Het avondmaal vieren: hoe doen we dat?

God 28 november 2018 Arie-Jan Mulder
Arie-Jan Mulder

In de vorige afleveringen hebben we gelezen wat Jezus zijn leerlingen heeft meegegeven over de betekenis van het avondmaal. Dat blijkt in alle opzichten een feestmaal te zijn. Over de betekenis van het avondmaal was Jezus dus heel duidelijk. Maar over de manier waarop zijn leerlingen de maaltijd van de Heer vieren heeft hij nauwelijks iets gezegd.

Dat is opvallend. We krijgen alleen te horen waar die maaltijd over gaat, met daarbij de opdracht om deze feestelijke maaltijd ‘telkens opnieuw’ te vieren. Het enige praktische in zijn opdracht is dat het met brood en wijn gedaan moet worden. Brood breken en daar wat wijn bij drinken was op zich niets bijzonders, dat gebeurde aan tafel bij iedere maaltijd. Maar hoe moet de maaltijd dan gevierd worden? Jezus laat ons daarover in het onzekere. Net als bij zoveel dingen wordt in de Bijbel niet uitgelegd hoe het praktisch gedaan zal worden. Het was blijkbaar Zijn bedoeling om niet een vast stramien te geven. Jezus vindt het echt het allerbelangrijkste dat we weten wat we doen. Hoe we dat dan doen wordt vervolgens vrijwel helemaal aan ons overgelaten. Jezus laat ons daarin vrij. We kunnen avondmaal vieren met prachtig zilveren gerei in een mooie kerkzaal of helemaal zonder iets, in een smerige cel, zoals vervolgde christenen dat soms doen.

Net als bij zoveel dingen wordt in de Bijbel niet uitgelegd hoe het praktisch gedaan zal worden. Het was blijkbaar Zijn bedoeling om niet een vast stramien te geven.

Blijkbaar mogen we het vieren zoals we willen, als de betekenis maar voorop staat. Dat is misschien maar goed ook. Het is immers een heel menselijke neiging om na verloop van tijd steeds meer te verschuiven van de inhoud van de dingen naar de vorm. Het is nu eenmaal zo dat we voor ons eigen gevoel van veiligheid of vertrouwdheid de behoefte hebben om de dingen vast te leggen en te herhalen op een manier waaraan wij gewend zijn. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar de manier waarop wij in de zondagse kerkdienst bijna allemaal een vast plekje hebben om te zitten. Dat voelt vertrouwd en dat voelt veilig. Dan weet je waar je aan toe bent.

Zo heeft ook de viering van het avondmaal in de geschiedenis zijn vorm gekregen in de verschillende kerken. En hoewel de Heer zelf helemaal niets heeft gezegd over de manieren waarop het gevierd kan worden, heeft Zijn kerk daar in de loop van de eeuwen zijn eigen gewoonten in ontwikkeld. We hebben onze vrijheid zelf ingevuld met regels, die we vervolgens ook aan anderen wilden opleggen. En zo heeft de kerk eindeloos gediscussieerd, ruzie gemaakt en zelfs oorlogen gevoerd over het avondmaal.

Het avondmaal was in de eerste gemeenten dus in het algemeen een normale zaak die geen aanleiding gaf tot praktische of theologische problemen.

Maar we laten die geschiedenis nu maar zitten en kijken weer terug naar de bron, in het boek Handelingen.
Het eerste dat opvalt als je in Handelingen naar het avondmaal zoekt, is dat er vrijwel niet over gesproken wordt. Toch had Jezus wel opgedragen om het steeds te vieren. Het was dus belangrijk. Als er over dingen die belangrijk zijn toch nauwelijks iets geschreven wordt dan is dat eigenlijk ook veelzeggend. Net zoals we nu bijvoorbeeld de berichtgeving over het verkeer volgen: als er ongelukken zijn gebeurd, of files staan, dan horen we daar iets over in het nieuws. Maar als er geen ongelukken of files zijn horen we niets. Zo kunnen we uit het feit dat er nauwelijks over het avondmaal gesproken wordt aflezen dat er weinig bijzonders mee aan de hand was. Blijkbaar riep het geen vragen of problemen op.

