Moeilijke Bijbelteksten: wat was Jozua’s functie?

God 21 oktober 2021 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag wat Jozua’s functie was.

God stond Mozes niet toe het beloofde Land binnen te gaan. Mozes zou, net als zijn broer Aäron, door Hem gedood worden. Iemand anders ging de Inname van het beloofde Land door de Israëlieten leiden. Dat werd Jozua. God beval Mozes namelijk om hem daartoe op te dragen (Dt 34:9). God had Jozua overigens al eerder bevestigd als rechterhand van Mozes (Nm 27:18-23).

Door de aanstelling van Jozua als gevolmachtigde voor de inname van het beloofde Land werd hij vol van de geest van de wijsheid afkomstig van Mozes. Maar al lang daarvoor was hij al vervuld van de Heilige Geest. Bij het definitieve afscheid van Mozes wordt nogmaals aan de bekrachtiging van Jozua herinnerd.

Samen met de nieuwe hogepriester zou Jozua het erfdeel toewijzen aan Israëls stammen. Mozes moest Jozua daartoe bemoedigen en instrueren.

Daardoor lijkt het alsof Jozua de opvolger van Mozes was. Maar dan zou hij moeten voldoen aan de eerdere profetie van Mozes over diens opvolger (Dt 18:15, 17-19). Uit die profetie blijkt dat de bediening van Mozes die van godsdienstig leider was. De vraag is of Jozua dat ook was of dat hij een andere functie had.

Woordstudie
Jozua is de verbastering van de Hebreeuwse naam Jehosjoea’. Dat is een woordcombinatie van de Godsnaam met de naam Hosjoea’. De naam Hosjoea’ was de oorspronkelijk naam van Jozua en die is afgeleid van de stam jasja’ - redden/bevrijd worden. Mozes had zijn naam in Jehosjoea’ veranderd (Nm 13:16). Mogelijk wijst dat op een (diepere) bekering die Jozua had ondergaan. In elk geval wijst het op een wijding aan God.

De naam Jehosjoea’ betekent: God is redding. Sommige christenen denken dat de naam dezelfde is als die van de Here Jezus. Maar Zijn Naam was in het Hebreeuws Jesjoea’ en betekent God redt. De naam Jezus staat dus voor het actieve redden van God, terwijl Jozua een passieve vaststelling is.

Begin dienst van Jozua
Jozua begon zijn dienst bij Mozes als een jonge man (Ex 33:11; Nm 11:28). Waarschijnlijk was hij toen rond de 24 jaar oud, terwijl Mozes toen 80 jaar oud was (Ex 7:7). Het is opvallend dat Jozua’s eerste vermelding in de Bijbel terloops gebeurt (17:9). Namelijk bij het gevecht van Israël tegen de Amaleqieten tijdens hun verblijf in Refidim op het Sinaï schiereiland. Dat wijst erop dat Mozes Jozua al veel eerder had aangewezen als aanvoerder van het leger van de Israëlieten. Waarschijnlijk al aan het begin van het optreden van Mozes onder de Israëlieten in Egypte.

Jozua benaderde, net als Mozes, God direct om Hem te raadplegen bij moeilijkheden en belangrijke beslissingen.

Jozua was zo’n groot vertrouweling van Mozes dat hij hem meeneemt de berg Horeb op (Ex 24:13). Het lijkt er zelfs op dat Jozua ook als wacht van de Tent van ontmoeting met God was aangesteld (33:11). Een functie die te verwachten zou zijn van de Levieten, terwijl Jozua van de stam Efraïm was (Nm 13:8). De Levieten waren toen al godsdienstige soldaten (Ex 32:27-28), maar nog niet formeel door God aangesteld. Dat gebeurde pas na het bouwen en oprichten van de tent van de samenkomst (Nm 1:50; 3:9; 8:6-22). God zei over Jozua dat hij Hem volkomen volgden (32:12).

