Gabriel Barkay is decaan Bijbelse archeologie: "Ik probeer de Bijbel niet te bewijzen"

God 2 augustus 2023 David Parsons en Jonathan Parsons
Gabriel Barkay

Professor Gabriel Barkay is een levende legende op het gebied van bijbelse archeologie. Een kleurrijk figuur, hij wordt beschouwd als de leidende expert op het gebied van de geschiedenis van Jeruzalem.

Hij heeft archeologie gestudeerd en onderwezen aan de Universiteit van Tel Aviv en de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. Met name wordt Barkay gecrediteerd voor het ontdekken van de oudste bijbelse Hebreeuwse inscripties die ooit zijn gevonden - twee zilveren amuletten met de AƤronische zegen uit Numeri 6:24-26, daterend uit de tijd van koning Hizkia. We spraken hem onlangs over deze en andere belangrijke vondsten in het land sinds de wedergeboorte van Israƫl 75 jaar geleden. Hier is een transcriptie van ons interview.

Waarin bent u geĆÆnteresseerd geraakt op het gebied van archeologie?
"In mijn jeugd woonde ik in het gebied van Rehavia en dwaalde ik door de Vallei van het Kruis en verschillende andere plaatsen. Een groot deel van het huidige Jeruzalem was nog niet bebouwd. En er waren veel open plekken. Ik verzamelde allerlei artefacten, oude munten en potten van aardewerk en andere dingen. Ik vroeg me af van wie zou dat kunnen zijn? Ik begreep dat ik niet de eerste in dit land ben en dat er vele anderen voor mij waren. Ik kreeg steeds meer interesse. Ik dwong mijn vader om wat boeken voor me te kopen. En zo kwam ik in mijn jeugd in de archeologie terecht."

"Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem."

Wat waren enkele van uw belangrijke vondsten of ontdekkingen?
"In de afgelopen 15 jaar heb ik leiding gegeven aan het Sifting Project, het zeven van grond die illegaal is verwijderd van de Tempelberg, de belangrijkste archeologische vindplaats in dit land. Ik ben vooral trots op mijn opgraving aan de westkant van Jeruzalem, bij Katef Hinnom, de schouder van Hinnom, naast de St. Andrews Presbyterian Church of Scotland. Daar had ik negen seizoenen van opgravingen.

We hadden een reeks grafgrotten en een belangrijke vroegchristelijke kerk. De grafgrotten dateren uit de zevende eeuw voor Christus, de tijd van de profeet Jeremia en koning Josia, zoā€™n 2600 jaar geleden. In de meeste van deze zeven grotten werd het bovenste gedeelte weggehouwen en in de oudheid geplunderd. In een van de grafgrotten vonden we een zeer interessante architectuur met verhoogde planken voor het begraven van lichamen met uitgeholde hoofdsteunen voor de overledene. We hebben honderden grafplanken gevonden in deze opslagplaats, wat een unieke vondst is. In die kamer verzamelden ze de botten en grafgiften van mensen die op de banken waren begraven. We hadden meer dan 1000 objecten in Ć©Ć©n kamer. Ongeveer 125 van hen waren gemaakt van zilver, 360 intacte aardewerken vaten en 140 kralen gemaakt van halfedelstenen. We hadden glazen voorwerpen, ivoren voorwerpen en zelfs wat goudstukken.

Onder de vondsten in die opslagplaats hadden we twee kleine opgerolde plaquettes gemaakt van 99 procent puur zilver. En na drie jaar van inspanningen slaagden we erin om die twee kleine boekrollen uit te rollen en ze waren dicht bezaaid met oud Hebreeuws schrift, dat in beide gevallen de priesterlijke zegening bevatte uit het boek Numeri uit hoofdstuk zes, verzen 24 tot 26. En deze zijn de vroegste bijbelverzen die we vandaag bezitten. Ze zijn uit de zevende eeuw voor Christus, ongeveer 2600 jaar oud, van vlak voor de verwoesting van Jeruzalem door de BabyloniĆ«rs, vĆ³Ć³r koning Josia. Het stamt uit de tijd dat de eerste tempel, de Tempel van Salomo, nog in Jeruzalem stond. En die twee kleine boekrollen noemden ze zes keer de naam van de HEER, wat ook het eerste woord was dat ik wist te ontcijferen toen ik ze voor het eerst zag nadat ze waren uitgerold. Het tetragrammaton van de onuitspreekbare naam van God, in de Bijbel waar je het woord Heer hebt, dat verschijnt als JHWH."

