Moeilijke Bijbelteksten: wat was Jozua’s functie?

God 21 oktober 2021 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag wat Jozua’s functie was.

God stond Mozes niet toe het beloofde Land binnen te gaan. Mozes zou, net als zijn broer Aäron, door Hem gedood worden. Iemand anders ging de Inname van het beloofde Land door de Israëlieten leiden. Dat werd Jozua. God beval Mozes namelijk om hem daartoe op te dragen (Dt 34:9). God had Jozua overigens al eerder bevestigd als rechterhand van Mozes (Nm 27:18-23).

Door de aanstelling van Jozua als gevolmachtigde voor de inname van het beloofde Land werd hij vol van de geest van de wijsheid afkomstig van Mozes. Maar al lang daarvoor was hij al vervuld van de Heilige Geest. Bij het definitieve afscheid van Mozes wordt nogmaals aan de bekrachtiging van Jozua herinnerd.

Samen met de nieuwe hogepriester zou Jozua het erfdeel toewijzen aan Israëls stammen. Mozes moest Jozua daartoe bemoedigen en instrueren.

Daardoor lijkt het alsof Jozua de opvolger van Mozes was. Maar dan zou hij moeten voldoen aan de eerdere profetie van Mozes over diens opvolger (Dt 18:15, 17-19). Uit die profetie blijkt dat de bediening van Mozes die van godsdienstig leider was. De vraag is of Jozua dat ook was of dat hij een andere functie had.

Woordstudie
Jozua is de verbastering van de Hebreeuwse naam Jehosjoea’. Dat is een woordcombinatie van de Godsnaam met de naam Hosjoea’. De naam Hosjoea’ was de oorspronkelijk naam van Jozua en die is afgeleid van de stam jasja’ - redden/bevrijd worden. Mozes had zijn naam in Jehosjoea’ veranderd (Nm 13:16). Mogelijk wijst dat op een (diepere) bekering die Jozua had ondergaan. In elk geval wijst het op een wijding aan God.

De naam Jehosjoea’ betekent: God is redding. Sommige christenen denken dat de naam dezelfde is als die van de Here Jezus. Maar Zijn Naam was in het Hebreeuws Jesjoea’ en betekent God redt. De naam Jezus staat dus voor het actieve redden van God, terwijl Jozua een passieve vaststelling is.

Begin dienst van Jozua
Jozua begon zijn dienst bij Mozes als een jonge man (Ex 33:11; Nm 11:28). Waarschijnlijk was hij toen rond de 24 jaar oud, terwijl Mozes toen 80 jaar oud was (Ex 7:7). Het is opvallend dat Jozua’s eerste vermelding in de Bijbel terloops gebeurt (17:9). Namelijk bij het gevecht van Israël tegen de Amaleqieten tijdens hun verblijf in Refidim op het Sinaï schiereiland. Dat wijst erop dat Mozes Jozua al veel eerder had aangewezen als aanvoerder van het leger van de Israëlieten. Waarschijnlijk al aan het begin van het optreden van Mozes onder de Israëlieten in Egypte.

Jozua benaderde, net als Mozes, God direct om Hem te raadplegen bij moeilijkheden en belangrijke beslissingen.

Jozua was zo’n groot vertrouweling van Mozes dat hij hem meeneemt de berg Horeb op (Ex 24:13). Het lijkt er zelfs op dat Jozua ook als wacht van de Tent van ontmoeting met God was aangesteld (33:11). Een functie die te verwachten zou zijn van de Levieten, terwijl Jozua van de stam Efraïm was (Nm 13:8). De Levieten waren toen al godsdienstige soldaten (Ex 32:27-28), maar nog niet formeel door God aangesteld. Dat gebeurde pas na het bouwen en oprichten van de tent van de samenkomst (Nm 1:50; 3:9; 8:6-22). God zei over Jozua dat hij Hem volkomen volgden (32:12).

