Moeilijke Bijbelteksten: wat was Jozua’s functie?

God 21 oktober 2021 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag wat Jozua’s functie was.

God stond Mozes niet toe het beloofde Land binnen te gaan. Mozes zou, net als zijn broer Aäron, door Hem gedood worden. Iemand anders ging de Inname van het beloofde Land door de Israëlieten leiden. Dat werd Jozua. God beval Mozes namelijk om hem daartoe op te dragen (Dt 34:9). God had Jozua overigens al eerder bevestigd als rechterhand van Mozes (Nm 27:18-23).

Door de aanstelling van Jozua als gevolmachtigde voor de inname van het beloofde Land werd hij vol van de geest van de wijsheid afkomstig van Mozes. Maar al lang daarvoor was hij al vervuld van de Heilige Geest. Bij het definitieve afscheid van Mozes wordt nogmaals aan de bekrachtiging van Jozua herinnerd.

Samen met de nieuwe hogepriester zou Jozua het erfdeel toewijzen aan Israëls stammen. Mozes moest Jozua daartoe bemoedigen en instrueren.

Daardoor lijkt het alsof Jozua de opvolger van Mozes was. Maar dan zou hij moeten voldoen aan de eerdere profetie van Mozes over diens opvolger (Dt 18:15, 17-19). Uit die profetie blijkt dat de bediening van Mozes die van godsdienstig leider was. De vraag is of Jozua dat ook was of dat hij een andere functie had.

Woordstudie
Jozua is de verbastering van de Hebreeuwse naam Jehosjoea’. Dat is een woordcombinatie van de Godsnaam met de naam Hosjoea’. De naam Hosjoea’ was de oorspronkelijk naam van Jozua en die is afgeleid van de stam jasja’ - redden/bevrijd worden. Mozes had zijn naam in Jehosjoea’ veranderd (Nm 13:16). Mogelijk wijst dat op een (diepere) bekering die Jozua had ondergaan. In elk geval wijst het op een wijding aan God.

De naam Jehosjoea’ betekent: God is redding. Sommige christenen denken dat de naam dezelfde is als die van de Here Jezus. Maar Zijn Naam was in het Hebreeuws Jesjoea’ en betekent God redt. De naam Jezus staat dus voor het actieve redden van God, terwijl Jozua een passieve vaststelling is.

Begin dienst van Jozua
Jozua begon zijn dienst bij Mozes als een jonge man (Ex 33:11; Nm 11:28). Waarschijnlijk was hij toen rond de 24 jaar oud, terwijl Mozes toen 80 jaar oud was (Ex 7:7). Het is opvallend dat Jozua’s eerste vermelding in de Bijbel terloops gebeurt (17:9). Namelijk bij het gevecht van Israël tegen de Amaleqieten tijdens hun verblijf in Refidim op het Sinaï schiereiland. Dat wijst erop dat Mozes Jozua al veel eerder had aangewezen als aanvoerder van het leger van de Israëlieten. Waarschijnlijk al aan het begin van het optreden van Mozes onder de Israëlieten in Egypte.

Jozua benaderde, net als Mozes, God direct om Hem te raadplegen bij moeilijkheden en belangrijke beslissingen.

Jozua was zo’n groot vertrouweling van Mozes dat hij hem meeneemt de berg Horeb op (Ex 24:13). Het lijkt er zelfs op dat Jozua ook als wacht van de Tent van ontmoeting met God was aangesteld (33:11). Een functie die te verwachten zou zijn van de Levieten, terwijl Jozua van de stam Efraïm was (Nm 13:8). De Levieten waren toen al godsdienstige soldaten (Ex 32:27-28), maar nog niet formeel door God aangesteld. Dat gebeurde pas na het bouwen en oprichten van de tent van de samenkomst (Nm 1:50; 3:9; 8:6-22). God zei over Jozua dat hij Hem volkomen volgden (32:12).

Intochtsleider
Toen de Israëlieten waren aangekomen in de laagten van Moab aan de Jordaan rivier en daar het eindpunt van de uittocht hadden bereikt was Jozua waarschijnlijk rond de 65 jaar. Daar werd duidelijk dat hij de leider van de intocht zou worden (Dt 1:38).

Hij behoorde al tot de leidende mannen van Israël (Nm 32:28). Samen met de nieuwe hogepriester zou Jozua het erfdeel toewijzen aan Israëls stammen (34:17). Mozes moest Jozua daartoe bemoedigen en instrueren (Dt 3:21, 28). Hij moest dit ook bekend maken aan Israël (31:3, 7). God zelf sprak Jozua aan als intochtsleider (31:23; Jz 1:2-9)

Wat was Jozua niet?
Jozua maakte de formele aanstelling van de Israëlitische priesters en dat van hun dienstknechten, de Levieten, mee. Zij zouden zorgdragen voor het heiligdom van de tent van samenkomst (ook wel tabernakel genoemd) en de priesters zouden er de eredienst verrichten. Dat sloot Jozua uit van de eredienst aan God.