Intochtsleider
Toen de Israëlieten waren aangekomen in de laagten van Moab aan de Jordaan rivier en daar het eindpunt van de uittocht hadden bereikt was Jozua waarschijnlijk rond de 65 jaar. Daar werd duidelijk dat hij de leider van de intocht zou worden (Dt 1:38).

Hij behoorde al tot de leidende mannen van Israël (Nm 32:28). Samen met de nieuwe hogepriester zou Jozua het erfdeel toewijzen aan Israëls stammen (34:17). Mozes moest Jozua daartoe bemoedigen en instrueren (Dt 3:21, 28). Hij moest dit ook bekend maken aan Israël (31:3, 7). God zelf sprak Jozua aan als intochtsleider (31:23; Jz 1:2-9)

Wat was Jozua niet?
Jozua maakte de formele aanstelling van de Israëlitische priesters en dat van hun dienstknechten, de Levieten, mee. Zij zouden zorgdragen voor het heiligdom van de tent van samenkomst (ook wel tabernakel genoemd) en de priesters zouden er de eredienst verrichten. Dat sloot Jozua uit van de eredienst aan God.

Jozua was eerder messiaans legerleider (ambt), dan dat hij een messiaanse bediening had zoals Mozes.

Toch trad Jozua, net als Mozes die ook geen priester was, op als voorganger bij de eredienst aan God (Jz 8:30). Ook benaderde hij, net als Mozes, God direct om Hem te raadplegen bij moeilijkheden en belangrijke beslissingen (7:6). Dit raadplegen was nodig, want er staat een aantal keer dat het hem aan onderscheidingsvermogen ontbrak (bijvoorbeeld Ex 32:17).

Bij Jozua’s optreden gebeuren wonderen, zoals de val de Jericho’s muren (Jz 6:20), de hagel die als stenen viel (10:11), de dag die langer (leek) te duren dan verwacht (10:12-13) en de steekvliegen die God zond (24:12). Toch deed hij zelf geen wonderen. In de Bijbel staat ook dat Jozua geen profeet was zoals Mozes (Dt 34:10). Er zijn ook geen profetieën van hem overgeleverd.

Messiaans functioneren?
Bij de officiële bevestiging van Jozua noemde Mozes hem een herder van Israël (Nm 27:17). Hij versloeg belangrijke vijanden van Israël (Jz 12:24), bracht Israël in het door God aan hun beloofde land (11:23) en vernieuwde Gods verbond met Israël (24:25). Dit zijn typisch messiaanse functionaliteiten.

Maar Jozua ontving van Mozes de Heilige Geest voor zijn functie, dus was die afgeleid (minder) dan die van Mozes die zijn aanstelling rechtstreeks van God kreeg (Ex 3-4). Alles wat hij deed was het gehoorzamen van de bevelen van Mozes. Toen hij die nauwgezet had uitgevoerd, droeg hij zijn leiderschap over aan Israël en trad terug.

Jozua was dus eerder messiaans legerleider (ambt), dan dat hij een messiaanse bediening had zoals Mozes. Verschil is wel dat Jozua zijn ambt vervulde en dus daarna met ‘pensioen’ ging. Hoewel hij tijdens zijn pensioen nog een aantal malen in zijn voormalige ambt optrad, zoals dat soms gaat. Jozua werd 110 jaar oud (Jz 24:29).

De uittocht uit Egypte was ruim 400 jaar (Gal 3:17) na de Verbondssluiting met Abram (c.1830 v.Chr.; Gn 15:13). De inname van Kanaän onder Jozua (Hnd 7:45) begon dan waarschijnlijk rond 1360 en duurde tot zijn dood zo’n 45 jaar later.

