Gabriel Barkay is decaan Bijbelse archeologie: "Ik probeer de Bijbel niet te bewijzen"

God2 augustus 2023 David Parsons en Jonathan Parsons
Gabriel Barkay

Professor Gabriel Barkay is een levende legende op het gebied van bijbelse archeologie. Een kleurrijk figuur, hij wordt beschouwd als de leidende expert op het gebied van de geschiedenis van Jeruzalem.

Hij heeft archeologie gestudeerd en onderwezen aan de Universiteit van Tel Aviv en de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. Met name wordt Barkay gecrediteerd voor het ontdekken van de oudste bijbelse Hebreeuwse inscripties die ooit zijn gevonden - twee zilveren amuletten met de Aäronische zegen uit Numeri 6:24-26, daterend uit de tijd van koning Hizkia. We spraken hem onlangs over deze en andere belangrijke vondsten in het land sinds de wedergeboorte van Israël 75 jaar geleden. Hier is een transcriptie van ons interview.

Waarin bent u geïnteresseerd geraakt op het gebied van archeologie?
"In mijn jeugd woonde ik in het gebied van Rehavia en dwaalde ik door de Vallei van het Kruis en verschillende andere plaatsen. Een groot deel van het huidige Jeruzalem was nog niet bebouwd. En er waren veel open plekken. Ik verzamelde allerlei artefacten, oude munten en potten van aardewerk en andere dingen. Ik vroeg me af van wie zou dat kunnen zijn? Ik begreep dat ik niet de eerste in dit land ben en dat er vele anderen voor mij waren. Ik kreeg steeds meer interesse. Ik dwong mijn vader om wat boeken voor me te kopen. En zo kwam ik in mijn jeugd in de archeologie terecht."

"Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem."

Wat waren enkele van uw belangrijke vondsten of ontdekkingen?
"In de afgelopen 15 jaar heb ik leiding gegeven aan het Sifting Project, het zeven van grond die illegaal is verwijderd van de Tempelberg, de belangrijkste archeologische vindplaats in dit land. Ik ben vooral trots op mijn opgraving aan de westkant van Jeruzalem, bij Katef Hinnom, de schouder van Hinnom, naast de St. Andrews Presbyterian Church of Scotland. Daar had ik negen seizoenen van opgravingen.

We hadden een reeks grafgrotten en een belangrijke vroegchristelijke kerk. De grafgrotten dateren uit de zevende eeuw voor Christus, de tijd van de profeet Jeremia en koning Josia, zo’n 2600 jaar geleden. In de meeste van deze zeven grotten werd het bovenste gedeelte weggehouwen en in de oudheid geplunderd. In een van de grafgrotten vonden we een zeer interessante architectuur met verhoogde planken voor het begraven van lichamen met uitgeholde hoofdsteunen voor de overledene. We hebben honderden grafplanken gevonden in deze opslagplaats, wat een unieke vondst is. In die kamer verzamelden ze de botten en grafgiften van mensen die op de banken waren begraven. We hadden meer dan 1000 objecten in één kamer. Ongeveer 125 van hen waren gemaakt van zilver, 360 intacte aardewerken vaten en 140 kralen gemaakt van halfedelstenen. We hadden glazen voorwerpen, ivoren voorwerpen en zelfs wat goudstukken.

Onder de vondsten in die opslagplaats hadden we twee kleine opgerolde plaquettes gemaakt van 99 procent puur zilver. En na drie jaar van inspanningen slaagden we erin om die twee kleine boekrollen uit te rollen en ze waren dicht bezaaid met oud Hebreeuws schrift, dat in beide gevallen de priesterlijke zegening bevatte uit het boek Numeri uit hoofdstuk zes, verzen 24 tot 26. En deze zijn de vroegste bijbelverzen die we vandaag bezitten. Ze zijn uit de zevende eeuw voor Christus, ongeveer 2600 jaar oud, van vlak voor de verwoesting van Jeruzalem door de Babyloniërs, vóór koning Josia. Het stamt uit de tijd dat de eerste tempel, de Tempel van Salomo, nog in Jeruzalem stond. En die twee kleine boekrollen noemden ze zes keer de naam van de HEER, wat ook het eerste woord was dat ik wist te ontcijferen toen ik ze voor het eerst zag nadat ze waren uitgerold. Het tetragrammaton van de onuitspreekbare naam van God, in de Bijbel waar je het woord Heer hebt, dat verschijnt als JHWH."

