Gabriel Barkay is decaan Bijbelse archeologie: "Ik probeer de Bijbel niet te bewijzen"

God 2 augustus 2023 David Parsons en Jonathan Parsons
Gabriel Barkay

Professor Gabriel Barkay is een levende legende op het gebied van bijbelse archeologie. Een kleurrijk figuur, hij wordt beschouwd als de leidende expert op het gebied van de geschiedenis van Jeruzalem.

Hij heeft archeologie gestudeerd en onderwezen aan de Universiteit van Tel Aviv en de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. Met name wordt Barkay gecrediteerd voor het ontdekken van de oudste bijbelse Hebreeuwse inscripties die ooit zijn gevonden - twee zilveren amuletten met de Aäronische zegen uit Numeri 6:24-26, daterend uit de tijd van koning Hizkia. We spraken hem onlangs over deze en andere belangrijke vondsten in het land sinds de wedergeboorte van Israël 75 jaar geleden. Hier is een transcriptie van ons interview.

Waarin bent u geïnteresseerd geraakt op het gebied van archeologie?
"In mijn jeugd woonde ik in het gebied van Rehavia en dwaalde ik door de Vallei van het Kruis en verschillende andere plaatsen. Een groot deel van het huidige Jeruzalem was nog niet bebouwd. En er waren veel open plekken. Ik verzamelde allerlei artefacten, oude munten en potten van aardewerk en andere dingen. Ik vroeg me af van wie zou dat kunnen zijn? Ik begreep dat ik niet de eerste in dit land ben en dat er vele anderen voor mij waren. Ik kreeg steeds meer interesse. Ik dwong mijn vader om wat boeken voor me te kopen. En zo kwam ik in mijn jeugd in de archeologie terecht."

"Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem."

Wat waren enkele van uw belangrijke vondsten of ontdekkingen?
"In de afgelopen 15 jaar heb ik leiding gegeven aan het Sifting Project, het zeven van grond die illegaal is verwijderd van de Tempelberg, de belangrijkste archeologische vindplaats in dit land. Ik ben vooral trots op mijn opgraving aan de westkant van Jeruzalem, bij Katef Hinnom, de schouder van Hinnom, naast de St. Andrews Presbyterian Church of Scotland. Daar had ik negen seizoenen van opgravingen.

We hadden een reeks grafgrotten en een belangrijke vroegchristelijke kerk. De grafgrotten dateren uit de zevende eeuw voor Christus, de tijd van de profeet Jeremia en koning Josia, zo’n 2600 jaar geleden. In de meeste van deze zeven grotten werd het bovenste gedeelte weggehouwen en in de oudheid geplunderd. In een van de grafgrotten vonden we een zeer interessante architectuur met verhoogde planken voor het begraven van lichamen met uitgeholde hoofdsteunen voor de overledene. We hebben honderden grafplanken gevonden in deze opslagplaats, wat een unieke vondst is. In die kamer verzamelden ze de botten en grafgiften van mensen die op de banken waren begraven. We hadden meer dan 1000 objecten in één kamer. Ongeveer 125 van hen waren gemaakt van zilver, 360 intacte aardewerken vaten en 140 kralen gemaakt van halfedelstenen. We hadden glazen voorwerpen, ivoren voorwerpen en zelfs wat goudstukken.

Onder de vondsten in die opslagplaats hadden we twee kleine opgerolde plaquettes gemaakt van 99 procent puur zilver. En na drie jaar van inspanningen slaagden we erin om die twee kleine boekrollen uit te rollen en ze waren dicht bezaaid met oud Hebreeuws schrift, dat in beide gevallen de priesterlijke zegening bevatte uit het boek Numeri uit hoofdstuk zes, verzen 24 tot 26. En deze zijn de vroegste bijbelverzen die we vandaag bezitten. Ze zijn uit de zevende eeuw voor Christus, ongeveer 2600 jaar oud, van vlak voor de verwoesting van Jeruzalem door de Babyloniërs, vóór koning Josia. Het stamt uit de tijd dat de eerste tempel, de Tempel van Salomo, nog in Jeruzalem stond. En die twee kleine boekrollen noemden ze zes keer de naam van de HEER, wat ook het eerste woord was dat ik wist te ontcijferen toen ik ze voor het eerst zag nadat ze waren uitgerold. Het tetragrammaton van de onuitspreekbare naam van God, in de Bijbel waar je het woord Heer hebt, dat verschijnt als JHWH."

