In christelijk Nederland zijn homo’s dé zondebok: "We gebruiken hen om van onze schuld af te komen"

Dagelijks leven 13 juni 2019
matthijs

"Waarom gaan we in de kerk eigenlijk zoveel strenger om met een homoseksueel echtpaar dan met een rijke bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?" Dat vraagt Matthijs Vlaardingerbroek zich af in het programma Bij Jorieke op Groot Nieuws Radio. Hij sprak in 2019 daar uitgebreid over wat hij noemt 'het zondebokmechanisme'. Volgens hem een groot probleem in kerkelijk Nederland.

Matthijs kwam er achter dat hij persoonlijk zondebokken had, maar dat dit ook speelde in de wereld, in Nederland én in christelijk Nederland. "Er is een groep christenen in kerkelijk Nederland die de zondebok is. Als christenen hebben we één gezamenlijke zondebok. Dat is niet ooit door iemand bepaald, maar het is eigenlijk zo gegroeid. Deze zondebok is eigenlijk een groep. Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom. We sturen ze eigenlijk de woestijn in, zoals in Leviticus in het Oude Testament. We leggen schuld en zonde op hen neer en zeggen: jullie zijn zo schuldig en slecht dat jullie niet meer in onze heilige gemeenschap passen. Het effect is dat wij als groep meer een eenheid zijn én onschuldig door het leven kunnen gaan. Die andere groep draagt de schuld namelijk. Wij worden er zelf beter van omdat we een andere groep christenen als heel slecht beschouwen."

Maar wie is dan de zondebok? Wat is nu eigenlijk de grootste zonde in christelijk Nederland? Matthijs: "Blijkbaar zeggen we in ons hoofd dat sommige dingen heel erg zijn in de ogen van God en andere dingen helemaal niet erg. We maken een rijtje. We zeggen bijvoorbeeld: schatten verzamelen op de aarde is niet erg, dat vindt God niet zo erg en dat begrijpt Hij. Jezus zegt dan wel dat we geen schatten moeten verzamelen hier op aarde, maar je mag gewoon een eigen huis hebben en een mooie auto, God begrijpt echt wel dat je een goede bankrekening hebt. En wanneer God zegt dat we ons geen zorgen moeten maken over de dag van morgen zeggen we: God vindt het helemaal niet erg dat je een pensioenvoorziening hebt, natuurlijk moet je aan de toekomst denken. Dat vindt God echt niet erg. Maar er is één zonde, dat vindt God zo erg, dat is echt de allerergste zonde en die mogen we absoluut niet begaan want dan horen we er niet meer bij."

"Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom."

"Wanneer Jezus het Koninkrijk van God aankondigt, vertelt hij daar direct zijn prioriteiten bij. Dat gaat over geen schatten verzamelen op de aarde, geen zorgen voor de dag van morgen hebben, goed zijn en dat niet alleen voor mensen die je liefhebt, maar juist voor de zondebokken en je vijanden en niet wellustig kijken naar een andere vrouw. Daarbij gaat hij zelfs zo ver dat je geen overspel hoeft te plegen. Als je in je hoofd al de gedachte hebt gehad over een buurvrouw of die mooie aanbiddingsleider in de kerk, heb je het al gedaan. Dan zeggen wij: God begrijpt het wel, het is allemaal niet zo erg. Dat zegt Jezus wel, maar dat zijn niet de grootste zondes. Hier moet je natuurlijk ook niet de zondebok van maken, want dan zijn we allemaal de sjaak. We hebben namelijk allemaal last van schatten verzamelen op de aarde. Het is makkelijker om iets tot een grote zonde te maken waar de meerderheid geen last van heeft. Niemand wil de zondebok zijn, dus je kunt beter in de veilige hoek zitten. Natuurlijk falen we allemaal, maar God vindt dat vast niet zo erg, want gelukkig hebben wij geen last van de zondebokzonde."