Bent u op een gegeven moment de Bijbel gaan gebruiken als gids of hulpmiddel bij je onderzoek? Dit is de essentie van Bijbelse archeologie waarbij de Bijbel als leidraad wordt gebruikt, maar niet noodzakelijkerwijs om het te bewijzen.
"De connectie tussen de Bijbel en theologie is een bekend onderwerp op het gebied van archeologie in dit land. Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem. Maar met de jaren ontwikkelde zich onder archeologen een gemengde houding ten opzichte van de Bijbel. Sinds de jaren 70 waren er enkele mensen die elk mogelijk verband tussen de Bijbel ontkenden en ze betwistten en verwierpen de bijbelse verslagen als niet-historisch.

"Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen."

Aan de andere kant waren er anderen die het bijbelse verslag zonder enige kritiek volgden en dachten dat het een nauwkeurige beschrijving was van de geschiedenis van de Israëlieten. De waarheid is dat de middenweg de juiste is; we zouden de Bijbel moeten gebruiken en we zouden archeologie moeten gebruiken, en wanneer ze maar passen - dat is heel goed. Het een heft de waarde van het ander niet op.

Ik heb in ieder geval een conservatievere kijk op het onderwerp. Ik denk dat iemand die de vroegste bijbelverzen heeft ontdekt, de waarde van de term ‘bijbelse archeologie’ niet kan ontkennen. Ik voel wel een heel nauwe band met de mensen die hier waren en in de Heilige Schrift worden beschreven. Dus ik probeer de Bijbel niet te bewijzen, en ik denk niet dat de Bijbel enig bewijs nodig heeft."

Dus het heeft uw geloof verdiept?
"Het is sterk genoeg, het heeft mijn bewijs niet nodig. Ik denk niet dat ik de Bijbel of iets dergelijks moet versterken. Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen. En het levert ook het chronologische kader en de aspecten van het dagelijks leven. Waar de Bijbel soms zwijgt, voegen we meer informatie toe over de mensen die ons deze prachtige literatuur hebben nagelaten."

Wat zijn enkele van de andere belangrijke archeologische ontdekkingen van de afgelopen 75 jaar?
"De Dode Zeerollen zijn de belangrijkste ontdekking, een verzameling van ongeveer 900 boeken of overblijfselen van een bibliotheek van een joodse sekte die in het jaar 68 na Christus ten einde kwam. Het waren waarschijnlijk de in historische bronnen genoemde Essenen, die naast de Dode Zee een spiritueel centrum vestigden.

"We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking."

We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking. Alle boeken van de Bijbel behalve de rol van Esther zijn daar vertegenwoordigd. We hebben veel boeken van de apocriefen onder hen. We hebben ook enkele sektarische woorden, die van het allergrootste belang zijn, vooral de Tempelrol, die een zeer lange tekst is, zeer goed bewaard gebleven, en ons vertelt over de toekomstige tempel die komt, zoals ze die visualiseerden. Zonder enige twijfel zijn de Dode Zeerollen de belangrijkste ontdekking."

Hoe zit het met de Tel Dan-stèle? Hoe belangrijk is dat?
"In de jaren negentig stapelden zich twijfels op over de historiciteit van David en Salomo, en de verenigde monarchie beschreven in de Bijbel, vooral in de boeken Samuel en 1 Koningen. De Deense of Kopenhagense school ontkende de historiciteit van David en Salomo en ze zeiden dat deze bijbelse figuren nooit hebben bestaan. Er waren veel volgelingen van die school in Groot-Brittannië, in de Verenigde Staten en ook hier in dit land. Nu, de volgende decennia sindsdien hebben iets totaal anders laten zien.

Allereerst, in 1993 in Tel Dan in het noorden, een fragment van een stenen stèle die was opgericht door de koning van de Arameeërs, koning Hazael die Tel Dan veroverde, plaatste hij een monument bij het poortgebouw dat daar in stukken gebroken lag, en de fragmenten ervan waren opgenomen in de bouwstenen van een latere poort op die plaats, met die inscriptie, geschreven in de negende eeuw vGT, waar hij opschept dat hij vele koningen heeft gedood, onder wie de koning van Israël en de koning van het ‘Huis van David’. In hun eerste reacties beweerde een van de scholen in Kopenhagen dat de inscriptie een vervalsing was, wat niet alleen een zeer wrede beschuldiging is, maar ook een zeer verkeerde. Iedereen kan het met eigen ogen zien in een tentoonstelling.

