Moeilijke Bijbelteksten: wat was Jozua’s functie?

God 21 oktober 2021 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijke Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de vraag wat Jozua’s functie was.

God stond Mozes niet toe het beloofde Land binnen te gaan. Mozes zou, net als zijn broer Aäron, door Hem gedood worden. Iemand anders ging de Inname van het beloofde Land door de Israëlieten leiden. Dat werd Jozua. God beval Mozes namelijk om hem daartoe op te dragen (Dt 34:9). God had Jozua overigens al eerder bevestigd als rechterhand van Mozes (Nm 27:18-23).

Door de aanstelling van Jozua als gevolmachtigde voor de inname van het beloofde Land werd hij vol van de geest van de wijsheid afkomstig van Mozes. Maar al lang daarvoor was hij al vervuld van de Heilige Geest. Bij het definitieve afscheid van Mozes wordt nogmaals aan de bekrachtiging van Jozua herinnerd.

Samen met de nieuwe hogepriester zou Jozua het erfdeel toewijzen aan Israëls stammen. Mozes moest Jozua daartoe bemoedigen en instrueren.

Daardoor lijkt het alsof Jozua de opvolger van Mozes was. Maar dan zou hij moeten voldoen aan de eerdere profetie van Mozes over diens opvolger (Dt 18:15, 17-19). Uit die profetie blijkt dat de bediening van Mozes die van godsdienstig leider was. De vraag is of Jozua dat ook was of dat hij een andere functie had.

Woordstudie
Jozua is de verbastering van de Hebreeuwse naam Jehosjoea’. Dat is een woordcombinatie van de Godsnaam met de naam Hosjoea’. De naam Hosjoea’ was de oorspronkelijk naam van Jozua en die is afgeleid van de stam jasja’ - redden/bevrijd worden. Mozes had zijn naam in Jehosjoea’ veranderd (Nm 13:16). Mogelijk wijst dat op een (diepere) bekering die Jozua had ondergaan. In elk geval wijst het op een wijding aan God.

De naam Jehosjoea’ betekent: God is redding. Sommige christenen denken dat de naam dezelfde is als die van de Here Jezus. Maar Zijn Naam was in het Hebreeuws Jesjoea’ en betekent God redt. De naam Jezus staat dus voor het actieve redden van God, terwijl Jozua een passieve vaststelling is.

Begin dienst van Jozua
Jozua begon zijn dienst bij Mozes als een jonge man (Ex 33:11; Nm 11:28). Waarschijnlijk was hij toen rond de 24 jaar oud, terwijl Mozes toen 80 jaar oud was (Ex 7:7). Het is opvallend dat Jozua’s eerste vermelding in de Bijbel terloops gebeurt (17:9). Namelijk bij het gevecht van Israël tegen de Amaleqieten tijdens hun verblijf in Refidim op het Sinaï schiereiland. Dat wijst erop dat Mozes Jozua al veel eerder had aangewezen als aanvoerder van het leger van de Israëlieten. Waarschijnlijk al aan het begin van het optreden van Mozes onder de Israëlieten in Egypte.

Jozua benaderde, net als Mozes, God direct om Hem te raadplegen bij moeilijkheden en belangrijke beslissingen.

Jozua was zo’n groot vertrouweling van Mozes dat hij hem meeneemt de berg Horeb op (Ex 24:13). Het lijkt er zelfs op dat Jozua ook als wacht van de Tent van ontmoeting met God was aangesteld (33:11). Een functie die te verwachten zou zijn van de Levieten, terwijl Jozua van de stam Efraïm was (Nm 13:8). De Levieten waren toen al godsdienstige soldaten (Ex 32:27-28), maar nog niet formeel door God aangesteld. Dat gebeurde pas na het bouwen en oprichten van de tent van de samenkomst (Nm 1:50; 3:9; 8:6-22). God zei over Jozua dat hij Hem volkomen volgden (32:12).

