 augustus 2022. Dit ge

De Hoop on Tour
Persbericht

De Hoop on Tour; een muzikale avond vol hoop in Hoogvliet

De Hoop reist door het land met muziek en verhalen die hoop uitstralen! Op zaterdag 19 juli ben je van harte uitgenodigd voor de Lofprijsavond in het PENTA Collega, gelegen aan de Elritsstraat 11 in Hoogvliet. We zullen samen christelijke liederen zi

Meerartikelen

Bill en Lucy Curl
Getuigenis

Pastor vergeeft moordenaar van zijn vrouw: "Ik wil de Heilige Geest gehoorzamen"

In een rechtszaal in de Amerikaanse staat Florida speelde zich op 22 april een opmerkelijk tafereel af. Bill Curl, pastor bij First Orlando Baptist Church, sprak met gebroken stem maar vaste overtuiging vergeving uit over de man die zijn vrouw Lucy P

Hans Alblas
Verdieping

ā€œKom, volg Mij!ā€: Jezus maakt van vissers geen verpleegkundigen

We lezen in het Evangelie van Marcus een uniek soort historische vertelling. Marcus wil dat zijn lezers ontdekken wie Jezus van Nazareth is en wat Hij gedaan en onderwezen heeft. We zijn gekomen bij hoofdstuk 1 vers 16 tot en met 20. De inleiding is

Ds. Tim Schakel
Opinie

Niet iedereen is welkom in de kerk (en dat is maar goed ook)

ā€˜Iedereen is welkom!’ Deze tekst staat sinds kort op de plek waar dominee Bram Beute voorgaat. 'Ik ben er best een beetje trots op', schreef hij vorige week. Met respect voor Beutes intenties stelt collegapredikant Tim Schakel een scherpe tegenvraag:

Olaf ten Napel
Opinie

Onvoorwaardelijke steun aan Israƫl? Ik zit met een dilemma

Ik zit met een dilemma. En dat zeg ik als christen. Mijn geloof in Jezus Christus vindt zijn oorsprong in het oude Israƫl. Jezus leefde als Jood, kende de Thora, zag zichzelf als nakomeling van Abraham, de stamvader van het volk Israƫl. Abraham werd

CGK-synode
Nieuws

Uitkomst besloten crisisbijeenkomst CGK: landelijke vergadering op komst

Na het abrupt afgebroken synodale proces binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) hebben 71 gemeenten de handschoen opgepakt. Tijdens een besloten bijeenkomst in Rijnsburg is afgesproken om nog vóór de herfstvakantie een zogeheten convent te

Annica
Video

Dankzij een operatie aan boord van Mercy Ships kan de 9-jarige Annica weer Ʃcht kind zijn

Door een ongeluk in haar jeugd, kon de 9-jarige Annica haar armen niet meer optillen. Dingen die voor andere kinderen vanzelfsprekend zijn - zoals een potje basketbal spelen of je haren kammen - waren voor haar bijna onmogelijk. Maar dankzij een kost

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 79 in gebedsvlog: "Keuzes hebben consequenties"

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe dat je dat nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dagelijks lev

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden illustreert het werk van de Heilige Geest aan de hand van zijn open haard

"Misschien vraagt u zich af als u langs de pastorie loopt of fietst waar al die rook vandaan komt. Ik kan u zeggen: die rook komt uit onze open haard", aldus ds. G. van Zanden. In een recente preek vertelde de hervormde predikant te beschikken over e

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit waarom hij veel christenen op schoolkinderen vindt lijken

"Veel christenen doen mij denken aan een groep schoolkinderen die te horen hebben gekregen dat de meester vanwege een cursus een dag weg zou zijn." Dat stelt Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' waarin hij i

damascus
Verdieping

Terreuraanslag kerk keiharde klap voor Syrische christenen

Met minstens 22 doden en meer dan 50 gewonden, waarvan 13 in kritieke toestand, kreeg de christelijke gemeenschap in Syriƫ op zondag 22 juni een zware klap te verduren toen een terrorist de Sint-Eliaskerk in Dweilaa, Damascus, aanviel en zich daarna

Jacob Keegstra
Video

Wat heeft het Bijbelboek Numeri vandaag nog te zeggen? Jacob Keegstra legt uit

In deze videoboodschap duikt Jacob Keegstra, namens ICEJ Nederland, diep in de rijke en vaak verrassende betekenis van het boek Numeri. Ontdek hoe Gods leiding, orde en belofte door dit Bijbelboek heen klinken – en wat dat betekent voor ons leven nu.

Julienne
Video

Het trauma van de genocide: hoe kerken in Rwanda verschil maken

Het trauma van de genocide in 1994 in Rwanda drukt nog steeds op overlevenden, daders, jong en oud. Veel daders zijn berecht. Sommigen zijn teruggekeerd naar hun dorp. Maar hoe kunnen buren en kerkleden elkaar ooit weer vertrouwen? Rwandese kerken tr