Ook werd een site in de vallei van Elah, in de buurt van Beit Keyafa, opgegraven door mensen van de Hebreeuwse Universiteit. En daar kwamen ze erachter dat David niet alleen bestond, maar hij bouwde ook een stad in het laagland, in de Shephela-vallei, en er was een koninkrijk van David, niet alleen genoemd 100 jaar na zijn leven in de stèle van Tel Dan, maar bewijs in de fysieke overblijfselen van sites die door hem zijn gebouwd. Dus de hele ontkenning van de historiciteit van de verenigde monarchie stortte langzaam ineen, ook met de vele ontdekkingen in de oorspronkelijke Stad van David. Dat is een ander verhaal.

Jeruzalem is hét centrum van archeologische activiteit, vooral sinds de Zesdaagse Oorlog en de hereniging van Jeruzalem. In het hart van de Joodse wijk van Jeruzalem ontdekte wijlen professor Avigad een grote stadsmuur van ongeveer acht meter dik en ongeveer acht meter hoog. Een zeer massieve stadsmuur. En dat maakte een einde aan het idee van mensen die dachten dat het in de Bijbel beschreven Jeruzalem een kleine koeienstad was, beperkt tot de smalle Stad van David.

"We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periode…"

Dit bracht een revolutie teweeg in de studie van de Eerste Tempelperiode in Jeruzalem, maar ook de Tweede Tempelperiode van Jeruzalem werd intensief bestudeerd door Benjamin Mazar, die de omgeving van de Tempelberg bestudeerde. Zijn werk werd later voortgezet door zijn kleindochter, Eilat Mazar, in Shilo en vele anderen opgegraven delen van de Oude Stad, in de oude kern van de Stad van David, evenals in de Citadel, in het westelijke deel van Jeruzalem. En al met al hebben we een beeld van Jeruzalem gedurende zijn hele geschiedenis, van ver voor de Eerste Tempelperiode, en ook na de Tweede Tempel."

Hoe dankbaar moeten christenen zijn dat Israël hier soevereiniteit heeft en al dit bijbelse erfgoed kan vinden?
"Luister, al die jaren van mijn jeugd en vroege volwassenheid heb ik als soldaat deelgenomen aan de veldslagen in Jeruzalem. Ik weet hoe ik de vrijheid moet waarderen die we nu in Jeruzalem hebben. Niet al te veel mensen stellen het op prijs. Zij beschouwen het als iets dat altijd al bestond, ik beschouw het niet als zodanig. Ik denk dat we het meer moeten waarderen.

En ik denk dat de ontdekking van christelijke overblijfselen van enorm belang is. Ik heb zelf verschillende kerken opgegraven, en in de grond die we op de Tempelberg hebben opgegraven, bevonden zich een overvloed aan vondsten uit de vroegchristelijke periode, wat onze kijk op de christelijke aanwezigheid op de Tempelberg veranderde, wat anders is dan de algemene gedachte. Tijdens de christelijke periode was er veel activiteit op de Tempelberg. We hebben munten, we hebben mozaïekresten, we hebben kleine kruishangers verloren door pelgrims die naar de Tempelberg kwamen. We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periode…

En we hebben overal in het land bewijs van het belang van dit land voor christenen in het verleden. Men kan in de voetsporen van Jezus treden in Galilea, in Jeruzalem en elders. Men kan de vroegchristelijke periode en andere perioden volgen waarin het Heilige Land belangrijk was voor christenen, die zeer goed vertegenwoordigd zijn in de archeologische archieven.

Dit artikel is geschreven door David Parsons en Jonathan Parsons, onderdeel van International Christian Embassy Jerusalem (ICEJ). Bovenstaand verhaal is een deel van het volledige interview. Wil je het volledige interview lezen? Klik dan hier.