Bent u op een gegeven moment de Bijbel gaan gebruiken als gids of hulpmiddel bij je onderzoek? Dit is de essentie van Bijbelse archeologie waarbij de Bijbel als leidraad wordt gebruikt, maar niet noodzakelijkerwijs om het te bewijzen.
"De connectie tussen de Bijbel en theologie is een bekend onderwerp op het gebied van archeologie in dit land. Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem. Maar met de jaren ontwikkelde zich onder archeologen een gemengde houding ten opzichte van de Bijbel. Sinds de jaren 70 waren er enkele mensen die elk mogelijk verband tussen de Bijbel ontkenden en ze betwistten en verwierpen de bijbelse verslagen als niet-historisch.

"Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen."

Aan de andere kant waren er anderen die het bijbelse verslag zonder enige kritiek volgden en dachten dat het een nauwkeurige beschrijving was van de geschiedenis van de Israëlieten. De waarheid is dat de middenweg de juiste is; we zouden de Bijbel moeten gebruiken en we zouden archeologie moeten gebruiken, en wanneer ze maar passen - dat is heel goed. Het een heft de waarde van het ander niet op.

Ik heb in ieder geval een conservatievere kijk op het onderwerp. Ik denk dat iemand die de vroegste bijbelverzen heeft ontdekt, de waarde van de term ‘bijbelse archeologie’ niet kan ontkennen. Ik voel wel een heel nauwe band met de mensen die hier waren en in de Heilige Schrift worden beschreven. Dus ik probeer de Bijbel niet te bewijzen, en ik denk niet dat de Bijbel enig bewijs nodig heeft."

Dus het heeft uw geloof verdiept?
"Het is sterk genoeg, het heeft mijn bewijs niet nodig. Ik denk niet dat ik de Bijbel of iets dergelijks moet versterken. Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen. En het levert ook het chronologische kader en de aspecten van het dagelijks leven. Waar de Bijbel soms zwijgt, voegen we meer informatie toe over de mensen die ons deze prachtige literatuur hebben nagelaten."

Wat zijn enkele van de andere belangrijke archeologische ontdekkingen van de afgelopen 75 jaar?
"De Dode Zeerollen zijn de belangrijkste ontdekking, een verzameling van ongeveer 900 boeken of overblijfselen van een bibliotheek van een joodse sekte die in het jaar 68 na Christus ten einde kwam. Het waren waarschijnlijk de in historische bronnen genoemde Essenen, die naast de Dode Zee een spiritueel centrum vestigden.

"We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking."

We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking. Alle boeken van de Bijbel behalve de rol van Esther zijn daar vertegenwoordigd. We hebben veel boeken van de apocriefen onder hen. We hebben ook enkele sektarische woorden, die van het allergrootste belang zijn, vooral de Tempelrol, die een zeer lange tekst is, zeer goed bewaard gebleven, en ons vertelt over de toekomstige tempel die komt, zoals ze die visualiseerden. Zonder enige twijfel zijn de Dode Zeerollen de belangrijkste ontdekking."

Hoe zit het met de Tel Dan-stèle? Hoe belangrijk is dat?
"In de jaren negentig stapelden zich twijfels op over de historiciteit van David en Salomo, en de verenigde monarchie beschreven in de Bijbel, vooral in de boeken Samuel en 1 Koningen. De Deense of Kopenhagense school ontkende de historiciteit van David en Salomo en ze zeiden dat deze bijbelse figuren nooit hebben bestaan. Er waren veel volgelingen van die school in Groot-Brittannië, in de Verenigde Staten en ook hier in dit land. Nu, de volgende decennia sindsdien hebben iets totaal anders laten zien.