Intochtsleider
Toen de Israëlieten waren aangekomen in de laagten van Moab aan de Jordaan rivier en daar het eindpunt van de uittocht hadden bereikt was Jozua waarschijnlijk rond de 65 jaar. Daar werd duidelijk dat hij de leider van de intocht zou worden (Dt 1:38).

Hij behoorde al tot de leidende mannen van Israël (Nm 32:28). Samen met de nieuwe hogepriester zou Jozua het erfdeel toewijzen aan Israëls stammen (34:17). Mozes moest Jozua daartoe bemoedigen en instrueren (Dt 3:21, 28). Hij moest dit ook bekend maken aan Israël (31:3, 7). God zelf sprak Jozua aan als intochtsleider (31:23; Jz 1:2-9)

Wat was Jozua niet?
Jozua maakte de formele aanstelling van de Israëlitische priesters en dat van hun dienstknechten, de Levieten, mee. Zij zouden zorgdragen voor het heiligdom van de tent van samenkomst (ook wel tabernakel genoemd) en de priesters zouden er de eredienst verrichten. Dat sloot Jozua uit van de eredienst aan God.

Jozua was eerder messiaans legerleider (ambt), dan dat hij een messiaanse bediening had zoals Mozes.

Toch trad Jozua, net als Mozes die ook geen priester was, op als voorganger bij de eredienst aan God (Jz 8:30). Ook benaderde hij, net als Mozes, God direct om Hem te raadplegen bij moeilijkheden en belangrijke beslissingen (7:6). Dit raadplegen was nodig, want er staat een aantal keer dat het hem aan onderscheidingsvermogen ontbrak (bijvoorbeeld Ex 32:17).

Bij Jozua’s optreden gebeuren wonderen, zoals de val de Jericho’s muren (Jz 6:20), de hagel die als stenen viel (10:11), de dag die langer (leek) te duren dan verwacht (10:12-13) en de steekvliegen die God zond (24:12). Toch deed hij zelf geen wonderen. In de Bijbel staat ook dat Jozua geen profeet was zoals Mozes (Dt 34:10). Er zijn ook geen profetieën van hem overgeleverd.

Messiaans functioneren?
Bij de officiële bevestiging van Jozua noemde Mozes hem een herder van Israël (Nm 27:17). Hij versloeg belangrijke vijanden van Israël (Jz 12:24), bracht Israël in het door God aan hun beloofde land (11:23) en vernieuwde Gods verbond met Israël (24:25). Dit zijn typisch messiaanse functionaliteiten.

Maar Jozua ontving van Mozes de Heilige Geest voor zijn functie, dus was die afgeleid (minder) dan die van Mozes die zijn aanstelling rechtstreeks van God kreeg (Ex 3-4). Alles wat hij deed was het gehoorzamen van de bevelen van Mozes. Toen hij die nauwgezet had uitgevoerd, droeg hij zijn leiderschap over aan Israël en trad terug.

Jozua was dus eerder messiaans legerleider (ambt), dan dat hij een messiaanse bediening had zoals Mozes. Verschil is wel dat Jozua zijn ambt vervulde en dus daarna met ‘pensioen’ ging. Hoewel hij tijdens zijn pensioen nog een aantal malen in zijn voormalige ambt optrad, zoals dat soms gaat. Jozua werd 110 jaar oud (Jz 24:29).

De uittocht uit Egypte was ruim 400 jaar (Gal 3:17) na de Verbondssluiting met Abram (c.1830 v.Chr.; Gn 15:13). De inname van Kanaän onder Jozua (Hnd 7:45) begon dan waarschijnlijk rond 1360 en duurde tot zijn dood zo’n 45 jaar later.

