Luther
Tijdens de Reformatie in de zestiende eeuw kreeg de visie op de kerk een ongekende historische actualiteit. Want in de strijd met Rome keerde Luther terug tot de geestelijke opvatting van de kerk met behoud van haar katholiciteit. Het kostte Luther zware strijd met de Roomse Kerk en haar kerkbegrip te breken. Hij vond en behield tenslotte zijn vastheid in de rechtvaardiging door het geloof alleen. Van daaruit kwam hij veel verder dan hij oorspronkelijk gedacht of bedoeld had. Luther zocht en vond zijn opvatting van de kerk tenslotte in de Heilige Schrift. Dit leidde tot een ootmoedig geloofs-verstaan van de kerk. De ganse kerk bidt immers tot aan het einde toe: “Vergeef ons onze schulden.” En Christus reinigt Zijn Kerk dagelijks van dwaling en zonde. Daarbij blijft ze een onderdanige zondares voor God tot aan de jongste dag en is alleen heilig in Christus, haar Heiland, door genade en door vergeving van zonden. Waar dit geloofsartikel weg is, daar is ook de kerk weg, want buiten dit geloofsartikel wil de Heilige Geest niet bij ons zijn, stelt Luther nadrukkelijk.