Moeilijke Bijbelteksten: wat was Jozua’s functie?

God 21 oktober 2021 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag wat Jozua’s functie was.

God stond Mozes niet toe het beloofde Land binnen te gaan. Mozes zou, net als zijn broer Aäron, door Hem gedood worden. Iemand anders ging de Inname van het beloofde Land door de Israëlieten leiden. Dat werd Jozua. God beval Mozes namelijk om hem daartoe op te dragen (Dt 34:9). God had Jozua overigens al eerder bevestigd als rechterhand van Mozes (Nm 27:18-23).

Door de aanstelling van Jozua als gevolmachtigde voor de inname van het beloofde Land werd hij vol van de geest van de wijsheid afkomstig van Mozes. Maar al lang daarvoor was hij al vervuld van de Heilige Geest. Bij het definitieve afscheid van Mozes wordt nogmaals aan de bekrachtiging van Jozua herinnerd.

Samen met de nieuwe hogepriester zou Jozua het erfdeel toewijzen aan Israëls stammen. Mozes moest Jozua daartoe bemoedigen en instrueren.

Daardoor lijkt het alsof Jozua de opvolger van Mozes was. Maar dan zou hij moeten voldoen aan de eerdere profetie van Mozes over diens opvolger (Dt 18:15, 17-19). Uit die profetie blijkt dat de bediening van Mozes die van godsdienstig leider was. De vraag is of Jozua dat ook was of dat hij een andere functie had.

Woordstudie
Jozua is de verbastering van de Hebreeuwse naam Jehosjoea’. Dat is een woordcombinatie van de Godsnaam met de naam Hosjoea’. De naam Hosjoea’ was de oorspronkelijk naam van Jozua en die is afgeleid van de stam jasja’ - redden/bevrijd worden. Mozes had zijn naam in Jehosjoea’ veranderd (Nm 13:16). Mogelijk wijst dat op een (diepere) bekering die Jozua had ondergaan. In elk geval wijst het op een wijding aan God.

De naam Jehosjoea’ betekent: God is redding. Sommige christenen denken dat de naam dezelfde is als die van de Here Jezus. Maar Zijn Naam was in het Hebreeuws Jesjoea’ en betekent God redt. De naam Jezus staat dus voor het actieve redden van God, terwijl Jozua een passieve vaststelling is.

Begin dienst van Jozua
Jozua begon zijn dienst bij Mozes als een jonge man (Ex 33:11; Nm 11:28). Waarschijnlijk was hij toen rond de 24 jaar oud, terwijl Mozes toen 80 jaar oud was (Ex 7:7). Het is opvallend dat Jozua’s eerste vermelding in de Bijbel terloops gebeurt (17:9). Namelijk bij het gevecht van Israël tegen de Amaleqieten tijdens hun verblijf in Refidim op het Sinaï schiereiland. Dat wijst erop dat Mozes Jozua al veel eerder had aangewezen als aanvoerder van het leger van de Israëlieten. Waarschijnlijk al aan het begin van het optreden van Mozes onder de Israëlieten in Egypte.

Jozua benaderde, net als Mozes, God direct om Hem te raadplegen bij moeilijkheden en belangrijke beslissingen.

Jozua was zo’n groot vertrouweling van Mozes dat hij hem meeneemt de berg Horeb op (Ex 24:13). Het lijkt er zelfs op dat Jozua ook als wacht van de Tent van ontmoeting met God was aangesteld (33:11). Een functie die te verwachten zou zijn van de Levieten, terwijl Jozua van de stam Efraïm was (Nm 13:8). De Levieten waren toen al godsdienstige soldaten (Ex 32:27-28), maar nog niet formeel door God aangesteld. Dat gebeurde pas na het bouwen en oprichten van de tent van de samenkomst (Nm 1:50; 3:9; 8:6-22). God zei over Jozua dat hij Hem volkomen volgden (32:12).