Intochtsleider
Toen de Israëlieten waren aangekomen in de laagten van Moab aan de Jordaan rivier en daar het eindpunt van de uittocht hadden bereikt was Jozua waarschijnlijk rond de 65 jaar. Daar werd duidelijk dat hij de leider van de intocht zou worden (Dt 1:38).

Hij behoorde al tot de leidende mannen van Israël (Nm 32:28). Samen met de nieuwe hogepriester zou Jozua het erfdeel toewijzen aan Israëls stammen (34:17). Mozes moest Jozua daartoe bemoedigen en instrueren (Dt 3:21, 28). Hij moest dit ook bekend maken aan Israël (31:3, 7). God zelf sprak Jozua aan als intochtsleider (31:23; Jz 1:2-9)

Wat was Jozua niet?
Jozua maakte de formele aanstelling van de Israëlitische priesters en dat van hun dienstknechten, de Levieten, mee. Zij zouden zorgdragen voor het heiligdom van de tent van samenkomst (ook wel tabernakel genoemd) en de priesters zouden er de eredienst verrichten. Dat sloot Jozua uit van de eredienst aan God.

Jozua was eerder messiaans legerleider (ambt), dan dat hij een messiaanse bediening had zoals Mozes.

Toch trad Jozua, net als Mozes die ook geen priester was, op als voorganger bij de eredienst aan God (Jz 8:30). Ook benaderde hij, net als Mozes, God direct om Hem te raadplegen bij moeilijkheden en belangrijke beslissingen (7:6). Dit raadplegen was nodig, want er staat een aantal keer dat het hem aan onderscheidingsvermogen ontbrak (bijvoorbeeld Ex 32:17).

Bij Jozua’s optreden gebeuren wonderen, zoals de val de Jericho’s muren (Jz 6:20), de hagel die als stenen viel (10:11), de dag die langer (leek) te duren dan verwacht (10:12-13) en de steekvliegen die God zond (24:12). Toch deed hij zelf geen wonderen. In de Bijbel staat ook dat Jozua geen profeet was zoals Mozes (Dt 34:10). Er zijn ook geen profetieën van hem overgeleverd.

Messiaans functioneren?
Bij de officiële bevestiging van Jozua noemde Mozes hem een herder van Israël (Nm 27:17). Hij versloeg belangrijke vijanden van Israël (Jz 12:24), bracht Israël in het door God aan hun beloofde land (11:23) en vernieuwde Gods verbond met Israël (24:25). Dit zijn typisch messiaanse functionaliteiten.

Maar Jozua ontving van Mozes de Heilige Geest voor zijn functie, dus was die afgeleid (minder) dan die van Mozes die zijn aanstelling rechtstreeks van God kreeg (Ex 3-4). Alles wat hij deed was het gehoorzamen van de bevelen van Mozes. Toen hij die nauwgezet had uitgevoerd, droeg hij zijn leiderschap over aan Israël en trad terug.

Jozua was dus eerder messiaans legerleider (ambt), dan dat hij een messiaanse bediening had zoals Mozes. Verschil is wel dat Jozua zijn ambt vervulde en dus daarna met ‘pensioen’ ging. Hoewel hij tijdens zijn pensioen nog een aantal malen in zijn voormalige ambt optrad, zoals dat soms gaat. Jozua werd 110 jaar oud (Jz 24:29).

De uittocht uit Egypte was ruim 400 jaar (Gal 3:17) na de Verbondssluiting met Abram (c.1830 v.Chr.; Gn 15:13). De inname van Kanaän onder Jozua (Hnd 7:45) begon dan waarschijnlijk rond 1360 en duurde tot zijn dood zo’n 45 jaar later.