Praatmee

Beluister onze podcast

#323 Patrick & Jeffrey over het CGK-convent, christelijke PVV-stemmers en vergeving
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Egypte
Nieuws

Egyptische christenen aangevallen door moslims na toestemming bouw nieuwe kerk

In de zuidelijke gouvernement Minya in Egypte zijn huizen van Koptische christenen in brand gestoken nadat plannen over de bouw van een nieuwe kerk uitlekten. De geruchten leidden tot gewelddadige aanvallen van moslimextremisten die fel tegenstander

Doop
Positief nieuws

Honderden Amerikanen komen tot geloof en worden gedoopt in pick-up trucks

Tijdens een openluchtkerkdienst in Miami zijn honderden Amerikanen tot geloof gekomen en vervolgens in pick-up trucks gedoopt. Dat meldt CBN News. De kerkdienst vond zondagochtend plaats op het parkeerterrein van een bioscoop en werd geleid door aanb

Ds. G. van den Berg
Video

Hervormde predikant ziet dancefeesten in kerken met lede ogen aan: "Bedehuizen worden ontheiligd"

"Het ontgaat de Heere niet wat er gebeurt in onze westerse kerken en samenleving. Zo worden bijvoorbeeld bedehuizen van de PKN ontheiligd. In de Laurenskerk in Rotterdam werd een gabberfeest gehouden door het ‘Terror Corps’. En op 1 maart werd de Gro

Peter Sinia en Teun van der Leer
Podcast

Sommige kerken hanteren dubbele dooppraktijk: goed idee?

In sommige kerken is sprake van een dubbele dooppraktijk. Tijdens speciale diensten zie je dan ouders die ervoor kiezen om hun kind te dopen naast ouders die hun kind opdragen, omdat zij een andere doopvisie hebben. Hoe kijken dominee Peter Sinia (NG

Muskan
Nieuws

15-jarig christelijk meisje in Pakistan ontvoerd en gedwongen bekeerd tot islam

Een diep bezorgde christelijke vader uit de afgelegen Pakistaanse stad Tando Ghulam Ali vecht momenteel voor de vrijlating van zijn 15-jarige dochter. Zijn dochter Muskan werd ontvoerd en vervolgens gedwongen bekeerd tot islam. Ze is nu gehuwd met ee

Manasseh Ibrahim
Nieuws

Opnieuw pastor vermoord in Nigeria: "We kunnen deze last niet langer dragen"

Afgelopen week is in de Nigeriaanse staat Kaduna een christelijke pastor vermoord. Het gaat om Manasseh Ibrahim, voorganger van Evangelical Church Winning All (ECWA). Hij was op weg naar kerkleden voor pastorale zorg toen hij onderweg werd overvallen

NGK Best
Nieuws

Nieuwe dominee voor NGK Best: ds. R. A. Nijhoff

Ds. R. A. Nijhoff heeft een beroep van de Nederlandse gereformeerde kerk in Best (foto) aanvaard. De predikant neemt afscheid van de NGK in Duiven-Velp, daar ging Nijhoff in 2017 voor het eerst als gemeentepredikant aan de slag. Ook de Nederlandse ge

Jan-Dirk Liefting
Interview

Evangelist deelt persoonlijke ervaringen: “In Limburg is de meeste vraag naar Bijbels”

Aan het woord is voorzitter Jan-Dirk Liefting van Stichting Evangelisatie Sjofar, bekend van de gele evangelisatiebussen. “Een ambulance? Wat is er aan de hand? Kunnen we hier bloedprikken?”, zijn vaak de eerste reacties van voorbijgangers. Jan-Dirk

Meerartikelen

Grafkerk
Video

Video: wat iedere christen zou moeten weten over de Grafkerk

De Grafkerk (in het Engels: ‘Church of the Holy Sepulchre’) is een heel bijzondere plaats. Veel deskundigen zeggen dat deze grote kerk is gebouwd op de plek waar de Heere Jezus is gestorven en begraven. Beide plaatsen, Golgotha en het graf van de Hee

Heilige Grond
Podcast

Theologen in gesprek over migrantenkerken in Nederland

Nederland kent ruim een miljoen christenen met een migratieachtergrond en toch zie je daar weinig van in de gemiddelde witte kerk. Hoe komt dat en is het erg om in de kerk je eigen cultuur op te zoeken? Klaas Bom, docent dogmatiek en interculturele t

