Gabriel Barkay is decaan Bijbelse archeologie: "Ik probeer de Bijbel niet te bewijzen"

God 2 augustus 2023 David Parsons en Jonathan Parsons
Gabriel Barkay

Professor Gabriel Barkay is een levende legende op het gebied van bijbelse archeologie. Een kleurrijk figuur, hij wordt beschouwd als de leidende expert op het gebied van de geschiedenis van Jeruzalem.

Hij heeft archeologie gestudeerd en onderwezen aan de Universiteit van Tel Aviv en de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. Met name wordt Barkay gecrediteerd voor het ontdekken van de oudste bijbelse Hebreeuwse inscripties die ooit zijn gevonden - twee zilveren amuletten met de Aäronische zegen uit Numeri 6:24-26, daterend uit de tijd van koning Hizkia. We spraken hem onlangs over deze en andere belangrijke vondsten in het land sinds de wedergeboorte van Israël 75 jaar geleden. Hier is een transcriptie van ons interview.

Waarin bent u geïnteresseerd geraakt op het gebied van archeologie?
"In mijn jeugd woonde ik in het gebied van Rehavia en dwaalde ik door de Vallei van het Kruis en verschillende andere plaatsen. Een groot deel van het huidige Jeruzalem was nog niet bebouwd. En er waren veel open plekken. Ik verzamelde allerlei artefacten, oude munten en potten van aardewerk en andere dingen. Ik vroeg me af van wie zou dat kunnen zijn? Ik begreep dat ik niet de eerste in dit land ben en dat er vele anderen voor mij waren. Ik kreeg steeds meer interesse. Ik dwong mijn vader om wat boeken voor me te kopen. En zo kwam ik in mijn jeugd in de archeologie terecht."

"Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem."

Wat waren enkele van uw belangrijke vondsten of ontdekkingen?
"In de afgelopen 15 jaar heb ik leiding gegeven aan het Sifting Project, het zeven van grond die illegaal is verwijderd van de Tempelberg, de belangrijkste archeologische vindplaats in dit land. Ik ben vooral trots op mijn opgraving aan de westkant van Jeruzalem, bij Katef Hinnom, de schouder van Hinnom, naast de St. Andrews Presbyterian Church of Scotland. Daar had ik negen seizoenen van opgravingen.

We hadden een reeks grafgrotten en een belangrijke vroegchristelijke kerk. De grafgrotten dateren uit de zevende eeuw voor Christus, de tijd van de profeet Jeremia en koning Josia, zo’n 2600 jaar geleden. In de meeste van deze zeven grotten werd het bovenste gedeelte weggehouwen en in de oudheid geplunderd. In een van de grafgrotten vonden we een zeer interessante architectuur met verhoogde planken voor het begraven van lichamen met uitgeholde hoofdsteunen voor de overledene. We hebben honderden grafplanken gevonden in deze opslagplaats, wat een unieke vondst is. In die kamer verzamelden ze de botten en grafgiften van mensen die op de banken waren begraven. We hadden meer dan 1000 objecten in één kamer. Ongeveer 125 van hen waren gemaakt van zilver, 360 intacte aardewerken vaten en 140 kralen gemaakt van halfedelstenen. We hadden glazen voorwerpen, ivoren voorwerpen en zelfs wat goudstukken.

Onder de vondsten in die opslagplaats hadden we twee kleine opgerolde plaquettes gemaakt van 99 procent puur zilver. En na drie jaar van inspanningen slaagden we erin om die twee kleine boekrollen uit te rollen en ze waren dicht bezaaid met oud Hebreeuws schrift, dat in beide gevallen de priesterlijke zegening bevatte uit het boek Numeri uit hoofdstuk zes, verzen 24 tot 26. En deze zijn de vroegste bijbelverzen die we vandaag bezitten. Ze zijn uit de zevende eeuw voor Christus, ongeveer 2600 jaar oud, van vlak voor de verwoesting van Jeruzalem door de Babyloniërs, vóór koning Josia. Het stamt uit de tijd dat de eerste tempel, de Tempel van Salomo, nog in Jeruzalem stond. En die twee kleine boekrollen noemden ze zes keer de naam van de HEER, wat ook het eerste woord was dat ik wist te ontcijferen toen ik ze voor het eerst zag nadat ze waren uitgerold. Het tetragrammaton van de onuitspreekbare naam van God, in de Bijbel waar je het woord Heer hebt, dat verschijnt als JHWH."

