Gabriel Barkay is decaan Bijbelse archeologie: "Ik probeer de Bijbel niet te bewijzen"

God 2 augustus 2023 David Parsons en Jonathan Parsons
Gabriel Barkay

Professor Gabriel Barkay is een levende legende op het gebied van bijbelse archeologie. Een kleurrijk figuur, hij wordt beschouwd als de leidende expert op het gebied van de geschiedenis van Jeruzalem.

Hij heeft archeologie gestudeerd en onderwezen aan de Universiteit van Tel Aviv en de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. Met name wordt Barkay gecrediteerd voor het ontdekken van de oudste bijbelse Hebreeuwse inscripties die ooit zijn gevonden - twee zilveren amuletten met de Aäronische zegen uit Numeri 6:24-26, daterend uit de tijd van koning Hizkia. We spraken hem onlangs over deze en andere belangrijke vondsten in het land sinds de wedergeboorte van Israël 75 jaar geleden. Hier is een transcriptie van ons interview.

Waarin bent u geïnteresseerd geraakt op het gebied van archeologie?
"In mijn jeugd woonde ik in het gebied van Rehavia en dwaalde ik door de Vallei van het Kruis en verschillende andere plaatsen. Een groot deel van het huidige Jeruzalem was nog niet bebouwd. En er waren veel open plekken. Ik verzamelde allerlei artefacten, oude munten en potten van aardewerk en andere dingen. Ik vroeg me af van wie zou dat kunnen zijn? Ik begreep dat ik niet de eerste in dit land ben en dat er vele anderen voor mij waren. Ik kreeg steeds meer interesse. Ik dwong mijn vader om wat boeken voor me te kopen. En zo kwam ik in mijn jeugd in de archeologie terecht."

"Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem."

Wat waren enkele van uw belangrijke vondsten of ontdekkingen?
"In de afgelopen 15 jaar heb ik leiding gegeven aan het Sifting Project, het zeven van grond die illegaal is verwijderd van de Tempelberg, de belangrijkste archeologische vindplaats in dit land. Ik ben vooral trots op mijn opgraving aan de westkant van Jeruzalem, bij Katef Hinnom, de schouder van Hinnom, naast de St. Andrews Presbyterian Church of Scotland. Daar had ik negen seizoenen van opgravingen.

We hadden een reeks grafgrotten en een belangrijke vroegchristelijke kerk. De grafgrotten dateren uit de zevende eeuw voor Christus, de tijd van de profeet Jeremia en koning Josia, zo’n 2600 jaar geleden. In de meeste van deze zeven grotten werd het bovenste gedeelte weggehouwen en in de oudheid geplunderd. In een van de grafgrotten vonden we een zeer interessante architectuur met verhoogde planken voor het begraven van lichamen met uitgeholde hoofdsteunen voor de overledene. We hebben honderden grafplanken gevonden in deze opslagplaats, wat een unieke vondst is. In die kamer verzamelden ze de botten en grafgiften van mensen die op de banken waren begraven. We hadden meer dan 1000 objecten in één kamer. Ongeveer 125 van hen waren gemaakt van zilver, 360 intacte aardewerken vaten en 140 kralen gemaakt van halfedelstenen. We hadden glazen voorwerpen, ivoren voorwerpen en zelfs wat goudstukken.

Onder de vondsten in die opslagplaats hadden we twee kleine opgerolde plaquettes gemaakt van 99 procent puur zilver. En na drie jaar van inspanningen slaagden we erin om die twee kleine boekrollen uit te rollen en ze waren dicht bezaaid met oud Hebreeuws schrift, dat in beide gevallen de priesterlijke zegening bevatte uit het boek Numeri uit hoofdstuk zes, verzen 24 tot 26. En deze zijn de vroegste bijbelverzen die we vandaag bezitten. Ze zijn uit de zevende eeuw voor Christus, ongeveer 2600 jaar oud, van vlak voor de verwoesting van Jeruzalem door de Babyloniërs, vóór koning Josia. Het stamt uit de tijd dat de eerste tempel, de Tempel van Salomo, nog in Jeruzalem stond. En die twee kleine boekrollen noemden ze zes keer de naam van de HEER, wat ook het eerste woord was dat ik wist te ontcijferen toen ik ze voor het eerst zag nadat ze waren uitgerold. Het tetragrammaton van de onuitspreekbare naam van God, in de Bijbel waar je het woord Heer hebt, dat verschijnt als JHWH."