Jozua was eerder messiaans legerleider (ambt), dan dat hij een messiaanse bediening had zoals Mozes.

Toch trad Jozua, net als Mozes die ook geen priester was, op als voorganger bij de eredienst aan God (Jz 8:30). Ook benaderde hij, net als Mozes, God direct om Hem te raadplegen bij moeilijkheden en belangrijke beslissingen (7:6). Dit raadplegen was nodig, want er staat een aantal keer dat het hem aan onderscheidingsvermogen ontbrak (bijvoorbeeld Ex 32:17).

Bij Jozua’s optreden gebeuren wonderen, zoals de val de Jericho’s muren (Jz 6:20), de hagel die als stenen viel (10:11), de dag die langer (leek) te duren dan verwacht (10:12-13) en de steekvliegen die God zond (24:12). Toch deed hij zelf geen wonderen. In de Bijbel staat ook dat Jozua geen profeet was zoals Mozes (Dt 34:10). Er zijn ook geen profetieën van hem overgeleverd.

Messiaans functioneren?
Bij de officiële bevestiging van Jozua noemde Mozes hem een herder van Israël (Nm 27:17). Hij versloeg belangrijke vijanden van Israël (Jz 12:24), bracht Israël in het door God aan hun beloofde land (11:23) en vernieuwde Gods verbond met Israël (24:25). Dit zijn typisch messiaanse functionaliteiten.

Maar Jozua ontving van Mozes de Heilige Geest voor zijn functie, dus was die afgeleid (minder) dan die van Mozes die zijn aanstelling rechtstreeks van God kreeg (Ex 3-4). Alles wat hij deed was het gehoorzamen van de bevelen van Mozes. Toen hij die nauwgezet had uitgevoerd, droeg hij zijn leiderschap over aan Israël en trad terug.

Jozua was dus eerder messiaans legerleider (ambt), dan dat hij een messiaanse bediening had zoals Mozes. Verschil is wel dat Jozua zijn ambt vervulde en dus daarna met ‘pensioen’ ging. Hoewel hij tijdens zijn pensioen nog een aantal malen in zijn voormalige ambt optrad, zoals dat soms gaat. Jozua werd 110 jaar oud (Jz 24:29).

De uittocht uit Egypte was ruim 400 jaar (Gal 3:17) na de Verbondssluiting met Abram (c.1830 v.Chr.; Gn 15:13). De inname van Kanaän onder Jozua (Hnd 7:45) begon dan waarschijnlijk rond 1360 en duurde tot zijn dood zo’n 45 jaar later.

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israël-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Raouf Leeraar
Video

Christenen voor Israël genoemd in VN-rapport over verdrijving Palestijnen, Raouf Leeraar reageert

Volgens VN-rapporteur Francesca Albanese zouden bijna 50 organisaties zich schuldig maken aan de verdrijving van Palestijnen. Dat schrijft zij in een nieuw rapport. In het rapport staat onder meer dat de bezetting van de Westelijke Jordaanoever blijf

Urkers
Video

Prachtig: honderden Urkers zingen uit volle borst 'Een toekomst vol van hoop'

'U geeft een toekomst vol van hoop. Dat heeft U aan ons beloofd. Niemand anders U alleen, leidt ons door dit leven heen', deze woorden komen uit het voor veel christenen bekende lied 'Een toekomst vol van hoop'. Het lied - afkomstig van de christelij

Ds. G. van Zanden
Video

Hervormde predikant vraagt toehoorders of hij hun internetgeschiedenis mag zien

"Mag ik jullie internetgeschiedenis eens zien? Nee hé? Dat dacht ik wel", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee stelde deze vraag in een recente preek aan zijn luisteraars. De predikant wees hen erop dat ze een streep mo

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 80 in nieuwe gebedsvlog

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe bid je nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt PKN-predikant Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dag

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen tijdens Pinksteren met Gods Geest vervuld werden

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

Matthijn
Opinie

Het is moeilijk om 'echt' te zijn in de christelijke muziekwereld

Onze zintuigen zijn opmerkelijk. Wat ons getoond wordt en wat we willen zien, kan soms nogal verschillen. Toch zijn er onverwacht meer overeenkomsten dan je denkt. Het oog wil wat, het oor ook. En voor je het weet, zie en hoor je meer dan je van plan

Drs. Piet Guijt
Column

Christenen moeten zich wapenen tegen dubieus piramideverhaal

Sinds maart 2025 gaat er een opmerkelijke theorie rond over verborgen structuren onder de Egyptische piramide van Chefren. De hype verspreidt zich razendsnel online, maar wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt volledig. Sterker nog: betrokken onder