Jorn Rietveld
Nieuws

Jorn Rietveld uitgezonden naar Papoea-Nieuw-Guinea voor Bijbelvertaalwerk

Jorn Rietveld is voor Wycliffe Bijbelvertalers uitgezonden naar Papoea-Nieuw-Guinea. Hij gaat daar aan de slag als programmeur. Jorn is uitgezonden vanuit de Hervormde Gemeente te Leerdam en de Protestante Gemeente Zoetermeer-Zuid.  Jorn wordt een va

Adem Project
Video

Muziekformatie Adem Project komt met nieuwe single: 'I thank God'

De christelijke muziekformatie ADEM Project bracht afgelopen week een nieuwe single uit: 'I thank God'. Dit is een remix van de uptempo hit van Maverick City Music. In het lied zingt de muziekformatie dat ze dankbaar zijn voor wat God in hun leven he

Maaltijd in Armenië
Dagelijks leven

Wonderverhalen uit een oorlogsgebied: 'We hadden de Heere, meer was niet nodig'

Eerder meldden wij als Stichting Friedensstimme dat broeder Gagik Mirzojan met zijn gezin en zijn hele gemeente het gebied Nagorno Karabach was ontvlucht. ‘Wij danken de Heere dat zij veilig zijn,’ schreven wij toen. Recent ontvingen wij nadere infor

J. Mack Stiles
Boekfragment

Veronderstel niet dat iedere bezoeker van christelijke bijeenkomsten christen is

Het evangelie als vanzelfsprekend beschouwen, is dodelijk. Dit zeg ik bewust zo duidelijk en zo bot mogelijk. Wanneer we het evangelie als vanzelfsprekend gaan beschouwen, gaan we denken dat iedereen die langskomt in de gemeente christen is. Hoewel d

Willem Ouweneel
Verdieping

Wie maakt mensen ziek: God of de duivel?

Volgens bepaalde charismatici maakt God nooit mensen ziek, maar is het de duivel die dit doet. Dat is onjuist. Even onjuist is de bewering dat God niet wil dat een gelovige ooit ziek is (en dat, als het toch gebeurt, het diens eigen schuld is). Volge

Ds. J.C. de Groot
Video

Ds. De Groot bezocht ds. Blom drie dagen voor zijn overlijden: "Zijn ziel bezweek van sterk verlangen"

Onlangs overleed op 80-jarige leeftijd de hervormde predikant ds. J. Blom. Drie dagen voor zijn sterven, werd de predikant bezocht door zijn broeder en vriend ds. J.C. de Groot. De Groot, die samen met ds. W.A. Zondag vorige week donderdag de rouwdie

Pro-Israel demonstranten
Nieuws

Christenen protesteren tegen antisemitisme aan Amerikaanse universiteiten

Afgelopen donderdag protesteerden honderden christenen tegen antisemitisme bij de ingang van de Colombia University in New York. Dat meldt Religion News Service. Op de school, en tal van andere universiteiten, zou sprake zijn van antisemitisme. De pr

 Sebastiaan van Wessem
Nieuws

Pastor schrijft open brief vanwege opkomst Jodenhaat: 'Laten we niet zwijgen'

'Mag ik u verzoeken om (weer) te bidden voor de vrede van Jeruzalem, voor Israël en de Joden, en allen die aan de andere kant van het conflict staan?', vraagt pastor Sebastiaan van Wessem in een open brief, gericht aan 'alle dominees, voorgangers en

Yitzhak Yosef
Nieuws

Opperrabbijn: 'Joodse gebeden beschermen Israël tegen luchtaanvallen'

Niet de inspanningen van het Israëlisch leger (IDF) maar de gebeden van ultraorthodoxe Joodse studenten zorgen ervoor dat Israël de voortdurende luchtaanvallen met succes weet af te slaan. Dat stelt één van Israëls twee opperrabbijnen, Yitzhak Yosef.

Donald Trump
Nieuws

Amerikaanse predikant raadt aan Trump-bijbel niet te lezen: 'Godslasterlijk'

Een Amerikaanse predikant is viraal gegaan nadat hij in een preek de onlangs verschenen Trump-bijbel 'godslasterlijk' noemde. Dat meldt The Christian Post. De Trump-bijbel is uitgebracht door voormalig president Donald Trump en bevat naast Gods Woord