Allereerst, in 1993 in Tel Dan in het noorden, een fragment van een stenen stèle die was opgericht door de koning van de Arameeërs, koning Hazael die Tel Dan veroverde, plaatste hij een monument bij het poortgebouw dat daar in stukken gebroken lag, en de fragmenten ervan waren opgenomen in de bouwstenen van een latere poort op die plaats, met die inscriptie, geschreven in de negende eeuw vGT, waar hij opschept dat hij vele koningen heeft gedood, onder wie de koning van Israël en de koning van het ‘Huis van David’. In hun eerste reacties beweerde een van de scholen in Kopenhagen dat de inscriptie een vervalsing was, wat niet alleen een zeer wrede beschuldiging is, maar ook een zeer verkeerde. Iedereen kan het met eigen ogen zien in een tentoonstelling.

Ook werd een site in de vallei van Elah, in de buurt van Beit Keyafa, opgegraven door mensen van de Hebreeuwse Universiteit. En daar kwamen ze erachter dat David niet alleen bestond, maar hij bouwde ook een stad in het laagland, in de Shephela-vallei, en er was een koninkrijk van David, niet alleen genoemd 100 jaar na zijn leven in de stèle van Tel Dan, maar bewijs in de fysieke overblijfselen van sites die door hem zijn gebouwd. Dus de hele ontkenning van de historiciteit van de verenigde monarchie stortte langzaam ineen, ook met de vele ontdekkingen in de oorspronkelijke Stad van David. Dat is een ander verhaal.

Jeruzalem is hét centrum van archeologische activiteit, vooral sinds de Zesdaagse Oorlog en de hereniging van Jeruzalem. In het hart van de Joodse wijk van Jeruzalem ontdekte wijlen professor Avigad een grote stadsmuur van ongeveer acht meter dik en ongeveer acht meter hoog. Een zeer massieve stadsmuur. En dat maakte een einde aan het idee van mensen die dachten dat het in de Bijbel beschreven Jeruzalem een kleine koeienstad was, beperkt tot de smalle Stad van David.

"We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periode…"

Dit bracht een revolutie teweeg in de studie van de Eerste Tempelperiode in Jeruzalem, maar ook de Tweede Tempelperiode van Jeruzalem werd intensief bestudeerd door Benjamin Mazar, die de omgeving van de Tempelberg bestudeerde. Zijn werk werd later voortgezet door zijn kleindochter, Eilat Mazar, in Shilo en vele anderen opgegraven delen van de Oude Stad, in de oude kern van de Stad van David, evenals in de Citadel, in het westelijke deel van Jeruzalem. En al met al hebben we een beeld van Jeruzalem gedurende zijn hele geschiedenis, van ver voor de Eerste Tempelperiode, en ook na de Tweede Tempel."

Hoe dankbaar moeten christenen zijn dat Israël hier soevereiniteit heeft en al dit bijbelse erfgoed kan vinden?
"Luister, al die jaren van mijn jeugd en vroege volwassenheid heb ik als soldaat deelgenomen aan de veldslagen in Jeruzalem. Ik weet hoe ik de vrijheid moet waarderen die we nu in Jeruzalem hebben. Niet al te veel mensen stellen het op prijs. Zij beschouwen het als iets dat altijd al bestond, ik beschouw het niet als zodanig. Ik denk dat we het meer moeten waarderen.

En ik denk dat de ontdekking van christelijke overblijfselen van enorm belang is. Ik heb zelf verschillende kerken opgegraven, en in de grond die we op de Tempelberg hebben opgegraven, bevonden zich een overvloed aan vondsten uit de vroegchristelijke periode, wat onze kijk op de christelijke aanwezigheid op de Tempelberg veranderde, wat anders is dan de algemene gedachte. Tijdens de christelijke periode was er veel activiteit op de Tempelberg. We hebben munten, we hebben mozaïekresten, we hebben kleine kruishangers verloren door pelgrims die naar de Tempelberg kwamen. We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periode…

En we hebben overal in het land bewijs van het belang van dit land voor christenen in het verleden. Men kan in de voetsporen van Jezus treden in Galilea, in Jeruzalem en elders. Men kan de vroegchristelijke periode en andere perioden volgen waarin het Heilige Land belangrijk was voor christenen, die zeer goed vertegenwoordigd zijn in de archeologische archieven.