Vlaardingerbroek vervolgt: "Er is een groep christenen die niet welkom is in bepaalde kerken. En als ze wél welkom zijn, mogen ze niet meedoen aan het avondmaal. En als dat wel mag, mogen ze geen taak hebben. En als ze wel een taak mogen hebben, dan toch niet op het podium of een leidinggevende taak. Dit zijn allemaal gradaties van welkom heten en erbij mogen horen. Nu denk je waarschijnlijk dat dit christenen zijn die een koophuis hebben, maar dat is niet het geval. Christenen die het moeilijk vinden om te vergeven dan? Ook dat is niet het geval. Dan toch christenen die macht uitoefenen? Ook zeker niet het geval. Wanneer het gaat om de grootste zondebokken, komen we altijd bij seksuele zondes terecht. Wanneer je gaat scheiden, kun je tegenwoordig binnen twee maanden je positie binnen de kerk weer innemen, bij overspel ben je anderhalf jaar uit de roulatie en met een goed christelijk netwerk kun je weer als vanouds je ding doen. Maar er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst. Ik heb het over homoseksuele broeders en zusters in de Heer."

"Er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst."

"Dit is het ergste wat je momenteel in Nederland kunt doen qua zonde", vervolgt Matthijs. "Natuurlijk is dat niet overal zo. Er zijn gemeenten die na de Nashvilleverklaring zeiden: homoseksuele broeders en zusters zijn net zo welkom als heteroseksuele broeders en zusters. Maar over het algemeen wordt die groep door ons de wildernis in gestuurd. Er zijn ouders en familieleden die door de druk van het zondebokmechanisme daarin meegaan en zelfs het contact met hun kinderen verbreken. Er zijn zelfs ouders die zeggen dat ze liever een niet-gelovig kind hebben dan een homoseksueel gelovig kind."

Volgens Vlaardingerbroek is het vooral ook een heel veilige zondebok. "Een koophuis zou lastiger zijn. De vraag is: waarom vinden we in Nederland homoseksualiteit zo erg dat mensen niet aan het avondmaal deel mogen nemen, geen taak mogen hebben of geen leiders mogen zijn? We zien talloze andere zondes door de vingers en zeggen dat het niet ernstig genoeg is. Dan zegt men: God heeft er een gruwelijke hekel aan. Ik heb hier Spreuken 6 voor me. Daarin staan zeven dingen die God tot gruwel zijn, een top zeven: ogen die hooghartig kijken, een tong die liegt, handen die onschuldig bloed vergieten, een hart dat op het kwade zint, voeten die zich naar de misdaad reppen, getuigen die bedriegen en zij die stoken tussen broers. Daar zit dus geen enkele seksuele zonde tussen. Dit zijn dingen waar wij als christenen allemaal wel eens mee te maken hebben gehad. Maar we zeggen: dat vindt God niet zo erg, hiermee kun je gewoon naar het avondmaal. Nee, er is maar één zonde écht heel erg."

Matthijs nodigt iedereen uit kritisch naar zichzelf te kijken. "Is dit een zondebok in je leven? Misschien zijn homoseksuele broeders en zusters wel een zondebok. Dat betekent dat je hen gebruikt om eenheid te creëren. We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij onschuld en lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen. We zijn namelijk niet zo schuldig als zij. We hebben een onschuldigheid gecreëerd door andere mensen schuldig te maken en daarmee hen onrecht aangedaan. Daar zouden we bij stil moeten staan, vergeving voor moeten vragen. Een nieuw leven met Christus betekent dat we ook onze zondebok af moeten leggen."

"We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen."

Vlaardingerbroek laat echter wel ruimte voor verschillen. "Er zijn mensen die vanuit de Bijbel zeggen dat God een monogame homoseksuele relatie zegent. Andere christenen zeggen van niet, maar dan moet je ook consequent zijn. Dan moet je ook andere zondes benoemen en er gevolgen aan verbinden. Dan moet je dus naar de Bergrede kijken, die leggen we zo gemakkelijk naast ons neer. Dat is echter het beleid voor zijn koninkrijk. We noemen ons volgelingen van Jezus, maar we leggen aan één zonde een grens en de rest laten we vrij. Wees dan consequent. Er zit zoveel pijn bij deze mensen. Je zal toch maar de zondebok zijn en door heel veel christenen waaronder familie en ouders apart worden gezet omdat ze jou zondig vinden... Hoe voorkomen we toch dat we anderen kwetsen en tot op het bot pijn doen? Alleen als we een liefdevolle gemeenschap zijn, die onze vijanden lief hebben. Hoe kunnen we dan niet onze eigen broeders en zusters in de Heer liefhebben?"

