God blies het kaarsje van Zijn aanwezigheid in mijn leven uit

Geloofsverlies, kerkverlating, geloofstransitie, geloofstwijfel; allerlei woorden die in deze serie over christenen, die de kerk en vaak ook hun geloof verlaten, voorbij zijn gekomen. Dan rijst natuurlijk de vraag waarom ik zo’n serie over deze onderwerpen schrijf. Als reactie op deze artikelen zou bij de lezers al gauw de vraag omhoog kunnen komen: “Maar Matthijs, je gelooft toch nog wel in God?”

Dit artikel is je cadeau gedaan door cvandaag Premium lid Jeffrey Schipper.

Word ook lid

In dit vierde artikel over kerkverlating en geloofstwijfel wil ik kijken naar de vraag: “Stellen wij wel de goede vraag, als we over geloofstransitie spreken?” Het is voor ons zo voor de hand liggend om dé vraag te stellen: “Geloof je in God? Geloof je nog wel in God?” Maar stel dat er een veel betere vraag is, die wij elkaar kunnen stellen…

Persoonlijk vind ik de vraag “Geloof je nog wel in God?” een intrigerende vraag. Allereerst omdat deze vraag op het eerste gezicht kan overkomen als een controlevraag. Alsof we misschien echt willen weten: “Ben je nog wel veilig? Hoor je er nog wel bij? Ben je nog wel één van ons?” Een controlevraag vanuit angst is zo gesteld. Zelf denk ik dat je bij een controlevraag vanuit angst nooit het antwoord op die vraag moet geven. Het lijkt mij beter om een laag dieper te duiken om bij die onuitgesproken angst te komen. Dan kan je elkaar pas echt ontmoeten.

Maar terug naar de vraag, die deze serie misschien wel oproept: “Geloof je nog wel in God, Matthijs?” Als iemand mij deze vraag stelt, dan vraag ik me altijd af wat de vraagsteller hiermee bedoelt. Betekent ‘geloven in God’ dat je gelooft dat God bestaat? Zo ja, dan schrijft Jakobus in de Bijbel dat de demonen dit ook geloven en dat ze sidderen. Dus zou je aan de hand hiervan kunnen zeggen: “Geloven dat God bestaat, betekent dus niet altijd dat dit een positief effect op je heeft.”

Ik zit nu vermoedelijk in de irritatiezone van bepaalde lezers, die zeggen: “Nee, het gaat om de vraag: ‘Geloof je dat Jezus Christus de Zoon van God is, die voor de zonden van de mensheid gestorven is en die is opgestaan uit de dood?’” Dat is een specifiekere vraag, waar volgens de Bijbel de duivel ‘ja’ op kan zeggen. De duivel weet dat Jezus de Zoon van God is, dat hij voor de zonden van de mensheid is gestorven en ook weer is opgestaan. De duivel weet dat dit waar is en gelooft dit, maar deze kennis van de waarheid helpt hem totaal niet.

Dus dan lopen we tegen de vraag op: “Wat is geloven?” Als christenen zijn wij vaak zo gefixeerd op het woord ‘geloven’, zonder dat we met elkaar hebben afgesproken wat ‘geloven’ precies inhoudt. Betekent geloven dat je kennis hebt van een bepaalde waarheid of dat je weet dat iets waar is?

Als iemand mij vraagt of ik hetzelfde geloof als hem of haar, dan ben ik meestal perplex. Ik heb namelijk geen enkel idee welke gedachten, gevoelens of denkwijze die ander heeft. Ik weet niet wat hij of zij denkt of welke beeldvorming die persoon bij God of bij één van de vele christelijke dogma’s heeft. “Ik geloof. Wij geloven. Wij geloven hetzelfde…” We gebruiken allemaal dezelfde woorden, maar de kans is heel groot dat we er in ons hoofd volledig andere denkpatronen en denkbeelden over God, Jezus en de Bijbelse dogma’s op na houden en dat wij daardoor hoogstwaarschijnlijk heel anders geloven dan de ander.

Ik wil een betere vraag voorstellen, een vraag die misschien wel dichter bij de Bijbel ligt dan de vraag over geloven. En dat is de vraag die de opgestane Jezus aan Petrus, een van zijn beste vrienden stelt: “Houd je Mij?” Niet de vraag “Geloof je in God?”, maar de vraag “Houd je van God?” lijkt mij veel waardevoller. Dan gaan we namelijk vanuit ons hoofd naar ons hart.

Als je mij die vraag zou stellen, dan zou ik met tranen in mijn ogen en met heel mijn hart ‘ja’ op die vraag beantwoorden. Er is niemand op aarde waar ik zoveel van houd als van God en meestal lukt het mij niet om zonder tranen over mijn liefde voor God te spreken.
En tegelijkertijd is God al meer dan anderhalf jaar uit mijn leven verdwenen. En het is niet dat ik hem niet met heel mijn hart heb gezocht.

Net voor corona zat ik op mijn favoriete eiland aan de Schotse westkust. Helemaal alleen te bidden op een berg, toen ik onverwachts ervoer dat God in mijn hart tot mij sprak en zei: “Je moet Mij loslaten. Je hebt een te kinderlijk en menselijk beeld van Mij. Je sluit Mij op in jouw Bijbelse vierkant. Laat Mij los en je zult Mij op hele nieuwe wijze vinden.” Niet wetende wat ik met deze woorden aan moest, ging ik gewoon door met het leven. En toen kwamen corona, de lockdown en mijn burn-out. En te midden van dat alles blies God het kaarsje van Zijn aanwezigheid in mijn leven uit.

Ik weet niet hoe het voor jou als gelovige is, maar ergens diep in mij kon ik meestal iets van de aanwezigheid van God in mijn leven ervaren. Een beetje zoals de godslamp, het kaarsje van Gods aanwezigheid, dat dag en nacht in een Katholieke kerk brandt. Een heel klein vlammetje ten midden van die grote duistere kerk, maar dat er altijd is. Zo was dat ook bij mij. Ergens diep van binnen brandde al veertig jaar dat vlammetje van Gods aanwezigheid en ineens blies God hem uit. Ik voelde het gebeuren. Ik merkte het verschil. God was ineens van de een op andere dag weg.

En toen…
Toen ben ik gaan zoeken.
Net zoals in het boek Hoogliederen ben ik mijn Geliefde gaan zoeken.

Ik heb tegen beter weten in de meest charismatische diensten in ons land bezocht, want misschien was God daar wel te vinden. Onder handoplegging voor mij laten bidden, door een ‘vuurtunnel’ gelopen en zelfs eventuele demonen (die er niet waren) laten uitdrijven. Dit alles hielp mij niets. Hij was er misschien voor hen, maar niet voor mij.

Ik ben op bedevaart naar Iona, het meest spirituele eiland van Europa en de bakermat van de kerk in Groot-Brittannië geweest, met de hoop dat God daar zou zijn. God was daar niet. Van Iona naar de St. David kathedraal in Wales. Ook daar liet hij zich niet vinden. Uiteindelijk stond ik helemaal alleen in een eeuwenoude kerk in het zuiden van Engeland. Hier was niemand en God zeker niet. Vloekend heb ik het uitgeschreeuwd naar Hem: “U laat mij misschien wel los. Maar ik laat u niet los. Ik weiger het om u los te laten.” Huilend en schreeuwend in de afwezigheid van Hem.