Praatmee

Beluister onze podcast

#361 Jeffrey & Andries Knevel over SGP-vrouwen, de nieuwe paus en het Joodse volk
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Nirky en Jan
Interview

Zondag is Nirky Postema te gast in Hour of Power

Zondag is het moederdag. In Hour of Power is Nirky Postema te gast. Ze wist dat ze geen kinderen kon krijgen, maar bidt op een dag toch voor een wonder en Nirky wordt zwanger. Na 24 weken verliest ze echter haar kindje. Vervolgens gebeurt er iets wat

Week van het Gezin
Persbericht

Week van het Gezin over verslavende werking van de smartphone

Met het thema ‘Scherm uit, gezin aan’ brengt de Week van het Gezin (11 t/m 17 mei 2025) een actueel onderwerp onder de aandacht. Uit onderzoek en enquêtes blijkt steeds duidelijker dat overmatig schermgebruik door kinderen en jongeren nadelige effect

Maarten van Rossem
Nieuws

Nieuw seizoen ‘Adieu God?’ met Maarten van Rossem, Angela Groothuizen en Rob Jetten

Vanaf zaterdag 10 mei krijgt het bekende interviewprogramma Adieu God? een prominenter uitzendtijdstip. Op de zaterdagavond om 20.05 uur gaat Tijs van den Brink wekelijks in gesprek met een bekende gast over geloof, ongeloof en alles er tussenin. In

Proponent J. P. Bredenhoff
Video

Prop. J. P. Bredenhoff wijst op listige werkwijze satan om christenen van het avondmaal te houden

"Die tegenstander wijst op de omstandigheden en zegt: 'Het wordt helemaal niks.' Maar u moet niet op de omstandigheden letten, maar op de Heere", aldus proponent J. P. Bredenhoff. In een recente preek vertelde de hervormde proponent op welke listige

Nelleke Plomp
Column

Nooit geleerd om te geloven? Wees fier op gelovige opvoeders

‘We hebben alles, behalve iets dat ons mensen samenbindt. Wij zijn geloof niet verloren, we hebben het nooit geleerd.’ Deze woorden van Freya India over jongeren liegen er niet om. Zij is zelf zo’n jongere: een succesvolle en superslimme Engelse onde

witte rook
Nieuws

Leo XIV eerste Amerikaanse paus: "De wereld heeft Christus nodig"

De Amerikaanse kardinaal Robert Prevost (69) is de nieuwe paus. Donderdagavond iets na 18.00 uur kwam er witte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse kapel. Ruim een uur later werd op het balkon van de Sint Pieterbasiliek bekendgemaakt dat Prevost

Kerk
Nieuws

Protestantse gemeente Zaandam verwelkomt nieuwe dominee: ds. S. A. Blok

De protestantse gemeente te Zaandam heeft een nieuwe predikant: ds. S. A. Blok. De predikant uit Tilburg heeft het op haar uitgebrachte beroep aangenomen. In Zaandam wordt Blok de opvolger van ds. Pieter van der Woel die in 2020 naar Assendelft vertr

Bijbel
Nieuws

Rijkswaterstaat vist enorme Bijbel uit de IJssel

Op Bevrijdingsdag werd er in IJssel bij Zwolle wel een heel bijzondere vondst gedaan. Rijkswaterstaat viste namelijk een enorme Statenbijbel uit het water. Dat meldt RTV Focus Zwolle. De Bijbel is mogelijk gestolen.  Het is puur toeval dat medewerker

Meerartikelen

 ANP/Alberto Pizzoli
Nieuws

Zwarte rook boven Vaticaan: dit is wat we de komende dagen kunnen verwachten

Woensdagavond kwam er zwarte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel. Dat betekent dat er nog geen nieuwe paus is gekozen. Vandaag wordt het conclaaf hervat en vinden er vier nieuwe stemrondes plaats. Cvandaag zet kort op een rijtje wat we de

Opperrabbijn Jacobs
Column

Hoe ik de periode rondom 4 en 5 mei beleefde

Het is allesbehalve veilig in Nederland voor Joden die zich durven uit te spreken. Maar toch voelde opperrabbijn Jacobs zich veilig welkom en zelfs bijna helemaal thuis toen hij deze week een bezoek aan Urk bracht. Hij vertelt in zijn nieuwe ondersta

EP
Nieuws

Europees Parlement: antisemitisme en geweldverheerlijking moet uit Palestijnse schoolboeken