Gisley Borges
Interview

Voorganger in actie voor vervolgde Nigeriaanse christenen: "Dit is óns probleem"

In geen enkel land ter wereld worden zoveel christenen vermoord vanwege hun geloof als in Nigeria. Voorganger Gisley Borges van de evangelische gemeente New Life Zoetermeer vindt dat het zo niet langer kan. Daarom is hij een petitie gestart. Cvandaag

Meerartikelen

Rafael en Remilyn
Getuigenis

Rafael: van gangster tot Gods dienaar

Rafael, uit Cavite op de Filipijnen was gevreesd, gewelddadig en verslaafd. Maar toen Gods Woord hun gezin bereikte via het Project Filippus van Bible League, begon er iets te veranderen. Vandaag leidt hij zijn gezin in gebed en verspreidt hij het Ev

Ds. Kees van Velzen
Video

Christenen vertellen wat de kerk volgens hen meer dan ooit nodig heeft

Wat heeft de kerk meer dan ooit nodig? Deze vraag legden wij onlangs aan diverse christenen voor. Onder andere ds. Kees van Velzen, CU-Tweede Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke, presentator Jan van den Bosch en theoloog Willem Ouwen

Willem Lingeman
Opinie

Hebben gelovigen de wet der tien geboden nodig?

Elke zondagmorgen buigen veel christenen zich onder het voorlezen van de Wet des Heeren, zoals die te vinden is in Exodus 20:1-17 en Deuteronomium 5:6-21. In veel kerken, met name van reformatorische signatuur, is dit zoals men zegt: ‘een goede gewoo

Zwitsers parlementsgebouw
Nieuws

Zwitserse overheid wil eiceldonatie voor vrouwen legaliseren

De Zwitserse Evangelische Alliantie (SEA) heeft zich uitgesproken tegen plannen van de overheid om eiceldonatie voor vrouwen te legaliseren. Volgens de christelijke koepelorganisatie brengt het wetsvoorstel ernstige ethische risico’s met zich mee en

Michal Canina Geske
Nieuws

Dochter van vermoorde christelijke uitgever dreigt Turkije te worden uitgezet

De Duitse Michal Canina Geske, de dochter van een in 2007 vermoorde christelijke uitgever in Turkije, dreigt na bijna dertig jaar Turkije te moeten verlaten. Dat meldt de Deutsche Welle. Michal was pas drie jaar oud toen ze met haar ouders naar Turki

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant: Israël heeft het recht om zichzelf te verdedigen

Al ruim anderhalf jaar zijn Israël en Hamas met elkaar in oorlog. In het begin van de oorlog kozen veel mensen Israëls kant. Vandaag de dag scharen steeds meer mensen zich achter de Palestijnen. Ds. J. Koppelaar - hersteld hervormd emerituspredikant

 Wilkin van de Kamp
Video

Volgens Wilkin van de Kamp verwaarloosde de kerk eeuwenlang het werk van de Heilige Geest

"In de vierde eeuw na Christus beschreef een theoloog de Heilige Geest al als de 'onbeschreven God', de God over wie niemand schrijft", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt de spreker en schri

Elvis E
Video

Elvis E. is aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Zondag in Hour of Power het verhaal van de veelzijdige en muzikale Elvis E. De musicus groeide op in Nigeria en werd geboren als prins. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik tekort kom, vult God het voor mij in

HSV
Nieuws

Hersteld Hervormde Kerk versoepelt koers rond Herziene Statenvertaling

De Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft haar standpunt ten aanzien van het gebruik van de Herziene Statenvertaling (HSV) versoepeld. Tijdens de synodevergadering van juni besloot het landelijke kerkverband dat het gebruik van de HSV niet langer wordt

Bart Bolhuis
Nieuws

Prominent ChristenUnie-lid stapt over naar Partij voor de Dieren

Bart Bolhuis, tot voor kort actief binnen de ChristenUnie, heeft bekendgemaakt dat hij per 1 augustus in dienst treedt als beleidsmedewerker bij de Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren. De overstap markeert een duidelijke breuk met zijn v

Gids bij de Bijbel
Nieuws

NBG helpt jongeren met 'Gids bij de Bijbel'

Wat staat er allemaal in de Bijbel? Spreekt God echt door de Bijbel? Bijbellezen, hoe doe je dat eigenlijk? Voor jongeren met dit soort vragen is er nu de Gids bij de Bijbel. "Deze Gids is een mega-handige, laagdrempelige, frisse en tegelijk verdiepe

Diederik van Dijk
Nieuws

SGP stelt Kamervragen over christenvervolging in Indonesië

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk heeft minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken schriftelijke vragen gesteld over christenvervolging in Indonesië. Aanleiding daarvoor is de recente, zorgelijke berichtgeving die onder andere op deze website verscheen. H