Bent u op een gegeven moment de Bijbel gaan gebruiken als gids of hulpmiddel bij je onderzoek? Dit is de essentie van Bijbelse archeologie waarbij de Bijbel als leidraad wordt gebruikt, maar niet noodzakelijkerwijs om het te bewijzen.
"De connectie tussen de Bijbel en theologie is een bekend onderwerp op het gebied van archeologie in dit land. Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem. Maar met de jaren ontwikkelde zich onder archeologen een gemengde houding ten opzichte van de Bijbel. Sinds de jaren 70 waren er enkele mensen die elk mogelijk verband tussen de Bijbel ontkenden en ze betwistten en verwierpen de bijbelse verslagen als niet-historisch.

"Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen."

Aan de andere kant waren er anderen die het bijbelse verslag zonder enige kritiek volgden en dachten dat het een nauwkeurige beschrijving was van de geschiedenis van de Israëlieten. De waarheid is dat de middenweg de juiste is; we zouden de Bijbel moeten gebruiken en we zouden archeologie moeten gebruiken, en wanneer ze maar passen - dat is heel goed. Het een heft de waarde van het ander niet op.

Ik heb in ieder geval een conservatievere kijk op het onderwerp. Ik denk dat iemand die de vroegste bijbelverzen heeft ontdekt, de waarde van de term ‘bijbelse archeologie’ niet kan ontkennen. Ik voel wel een heel nauwe band met de mensen die hier waren en in de Heilige Schrift worden beschreven. Dus ik probeer de Bijbel niet te bewijzen, en ik denk niet dat de Bijbel enig bewijs nodig heeft."

Dus het heeft uw geloof verdiept?
"Het is sterk genoeg, het heeft mijn bewijs niet nodig. Ik denk niet dat ik de Bijbel of iets dergelijks moet versterken. Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen. En het levert ook het chronologische kader en de aspecten van het dagelijks leven. Waar de Bijbel soms zwijgt, voegen we meer informatie toe over de mensen die ons deze prachtige literatuur hebben nagelaten."

Wat zijn enkele van de andere belangrijke archeologische ontdekkingen van de afgelopen 75 jaar?
"De Dode Zeerollen zijn de belangrijkste ontdekking, een verzameling van ongeveer 900 boeken of overblijfselen van een bibliotheek van een joodse sekte die in het jaar 68 na Christus ten einde kwam. Het waren waarschijnlijk de in historische bronnen genoemde Essenen, die naast de Dode Zee een spiritueel centrum vestigden.

"We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking."

We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking. Alle boeken van de Bijbel behalve de rol van Esther zijn daar vertegenwoordigd. We hebben veel boeken van de apocriefen onder hen. We hebben ook enkele sektarische woorden, die van het allergrootste belang zijn, vooral de Tempelrol, die een zeer lange tekst is, zeer goed bewaard gebleven, en ons vertelt over de toekomstige tempel die komt, zoals ze die visualiseerden. Zonder enige twijfel zijn de Dode Zeerollen de belangrijkste ontdekking."

Hoe zit het met de Tel Dan-stèle? Hoe belangrijk is dat?
"In de jaren negentig stapelden zich twijfels op over de historiciteit van David en Salomo, en de verenigde monarchie beschreven in de Bijbel, vooral in de boeken Samuel en 1 Koningen. De Deense of Kopenhagense school ontkende de historiciteit van David en Salomo en ze zeiden dat deze bijbelse figuren nooit hebben bestaan. Er waren veel volgelingen van die school in Groot-Brittannië, in de Verenigde Staten en ook hier in dit land. Nu, de volgende decennia sindsdien hebben iets totaal anders laten zien.