Bent u op een gegeven moment de Bijbel gaan gebruiken als gids of hulpmiddel bij je onderzoek? Dit is de essentie van Bijbelse archeologie waarbij de Bijbel als leidraad wordt gebruikt, maar niet noodzakelijkerwijs om het te bewijzen.
"De connectie tussen de Bijbel en theologie is een bekend onderwerp op het gebied van archeologie in dit land. Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem. Maar met de jaren ontwikkelde zich onder archeologen een gemengde houding ten opzichte van de Bijbel. Sinds de jaren 70 waren er enkele mensen die elk mogelijk verband tussen de Bijbel ontkenden en ze betwistten en verwierpen de bijbelse verslagen als niet-historisch.

"Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen."

Aan de andere kant waren er anderen die het bijbelse verslag zonder enige kritiek volgden en dachten dat het een nauwkeurige beschrijving was van de geschiedenis van de Israëlieten. De waarheid is dat de middenweg de juiste is; we zouden de Bijbel moeten gebruiken en we zouden archeologie moeten gebruiken, en wanneer ze maar passen - dat is heel goed. Het een heft de waarde van het ander niet op.

Ik heb in ieder geval een conservatievere kijk op het onderwerp. Ik denk dat iemand die de vroegste bijbelverzen heeft ontdekt, de waarde van de term ‘bijbelse archeologie’ niet kan ontkennen. Ik voel wel een heel nauwe band met de mensen die hier waren en in de Heilige Schrift worden beschreven. Dus ik probeer de Bijbel niet te bewijzen, en ik denk niet dat de Bijbel enig bewijs nodig heeft."

Dus het heeft uw geloof verdiept?
"Het is sterk genoeg, het heeft mijn bewijs niet nodig. Ik denk niet dat ik de Bijbel of iets dergelijks moet versterken. Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen. En het levert ook het chronologische kader en de aspecten van het dagelijks leven. Waar de Bijbel soms zwijgt, voegen we meer informatie toe over de mensen die ons deze prachtige literatuur hebben nagelaten."

Wat zijn enkele van de andere belangrijke archeologische ontdekkingen van de afgelopen 75 jaar?
"De Dode Zeerollen zijn de belangrijkste ontdekking, een verzameling van ongeveer 900 boeken of overblijfselen van een bibliotheek van een joodse sekte die in het jaar 68 na Christus ten einde kwam. Het waren waarschijnlijk de in historische bronnen genoemde Essenen, die naast de Dode Zee een spiritueel centrum vestigden.

"We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking."

We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking. Alle boeken van de Bijbel behalve de rol van Esther zijn daar vertegenwoordigd. We hebben veel boeken van de apocriefen onder hen. We hebben ook enkele sektarische woorden, die van het allergrootste belang zijn, vooral de Tempelrol, die een zeer lange tekst is, zeer goed bewaard gebleven, en ons vertelt over de toekomstige tempel die komt, zoals ze die visualiseerden. Zonder enige twijfel zijn de Dode Zeerollen de belangrijkste ontdekking."

Hoe zit het met de Tel Dan-stèle? Hoe belangrijk is dat?
"In de jaren negentig stapelden zich twijfels op over de historiciteit van David en Salomo, en de verenigde monarchie beschreven in de Bijbel, vooral in de boeken Samuel en 1 Koningen. De Deense of Kopenhagense school ontkende de historiciteit van David en Salomo en ze zeiden dat deze bijbelse figuren nooit hebben bestaan. Er waren veel volgelingen van die school in Groot-Brittannië, in de Verenigde Staten en ook hier in dit land. Nu, de volgende decennia sindsdien hebben iets totaal anders laten zien.