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft? Ja, natuurlijk is er vrijheid van meningsuiting, maar je moet jezelf afvragen wat je mening doet met de ander. Als je de ander liefhebt, moet je misschien niet alles willen zeggen."

"Ik doe dit niet om te schuren", benadrukt Vlaardingerbroek. "Ik word er verdrietig van. Ik weet dat homoseksuele gelovige broeders en zusters hier zo onder lijden en dat raakt mij heel diep. We doen mensen onrecht. We gaan zo niet eerlijk om met onze eigen zondes en ons eigen falen van Jezus' woorden in de Bergrede. Tegelijkertijd gaan we heel gemakkelijk om met andere mensen en beschouwen ze als heel zondig en hangen daar ook gevolgen aan. Dat is onrecht."

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?"

Afkomen van het zondeboksysteem kan volgens Matthijs nog best lastig zijn. "Het zondeboksysteem werkt alleen als je jezelf er niet van bewust bent en als je zelf niet door hebt dat die mensen die jij als fout bestempelt helemaal niet fout zijn. Je kunt het bijvoorbeeld wel gemakkelijk aan anderen zien. Er zijn foute Mexicanen, maar niet iedere Mexicaan is fout. Als Trump roept dat iedere Mexicaan fout is, zien we allemaal dat dit niet klopt. Maar bij onszelf het zondeboksysteem herkennen is lastiger. Dat komt ook omdat we er winst uithalen. Als je ergens winst uithaalt, is het lastiger om neer te leggen. Dan raak je namelijk ook die winst kwijt. Als we toegeven dat we een gezamenlijke zondebok hebben, gaan we verlies lijden. Dan halen we een stukje eenheid en goed voelen over onszelf weg. We moeten dan namelijk onze eigen levensstijl plotseling net zo serieus nemen als die van anderen. Men begint bij homoseksualiteit bijvoorbeeld altijd over praktiseren of niet, maar we praktiseren allemaal. Kijk bijvoorbeeld naar 'maak je geen zorgen voor de dag van morgen'. Er is een verschil tussen je zorgen maken of daadwerkelijk meedoen met een pensioenplan. We zijn allemaal zondig en praktiseren allemaal. Wanneer je jouw zondebok toegeeft, moeten je je eigen zonden serieus gaan nemen en kun je niet meer onschuldig door het leven gaan."

Tot slot begint Mattijs over Jezus die volgens hem de ultieme zondebok is. "Bij de zondebok gebeurden vroeger eigenlijk twee dingen. De ene zondebok werd gedood en de andere zondebok werd de woestijn in geduwd en nam zijn zonden op zich. Jezus werd gedood én buiten de poorten van Jeruzalem worden hem de zonden opgelegd. Hij is dus de zondebok in allebei de situaties. Hij is de ultieme zondebok. Wij aanbidden als christen de ultieme zondebok, degene van wie wij het meeste houden is de zondebok. Hij heeft het hele systeem van de zondebok, het mechanisme, opgeblazen. Kijkend naar Jezus als allergrootste zondebok die onze zonden op zich heeft genomen, is het eigenlijk vreemd dat wij als volgelingen van Jezus er onze eigen zondebokken op na houden, omdat wij juist dé zondebok aanbidden. Hij is de zondebok die onze zonden heeft gedragen."