Allereerst, in 1993 in Tel Dan in het noorden, een fragment van een stenen stèle die was opgericht door de koning van de Arameeërs, koning Hazael die Tel Dan veroverde, plaatste hij een monument bij het poortgebouw dat daar in stukken gebroken lag, en de fragmenten ervan waren opgenomen in de bouwstenen van een latere poort op die plaats, met die inscriptie, geschreven in de negende eeuw vGT, waar hij opschept dat hij vele koningen heeft gedood, onder wie de koning van Israël en de koning van het ‘Huis van David’. In hun eerste reacties beweerde een van de scholen in Kopenhagen dat de inscriptie een vervalsing was, wat niet alleen een zeer wrede beschuldiging is, maar ook een zeer verkeerde. Iedereen kan het met eigen ogen zien in een tentoonstelling.

Ook werd een site in de vallei van Elah, in de buurt van Beit Keyafa, opgegraven door mensen van de Hebreeuwse Universiteit. En daar kwamen ze erachter dat David niet alleen bestond, maar hij bouwde ook een stad in het laagland, in de Shephela-vallei, en er was een koninkrijk van David, niet alleen genoemd 100 jaar na zijn leven in de stèle van Tel Dan, maar bewijs in de fysieke overblijfselen van sites die door hem zijn gebouwd. Dus de hele ontkenning van de historiciteit van de verenigde monarchie stortte langzaam ineen, ook met de vele ontdekkingen in de oorspronkelijke Stad van David. Dat is een ander verhaal.

Jeruzalem is hét centrum van archeologische activiteit, vooral sinds de Zesdaagse Oorlog en de hereniging van Jeruzalem. In het hart van de Joodse wijk van Jeruzalem ontdekte wijlen professor Avigad een grote stadsmuur van ongeveer acht meter dik en ongeveer acht meter hoog. Een zeer massieve stadsmuur. En dat maakte een einde aan het idee van mensen die dachten dat het in de Bijbel beschreven Jeruzalem een kleine koeienstad was, beperkt tot de smalle Stad van David.

"We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periode…"

Dit bracht een revolutie teweeg in de studie van de Eerste Tempelperiode in Jeruzalem, maar ook de Tweede Tempelperiode van Jeruzalem werd intensief bestudeerd door Benjamin Mazar, die de omgeving van de Tempelberg bestudeerde. Zijn werk werd later voortgezet door zijn kleindochter, Eilat Mazar, in Shilo en vele anderen opgegraven delen van de Oude Stad, in de oude kern van de Stad van David, evenals in de Citadel, in het westelijke deel van Jeruzalem. En al met al hebben we een beeld van Jeruzalem gedurende zijn hele geschiedenis, van ver voor de Eerste Tempelperiode, en ook na de Tweede Tempel."

Hoe dankbaar moeten christenen zijn dat Israël hier soevereiniteit heeft en al dit bijbelse erfgoed kan vinden?
"Luister, al die jaren van mijn jeugd en vroege volwassenheid heb ik als soldaat deelgenomen aan de veldslagen in Jeruzalem. Ik weet hoe ik de vrijheid moet waarderen die we nu in Jeruzalem hebben. Niet al te veel mensen stellen het op prijs. Zij beschouwen het als iets dat altijd al bestond, ik beschouw het niet als zodanig. Ik denk dat we het meer moeten waarderen.

En ik denk dat de ontdekking van christelijke overblijfselen van enorm belang is. Ik heb zelf verschillende kerken opgegraven, en in de grond die we op de Tempelberg hebben opgegraven, bevonden zich een overvloed aan vondsten uit de vroegchristelijke periode, wat onze kijk op de christelijke aanwezigheid op de Tempelberg veranderde, wat anders is dan de algemene gedachte. Tijdens de christelijke periode was er veel activiteit op de Tempelberg. We hebben munten, we hebben mozaïekresten, we hebben kleine kruishangers verloren door pelgrims die naar de Tempelberg kwamen. We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periode…

En we hebben overal in het land bewijs van het belang van dit land voor christenen in het verleden. Men kan in de voetsporen van Jezus treden in Galilea, in Jeruzalem en elders. Men kan de vroegchristelijke periode en andere perioden volgen waarin het Heilige Land belangrijk was voor christenen, die zeer goed vertegenwoordigd zijn in de archeologische archieven.