We zien ook alleen maar in de Korintenbrief dat er geschreven wordt over misstanden bij het avondmaal. Maar dat ging eigenlijk niet eens speciaal over het avondmaal zelf, maar over verkeerd gedrag in het algemeen, dat ook tot uiting kwam bij het avondmaal. En juist bij het avondmaal kon Paulus goed illustreren hoe scheef ze daar zaten in de praktijk van hun christenleven.

Het avondmaal was in de eerste gemeenten dus in het algemeen een normale zaak die geen aanleiding gaf tot praktische of theologische problemen. Volgende keer gaan we kijken wat we van die eerste vieringen kunnen leren.

Arie-Jan Mulder is spreker en schrijver. Zijn boek over het avondmaal is verkrijgbaar als papieren boek en als ebook. Klik hier om zijn website te bezoeken.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Britse Lagerhuis
Nieuws

Ochtendgebeden in Brits parlement worden niet afgeschaft

In het Britse Lagerhuis wordt al eeuwenlang elke werkdag begonnen met gebed. Deze gewoonte ligt echter opnieuw onder vuur. Humanists UK noemt de praktijk “oneerlijk” voor parlementsleden die geen christen zijn en pleit voor afschaffing. Toch gaf de h

Nigeria geweld
Nieuws

Nigeriaanse christenen gedood na nieuwe aanvallen Fulani-herders

In Nigeria zijn christenen opnieuw slachtoffer geworden van geweld. Fulani-herders vielen maandagavond twee dorpen aan in de staat Kaduna, waarbij twee christenen werden gedood en drie anderen gewond raakten. Dit melden lokale bewoners aan Christian

Ursula von der Leyen
Nieuws

Haat tegen christenen neemt toe: Spaanse organisatie roept EU op tot actie

De Spaanse organisatie Observatorium voor Godsdienstvrijheid (OLRC) heeft deze week een dringende oproep gedaan aan Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie. Ze vragen om de aanstelling van een speciale EU-coördinator die haatmisdri

Europese Unie
Nieuws

Hongaarse politica slaat alarm na ‘antichristelijk’ rapport

"Binnen de Europese Unie (EU) wordt goddeloosheid steeds meer zichtbaar", waarschuwt de Hongaarse regeringscommissaris Bernadett Petri. Aanleiding is een rapport van het European Parliamentary Forum for Sexual and Reproductive Rights (EPF), dat volge

Rafael en Remilyn
Getuigenis

Rafael: van gangster tot Gods dienaar

Rafael, uit Cavite op de Filipijnen was gevreesd, gewelddadig en verslaafd. Maar toen Gods Woord hun gezin bereikte via het Project Filippus van Bible League, begon er iets te veranderen. Vandaag leidt hij zijn gezin in gebed en verspreidt hij het Ev

Kenneth Moales Jr
Nieuws

Amerikaanse voorganger overleeft gewelddadige carjacking: "Een wonder dat ik nog leef"

Voorganger Kenneth Moales Jr. uit de Amerikaanse staat Connecticut overleefde eind juni een gewelddadige carjacking in Baltimore. Tijdens de carjacking werd hij door een 16-jarige jongen met een vuurwapen bedreigd. Moales, verbonden aan de Pentecosta

Ds. G. van Zanden
Video

Hervormde predikant vraagt toehoorders of hij hun internetgeschiedenis mag zien

"Mag ik jullie internetgeschiedenis eens zien? Nee, hé? Dat dacht ik wel", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee stelde deze vraag in een recente preek aan zijn luisteraars. De predikant wees hen erop dat ze een streep m

Ds. D. M. Heikoop
Boekfragment

Wees nuchter en waakzaam: Petrus’ alarm tegen de duivel

Achter alle weerstand die christenen in hun omgeving ontmoeten en achter alle kwaadsprekerij over hen, ziet Petrus één vijand bezig: de duivel (Grieks: diabolos) (vs. 8), de grote tegenstander van God en Zijn gemeente. En daarom roept hij met een tweevou

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp: "Het is essentieel om Gods Geest alle ruimte te geven"

Als je wil dat Gods Geest werkzaam wordt in je leven, moet je Hem wel de ruimte geven. Dat stelt spreker en schrijver Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Levenslicht'. Van de Kamp behandelt in deze video Handelingen 19 waar Paul