Praatmee

Beluister onze podcast

#360 Gerdien Lassche en ds. M. Messemaker over LHBTI en refoscholen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. M. J. Tekelenburg
Nieuws

Hervormde gemeente Woerden verwelkomt nieuwe dominee: ds. M. J. Tekelenburg

De hervormde gemeente van Woerden (Centrum-Oost) mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. J. Tekelenburg (foto) uit Monster heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Woerden wordt Tekelenburg de opvolger van de in 2023 vertrokken ds. C. J

Jan en Ton
Video

Dominee Ton Heemskerk te gast in Hour of Power

Zondag is het is Pasen! In Hour of Power spreekt Jan van den Bosch met de enthousiaste dominee Ton Heemskerk. Hij legt uit wat Pasen inhoudt en wat dat voor hem persoonlijk betekent. Jarenlang was hij zoekende: "Ik heb Zijn opstandingskracht ervaren,

Ds. W. P. Emaus
Video

Ds. Emaus vertelt waargebeurd verhaal over Luther en een brandende boerderij

In het doopformulier staat dat als we in de naam van de Vader gedoopt zijn, Hij ons met al het goede wil verzorgen en al het kwade van ons zal weren of dat ten goede wil gebruiken. De hervormde predikant ds. W. P. Emaus vertelde op basis daarvan in e

Johan Schep
Video

Johan Schep vertelt hoe Juda vrijwillig slaaf wilde worden in plaats van Benjamin

In de serie 'Jozef' van Growing Faith Nederland behandelt evangelist en Bijbelleraar Johan Schep het levensverhaal van Jozef. Zijn broers verkochten Jozef op jonge leeftijd als slaaf. Uiteindelijk zou Jozef terechtkomen in Egypte, waar hij zou dienen

Engelse kerk
Nieuws

Church of England ziet belangstelling voor kerkdiensten via social media sterk toenemen

De Church of England kijkt met hoop naar de toekomst en dat is niet zonder reden. Het aantal mensen dat via sociale media belangstelling toont voor kerkdiensten is de afgelopen tijd met maar liefst 268 procent gestegen. Dat meldt de kerk op basis van

Yair Strijker
Video

Yair Strijker vertelt over Pesach en hoe Israëli’s deze tijd beleven

Deze week viert het Joodse volk Pesach. Een feest van bevrijding, maar ook met dubbele gevoelens. Waar het feest samen gevierd wordt en zo de mensen verbindt, gebeurt dat dit jaar opnieuw tegen een achtergrond van de doorgaande oorlog. Yair Strijker

De Wereld Rond
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Ellen Wilson-De Pagter

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is deze keer Ellen Wilson-De Pagter te gast. Zij biedt hulp aan minderbedeelde Togolezen. In dit gesprek hoor je hoe Ellen haar man Adjeté leerde kennen. Ze vertelt ook hoe ze haar talenten als zendeling

Matthijn Buwalda
Video

Matthijn Buwalda raakt de kern van Goede Vrijdag met dit eerlijke lied

Goede Vrijdag. De dag die het lot van de mensheid voorgoed veranderde. Matthijn Buwalda brengt de betekenis van Gods offer dichterbij. Hij doet dit op een kwetsbare en eerlijke manier. "Kom me tegemoet, Heer, in mijn denken. En kom me tegemoet, in al

Meerartikelen

Delft
Nieuws

CBS: ontkerkelijking in Nederland zet niet door

De ontkerkelijking in Nederland zet niet verder door. Dat is althans de conclusie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in het vrijdag verschenen rapport Religie 2024. Het aantal mensen dat aangeeft bij een kerk, moskee of synagoge te hore

GlobalRize ontmoetingsdag
Video

Hoe ging het eraan toe op de ontmoetingsdag van GlobalRize? Bekijk de video

Elkaar aanvuren om overal ter wereld de hoopvolle boodschap van het evangelie te verspreiden. Dat was het doel van de jaarlijkse GlobalRize ontmoetingsdag. Een dag vol inspirerende getuigenissen, lofprijzing, gebed en ontmoeting. De aanwezigen werden