Dit artikel is geschreven door David Parsons en Jonathan Parsons, onderdeel van International Christian Embassy Jerusalem (ICEJ). Bovenstaand verhaal is een deel van het volledige interview. Wil je het volledige interview lezen? Klik dan hier.

Praatmee

Beluister onze podcast

#345 Patrick & Jeffrey over de 'zondagsschoolpolitie', NGK en Urk als baken van hoop
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

AI-Jezus
Nieuws

Zwitserse kerk heeft 'AI-Jezus' om bij te biechten

Kunstmatige Intelligentie (AI) verovert de wereld. Inmiddels maken ook kerken en christelijke organisaties er veelvuldig gebruik van. Bijvoorbeeld in het Zwitserse Luzern. Daar kunnen mensen namelijk biechten bij een hologram van Jezus die door AI wo

Ceder
Nieuws

Don Ceder: 'In woorden VVD-leider klinkt religieus analfabetisme door'

Eerder deze week stelde VVD-leider Dilan Yesilgöz dat religie niet thuishoort in het openbare leven. Het zorgde voor een storm van kritiek van onder meer christelijke politici. CU-Kamerlid Don Ceder reageerde in eerste instantie niet, maar besloot he

Cvandaag podcast
Podcast

Cvandaag podcast: terugblik op synodes NGK en CGK

Onlangs kwamen de synodeleden van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) bijeen om door te praten over de toekomst van hun kerkverband. En tijdens de generale synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK) werden 'woorden van verootmoedigin

Katholieke kerk uit Zwitserland
Nieuws

Aantal Zwitsers dat de Rooms-Katholieke Kerk verlaat in een jaar verdubbeld

Het aantal Zwitsers dat hun lidmaatschap bij de Rooms-Katholieke Kerk heeft opgezegd, is in een jaar tijd verdubbeld. Dat meldt Evangelical Focus. Volgens het Zwitsers Pastoraal Sociologisch Instituut (SPI) steeg het aantal opzeggingen van 34.461 in

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vraagt zich af of kerkelijk Nederland zeven vette of zeven magere jaren doormaakt

"Zitten we in kerkelijk Nederland nu in de zeven vette of de zeven magere jaren?", deze vraag legde ds. G. van Zanden onlangs in een preek aan zijn toehoorders voor. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee zegt te vermoeden dat de zeven vette jare

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt dat je eerst je teleurstellingen met God moet delen voordat je ze met anderen deelt

"Spreek niet met anderen over je teleurstellingen voor je jouw teleurstelling met God hebt gedeeld en aan Hem hebt overgegeven", die oproep doet Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God'. De spreker en schrijver

ds. H. H. Klomp
Video

Terugkijken: ds. Klomp beantwoordt Refoweb-vragen

In onderstaande aflevering van 'Pastorie online', een programma van Refoweb.nl op de Reformatorische Omroep, is ds. H. H. Klomp te gast om te spreken over het thema 'In Christus een nieuw schepsel'. De predikant schreef al op 9-jarige leeftijd zijn e

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Wim de Keijzer

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is deze keer Wim de Keijzer, zendeling in het Braziliaanse dorp Ritápolis, te gast. Hij helpt daar samen met zijn vrouw Daniëlle mensen die kampen met een verslaving in hun leven. Wim legt uit hoe versla

Meerartikelen

Christenen voor Israël
Nieuws

Christenen voor Israël organiseert manifestatie op de Dam: 'Wij staan naast onze Joden’

In het afgelopen jaar heeft de Joodse gemeenschap in Nederland steeds vaker te maken gehad met Jodenhaat. Dit werd op een pijnlijke manier zichtbaar tijdens de 'Jodenjacht' in Amsterdam in de nacht van 7 op 8 november. Op donderdag 28 november om 19.