Allereerst, in 1993 in Tel Dan in het noorden, een fragment van een stenen stèle die was opgericht door de koning van de Arameeërs, koning Hazael die Tel Dan veroverde, plaatste hij een monument bij het poortgebouw dat daar in stukken gebroken lag, en de fragmenten ervan waren opgenomen in de bouwstenen van een latere poort op die plaats, met die inscriptie, geschreven in de negende eeuw vGT, waar hij opschept dat hij vele koningen heeft gedood, onder wie de koning van Israël en de koning van het ‘Huis van David’. In hun eerste reacties beweerde een van de scholen in Kopenhagen dat de inscriptie een vervalsing was, wat niet alleen een zeer wrede beschuldiging is, maar ook een zeer verkeerde. Iedereen kan het met eigen ogen zien in een tentoonstelling.

Ook werd een site in de vallei van Elah, in de buurt van Beit Keyafa, opgegraven door mensen van de Hebreeuwse Universiteit. En daar kwamen ze erachter dat David niet alleen bestond, maar hij bouwde ook een stad in het laagland, in de Shephela-vallei, en er was een koninkrijk van David, niet alleen genoemd 100 jaar na zijn leven in de stèle van Tel Dan, maar bewijs in de fysieke overblijfselen van sites die door hem zijn gebouwd. Dus de hele ontkenning van de historiciteit van de verenigde monarchie stortte langzaam ineen, ook met de vele ontdekkingen in de oorspronkelijke Stad van David. Dat is een ander verhaal.

Jeruzalem is hét centrum van archeologische activiteit, vooral sinds de Zesdaagse Oorlog en de hereniging van Jeruzalem. In het hart van de Joodse wijk van Jeruzalem ontdekte wijlen professor Avigad een grote stadsmuur van ongeveer acht meter dik en ongeveer acht meter hoog. Een zeer massieve stadsmuur. En dat maakte een einde aan het idee van mensen die dachten dat het in de Bijbel beschreven Jeruzalem een kleine koeienstad was, beperkt tot de smalle Stad van David.

"We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periode…"

Dit bracht een revolutie teweeg in de studie van de Eerste Tempelperiode in Jeruzalem, maar ook de Tweede Tempelperiode van Jeruzalem werd intensief bestudeerd door Benjamin Mazar, die de omgeving van de Tempelberg bestudeerde. Zijn werk werd later voortgezet door zijn kleindochter, Eilat Mazar, in Shilo en vele anderen opgegraven delen van de Oude Stad, in de oude kern van de Stad van David, evenals in de Citadel, in het westelijke deel van Jeruzalem. En al met al hebben we een beeld van Jeruzalem gedurende zijn hele geschiedenis, van ver voor de Eerste Tempelperiode, en ook na de Tweede Tempel."

Hoe dankbaar moeten christenen zijn dat Israël hier soevereiniteit heeft en al dit bijbelse erfgoed kan vinden?
"Luister, al die jaren van mijn jeugd en vroege volwassenheid heb ik als soldaat deelgenomen aan de veldslagen in Jeruzalem. Ik weet hoe ik de vrijheid moet waarderen die we nu in Jeruzalem hebben. Niet al te veel mensen stellen het op prijs. Zij beschouwen het als iets dat altijd al bestond, ik beschouw het niet als zodanig. Ik denk dat we het meer moeten waarderen.

En ik denk dat de ontdekking van christelijke overblijfselen van enorm belang is. Ik heb zelf verschillende kerken opgegraven, en in de grond die we op de Tempelberg hebben opgegraven, bevonden zich een overvloed aan vondsten uit de vroegchristelijke periode, wat onze kijk op de christelijke aanwezigheid op de Tempelberg veranderde, wat anders is dan de algemene gedachte. Tijdens de christelijke periode was er veel activiteit op de Tempelberg. We hebben munten, we hebben mozaïekresten, we hebben kleine kruishangers verloren door pelgrims die naar de Tempelberg kwamen. We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periode…

En we hebben overal in het land bewijs van het belang van dit land voor christenen in het verleden. Men kan in de voetsporen van Jezus treden in Galilea, in Jeruzalem en elders. Men kan de vroegchristelijke periode en andere perioden volgen waarin het Heilige Land belangrijk was voor christenen, die zeer goed vertegenwoordigd zijn in de archeologische archieven.

Dit artikel is geschreven door David Parsons en Jonathan Parsons, onderdeel van International Christian Embassy Jerusalem (ICEJ). Bovenstaand verhaal is een deel van het volledige interview. Wil je het volledige interview lezen? Klik dan hier.