Dit artikel is geschreven door David Parsons en Jonathan Parsons, onderdeel van International Christian Embassy Jerusalem (ICEJ). Bovenstaand verhaal is een deel van het volledige interview. Wil je het volledige interview lezen? Klik dan hier.

Praatmee

Beluister onze podcast

#386 Daniël van Deutekom & Elmar Hofstee discussiëren over genezingsdiensten
Of beluister op:

Meerartikelen

Minaj
Verdieping

Hoe een razend populaire Amerikaanse rapper opkomt voor vervolgde christenen

De internationaal bekende rapper en zangeres Nicki Minaj verzorgde dinsdag een bijzonder optreden. Dit keer stond ze niet op het podium met één van haar vele nummers, maar trad ze op als spreker bij de Verenigde Naties in New York. Ze vroeg in een in

Congo
Nieuws

ADF richt bloedbad aan in christelijke kliniek in Congo

In het dorp Byambwe in Oost-Congo zijn bij een aanval op een katholieke kliniek zeker twintig mensen om het leven gekomen. De aanval vond plaats op 14 november, laat in de avond. Gewapende ADF-strijders vielen het gezondheidscentrum van de Zusters va

Rooms-Katholieke Kerk
Positief nieuws

Geloofsopleving in New York: honderden jongeren zoeken antwoorden in de kerk

New York staat bekend als een stad waar jonge mensen komen om carrière te maken en te genieten van het leven. Toch groeit juist daar het aantal jongeren dat bewust kiest voor geloof. Dat blijkt volgens de New York Post uit sterke stijgingen in het aa

Amerikaans Hooggerechtshof
Nieuws

Amerikaans Hooggerechtshof buigt zich over verbod kerkbezoek 12-jarig meisje

Het Hooggerechtshof van de Amerikaanse staat Maine onderzoekt of een lagere rechter zijn bevoegdheid heeft overschreden. Die rechter had een moeder verboden haar dochter van twaalf de Bijbel voor te lezen of mee te nemen naar de kerk, meldt CBN News.

Gouke Moes
Nieuws

Christelijke feestdagen in onderwijs: ChristenUnie wil duidelijker signaal

De benaming van christelijke feestdagen in het hoger onderwijs blijft een zaak van de instellingen zelf. Dat schrijft demissionair minister Gouke Moes (OCW) in antwoorden op Kamervragen van de ChristenUnie naar aanleiding van de eerdere beslissing va

Christian Tan
Opinie

Alverzoening: tijd voor een helder Bijbels weerwoord

De appel ziet er mooi uit. ‘Begerenswaardig om daardoor verstandig te worden’ (Gen. 3:6). Leugens die mooi lijken, slim verpakt in de hoop dat nietsvermoedende Adams en Eva’s erin trappen. Gelikte presentaties, mooi vormgegeven video’s. Deze keer aan

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant over pro-Palestijnse demonstraties: "Hamas verovert onze straten"

"Hamas verovert middels pro-Palestijnse betogen verschillende straten van Nederland. Hoe kan het dat er in ons land een geest is ontstaan die dat tolereert? We spreken over openlijk antisemitisme", aldus ds. J. Koppelaar. De HHK-predikant liet zich i

Cvandaag podcast
Podcast

Deze uitspraken van David de Vos deden veel stof opwaaien

De woorden van David de Vos blijven christelijk Nederland bezighouden. Nadat de evangelist in zijn YouTube-documentaire Waarom ik stop aankondigde te breken met zijn organisatie Go and Tell én uitspraken deed over het kindschap van God, barstte de di

Meerartikelen

Dick Kruijthoff
Interview

Huisarts Dick Kruijthoff onderzocht gebedsgenezing: "Sceptische houding heb ik laten varen"

Verwonderd was hij als christelijke huisarts, toen patiënte Janneke Vlot in een genezingsdienst uit haar rolstoel opstond. Het was voor Dick Kruijthoff, schrijver van het boek Onvermoed aangeraakt de aanleiding genezing na gebed wetenschappelijk te o