Bent u op een gegeven moment de Bijbel gaan gebruiken als gids of hulpmiddel bij je onderzoek? Dit is de essentie van Bijbelse archeologie waarbij de Bijbel als leidraad wordt gebruikt, maar niet noodzakelijkerwijs om het te bewijzen.
"De connectie tussen de Bijbel en theologie is een bekend onderwerp op het gebied van archeologie in dit land. Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem. Maar met de jaren ontwikkelde zich onder archeologen een gemengde houding ten opzichte van de Bijbel. Sinds de jaren 70 waren er enkele mensen die elk mogelijk verband tussen de Bijbel ontkenden en ze betwistten en verwierpen de bijbelse verslagen als niet-historisch.

"Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen."

Aan de andere kant waren er anderen die het bijbelse verslag zonder enige kritiek volgden en dachten dat het een nauwkeurige beschrijving was van de geschiedenis van de Israƫlieten. De waarheid is dat de middenweg de juiste is; we zouden de Bijbel moeten gebruiken en we zouden archeologie moeten gebruiken, en wanneer ze maar passen - dat is heel goed. Het een heft de waarde van het ander niet op.

Ik heb in ieder geval een conservatievere kijk op het onderwerp. Ik denk dat iemand die de vroegste bijbelverzen heeft ontdekt, de waarde van de term ā€˜bijbelse archeologieā€™ niet kan ontkennen. Ik voel wel een heel nauwe band met de mensen die hier waren en in de Heilige Schrift worden beschreven. Dus ik probeer de Bijbel niet te bewijzen, en ik denk niet dat de Bijbel enig bewijs nodig heeft."

Dus het heeft uw geloof verdiept?
"Het is sterk genoeg, het heeft mijn bewijs niet nodig. Ik denk niet dat ik de Bijbel of iets dergelijks moet versterken. Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen. En het levert ook het chronologische kader en de aspecten van het dagelijks leven. Waar de Bijbel soms zwijgt, voegen we meer informatie toe over de mensen die ons deze prachtige literatuur hebben nagelaten."

Wat zijn enkele van de andere belangrijke archeologische ontdekkingen van de afgelopen 75 jaar?
"De Dode Zeerollen zijn de belangrijkste ontdekking, een verzameling van ongeveer 900 boeken of overblijfselen van een bibliotheek van een joodse sekte die in het jaar 68 na Christus ten einde kwam. Het waren waarschijnlijk de in historische bronnen genoemde Essenen, die naast de Dode Zee een spiritueel centrum vestigden.

"We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking."

We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking. Alle boeken van de Bijbel behalve de rol van Esther zijn daar vertegenwoordigd. We hebben veel boeken van de apocriefen onder hen. We hebben ook enkele sektarische woorden, die van het allergrootste belang zijn, vooral de Tempelrol, die een zeer lange tekst is, zeer goed bewaard gebleven, en ons vertelt over de toekomstige tempel die komt, zoals ze die visualiseerden. Zonder enige twijfel zijn de Dode Zeerollen de belangrijkste ontdekking."

Hoe zit het met de Tel Dan-stĆØle? Hoe belangrijk is dat?
"In de jaren negentig stapelden zich twijfels op over de historiciteit van David en Salomo, en de verenigde monarchie beschreven in de Bijbel, vooral in de boeken Samuel en 1 Koningen. De Deense of Kopenhagense school ontkende de historiciteit van David en Salomo en ze zeiden dat deze bijbelse figuren nooit hebben bestaan. Er waren veel volgelingen van die school in Groot-Brittanniƫ, in de Verenigde Staten en ook hier in dit land. Nu, de volgende decennia sindsdien hebben iets totaal anders laten zien.