China
Nieuws

Negen Chinese christenen krijgen celstraffen en hoge boetes voor verspreiden van Bijbels

Negen Chinese christenen zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen en forse geldboetes vanwege het doorverkopen en verspreiden van Bijbels. De straffen variëren van enkele maanden tot vier jaar cel, en de boetes lopen op tot meer dan 1 miljoen yuan (on

Hans Reinders
Column

Op Goede Vrijdag werd dit danklied dé Psalm van Jezus

Psalm 22 is een Psalm van David zelf. Het is volgens de kerkvader Diodorus van Tarsus (leefde einde vierde eeuw) daarom aannemelijk dat deze psalm vooral over David zelf gaat. Diodorus meende dat alleen vers 2a, waar staat “Mijn God, mijn God, waarom

De Reuver
Preekverslag

Volgens prof. dr. De Reuver voldeed Jezus niet aan Petrus' verwachtingspatroon

Dat Petrus Jezus verloochende was geen daad van angst of lafheid, maar van ergernis. Jezus voldeed niet aan het beeld dat Petrus van Hem had. Dat stelde prof. dr. A. de Reuver in een preek over de verloochening van Petrus. Hij beschreef op indrukwekk

Ceder
Opinie

Situatie in Gaza verslechtert drastisch: hoe nu verder?

Het aanhoudende conflict tussen Israël en de terroristische organisatie Hamas snijdt dwars door harten, ook hier in Nederland. Het geweld, de angst en het intense menselijke leed roepen wereldwijd emoties op. Velen leven mee met Israëlische families

Hugo Bos
Nieuws

Civitas Christiana verliest kort geding tegen Rutgers en moet uitlatingen rectificeren

De christelijke stichting Civitas Christiana moet direct stoppen met het verspreiden van haar ‘Zwartboek Lentekriebels’. Dit heeft de rechtbank bepaald in een kort geding dat was aangespannen door kenniscentrum Rutgers. Volgens de rechter zijn bepaal

Nigeria
Nieuws

Christelijke partijen stellen Kamervragen over oplaaiend geweld Nigeria

SGP en ChristenUnie gaan schriftelijke Kamervragen stellen over het wederom oplaaiende geweld tegen christenen in Nigeria.  Dat maken beide partijen bekend via sociale media. Directe aanleiding zijn islamitische aanvallen op christelijke dorpen in he

Livia Tossici-Bolt
Nieuws

Christen krijgt hoge boete voor aanbieden van gesprek bij Engelse abortuskliniek

De Britse pro-life activiste Livia Tossici-Bolt is veroordeeld tot het betalen van een boete van meer dan 22.000 euro. Dit vanwege het vasthouden van een bord met de tekst “Hier om te praten als je wilt” in de nabijheid van een abortuskliniek in Bour

Transgenders
Nieuws

Brits Hooggerechtshof oordeelt dat transvrouwen niet onder wettelijke definitie van vrouw vallen

Het Britse Hooggerechtshof heeft uitgesproken dat de wettelijke definitie van een vrouw gebaseerd is op biologisch geslacht. Hierdoor worden transvrouwen juridisch niet als vrouwen erkend. De uitspraak is met enthousiasme ontvangen door christelijke

Paula White-Cain en Benjamin Netanyahu
Nieuws

Premier Netanyahu heeft boodschap voor christenen: "Bijbel wordt werkelijkheid in Israël"

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft zich in een interview met de Amerikaanse tv-dominee Paula White uitgesproken over het profetische belang van Israël en de unieke band tussen Israël en christenen wereldwijd. Ook besprak hij de rol van p

nigeria
Nieuws

Hoge rechtbank wijst blasfemiewetten Nigeria af: 'Schending van mensenrechten'

De hoogste rechtbank van de West-Afrikaanse statenorganisatie Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten(ECOWAS) heeft een baanbrekend oordeel geveld over blasfemiewetten in Nigeria. De rechters oordeelden dat bepalingen in de strafwet van de