Intochtsleider
Toen de Israëlieten waren aangekomen in de laagten van Moab aan de Jordaan rivier en daar het eindpunt van de uittocht hadden bereikt was Jozua waarschijnlijk rond de 65 jaar. Daar werd duidelijk dat hij de leider van de intocht zou worden (Dt 1:38).

Hij behoorde al tot de leidende mannen van Israël (Nm 32:28). Samen met de nieuwe hogepriester zou Jozua het erfdeel toewijzen aan Israëls stammen (34:17). Mozes moest Jozua daartoe bemoedigen en instrueren (Dt 3:21, 28). Hij moest dit ook bekend maken aan Israël (31:3, 7). God zelf sprak Jozua aan als intochtsleider (31:23; Jz 1:2-9)

Wat was Jozua niet?
Jozua maakte de formele aanstelling van de Israëlitische priesters en dat van hun dienstknechten, de Levieten, mee. Zij zouden zorgdragen voor het heiligdom van de tent van samenkomst (ook wel tabernakel genoemd) en de priesters zouden er de eredienst verrichten. Dat sloot Jozua uit van de eredienst aan God.

Jozua was eerder messiaans legerleider (ambt), dan dat hij een messiaanse bediening had zoals Mozes.

Toch trad Jozua, net als Mozes die ook geen priester was, op als voorganger bij de eredienst aan God (Jz 8:30). Ook benaderde hij, net als Mozes, God direct om Hem te raadplegen bij moeilijkheden en belangrijke beslissingen (7:6). Dit raadplegen was nodig, want er staat een aantal keer dat het hem aan onderscheidingsvermogen ontbrak (bijvoorbeeld Ex 32:17).

Bij Jozua’s optreden gebeuren wonderen, zoals de val de Jericho’s muren (Jz 6:20), de hagel die als stenen viel (10:11), de dag die langer (leek) te duren dan verwacht (10:12-13) en de steekvliegen die God zond (24:12). Toch deed hij zelf geen wonderen. In de Bijbel staat ook dat Jozua geen profeet was zoals Mozes (Dt 34:10). Er zijn ook geen profetieën van hem overgeleverd.

Messiaans functioneren?
Bij de officiële bevestiging van Jozua noemde Mozes hem een herder van Israël (Nm 27:17). Hij versloeg belangrijke vijanden van Israël (Jz 12:24), bracht Israël in het door God aan hun beloofde land (11:23) en vernieuwde Gods verbond met Israël (24:25). Dit zijn typisch messiaanse functionaliteiten.

Maar Jozua ontving van Mozes de Heilige Geest voor zijn functie, dus was die afgeleid (minder) dan die van Mozes die zijn aanstelling rechtstreeks van God kreeg (Ex 3-4). Alles wat hij deed was het gehoorzamen van de bevelen van Mozes. Toen hij die nauwgezet had uitgevoerd, droeg hij zijn leiderschap over aan Israël en trad terug.

Jozua was dus eerder messiaans legerleider (ambt), dan dat hij een messiaanse bediening had zoals Mozes. Verschil is wel dat Jozua zijn ambt vervulde en dus daarna met ‘pensioen’ ging. Hoewel hij tijdens zijn pensioen nog een aantal malen in zijn voormalige ambt optrad, zoals dat soms gaat. Jozua werd 110 jaar oud (Jz 24:29).

De uittocht uit Egypte was ruim 400 jaar (Gal 3:17) na de Verbondssluiting met Abram (c.1830 v.Chr.; Gn 15:13). De inname van Kanaän onder Jozua (Hnd 7:45) begon dan waarschijnlijk rond 1360 en duurde tot zijn dood zo’n 45 jaar later.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Jacobs
Column