Allereerst, in 1993 in Tel Dan in het noorden, een fragment van een stenen stĆØle die was opgericht door de koning van de ArameeĆ«rs, koning Hazael die Tel Dan veroverde, plaatste hij een monument bij het poortgebouw dat daar in stukken gebroken lag, en de fragmenten ervan waren opgenomen in de bouwstenen van een latere poort op die plaats, met die inscriptie, geschreven in de negende eeuw vGT, waar hij opschept dat hij vele koningen heeft gedood, onder wie de koning van IsraĆ«l en de koning van het ā€˜Huis van Davidā€™. In hun eerste reacties beweerde een van de scholen in Kopenhagen dat de inscriptie een vervalsing was, wat niet alleen een zeer wrede beschuldiging is, maar ook een zeer verkeerde. Iedereen kan het met eigen ogen zien in een tentoonstelling.

Ook werd een site in de vallei van Elah, in de buurt van Beit Keyafa, opgegraven door mensen van de Hebreeuwse Universiteit. En daar kwamen ze erachter dat David niet alleen bestond, maar hij bouwde ook een stad in het laagland, in de Shephela-vallei, en er was een koninkrijk van David, niet alleen genoemd 100 jaar na zijn leven in de stĆØle van Tel Dan, maar bewijs in de fysieke overblijfselen van sites die door hem zijn gebouwd. Dus de hele ontkenning van de historiciteit van de verenigde monarchie stortte langzaam ineen, ook met de vele ontdekkingen in de oorspronkelijke Stad van David. Dat is een ander verhaal.

Jeruzalem is hƩt centrum van archeologische activiteit, vooral sinds de Zesdaagse Oorlog en de hereniging van Jeruzalem. In het hart van de Joodse wijk van Jeruzalem ontdekte wijlen professor Avigad een grote stadsmuur van ongeveer acht meter dik en ongeveer acht meter hoog. Een zeer massieve stadsmuur. En dat maakte een einde aan het idee van mensen die dachten dat het in de Bijbel beschreven Jeruzalem een kleine koeienstad was, beperkt tot de smalle Stad van David.

"We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periodeā€¦"

Dit bracht een revolutie teweeg in de studie van de Eerste Tempelperiode in Jeruzalem, maar ook de Tweede Tempelperiode van Jeruzalem werd intensief bestudeerd door Benjamin Mazar, die de omgeving van de Tempelberg bestudeerde. Zijn werk werd later voortgezet door zijn kleindochter, Eilat Mazar, in Shilo en vele anderen opgegraven delen van de Oude Stad, in de oude kern van de Stad van David, evenals in de Citadel, in het westelijke deel van Jeruzalem. En al met al hebben we een beeld van Jeruzalem gedurende zijn hele geschiedenis, van ver voor de Eerste Tempelperiode, en ook na de Tweede Tempel."

Hoe dankbaar moeten christenen zijn dat Israƫl hier soevereiniteit heeft en al dit bijbelse erfgoed kan vinden?
"Luister, al die jaren van mijn jeugd en vroege volwassenheid heb ik als soldaat deelgenomen aan de veldslagen in Jeruzalem. Ik weet hoe ik de vrijheid moet waarderen die we nu in Jeruzalem hebben. Niet al te veel mensen stellen het op prijs. Zij beschouwen het als iets dat altijd al bestond, ik beschouw het niet als zodanig. Ik denk dat we het meer moeten waarderen.

En ik denk dat de ontdekking van christelijke overblijfselen van enorm belang is. Ik heb zelf verschillende kerken opgegraven, en in de grond die we op de Tempelberg hebben opgegraven, bevonden zich een overvloed aan vondsten uit de vroegchristelijke periode, wat onze kijk op de christelijke aanwezigheid op de Tempelberg veranderde, wat anders is dan de algemene gedachte. Tijdens de christelijke periode was er veel activiteit op de Tempelberg. We hebben munten, we hebben mozaĆÆekresten, we hebben kleine kruishangers verloren door pelgrims die naar de Tempelberg kwamen. We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periodeā€¦

En we hebben overal in het land bewijs van het belang van dit land voor christenen in het verleden. Men kan in de voetsporen van Jezus treden in Galilea, in Jeruzalem en elders. Men kan de vroegchristelijke periode en andere perioden volgen waarin het Heilige Land belangrijk was voor christenen, die zeer goed vertegenwoordigd zijn in de archeologische archieven.

Dit artikel is geschreven door David Parsons en Jonathan Parsons, onderdeel van International Christian Embassy Jerusalem (ICEJ). Bovenstaand verhaal is een deel van het volledige interview. Wil je het volledige interview lezen? Klik dan hier.

