Trea Elgersma is ervaringsdeskundige bij Eleos: "Mensen denken dat ze de enige zijn met psychische problemen"
“Het is echt een wonder dat ik bij Eleos werkzaam mag zijn”, vertelt Trea Elgersma. Ze is coördinator ervaringsdeskundige bij Eleos en maakte een aantal traumatische gebeurtenissen mee. De herstelgroepen die Eleos faciliteert zorgen ervoor dat mensen met psychische problemen ervaringen kunnen uitwisselen met lotgenoten. Binnen Eleos wordt gesproken van deelgenoten om de gelijkwaardigheid te duiden. Mede dankzij een chronische ziekte is Trea in staat haar ervaringsdeskundigheid te delen.
Het leven van Trea is dus niet over rozen gegaan. Toch straalt ze op het moment dat we haar spreken over haar werk en geloof in God. “Bidden en om hulp vragen helpt mij enorm in moeilijke periodes. Die hulp heb ik ook gekregen van vrienden. De wetenschap dat je uit zo’n situatie kunt komen, ondanks dat je vervelende dingen meemaakt is ook erg belangrijk. Je moet weer opnieuw beginnen met bouwen aan je leven. Dat is wat ik keer op keer gedaan heb. Soms is de emotie er nog, alleen ik weet gewoon hoe God mij er doorheen heeft gesleept."
Dat deed God ook toen Trea slachtoffer werd van huiselijk geweld. “Het begon toen ik zwanger was en moeder werd. Dat is wel het moment geweest waarop ik teruggegaan ben naar God. Rond mijn twintigste had ik God namelijk eigenlijk vaarwel gezegd. Ik had vooral moeite met mensen in de kerk, die niet altijd ‘netjes’ waren. Maar gaandeweg kwam ik erachter dat het daarbij maar om een aantal mensen gaat en zeker niet om God. Toen ik wegvluchtte uit die situatie heb ik mijn leven opnieuw aan Hem gegeven. Hij heeft mij gedragen, Hij heeft mij boven alle ellende uitgetild en mij stevig vastgehouden in Zijn armen. Zo voelde het echt. Inmiddels kan ik zeggen dat ik van mezelf hou en ondanks de ellende in mijn leven vrede en blijmoedigheid ervaar.”
Drie jaar geleden kwam Trea bij Eleos terecht. “Ik heb mij aangemeld als vrijwilliger en ben na een half jaar begonnen als herstelgroepleider. Alles wat ik heb gedaan qua werk en heb meegemaakt in mijn leven komt bij elkaar in mijn werk als ervaringsdeskundige. Ook het feit dat ik chronisch ziek werd, kon ik, een plek geven omdat ik een rouwproces in mijn leven al vaker had meegemaakt. Ik kan mijn ervaringen in de herstelgroepen inzetten en hoor dan vaak van deelnemers dat ze het herkennen. Mensen denken namelijk vaak dat ze de enigen zijn die zulke gedachten hebben of met deze problemen kampen. Dat is de kracht van de herstelgroep bij Eleos, samen met het feit dat het christen zijn verweven is in alles wat we doen. God hoort bij ieder aspect. Ik spreek met Hem gedurende de dag en dat ik deze baan nu heb als ervaringsdeskundige is echt een presentje van boven. Zeg maar gerust een groot cadeau. Als mijn lichaam vanwege mijn ziekte soms niet meewerkt, heb ik ook de mogelijkheid om mijn werkzaamheden daaromheen te plannen.”
Toch kan het christen zijn voor sommige mensen met psychische problemen ook worstelingen met zich meebrengen, vertelt Trea: “Dat heeft vaak met de kerkcultuur te maken. En er zijn soms bepaalde stigma’s over hulp zoeken bijvoorbeeld. Soms worstelen christen met de vraag waarom God psychische problemen niet (meteen) geneest. Er komen heel veel waarom-vragen voorbij. Daarom is één van de thema’s van de herstelgroep Zingeving en Geloof, zodat je dit soort dingen bespreekbaar kunt maken. Ons vrijwilligersteam van ervaringswerkers leiden we daar ook heel bewust in op.”
Op de website van Eleos wordt uitgelegd dat herstellen van psychische problemen iets anders is dan er van genezen. Trea legt uit wat hiermee bedoeld wordt: “Dat heeft te maken met aanvaarding, de meeste mensen houden (psychische) klachten. Het blijft hun kwetsbaarheid. Het is een acceptatieproces en een rouwproces waar je doorheen moet gaan. Je leven kan ook op een heel andere manier mooi en waardevol zijn. Misschien heb je niet meer hetzelfde leven als dat je vroeger had, alleen het kan ondanks dat wel heel mooi zijn.”
Welk verhaal heeft je het meest aangegrepen tijdens je werk?
“Eén van de oud deelnemers heeft jarenlang minderwaardigheidsgevoelens gehad. Het is zo mooi om te zien wat de herstelgroep voor haar gedaan heeft. Naast de professionele hulp heeft de herstelgroep zoveel voor haar gedaan. Haar de laatste zet gegeven. Haar leven en haar huwelijk zijn veranderd, en dat terwijl ze al in de zestig is, dat vind ik echt fantastisch. Ik zie haar nog zitten de eerste keer dat ze binnenkwam. Ze zat helemaal ineengedoken en nu is ze aan het stralen.
Meestal worden er tijdens de informatiebijeenkomst al zoveel persoonlijke dingen gedeeld dat potentiële deelnemers denken: ‘Hey, dit is bijzonder. Na al die jaren hulp heb ik nu het gevoel dat ik begrepen word’. Zo helpen deelnemers elkaar. De groepen bestaan op basis van gelijkwaardigheid en er zijn geen professionals uit de ggz bij aanwezig. We bieden de herstelgroepen kosteloos aan en we horen heel vaak dat deelnemers het jammer vinden dat het na acht bijeenkomsten alweer afgelopen is. We hebben een groot team van vrijwillige ervaringswerkers die de herstelgroepen leiden, inmiddels zijn dat er 45. Dit jaar zijn er ook weer twee groepen van twaalf mensen die we zelf opleiden gedurende een half jaar.”
Voordat je kunt deelnemen aan een herstelgroep is er een intakegesprek, waarin gekeken wordt of jij deel kunt nemen aan de groep. “Wij hebben geen inzage in het dossier van de cliënt als ervaringsdeskundigen. En de herstelgroep is een vrijplaats. Deelnemers mogen thuis niet praten over wat er besproken wordt en wij overleggen niet met de professionals over wat mensen delen, tenzij iemand daar toestemming voor geeft. Maar we zeggen vaak: ‘Bespreek het zelf met je behandelaar’. Een herstelgroep is een aanvulling op bestaande hulp. En we gaan mensen niet pamperen. We willen juist dat mensen zelf dingen weer op pakken. We geven ook aan dat een deelnemer al een bepaalde mate van herstel moet hebben doorlopen. Ze kunnen dus bijv. niet middenin een psychose zitten. De herstelgroep moet een veilige plek voor iedereen zijn.”