Ik wil geen tijd meer besteden aan kwaadwillende en suggestieve vragenstellers

Wat hij ervan vindt dat er in Gaza concentratiekampen zijn gevonden. Die vraag kreeg opperrabbijn Jacobs voorgelegd door een journalist. Het leidt in zijn nieuwe onderstaande dagboek tot de conclusie dat het beter is om geen tijd te besteden aan kwaa

euthanasie
Opinie

De dood als medisch instrument? De schrijnende praktijk van euthanasie

Discussies over euthanasie zijn nog altijd in volle gang. Euthanasiecijfers blijven stijgen, inclusief als het gaat om euthanasie bij psychisch lijden, iets wat in het bijzonder controversieel is. Op maandag 16 juni verdedigde NSC een voorstel om eut

Chris Stoffer
Persbericht

Chris Stoffer gekozen tot lijsttrekker SGP

Na een voordracht door het partijbestuur op 17 juni, is Chris Stoffer afgelopen vrijdag met een ruime meerderheid van 97 procent van de stemmen gekozen tot lijsttrekker van de SGP voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het aantal van 329 afgevaardigden va

Iran
Nieuws

Zwaardere vervolging van christenen in Iran na oorlog met Israël en VS

Het recente conflict met Israël en de Verenigde Staten heeft de situatie voor christenen en andere minderheden in Iran drastisch verslechterd. De laatste weken arresteerde het regime honderden mensen. Ten minste tien personen zijn inmiddels geëxecute

India
Nieuws

Christenen in India aangevallen tijdens kerkdienst: "De Heere Jezus is onze krachtbron"

Een gewelddadige aanval op een christelijke kerkdienst in het dorp Borsi, in de Indiase deelstaat Chhattisgarh, zorgt voor angst onder christenen in de bewuste regio. Gewapende hindoe-extremisten vielen op zondag 8 juni de samenkomst van de onafhanke

Cvandaag podcast
Podcast

Cvandaag podcast: vooruitblik op pro-Palestijns PKN-protest

Aanstaande dinsdag staan tientallen predikanten, kerkelijk werkers en leden van de Protestantse Kerk (PKN) in Utrecht op de stoep van het dienstencentrum van hun kerk. Zij roepen de PKN op zich duidelijker uit te spreken tegen het Israëlische optrede

Pride-vlaggen
Nieuws

Christenen reageren fel op Pride-vlaggen in Londen: "Eeuwige straf volgt"

De jaarlijkse regenboogvlaggen op Regent Street, een van de bekendste straten in Londen, zorgen opnieuw voor onrust. Meer dan driehonderd Progress Pride-vlaggen werden geplaatst in aanloop naar de Pride-optocht op zaterdag. Burgemeester Sadiq Khan st

Ds. A. Simons
Video

Waaraan kan je merken dat je vervuld bent met de Heilige Geest? Ds. Simons antwoordt

Het Pinksterfeest ligt alweer even achter ons. Christenen herdenken tijdens dit feest de uitstorting van de Heilige Geest. De Heilige Geest, die vaak ook als de Trooster wordt omschreven, kwam als Plaatsvervanger van de Heere Jezus op aarde. Maar waa

Meerartikelen

Overstromingen Texas
Nieuws

10 meisjes en begeleider vermist na dodelijke overstroming bij christelijk zomerkamp in Texas

De situatie rond het christelijke meisjeskamp Camp Mystic blijft ernstig. Tien meisjes en één begeleider zijn nog steeds vermist nadat hevige overstromingen afgelopen vrijdag het kamp en de omliggende gebieden in de Texas Hill Country troffen. Plotse

Aanbidden in de kerk
Verdieping

Hoe reageren we op de groeiende interesse in het christelijk geloof?