Praatmee

Beluister onze podcast

#363 Jeffrey & Gerdien Lassche over smartphonegebruik en het gezinsleven
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant deelt moedig getuigenis van christen die terechtstond voor islamitische rechter

"Waarom dwingt u mij om aan de dode Mohammed de weg te vragen?", aldus ds. J. Koppelaar. In een recente preek deelde de hersteld hervormde emerituspredikant een indrukwekkend getuigenis van een christen die terechtstond voor een islamitische rechter

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe God de Regisseur van zijn leven werd

"Ik ontdekte dat God geen enkele rol in mijn leven wilde spelen, maar dat Hij de Regisseur van mijn leven wil zijn. Dit betekende een enorme verandering voor mij", vertelt Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met Go

Anne-Ruth op bezoek
Dagelijks leven

Iemand helpen in je studententijd: Anne-Ruth doet het gewoon

Je studententijd de mooiste tijd van je leven? Maak ‘m (nog) mooier door iets te doen voor een ander. HipHelpt brengt je in contact met mensen uit je buurt die hulp nodig hebben. Anne-Ruth gaf het goede voorbeeld. Student Anne-Ruth vindt dat juist je

Jacob Keegstra
Video

Is de strijd om Jeruzalem een teken van de eindtijd? Jacob Keegstra legt uit

Sinds 1948 gebeurde het wonder: het volk Israël is na 2000 jaar teruggekeerd naar hun land en de staat Israël werd opgericht. God gaat verder met Zijn plan met Israël en de wereld. Bijbelleraar Jacob Keegstra ziet dat er steeds een strijd gaande is o

Muskathlon en IJM
Persbericht

Muskathlon en IJM bundelen krachten in de strijd tegen moderne slavernij

Muskathlon en IJM slaan de handen ineen voor structurele verandering in de strijd tegen moderne slavernij. Wereldwijd worden circa 50 miljoen kinderen, vrouwen en mannen uitgebuit in slavernij. International Justice Mission (IJM) is werelds grootste

Sander Wuister
Podcast

Sander Wuister vertelt hoe ondernemers zich kunnen wapenen in geestelijke strijd

In de christelijke ondernemerspodcast In His Company spreekt Sander Wuister over een thema dat hij aanvankelijk het liefst uit de weg ging: geestelijke strijd. Mede door een visioen, kreeg hij diepe inzichten in hoe deze strijd werkt en hoe christene

Jaap Bönker
Column

Er komt vrede tussen Israël en de Palestijnen!

Jazeker, u leest het goed: er komt vrede tussen Israël en de Palestijnen, maar op een andere manier dan wij veelal denken. Vredesakkoorden en gesprekken lopen op niets uit. Steeds zijn er weer aanslagen op Israël door de Palestijnen, en vergeldingsac

Bram van den Boogaard
Interview

“Ik wil er zijn voor elk kind.” – Waarom Bram de stap van het bedrijfsleven naar directeur-bestuurder zette

Na jarenlang te hebben gewerkt in de publieke sector, waar hij leiding gaf aan verschillende organisaties, merkte Bram van den Boogaart (58 jaar) dat hij iets miste. Hij voelde een verlangen om meer van betekenis te zijn en begon zijn zoektocht naar

Meerartikelen

Evangelist Henk van Dorp
Interview

Henk van Dorp ontdekte dat engelen realiteit zijn: "Als we bidden komt de hemel in actie"

Engelen, ze zijn een ongrijpbare werkelijkheid voor christenen. Ze komen vaak in de Bijbel voor, maar welke rol spelen ze vandaag de dag? Evangelist Henk van Dorp schreef het boek Hemelse beschermers en deed mooie ontdekkingen. “Wij kunnen ze vergete

Aryanne Kolsters
Preekverslag

Hoe klinkt een liefdesverklaring van God? Aryanne Kolsters laat het zien in Hooglied

Hooglied is misschien wel het meest omstreden boek uit de Bijbel, vanwege de sensuele en kwetsbare insteek. Maar tijdens de Pinksterconferentie durft Aryanne Kolsters het aan. Met hartstocht en eerlijkheid opent ze het boek als liefdesverklaring van