Praatmee

Beluister onze podcast

#341 Jeffrey & ds. M. Messemaker over '7 oktober', pro-Palestijnse demonstranten en Israƫl-visie PKN
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. H. I. Methorst
Nieuws

Ds. Methorst aanvaardt beroep hervormde gemeente Veenendaal

Ds. H. I. Methorst (foto) neemt binnenkort afscheid van Apeldoorn. De predikant heeft een beroep van de hervormde gemeente (PKN, wijk 9) aanvaard. In het Ontmoetingshuis volgt Methorst de vorig jaar naar Nieuwpoort verhuisde ds. A. T. van Blijderveen

Donald Trump
Nieuws

Barack Obama haalt stevig uit naar Donald Trump vanwege verkoop 'Trump-Bijbels': "Wie doet zoiets?"

Voormalig president Donald Trump is opnieuw het middelpunt van aandacht vanwege zijn nieuwste commerciƫle onderneming: de 'God Bless The USA Bible'. De verkoop van de Bijbel, ook wel bekend als 'de Trump-Bijbel', roept veel reacties op. Onder meer ex

Jan van den Berg
Video

Komende zondag is topsporter Jan van den Berg te gast in Hour of Power

In Hour of Power gaat Jan van den Bosch in gesprek met topsporter Jan van den Berg. Lang dacht de atleet dat topsport en geloof niet samen konden gaan. Hij vertelt hoe hij het vandaag de dag ziet. Kijk komende zondag om 8 en 9 uur op RTL5 en om 17:00

Ds. M. Messemaker
Podcast

Mag een christen blij zijn met de dood van terroristen? Ds. Messemaker antwoordt

In de afgelopen maanden zijn invloedrijke mensen binnen de terreurgroepen Hamas en Hezbollah aan de lopende band geƫlimineerd door Israƫl. Is het als christen gepast om hier blij mee te zijn? Deze vraag beantwoordt ds. M. Messemaker in de nieuwspodca

Ds. J.A. van den Berg
Video

Hervormde predikant roept op tot gebed voor aanhangers Hamas en Hezbollah

"Laten we bidden voor Israƫl, zodat God de ogen van dit volk opent. Maar laten we ook bidden voor Palestijnen en aanhangers van Hamas en Hezbollah, zodat hun haat verandert in het belijden van de God van Israƫl." Deze oproep tot gebed deed ds. J. A.

Libanon
Nieuws

Christenen Libanon openen deuren voor duizenden vluchtelingen

In het oosten van Libanon vangen christenen steeds meer vluchtelingen op. In kerken, kloosters, scholen en huizen in de Bekaa-vallei zijn naar schatting 8800 mensen ondergebracht. In een interview met de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN)

Noord-Korea
Nieuws

Experts: China en Noord-Korea werken samen om christenen te vervolgen

Sinds vorig jaar heeft China honderden Noord-Koreanen onderworpen aan gruweldaden door hen gedwongen terug te sturen naar Noord-Korea. In dat land wordt religie, en vooral het christendom, gezien als de grootste bedreiging voor de macht van de leider

Grote Verzoendag
Video

Video: Wat iedere christen zou moeten weten over Grote Verzoendag

Jom Kipoer, Grote Verzoendag, is de belangrijkste dag van het Joodse jaar. Het woord ā€˜kipoerā€™ komt van het Hebreeuwse werkwoord ā€˜lekaperā€™: ā€˜verzoenenā€™ of ā€˜bedekkenā€™. Dus Jom Kipoer betekent letterlijk: ā€˜dag van verzoeningā€™. In Leviticus 23 staat hoe

Meerartikelen

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Marianne Lako

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is deze keer Marianne Lako te gast. Samen met haar man RenĆ© werkt Marianne voor hulpverleningsorganisatie Hope Force International op HaĆÆti. Marianne is al sinds 1980 samen met RenĆ© fulltime actief als z

Jacques Brunt, Annette Brunt, ambassadeur Modi Ephraim en Arie Stam.
Nieuws

Werkgroep ontmoet Israƫlische ambassadeur na geslaagde Israƫl-manifestatie op De Dam

De impact van de zeer geslaagde Israƫl-manifestatie op 7 oktober op De Dam in Amsterdam is groot. Het heeft heel veel los gemaakt in het land. Zowel plaatselijke als regionale en landelijke media hebben er uitgebreid over bericht. Het heeft zelfs een