Jarenlang werden we in Nederland geconfronteerd met sombere berichten over religie en kerkbezoek. Rapporten voorspelden een gestaag uitstervende kerk, maar opeens horen we overal om ons heen kleine, hoopvolle signalen van groei. In de afgelopen jaren

Christendom.nl
Nieuws

Waar gaat Romeinen 9 écht over? Bekijk dit videofragment

Wat bedoelde Paulus écht in Romeinen 9? Gaat dit hoofdstuk over de vraag of christenen hun redding kunnen verliezen of zit er iets heel anders achter zijn woorden? In deze video duiken christenen diep in de context en boodschap van Romeinen 9 en late

ZERA worship
Persbericht

Dagtickets beschikbaar voor ZERA worship festival 2025

Deze zomer organiseert ZERA worship het ZERA worship festival. Een uniek evenement van 50 uur non-stop aanbidding, van donderdag 14 tot en met zaterdag 16 augustus 2025 in Maarsbergen (Utrecht). Ervaar de kracht van aanbidding met onder andere Martin

Aden Friedman en Cara Friedman
Getuigenis

Van breuk naar verzoening: hoe een orthodox-joodse vader Jesjoea vond

De vader van Aden Friedman hield van zijn familie, van zijn tradities en van God. Hij was een trotse Jood, toegewijd aan zijn geloof en geworteld in de geschiedenis van zijn volk. Voor hem betekende het Jood-zijn alles. Dat zijn zoon Aden op een dag

Dr. Bert Loonstra
Opinie

In de CGK spelen broeders met heilig vuur

In Rijnsburg kwamen onlangs 71 van de 181 Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) bijeen om zich te bezinnen op de toekomst van het samen kerk zijn. Een belangrijke voorbeslissing was door de uitnodigende kerkenraad van Rijnsburg al genomen. Alleen k

Jeffrey Schipper
Hoofdredactioneel commentaar

Geef pro-Palestijnse PKN-dominees voordeel van de twijfel

Wie zijn die mensen? Dit vroeg ik mij af toen vorige maand 150.000 mensen naar het Malieveld trokken. Een duidelijk signaal aan het demissionaire kabinet-Schoof om actie te ondernemen ten opzichte van de vermeende oorlogsmisdaden van Israël. Deze wee

King of Kings Community Jerusalem
Positief nieuws

Messiasbelijdende Joden komen weer bijeen in Jeruzalem: "God is de Bewaarder van Israël"

Na de twaalfdaagse oorlog tussen Israël en Iran is er een wapenstilstand. De Messiasbelijdende gemeente King of Kings Community Jerusalem (KKCJ) kwam vorige week voor het eerst weer fysiek bijeen in het hart van Jeruzalem. “Het is een wonder van God

Dominee Marloes Meijer
Interview

Ds. Marloes Meijer spreekt zich uit over Israël: "Met twee uitersten kom je nergens"

“Ik wil opstaan tegen uitsluiting en geweld, maar dan zonder te vervallen in polarisatie.” Dominee Marloes Meijer zwijgt niet langer over de oorlog in Israël en Gaza. Haar LinkedIn-post leidde tot positieve en negatieve reacties. Hoe houd je het hoof

Raouf Leeraar
Video

Christenen voor Israël genoemd in VN-rapport over verdrijving Palestijnen: Raouf Leeraar reageert

Volgens VN-rapporteur Francesca Albanese zouden bijna 50 organisaties zich schuldig maken aan de verdrijving van Palestijnen. Dat schrijft zij in een nieuw rapport. In het rapport staat onder meer dat de bezetting van de Westelijke Jordaanoever blijf

Matthijn
Opinie

Het is moeilijk om 'echt' te zijn in de christelijke muziekwereld

Onze zintuigen zijn opmerkelijk. Wat ons getoond wordt en wat we willen zien, kan soms nogal verschillen. Toch zijn er onverwacht meer overeenkomsten dan je denkt. Het oog wil wat, het oor ook. En voor je het weet, zie en hoor je meer dan je van plan

Drs. Piet Guijt
Column

Christenen moeten zich wapenen tegen dubieus piramideverhaal

Sinds maart 2025 gaat er een opmerkelijke theorie rond over verborgen structuren onder de Egyptische piramide van Chefren. De hype verspreidt zich razendsnel online, maar wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt volledig. Sterker nog: betrokken onder