Indonesie
Nieuws

Derde afwijzing Toraja-kerk in Indonesisch dorp roept vragen op over godsdienstvrijheid

Voor de derde keer hebben inwoners van het dorp Sungai Keledang in Oost-Kalimantan (Indonesië) zich uitgesproken tegen de komst van een christelijke kerk. Grote spandoeken met protestleuzen verschenen op zondag 25 mei op verschillende plekken in het

Richard Groenenboom en Jan
Video

Zondag in Hour of Power is Richard Groenenboom van SDOK te gast

Zondag is Richard Groenenboom van Stichting De Ondergrondse Kerk (SDOK) te gast in Hour of Power. Richard is enorm begaan met vervolgde christenen over de hele wereld. Als journalist wordt hij geïnspireerd door hun verhalen, en motiveert dit hem zich

Ds. G. van Zanden
Video

Hervormde predikant blikt terug op bezoek aan concert hardstyle-dj Sefa

Ds. G. van Zanden bezocht recent een concert van hardstyle-dj Sefa. Dit vertelde de hervormde predikant onlangs in een preek. De artiest, van wie de naam Sefa Vlaarkamp is, nodigde Van Zanden uit om zijn concert bij te wonen en daar ging hij op in. I

Jongeren
Persbericht

Alongsiders Nederland daagt jongeren met uniek traject uit om hun leven radicaal om te gooien

In een wereld waar alles snel gaat en afleiding op elke hoek ligt, zoeken veel jongeren naar iets diepers. Iets dat écht betekenis heeft. Iets dat richting geeft. Daarom is er The 180 – een uniek traject van Alongsiders Nederland dat jou uitdaagt om

Nigeria
Nieuws

In Nigeria ontvoerde evangelist weer vrijgelaten: "Dit is de hand van God"

Een van de twee ontvoerde christelijke evangelisten in het noordwesten van Nigeria is deze week vrijgelaten. De jonge werker Ojo John (33), ook bekend als Mallam Yahaya, werd op 21 mei ontvoerd. Hij werd samen met zijn collega Silvanus Abu (26) ontvo

Amir Tsarfati en Barry Stagner
Video

Video: Amir Tsarfati en Barry Stagner over de Gaza-oorlog en Bijbelse profetieën

Zo'n zeshonderd dagen geleden vielen Hamas-terroristen Israël binnen en richtten daar een bloedbad aan. Met een verschrikkelijke oorlog als gevolg. Amir Tsarfati en Barry Stagner zien in deze gebeurtenissen verwijzingen naar het Bijbelboek Daniël, zo

Ds. D. J. T. Hoogenboom
Nieuws

Ds. Hoogenboom aanvaardt beroep en verlaat CGK Utrecht-West

De christelijke gereformeerde kerk in Utrecht-West moet binnenkort op zoek naar een nieuwe predikant. Ds. D. J. T. Hoogenboom (foto) aanvaardt een beroep van de Sionskerk in Bennekom. Daar volgt Hoogenboom de naar Heerde vertrokken ds. G. van Roekel

Christie
Video

Zangeres Christie vertelt over haar nieuwe album 'Geworteld'

Met haar pure en persoonlijke songs hoopt ze het hart van haar luisteraars te raken. Deze maand kwam haar derde studioalbum uit met als titel ‘Geworteld’. Voor dit album keerde ze terug naar haar wortels en de ervaringen die haar hebben gevormd tot w

Bram Hofland
Video

Jezus is 100% God en 100% mens: hoe kan dat? Bram Hofland legt uit

Christenen belijden vanaf het allereerste begin dat Jezus van Nazareth niet alleen mens is, maar ook God. Sterker nog, dat Hij Gods Zoon is. In de geschiedenis is daar veel over nagedacht. Dit jaar is het 1700 jaar geleden dat de geloofsbelijdenis va

Belder
Column

De lege dorpskerk is een aanklacht tegen plaatselijke christenen

Er is een overvloed aan negatief nieuws. Het lijkt wel of we alleen daar nog maar in geïnteresseerd zijn. Creëert de vraag het aanbod of het aanbod de vraag…? Op kerkelijk gebied is het al het weinig anders. De ingrediënten voor doemdenken liggen in