Praatmee

Beluister onze podcast

#369 Ds. Bram Hofland & ds. John de Groot over de hel, eeuwige straf en het laatste oordeel
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

 Proponent L. Schouten
Nieuws

Preekbevoegdheid verleend aan PKN-proponent door Hersteld Hervormde Kerk

Het breed moderamen van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft proponent L. Schouten uit Elspeet per dinsdag preekbevoegdheid toegekend. Dat meldt het kerkverband op haar website. Schouten is al zo’n 35 jaar als proponent actief binnen de voormalige

Willem Lingeman
Video

Echtpaar noemt huwelijk "één groot drama": Willem Lingeman reageert

Bijbelleraar Willem Lingeman reageert in een videoboodschap op een pijnlijke huwelijksgeschiedenis van een echtpaar. Volgens het stel was hun huwelijk “zeker niet Gods wil” en noemt men het “één groot drama”. Inmiddels zijn ze gescheiden en beiden he

Apollinaris Darmawan
Nieuws

Indonesische christen op leeftijd vrijgelaten na jarenlange gevangenisstraf

Na meer dan vier jaar gevangenschap is de christelijke bekeerling Apollinaris Darmawan vrijgelaten uit de Kebon Waru-gevangenis in Indonesië. De man werd in november 2024 vervroegd vrijgelaten, nadat hij meerdere strafverminderingen kreeg. Darmawan z

Indonesische vlag
Nieuws

Honderden moslims protesteren tegen bouw Indonesische kerk

In het Indonesische Kalibaru, een dorp in de stad Depok (West-Java), protesteerden op 5 juli honderden moslims tegen de bouw van een christelijke kerk. Dit gebeurde ondanks dat de kerk alle benodigde vergunningen bezit. Op videobeelden is te zien hoe

Ds. P. den Ouden
Video

Waaraan kun je genade in je hart herkennen? HHK-predikant antwoordt

Waaraan kun je herkennen dat er genade in je hart gekomen is? Op die vraag gaf ds. P. den Ouden in een recente preek antwoord. De HHK-predikant uit Katwijk aan Zee gebruikte in zijn antwoord een citaat van Augustinus. De kerkvader had ooit een briefw

Ann Michelle Lee
Video

Aanbiddingsleidster Ann Michelle Lee aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Aanbiddingsleidster Ann Michelle Lee is aanstaande zondag te gast bij Hour of Power. Ze vertelt daar hoe ze God echt leerde kennen. Ook deelt ze haar droom en boodschap voor de jongere generatie. "Ik wil zoveel mogelijk mensen brengen naar het hart v

Mexico
Nieuws

Mexico: een jaar ontheemd en geen zicht op terugkeer

De maand juli markeert de trieste ‘verjaardag’ van de vlucht van honderden christenen uit hun gemeenschappen in de Mexicaanse deelstaat Chiapas. Ze moesten vrijwel alles achterlaten: hun land, huizen en dieren. Meer dan honderd christenen - van piepj

Arthur Alderliesten
Nieuws

Dolle Mina’s verstoren bijeenkomst Schreeuw om leven: directeur reageert

Afgelopen maandag verstoorden pro-abortus demonstranten een bijeenkomst van Schreeuw om leven in Gouda. De avond was bedoeld om mensen uit de achterban te informeren over het waken bij abortusklinieken. De circa 25 demonstranten - die zich presenteer

Meerartikelen

Syrie
Interview

Syrische christenen houden stand in vijandige omgeving: "God gebruikt de kerk"

"Voor veel mensen wordt de droom van een islamitische staat in Syrië steeds meer werkelijkheid. En daarin is geen plaats voor ongelovigen, zoals christenen." Aan het woord is Ibrahim Lahdo, tot voor kort woonachtig in Syrië. Cvandaag sprak met hem ov

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

De wereld kijkt niet naar je preek, maar naar je daden

Tijdens een zendingsreis in Zuid-Afrika kreeg ik onverwacht de gelegenheid om een van de meest gevaarlijke townships in Kaapstad te bezoeken. Kolonel Bazil Vellai, lid van de kerk waar ik te gast was, had ons persoonlijk uitgenodigd om Manenberg - de

Ds. M. van Reenen
Column

Overvolle huizen: spullen verzamelen of schatten in de hemel?