Bijbelvertaalwerk in cijfers
Nieuws

Mijlpaal in het Bijbelvertaalwerk: minder dan duizend talen te gaan

Voor het eerst in de geschiedenis staat het aantal talen dat nog geen Bijbelvertaling heeft op minder dan 1000. Op 1 september 2024 moest nog in 985 talen een vertaalproject worden gestart. Dat betekent dat 29,3 miljoen mensen, minder dan 1 procent v

Prinses Irene
Nieuws

Frans Timmermans en Prinses Irene te gast in nieuw seizoen van EOā€™s ā€˜Adieu God?ā€™

In een nieuw seizoen van EO-programma Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met zeer verschillende gasten over geloof en ongeloof. Van den Brink spreekt onder andere met Prinses Irene (foto), Ernst Daniƫl Smid, Rob Oudkerk, Mieke van der Weij

Nelleke en Rahman Yakubu
Interview

Deze stichting richt zich al 30 jaar op moslims: "Voordat wij in actie komen, is God al aan het werk"

Ze zijn actief voor de enige zendingsorganisatie die zich uitsluitend op moslims richt, waar ze ook leven. Nelleke Yakubu vormt samen met haar man Rahman de directie van stichting Frontiers en stond zelf ook in de frontlinie van het werk onder deze d

Jan-Willem Grievink
Column

Deze soorten profetie komen tegenwoordig veel voor in onze kerken

In de christelijke wereld worden er vandaag de dag veel profetieƫn uitgesproken. In mijn vorige column heb ik gewezen op het belang van profetie in de Bijbel, maar ook op het soms eenzijdige karakter van moderne profetie. Soms is een profetie 'raak',

Open Doors
Nieuws

8-jarig christelijk meisje uit Afghanistan verkracht en vermoord

Een Afghaans meisje is op een gruwelijke manier om het leven gebracht. Ze woonde samen met haar christelijke familie in een Centraal-Aziatisch land nadat ze Afghanistan waren ontvlucht. De ouders van het meisje zijn christenen en dit leidde tot deze

Opperrabbijn
Column

Mijn volledige toespraak tijdens de Israƫl-manifestatie op De Dam

Het was een enorm drukke week voor opperrabbijn Jacobs, waarbij alles in het teken stond van 7 oktober. In zijn nieuwe dagboek deelt hij de volledige toespraak die hij tijdens de Israƫl-manifestatie op De Dam in Amsterdam hield. Daarin laat de opperr

Iran
Nieuws

Iraanse christen na jarenlange marteling en gevangenisstraf op vrije voeten

Een Iraanse christen, Mehdi Akbari, ook bekend als Yasser, is vrijgelaten na bijna vijf jaar gevangenisstraf vanwege zijn betrokkenheid bij een huiskerk. Mehdi werd in januari 2019 gearresteerd en veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. Eind septe

Ds. M. Messemaker
Podcast

Ds. Messemaker teleurgesteld in PKN: ā€œMijn kerk was te stil op 7 oktoberā€

Op 7 oktober stonden mensen in ons land massaal stil bij de pogrom die een jaar geleden in IsraĆ«l plaatsvond. ā€œDie dag heb ik de hele dag op een steunbetuiging of teken van meeleven vanuit mā€™n eigen kerk zitten wachten. Mijn kerk was te stil op 7 okt

Jan-Jaap van Peperstraten
Preekverslag

Jezus' boodschap is radicaal: we moeten niet willen heersen

Misschien heeft u het wel eens meegemaakt dat iemand tegen u zei: ik ga u eens precies zeggen wat Ć­k denk, en dat u dan een mening hoort die exact hetzelfde is als een bekend persoon van bijvoorbeeld de televisie. Want diezelfde mening hoorde u onlan

Jan
Video

In een keer was Jan verlost van zijn chronische hoofdpijn: "God doet wonderen"

Op 32-jarige leeftijd krijgt Jan last krijgt van chronische hoofdpijn. Hij meldt zich regelmatig ziek en thuis ligt hij vaak plat, terwijl zijn vrouw Corine voor de vijf kinderen zorgt. Met speciale therapie komt er een beetje verlichting, maar genez