Psalmen Challenge
Podcast

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 56

Symfonie van het hart is de psalmenchallenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken s

Michiel Santman en Jan Pool
Boekfragment

Waarom wordt onze passie als christen gedoofd? Drie oorzaken

Er zijn nog andere oorzaken waardoor onze passie gedoofd wordt. Een aantal van deze oorzaken wordt in andere hoofdstukken van ons boek Binnenspiegel uitgebreid beschreven. We zetten drie veelvoorkomende passiedovers op een rijtje. 1. Geen duidelijke

quartier
Nieuws

Voormalig Theoloog des Vaderlands Thomas Quartier beschuldigd van misbruik

Voormalig Theoloog des Vaderlands en monnik Thomas Quartier is beschuldigd van misbruik en grensoverschrijdend gedrag. Die beschuldigingen waren er al voordat hij werd verkozen tot Theoloog des Vaderlands. Dat blijkt uit onderzoek van het Nederlands

Synode CGK
Nieuws

Verontruste CGK-predikanten over 'noodgreep': 'Vrouwelijke ambtsdragers worden als wettig erkend'

De 'noodgreep' van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) 'geeft vrouwelijke ambtsdragers in de interim-classes een wettige plaats', zo constateert het Christelijk Gereformeerd Beraad (CGB). Het CGB werd twee jaar geleden opgericht door verontrus

kerk
Nieuws

Kerk in Kampen viert non-stop kerkdienst om uitzetting asielzoekers te voorkomen

De Protestantse Wijkgemeente Open Hof in Kampen geeft onderdak aan een christelijk gezin uit Oezbekistan dat Nederland uitgezet dreigt te worden. Het gezin krijgt geen verblijfsvergunningen en daarom besloot de PKN-gemeente in te grijpen en ze kerkas

Netanyahu
Nieuws

Hoe christenen reageren op het arrestatiebevel tegen Netanyahu

Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag heeft vanwege vermeende oorlogsmisdaden in de Gazastrook arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Israëlische voormalige minister van Defensie Yoav Gallant. Ch

Joke Bakke
Video

79-jarige onderwijzeres Joke Bakker-Oudshoorn zondag te gast in Hour of Power

In Hour of Power is Joke Bakker-Oudshoorn te gast. De 79-jarige onderwijzeres is nog steeds werkzaam als invalkracht in het basisonderwijs. Ze vertelt in een persoonlijk gesprek wat haar motiveert en kracht geeft: "Er is een groot tekort aan leerkrac

Kees Postma
Video

Kees Postma schreef boek over voorganger die vanwege grensoverschrijdend gedrag gecanceld werd

De ene na de andere bekende persoon wordt tegenwoordig gecanceld en tot persona non grata verklaard. Ook binnen christelijke kring worden vooraanstaande voorgangers vaak bij een overtreding gecanceld. Dit was voor voorganger en auteur Kees Postma red

Ds. M. Klaassen
Video

Ds. Klaassen vertelt over jonge christen die elke zondag drie keer naar de kerk gaat

"Het was geen moeten voor hem, maar een vreugde", aldus ds. M. Klaassen. De hersteld hervormde predikant vertelde onlangs in een preek over een jongen die elke zondag drie keer naar de kerk gaat. Zijn vrienden vroegen hem waarom hij dit nou eigenlijk

Soli Deo Gloria Urk
Video

Soli Deo Gloria Urk zingt het prachtige 'Lichtstad met Uw paarlen poorten'

'Daar zal ik mijn Heer ontmoeten, luist'ren naar Zijn liefdesstem. Daar geen rouw meer en geen tranen, in het nieuw Jeruzalem.' Deze woorden - die spreken van het verlangen om God te ontmoeten - zijn afkomstig uit het voor veel christenen bekende lie

Rumana
Video

Rumana (9) uit Bangladesh wordt gepest omdat ze christen is: "Klasgenootjes mogen niet met mij omgaan"

Rumana (9) uit Bangladesh wordt regelmatig op school gepest omdat ze christen is. Ook mogen klasgenootjes niet met haar omgaan. Dat vertelt ze in een video van Open Doors. Bij pesterijen alleen blijft het echter niet, zo heeft het gezin van Rumana ze