Don Ceder en Mirjam Bikker
Nieuws

ChristenUnie stelt Kamervragen over onveiligheid Joodse leerlingen op scholen

De ChristenUnie maakt zich grote zorgen over het toenemende antisemitisme binnen het Nederlandse onderwijs. Kamerleden Mirjam Bikker en Don Ceder hebben daarom schriftelijke vragen gesteld aan de minister en staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en

Billy Graham
Nieuws

Excuses voor gebruiken van Graham-preken in anti-Trump-campagne

De politieke organisatie Evangelicals for Harris, inmiddels omgedoopt tot Evangelicals for America, heeft excuses aangeboden. De groep gebruikte preekfragmenten van de in 2018 overleden evangelist Billy Graham in een campagne tegen president Donald T

Ds. W. A. Zondag
Video

Volgens ds. Zondag kun je weten of je wel of niet uitverkoren bent

'Ben ik wel of niet uitverkoren?' Het is een vraag die met name christenen uit de rechterflank van de refogezindte bezighoudt. Volgens ds. W. A. Zondag kun je echter wél weten of je wel of niet uitverkoren bent. In onderstaand preekfragment noemt de

Henk Willem Laan
Video

Henk-Willem Laan aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Henk-Willem Laan is aanstaande zondag te zien bij Hour of Power. De directeur van Stichting Het Gehandicapte Kind heeft zelf een zoon die meervoudig gehandicapt is. "Joas is mijn geliefde zoon en inspiratiebron, waardoor ik dit werk ben gaan doen. Er

Uitgezet
Nieuws

Amerika zet vader én voorganger na twintig jaar uit: "We zijn uit elkaar gerukt"

Pastor Maurilio Ambrocio is na een verblijf van meer dan twintig jaar in Amerika uitgezet naar Guatemala. De 42-jarige vader van vijf kinderen leidde jarenlang de Iglesia de Santidad Vida Nueva in Florida. In april werd hij tijdens een routinematige

LHBTI
Video

Wat zegt de Bijbel over het LHBTI-denken? Documentaire op komst

In een tijd waarin liefde vooral wordt verbonden aan gevoel, zelfexpressie en identiteit, rijst de vraag: is er nog ruimte voor een andere stem? Wat zegt de Bijbel over liefde, identiteit en waarheid - en hoe verhouden die zich tot thema’s als homose

Syrie
Nieuws

Raad van Kerken vraagt in brief aan ministers steun voor Syrische christenen

De Raad van Kerken heeft in een brief aan het demissionaire kabinet om steun gevraagd voor christelijke minderheden in Syrië. Dat meldt de organisatie zelf op haar website. Reden daarvoor is dat de positie van christenen in het land steeds benarder l

pastor
Nieuws

Baptistenpredikant en gemeentelid vermoord tijdens kerkdienst in Nigeria

Tijdens een kerkelijke bijeenkomst zijn deze week een predikant en een gemeentelid van de Bege Baptistenkerk in Yaribori (Katsina, Noordwest-Nigeria) doodgeschoten. De aanval werd vermoedelijk door islamitische extremisten uitgevoerd. Een vrouwelijke

pakistan
Nieuws

Twee christelijke jongens in Pakistan vrijgesproken van blasfemie na jarenlange rechtszaak

Twee jonge christenen uit Pakistan zijn deze week vrijgesproken van blasfemie. Ze zaten bijna twee jaar vast op basis van valse beschuldigingen. De katholieke jongens Adil Babar en Simon Nadeem waren nog maar 18 en 14 jaar oud toen ze in mei 2023 wer

Jacobs
Column

Voor het bouwen van een brug zijn twee kades nodig

Opperrabbijn Jacobs was in Friesland bij een bijeenkomst als onderdeel van zijn opdracht om bruggen te bouwen. Maar dat bouwen van bruggen gaat vaak erg moeizaam, zo zet hij uiteen in zijn nieuwe onderstaande dagboek. 'Om een verbinding te maken tuss

Jan Pieter Verweij
Opinie

Tegen de stroom in: op zoek naar profetische politiek

Het kabinet is gevallen, de eerste congressen zijn geweest en de eerste lijsttrekkers benoemd. De race is begonnen. Het regent al verkiezingsbeloften: “deze keer niet met de PVV”, “deze keer maken we “het strengste asielbeleid wel waar”, “deze keer r