"Een inclusieve kerk – daarmee bedoelen we dat er ruimte is voor iedereen, dat er gelijkheid heerst. Het begrip kwam terug in de verklaring waarmee de scriba van de kerk, dr. R. de Reuver, het gesprek over huwelijk en homoseksuele relaties afsloot. ‘De Protestantse Kerk is een inclusieve kerk, staat voor die ene tafel waar we brood en wijn met elkaar delen, waar we delen dat God beide zonen ziet, uit liefde, zowel homo’s als hetero’s. Waar ook degenen bijhoren die innerlijk geen ruimte zien om een homohuwelijk in te zegenen. Het is de taak van de synode om dit kerkordelijk te verwoorden.’ Wat was er voorafgegaan aan deze woorden?

Nog even verdeeld
Sinds 2004 kent de protestantse kerkorde een bepaling over het huwelijk, de unieke levensverbintenis van één man en één vrouw die ingezegend mag worden, én een bepaling over het zegenen van een relatie van mensen van hetzelfde geslacht, wat na beraad in de gemeente kán plaatshebben. Toen de hervormde synode in 2002 tot dit laatste al besloot, sprak ds. G.D. Kamphuis over het aantasten van de fundamenten van het kerk-zijn. Echter, vorig jaar klonk de vraag in de synode of dit onderscheid niet aan herziening toe is. De reden? ‘Voortgaande emancipatie en een scherper zelfbewustzijn van LHBT’ers’.

Om die reden ging het op vrijdag 17 november opnieuw over ‘ordinantie 5.3 en 5.4’. Op weg naar deze bespreking belegde het moderamen een expertmeeting, waaraan ds. A.J. Mensink deelnam, en was er een studiedag aan de PThU, waar onder anderen dr. A. A. A. Prosman en ondergetekende spraken. In de voorliggende notitie constateerde het moderamen dat de kerk over huwelijk en andere levensverbintenissen nog even verdeeld is als in 2004 én dat het gesprek over huwelijk en homoseksualiteit in toenemende mate gevoerd wordt. Het moderamen constateerde een verschil in Schriftvisie en in waardering van culturele ontwikkelingen. Om deze redenen zit ‘waarschijnlijk nu niemand op deze discussie te wachten’.

Hoe komt de kerk verder in deze discussie? Wie het weet, mag het zeggen. Nu, laat ik een bescheiden én overtuigde poging doen, door een paar overwegingen te verwoorden en een paar vragen te stellen.

- De synode is niet de Tweede Kamer, de kerk is niet het parlement. Uiteindelijk beslist niet het volk, maar regeert Christus. De Protestantse Kerk ‘belijdt dat de Heilige Schrift de enige bron en norm is voor de kerkelijke verkondiging en dienst’. Hoe verhouden onze levenservaringen, onze emoties zich dan tot wat de Bijbel ons aanreikt? Die vraag was al actueel in Korinthe, want Paulus schreef dat we ‘elke gedachte gevangennemen om die te brengen onder de gehoorzaamheid aan Christus’. (2 Kor. 10:5) Dat geldt voor heteroseksuelen voor geen procent minder als voor andersgeaarden.

Geweten
- Dieper moeten we nadenken over ons geweten. ‘Ons komt geen oordeel toe over het geweten van de ander’, zei dr. De Reuver. Die gewetensnood kan niemand echter individualistisch invullen. Mijn geweten is in de kerk gebonden aan het Woord én aan het geweten van de ander. Paulus (Hand. 24:16) oefende zichzelf ‘om altijd een zuiver geweten te hebben voor God en de mensen’. Dat kan in de praktijk tot een patstelling leiden…, als we als autoriteit buiten onszelf het Woord van God niet zouden hebben. Paulus (hij opnieuw…) spreekt tegen Timotheüs over ‘de gemeente van de levende God, zuil en fundament van de waarheid’.

- In de hartelijke en herderlijke zorg voor homoseksuele gemeenteleden (en soms ook hun ouders) is nog een wereld te winnen. Ook dat is huiswerk. Waar dat wel gebeurt – in toenemende mate – moeten we niet blijven zeggen dat wie in de Heilige Schrift geen ruimte ziet voor een homoseksuele relatie over de hoofden van mensen aan kerkpolitiek doet.

- Een inclusieve kerk? Ja! Ruimte voor zoekers en tobbers, beschadigde mensen en wie dan ook? Ja. Jezus nodigt elk mens uit. Maar wie tot Hem komt, blijft niet hetzelfde, zowel hetero als homo. Die wordt vernieuwd in zijn gezindheid, ‘die gaat (Rom. 12:2) onderscheiden wat de wil van God is’. Mooi als we daarover in de kerk verder kunnen spreken.

- Tegen Mozes zei God inderdaad: ‘Ik ben Die Ik ben.’ (Ex.3:14) Dat betekent bevrijding uit de slavernij, dat betekent dat Zijn Naam nabij is. Met de verwijzing naar die bevrijding zetten de Tien woorden in, Gods geboden voor hetero en homo. De liefde als vervulling van de wet betekent toch niet anders dan vreugde in het houden van de wet?

Bewogenheid en onderwijs
Hoe komt de kerk verder in deze discussie? Wie het weet, mag het zeggen. Mag Jezus Zelf het zeggen? Als dat niet mag, dan zijn we hopeloos en reddeloos. In Zijn leven en preken gaan liefde en gebod, de heiligheid van Zijn Vader en de bewogenheid met mensen samen. Hij is tegelijk Profeet, Priester en Koning. Wie dat ziet, wordt heel blij.

Ooit zag Jezus een grote menigte, mensen die Hem volgden, schapen zonder herder, vast ook mensen die in verwarring waren over hun seksuele identiteit. En toen ‘Hij de menigte zag, was hij innerlijk met ontferming bewogen over hen, want zij waren als schapen die geen herder hebben; en Hij begon hun veel dingen te onderwijzen.’"

Piet Vergunst is hoofdredacteur van De Waarheidsvriend. Lees hier zijn volledige commentaar en klik hier om De Waarheidsvriend te ontvangen.