Kun je iets zeggen over jouw persoonlijke zoekproces?
Zo ongeveer rond mijn veertigste kwam ik in een crisis terecht waarbij ik merkte dat mijn geloof vooral een kwestie was van mijn hoofd. Dat ik alles goed op een rijtje had, althans dat dacht ik, maar de realiteit van Gods Koninkrijk kende ik niet echt. Ik was druk met christelijk werk, maar veel van mijn identiteit was gebaseerd op presteren, mijn best doen. De persoonlijke intieme band met de Vader kende ik onvoldoende. Dat God spreekt, beperkte zich tot wat ik in de Bijbel las. Maar eigenlijk had ik geen zicht op het grote verhaal, Gods echte bedoeling met zijn kinderen.

Geldt dit voor veel christenen, volgens jou?
Er is een tijd geleden in Amerika een sociologisch onderzoek gedaan waaruit bleek dat het geloof voor veel christenen getypeerd kan worden met de woorden ‘moralistisch therapeutisch Deïsme’. Dat komt er op neer dat het geloof vooral gezien wordt als een moraal, dus een systeem van regels waar je aan moet voldoen. Daarnaast is geloven een manier om te zorgen dat je goed in je vel zit, dat je je prettig voelt. Maar God speelt daarin geen echte rol. Het Deïsme gaat ervan uit dat er weliswaar een God moet zijn die alles op gang heeft gebracht, maar in ons dagelijks leven speelt Hij feitelijk geen rol.

Wat heeft die crisis met jou gedaan? 
Het is een cliché, maar een crisis creëert een kans. Tenminste: als je de confrontatie aangaat. Als je tegen je grenzen aanloopt moet je de balans opmaken. Voor mij ging in die tijd de deur open naar een nieuwe wereld die ik dus niet kende. Dat gebeurde op een conferentie waar God me uitdaagde om zoals in het verhaal over de tempelbeek uit Ezechiël 47 stappen te zetten: eerst tot mijn enkels in het water, toen tot mijn heupen en vervolgens zo diep te gaan dat er geen vaste grond meer was onder mijn voeten. Dit verhaal is natuurlijk een metafoor voor het werk van de Geest. De vraag is: willen wij ons laten meenemen in die flow, in die dynamiek? Ik vond het best heel spannend maar ik besefte dat ik dit echt nodig had, dat hoeveel ik ook hierover in de Bijbel had gelezen, ik dit in de realiteit nog moest ontdekken.

Wat veranderde dit in je leven?
Het duwde me volkomen uit mijn comfortzone. Eigenlijk kwam ik erachter dat ik als het ware opnieuw moest leren lopen. Mijn behoefte aan controle moest ik loslaten en dat ging niet vanzelf. God sprak tot me dat ik de landkaarten die ik hanteerde moest loslaten en dat ik een nieuwe kaart kreeg. Ik wist dat dit ging over mijn rationalisme, mijn neiging om alles met mijn verstand te willen beheersen. Maar het ging ook over mijn wetticisme, dus mijn onterechte idee dat God dienen een kwestie is van verdienen. Die nieuwe kaart ging over een land dat ik nog helemaal niet kende: ik kende de weg niet, ik kende de taal niet, ik begreep de cultuur niet. Het voelde heel onzeker.

Wil je hiermee zeggen dat je je verstand moest uitschakelen?
Nee, dat is natuurlijk iets wat je vaak hoort. Alsof geloven een kwestie is van verstand op nul en blik op oneindig. Gelukkig is dat niet zo: blind geloven is niet dat je geen vragen meer hebt. Integendeel, ik heb juist een heleboel vragen erbij gekregen. Ons verstand is een enorm geschenk! Maar het verstand is voor velen in onze cultuur een obstakel geworden ten aanzien van het bovennatuurlijke omdat we het verstand verkeerd inzetten. Het verstand is een goede dienaar maar een slechte meester. Dus als ons verstand dominant wordt, gaat dat ten koste van ons zicht op God en het inzicht dat Hij geeft.

Wat heeft die zoektocht in dat nieuwe land jou opgeleverd?
Ik kan gerust zeggen dat ik niet uitgekeken raak door alles wat ik sindsdien ontdekt heb. Er is echt een wereld voor me open gegaan. Weet je, het belangrijkste is dat God ons als zijn vrienden deelgenoot wil maken van wat Hij aan het doen is. Dus Hij wil ons laten zien waar het in de geschiedenis om draait, waar het naartoe gaat en wat onze rol is in dat grote verhaal. Ik merk dat ik, ondanks allerlei vragen die ik heb, de samenhang ben gaan zien in de dingen van God.  Het is essentieel om te weten welke rol jij in het grote verhaal van God speelt. Alleen dan krijg je zicht op je eigen verhaal. 

Is dat niet toch allemaal een beetje abstract? 
"Nee, dat is juist de blinde vlek die ons opbreekt. Blinde vlekken zijn veel ernstiger dan we denken, want je hebt het net door. Je weet niet wat je mist. Je hebt het nodig te weten wat God met jou en door jou wil doen. Als er iets is wat de psychologie ons leert, is het dat de moderne mens eronder lijdt dat hij zijn eigen verhaal moet schrijven. Hij moet zelf laten zien, of meer nog, bewijzen, dat hij ertoe doet, dat zijn leven een verschil maakt. Dat is een diepe behoefte van elk mens, te weten dat jouw leven zin heeft, dat je er niet zomaar bent. Dat jouw leven niet vervuld is als al jouw behoeften vervuld zijn, maar dat vervulling een gevolg is van het feit dat je in een groter verhaal een rol speelt."

Jouw boek is als ik het goed zie, bedoeld als een landkaart voor dat grotere verhaal?
"Mijn boek is inderdaad een soort atlas. Ik heb er lang over gedaan om te ontdekken hoe dat nieuwe land van Gods Koninkrijk eruit ziet. Ik heb met veel vragen geworsteld en ik wil natuurlijk graag dat anderen daarvan profiteren. Het Koninkrijk is en blijft een mysterie: ongrijpbaar maar tegelijkertijd onweerstaanbaar. We doen onszelf zo tekort als we denken dat we het wel weten. Juist in deze tijd verandert er zoveel dat we de boot missen als we blijven hangen bij het oude vertrouwde. God wil ons uitdagen om nieuwsgierig te zijn, nieuwe wegen te bewandelen, nieuwe dingen te ontdekken. Ik geloof dat God in deze tijd nieuwe dingen wil doen en dat we ons ernaar mogen uitstrekken om zijn Koninkrijk te zien doorbreken. Niet als toeschouwers maar als deelgenoten."