Praatmee

Beluister onze podcast

#383 Patrick & Jeffrey over de campagnes en zetels van CDA, ChristenUnie en SGP
Of beluister op:

Meerartikelen

Kees
Opinie

Abortusdiscussie raakt een open zenuw

De voorstanders van abortus maken zich enorme zorgen en zijn bang dat, net als in Amerika, ook in Nederland abortus verder ingeperkt gaat worden. Juist omdat in de afgelopen jaren er een verruiming is geweest van de abortuswetgeving is bevochten. Imm

 Rosanne Krijgsman
Nieuws

Singer-songwriter Rosanne Krijgsman brengt nieuwe single uit: 'Geef het maar over'

De christelijke singer-songwriter Rosanne Krijgsman heeft onlangs een nieuwe single uitgebracht: ‘Geef het maar over.' Het nummer ademt eerlijkheid en hoop, en vertelt over loslaten, vertrouwen en het vinden van rust te midden van verandering. De sin

Cvandaag podcast
Podcast

Cvandaag podcast: terugblik op campagnes CDA, CU en SGP

Wat betekenen de verkiezingsuitslagen voor de christelijke politiek in Nederland? In deze nieuwspodcast blikken Cvandaag-redacteuren Jeffrey Schipper en Patrick Simons terug op de campagnes van het CDA, de SGP en de ChristenUnie. Ze bespreken opvalle

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant wijst op eenstaatoplossing in conflict tussen Israël en Gaza

De zogeheten ‘tweestatenoplossing’ wordt door velen gezien als de manier om voorgoed een einde te maken aan het conflict tussen Israël en Hamas. Ds. J. Koppelaar, emerituspredikant binnen de Hersteld Hervormde Kerk (HHK), merkte in een recente preek

worship
Video

Wat betekent het woord ‘evangelisch’? Bekijk de uitlegvideo

Wat bedoelen we eigenlijk als we zeggen dat iemand of een kerk evangelisch is? In deze video wordt stap voor stap uitgelegd wat de term ‘evangelisch’ betekent. Van de oorspronkelijke betekenis ‘volgens het Evangelie’ tot de invloed van theologen, en

Licht onder de rivieren
Persbericht

Nieuw boek belicht evangelische stroming Zuid-Nederland

Onlangs is in de Baptistengemeente Brunssum-Treebeek het boek Licht onder de rivieren gepresenteerd. Onder redactie van Hans Riphagen en Jack Barentsen brengt dit werk de rijke, maar vaak vergeten geschiedenis in beeld van evangelische, baptisten- en

Robert Plomp
Column

Waarom zitten zoveel christenen naast Jona te mopperen?

In een wereld vol cynisme, woede en veroordeling raakt een tiener met zijn jasje de kern van ons probleem: “People are shit.” Hard, maar pijnlijk waar. Toch eindigt zijn moeder niet bij dat oordeel, maar bij genade: “That’s why Jesus died.” In deze i

Opperrabbijn
Column

Zondvloed bij ons thuis en een nieuw baantje als stemadviseur

Het lijkt bij opperrabbijn Jacobs thuis op dit moment de zondvloed wel, zo vertelt hij in zijn nieuwe onderstaande dagboek. Ook legt hij uit hoe het jodendom naar het huwelijk kijkt en wat daarbij de gebruiken zijn. Verder was de opperrabbijn aanwezi

Meerartikelen

CGK-synode
Nieuws

Broederlijk gesprek op komst: deputaten CGK reiken 'Rijnsburg' de hand

Deputaten vertegenwoordiging van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) willen graag in gesprek gaan met de kerkenraad van Rijnsburg, of - als dat beter past - met de commissie die namens de daar betrokken kerken het overleg voert. Dat schrijven

Sagrada Familia
Nieuws

Spaanse Sagrada Familia nu officieel de hoogste kerk ter wereld

De Sagrada Familia in Barcelona heeft de Ulmer Münster in Duitsland van de eerste plaats gestoten als het gaat om de hoogste kerktoren ter wereld. Donderdag werd het eerste deel van het torenkruis op de hoofdtoren van de beroemde, nog steeds onafgebo