IZB
Persbericht

IZB-Areopagus houdt retraitedag voor jonge theologen

‘Geroepen tot moed’ is het thema van een miniretraite voor jonge theologen, georganiseerd door IZB-Areopagus. Beginnende predikanten en theologiestudenten ontmoeten elkaar op 21 november in De Wittenberg in Zeist. "We voelen allemaal wel iets van de

Ds. A. J. Mensink
Nieuws

Nieuwe predikant voor hervormde gemeente Huizen: ds. A. J. Mensink

De hervormde gemeente te Huizen (Oude Kerk) beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Ds. A. J. Mensink (foto) nam het op hem uitgebrachte beroep aan. In Huizen volgt Mensink ds. P. M. van 't Hof op. Laatstgenoemde predikant vertrok in 2021

jubileumdag Nederland Zingt
Persbericht

Feestelijke jubileumdag Nederland Zingt: ‘De kracht van uw liefde’

Al 35 jaar lang verbindt Nederland Zingt christenen in heel Nederland door middel van muziek. Hoe dat komt? Door 'de kracht van uw liefde', Gods liefde! Dat is dan ook het thema van de feestelijke jubileumdag. Daarnaast verbindt Nederland Zingt graag

Olaf ten Napel
Column

Zijn alle mensen kinderen van God? Een inkijkje in mijn zoektocht

Er zijn van die vragen die niet bedoeld zijn om snel beantwoord te worden, maar om ons stil te zetten bij het hart van het geloof. De vraag ‘Zijn alle mensen kinderen van God?’ is er zo één. Ze raakt aan de diepste laag van ons mens-zijn en ons Godsb

Jesse de Haan
Opinie

Postmodernisme slaat gaten in evangelische zekerheden

Het is een kleine storm die door de christelijke (sociale) media waait: Is iedereen nou een kind van God? In elk geval is iedereen een schepsel van God. En als je de Bijbel leest, kun je vrij gemakkelijk ontdekken hoe je ook een kind van God kunt wor

Menno Hanse
Verdieping

Menno Hanse legt uit waarom hij elke werkdag bidt voor een jongere

Om kerken te verbinden en jongeren voor de troon van God te brengen, heeft de HGJB in het nieuwe kerkelijk jaar een gebedsactie opgezet. Al 45.000 kerken deden eraan mee. Ook Menno Hanse, jeugdwerker bij de HGJB, bidt elke werkdag voor één jongen. “U

Near East Ministry
Persbericht

Nieuwe NEM-campagne wil polarisatie rond Israël doorbreken

Near East Ministry (NEM) start een nieuwe landelijke campagne onder de titel IK KIES VOOR EENHEID. De beweging wil christenen in Nederland oproepen om, juist nu het conflict in Israël en Gaza de samenleving polariseert, te kiezen voor liefde, gebed e

Livorno
Nieuws

Ophef over plan om Nederlandse kerk in Italië om te bouwen tot moskee

In de Italiaanse havenstad Livorno is flinke ophef ontstaan over het plan om een Nederlandse kerk in het centrum om te bouwen tot moskee. De lokale bevolking wil niet dat de kerk een gebedsruimte wordt voor moslims en komt daarom in opstand. De Teleg

Kerk
Nieuws

Aantal geweldsdelicten tegen christenen in Europa neemt toe

Christenen in Europa waren vorig jaar vaker slachtoffer van geweldsdelicten, waaronder zelfs moord. In 2024 ging het om 274 geweldsdelicten, tegen 232 in 2023. Deze cijfers presenteerde Anja Tang-Hoffmann, directeur van waarnemingscentrum OIDAC Europ

Afghanistan
Nieuws

Pakistaanse provincie neemt wet tegen kindhuwelijk aan ondanks islamitische protesten

In Pakistan heeft de provincie Balochistan een mijlpaal bereikt in de strijd tegen kindhuwelijken. Het provinciale parlement nam vrijdag een wet aan die de minimumleeftijd voor een huwelijk op 18 jaar stelt. Daarmee krijgt de armste provincie van het

Ds. H. J. T. Lubbers
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. H. J. T. Lubbers

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. H. J. T. Lubbers. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Lubbers is op zijn beurt sinds 2019 verbon