Het Europees Parlement roept de Palestijnse Autoriteit op om haar schoolboeken zo spoedig mogelijk op te schonen: zonder antisemitisme of het verheerlijken van geweld tegen Joden. Het Europarlement wil dat de Palestijnen dit doen vóór het begin van h

Biechten
Video

Hoe gaat de biecht in z'n werk? Bekijk deze uitlegvideo

Nog nooit gebiecht of is het lang geleden? In deze video wordt stap voor stap uitgelegd hoe biechten in zijn werk gaat. Wat zeg je precies? Hoe bereid je je voor? En wat kun je verwachten? Bekijk de video van het YouTube-kanaal Credo en klik hier voo

Baptize California
Nieuws

Bijna 8.000 mensen gedoopt op strand in Californië: "Grootste doopdienst ooit"

Dit weekend zijn meer dan 7.750 mensen gedoopt in de Stille Oceaan bij Huntington Beach (Californië). Dat meldt The Christian Post. Het zou volgens de organisatoren de grootste eendaagse doopdienst zijn die ooit in de geschiedenis van de Verenigde St

Corina Nagel
Video

Video: Corina Nagel over nieuw expertisecentrum voor geloofsopvoeding

Veel dominees, jongerenwerkers en kinderwerkers worstelen met de vraag hoe je jongeren betrokken houdt bij de kerk. Om hen tegemoet te komen bundelen drie experts op het gebied van kinderen, jongeren en geloof de krachten in een nieuw expertisecentru

Stichting Israël en de Bijbel
Podcast

Voor veel Joden is Jesaja 53 een onbekend hoofdstuk

Jesaja 53 komt niet voor in het leesrooster van de synagoge en is voor veel Joden een onbekend hoofdstuk. Terwijl juist dit hoofdstuk verwijst naar de Heere Jezus en Zijn verlossingswerk! Jesaja wordt ook wel de evangelist van het Oude Testament geno

Susan Durber
Persbericht

Dr. Susan Durber verzorgt oecumenelezing over eenheid in woelige wereld

Hoe helpt een kerkelijke vergadering van 1700 jaar geleden ons nu in de strijd voor rechtvaardigheid en tegen vrouwenonderdrukking? Tijdens de oecumenelezing van de Raad van Kerken in Nederland op 16 mei neemt dr. Susan Durber, regio-president van de

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant blikt vooruit op verkiezing nieuwe paus: "Moeten we voor hem bidden?"

Momenteel zijn 1,4 miljard rooms-katholieken in afwachting van een nieuwe paus. De witte rook bleef gisteren uit en dat betekent dat er nog geen opvolger is van de vorige maand overleden paus Franciscus (88). In aanloop naar deze voor katholieken bij

Johan en Mathilde de Vries
Video

Dit christelijke gezin vertrekt later dit jaar naar zendingsveld Malawi

Johan en Mathilde de Vries en hun vier kinderen worden in het najaar van 2025 vanuit de hervormde gemeente Papendrecht door de GZB uitgezonden naar Malawi. Zij gaan wonen in Blantyre, een grote stad in het zuiden van het land. Vanuit deze stad zullen

De Hoop
Persbericht

De Hoop viert 50-jarig bestaan met 'Festival van Hoop'

Dit jaar viert De Hoop haar 50-jarig bestaan, een bijzondere mijlpaal die de zorgorganisatie met dankbaarheid wil vieren. Daarom nodigen we iedereen die zich betrokken voelt bij De Hoop van harte uit voor het Festival van Hoop op zaterdag 28 juni in

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp: "Vrijheid is geen vrijbrief om te doen en te laten wat je wilt"

'Broeders en zusters, u bent geroepen om vrij te zijn. Misbruik die vrijheid niet om uw eigen verlangens te bevredigen, maar dien elkaar in liefde.' In 2023 was dit Bijbelvers uit Galaten 5 de meest gelezen Bijbeltekst op de site van het Nederlands B