Jaap Smit
Video

Zondag is voormalig Commissaris van de Koning Jaap Smit te gast in Hour of Power

Voormalig Commissaris van de Koning en dominee Jaap Smit deelt in Hour of Power inspirerende levenslessen en persoonlijke anekdotes. Hij vertelt over een bijzondere ontmoeting uit zijn tijd als godsdienstleraar. Zijn boodschap verpakt hij in een conf

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden stelt dat christelijke opvoeding ook vandaag vreugdevol kan zijn

'In wat voor tijd groeien onze kinderen op?' Het is een veelgehoorde vraag die veel christelijke ouders vandaag de dag stellen. We leven in een tijd waarin wereldwijd veel oorlogen woeden, terwijl ons land steeds seculierder wordt en daarmee bepaalde

Johan Schep
Video

Johan Schep wijst op ingrijpende gevolgen zondeval én Gods reddingsplan

In aflevering zes van de serie 'Jezus in het Oude Testament' staat Genesis 6 centraal. Evangelist Johan Schep vertelt dat onze natuur sinds de zondeval veranderd is. De harten van mensen werden met zonden vervuld en God kreeg zelfs spijt dat hij de m

Khajavi
Nieuws

Christelijke bekeerlinge vrijgelaten uit Iraanse gevangenis na twee jaar detentie

De 61-jarige Iraanse christen Mina Khajavi is op 20 oktober vrijgelaten uit de beruchte Evin-gevangenis in Teheran. Ze had daar bijna twee jaar vastgezeten vanwege haar geloof. Khajavi was veroordeeld voor het “handelen tegen de nationale veiligheid”

Rick Warren
Nieuws

Rick Warren: "Wereldwijde kerk moet veel meer op eerste christengemeenten gaan lijken"

De wereldwijde kerk moet veel meer op de eerste christengemeenten gaan lijken als ze in 2033 de 'Grote Opdracht' wil volbrengen. Dat zei de Amerikaanse voorganger Rick Warren tijdens de algemene vergadering van de World Evangelical Alliance. Met nog

Huwelijk
Nieuws

Amerikaanse kerk krijgt boete voor houden van huwelijksdiensten: "We worden gediscrimineerd"

Een kerk in de Amerikaanse staat Michigan zegt slachtoffer te zijn van discriminatie door de lokale overheid. Dat meldt The Christian Post. De gemeente Windsor Township zou de kerk hebben tegengewerkt bij het organiseren van samenkomsten en huwelijks

Indonesie
Nieuws

Honderden moslims protesteren tegen bouw kerk in Indonesië

In de Indonesische stad Palembang, op het eiland Sumatra, hebben honderden moslims op 14 oktober gedemonstreerd tegen de bouw van een nieuwe kerk van de Huria Kristen Batak Protestant (HKBP). De betogers vinden dat de geplande kerk niet past in hun o

Mirjam Cappon-Oldengarm
Nieuws

Mirjam Cappon deelt aangrijpend getuigenis in ‘De Podcast van je Leven!’

In een aflevering van De Podcast van je Leven! vertelt Mirjam Cappon-Oldengarm een aangrijpend en eerlijk verhaal over haar dochtertje, dat werd geboren met Trisomie 13 (het syndroom van Patau). In het gesprek deelt ze haar verdriet, haar geloof en h

Wake Me Up
Persbericht

Nieuwe jongerenpodcast van NBG en Move: Wake Me Up

‘Hoe je wakker wordt, zet de toon voor de rest van je dag. Start je dag positief met de spraakberichten van onze ‘wekkers’: jonge mensen die jou willen inspireren in je leven met God!’ Zo start de podcast Wake Me Up, waarnaar ruim 4.000 jongvolwassen

Belder
Opinie

Wat zou Luther zeggen als hij ziet wat er van de Reformatie is geworden?

“Ach, leefde Luther nog maar”, verzuchtte Calvijn na diens dood. Hij noemde hem “mijn hooggeëerde vader.” Deze respectvolle houding was wederzijds, ondanks het grillige karakter van de man uit Wittenberg. Als Luther zijn ogen nog eens zou opslaan en