Een verhuizing levert veel op: stress, chaos, drukte, dozen, helpers, een verhuiswagen die de bocht niet kan halen... Maar ook: bezinning. Al die spullen die je uit het ene huis haalt en in het andere weer neerzet, waar komt het vandaan, waar moet he

Kerk van de Heilige Familie
Nieuws

Drie doden bij aanval op katholieke kerk in Gaza: Israël start onderzoek

Bij een aanval op de Kerk van de Heilige Familie in Gaza-stad zijn donderdag drie mensen omgekomen en raakten er meerdere gewond, onder wie de priester van de parochie. De kerk, waar sinds het uitbreken van de oorlog honderden christenen schuilen, we

Jan Pool
Column

Dankbaarheid is geen luxe; het is een manier van leven

Het leven kent zowel prachtige als pijnlijke momenten. Onlangs kreeg ik de sleutel van een prachtige auto, een cadeau van een dierbare vriend voor wie ik al vijftien jaar een mentor mag zijn. Ik ontving hem met tranen van ontroering in mijn ogen. Wat

Josephat Gwajima
Nieuws

Tanzania sluit grote pinksterkerk na kritiek op mensenrechtenschendingen

De Tanzaniaanse overheid heeft de grote protestantse kerk Glory of Christ Tanzania Church gesloten. Reden: een preek waarin voorganger Josephat Gwajima sprak over mensenrechtenschendingen in het land. Zes weken na de sluiting is de kerk nog altijd di

Ds. D. J. Budding
Video

Hervormde predikant wijst op kerken waar het evangelie niet ten volle klinkt

Als je op het volmaakte offer van de Heere Jezus ziet, dan mag je weten dat je zalig wordt. Toch zijn er, met name aan de rechterflank van de reformatorische gezindte, christenen die zich afvragen of zij wel zalig kunnen worden. Die worsteling leidt

Wilkin van de Kamp
Nieuws

Wilkin van de Kamp nodigt je uit om de Plaatsvervanger van Jezus beter te leren kennen

"De Heilige Geest is de Geest van Jezus in jou Die het leven van Jezus in en door jou wil leiden", aldus Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God'. De spreker en schrijver nodigt je in deze aflevering - en in de

Päivi Räsänen
Nieuws

Finse politica overweegt om haar kerk te verlaten na jarenlange LHBTI-strijd

De Finse politica Päivi Räsänen overweegt een definitief afscheid van de Evangelisch-Lutherse Kerk van Finland. De aanleiding: de groeiende acceptatie van homorelaties binnen de kerk en het recente besluit van een bisschop om kerken open te stellen v

Naomi Oosterhof
Podcast

Wat houdt ware vriendschap in? Beluister deze podcast

In deze podcastaflevering staat Naomi Oosterhof (foto) stil bij een thema dat ons allemaal raakt: vriendschap. Wat onderscheidt een gewone vriend van een broeder of zuster voor het leven? En hoe kijkt God eigenlijk naar vriendschappen? Naomi neemt je

Groot Letter-uitgave
Persbericht

Bijbelvereniging introduceert Groot Letter Nieuwe Testament (HSV)

Sinds vorige maand is bij de Bijbelvereniging het Nieuwe Testament in Groot Letter-uitgave verkrijgbaar. Deze speciale editie is gedrukt in de Herziene Statenvertaling (HSV) en bedoeld voor mensen die gebaat zijn bij grotere letters, zoals ouderen en

Serhii Burlaka met Oekraïense militairen
Interview

Serhii werkt voor ZOA én is legerpredikant: "Er is een wonder nodig voor Oekraïne"

Als ZOA-medewerker voorziet Serhii Burlaka mensen in de ‘bevrijde gebieden’ rond Cherson (Oekraïne) van voedsel. Maar één week in de maand werkt hij als legerpredikant aan het front. “Ik preek in zo’n week soms maar twee minuten. Het is veel belangri