Hoogleraar: "In Nederland wordt het heilig avondmaal verwaarloosd"

God 25 juni 2016
Edward van ’t Slot

Wekelijks vierde predikant Edward van ’t Slot het heilig avondmaal tijdens zijn tijd in Engeland. “Mijn band met God is erdoor geïntensiveerd, juist doordat dit sacrament je zo regelmatig heel concreet verbindt met Jezus’ kruis en opstanding,” vertelt hij. In het boek ‘Discipelschap’ pleit Edward voor herwaardering van de sacramenten, met name het avondmaal. CIP.nl sprak met de bijzonder hoogleraar.

Waarom vind je dat het aantal avondmaalsvieringen in protestants Nederland te laag is?
“In de gereformeerde traditie wordt 4 of 5 keer per jaar het heilig avondmaal gevierd. Dat is denk ik te weinig om de kracht van dit sacrament alle ruimte te geven. God heeft deze maaltijd als middel gegeven om Zijn band met Hem levendig te houden, dat mag de kerk niet veronachtzamen. Als je het iedere week viert, hoort het erbij en ga je er meer naar uitzien. Althans, dat is mijn ervaring. Ik vrees dat deze verwaarlozing van het avondmaal veroorzaakt wordt doordat we de kracht van dit sacrament vaak maar nauwelijks hebben ervaren. Stanley Hauerwas en Samuel Wells schrijven: ‘God geeft zijn volk de middelen om in zijn nabijheid te leven, dus waarom zou iemand dat over het hoofd zien, negeren of verwaarlozen? Toch is dat wat er gebeurt.”

Kun je verklaren waarom het heilig avondmaal wordt “verwaarloosd”?
“Dat is moeilijk te zeggen. We hebben nogal wat drempels opgeworpen, bijvoorbeeld door uitgebreid aandacht te besteden aan een voorbereiding op de avondmaalsviering waarbij sterk wordt benadrukt dat je ‘waardig’ moet deelnemen. In de praktijk hebben mensen daardoor het idee dat ze ‘zich een oordeel eten en drinken’ en onvoldoende aan de voorbereiding toekomen. In Engeland is zo’n drempel er veel minder omdat het wekelijks wordt gevierd. Ook buiten de setting van de kerkdienst wil men in kerkelijke groepen nog wel eens overgaan tot het vieren van het heilig avondmaal. Dat klinkt losjes, maar dat is het niet! De onderlinge band en relatie met God wordt erdoor geïntensiveerd.”

"Ik vrees dat de verwaarlozing van het avondmaal veroorzaakt wordt doordat we de kracht van dit sacrament vaak maar nauwelijks hebben ervaren"

Je bent 19 jaar geleden in Engeland geweest en heb daar wekelijks het heilig avondmaal gevierd. Hoe ging dat eraan toe?
“De eerste keer dacht ik: ‘wat krijgen we nou?’ Tijdens een dienst gingen we ineens over tot de avondmaalsviering. Gelovigen liepen naar voren om te knielen en vervolgens brood en wijn te ontvangen. Door dat op die manier te doen geef je volgens mij duidelijker vorm aan wat het geloof voor je betekent. Bovendien maak je als kerkganger dan ook echt oogcontact met de voorganger en anderen die bij het heilig avondmaal betrokken zijn. Zo herinner ik mij dat iemand die met de wijn langskwam mijn naam noemde en uitsprak dat Jezus ook voor mij is gestorven. Heel waardevol!”

Edward voegt toe dat dit sacrament in de kerk die hij bezocht wekelijks werd gevierd. “En soms ook twee of drie keer per week. Zo zijn er in bijvoorbeeld de Church of England gelegenheden om bijeen te komen met een avondmaalsviering, en de belofte bevestigd te krijgen dat Christus’ lichaam is verbroken en zijn bloed is vergoten voor jou. Velen zullen beamen: het werkt.”

Trad er door het wekelijks vieren van het avondmaal niet een bepaalde gewenning op?
“Nee, dat heb ik zo niet ervaren. Mijn band met God is erdoor geïntensiveerd, juist doordat dit sacrament je zo regelmatig heel concreet verbindt met Jezus’ kruis en opstanding. Ik werd er zeker niet door afgestompt.”

"Mijn band met God is erdoor geïntensiveerd, juist doordat dit sacrament je zo regelmatig heel concreet verbindt met Jezus’ kruis en opstanding"

Johannes Calvijn had hetzelfde verlangen als jou: iedere zondag het heilig avondmaal vieren. Waarom wilde hij dat?
“Volgens hem maakt het Nieuwe Testament duidelijk dat het heilig avondmaal en samenkomsten hand in hand gaan, ook in de vroege kerk. Dit sacrament en de kerkdiensten horen volgens hem bij elkaar. Ook maakte Calvijn duidelijk dat juist het heilig avondmaal ons sterk bepaalt bij het lijden en sterven van Christus. Dit versterkt het geloofsleven van mensen.”

Welke ervaring heb je in Nederland met het vaker of anders avondmaal vieren?
“In de gemeente waar ik tot voor kort gemeentepredikant was, hebben we een aantal vieringen per jaar georganiseerd met een andere opzet. Twee keer per jaar konden gemeenteleden naar voren komen om van de voorganger en diakenen brood en wijn te ontvangen. Die vorm roept een andere beleving op. Volgens mij is het helemaal geen gekke gedachte om met avondmaal diensten te experimenteren. Ik kan me ook voorstellen dat je met elkaar in een kring gaat staan om de gemeenschap met elkaar meer te ervaren. Volgens mij is dat in avonddiensten zeker mogelijk, omdat er dan vaak minder mensen aanwezig zijn. Het is goed wanneer kerken er hun eigen creativiteit op los laten. Kijk ook eens hoe het er in andere denominaties aan toegaat.”

Edward van ’t Slot is bijzonder hoogleraar Systematische theologie en 21e-eeuwse ecclesiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Het boek ‘Discipelschap’ bevat een theologische peiling: laat discipelschap zich trainen? Wat heeft de kerk daarvoor nodig? Klik hier om het boek te bekijken of te bestellen.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

John MacArthur
Nieuws

Predikant en Bijbelleraar John MacArthur op 86-jarige leeftijd overleden

De bekende Amerikaanse predikant en Bijbelleraar John MacArthur is gisteren op 86-jarige leeftijd overleden. Zijn kerk, Grace Community Church in Los Angeles, maakte zijn overlijden bekend. Een week geleden werd MacArthur vanwege een longontsteking o

Ds. P. den Ouden
Video

HHK-predikant trekt vergelijking met Donald Trump: "Ook wij willen groot zijn"

"Trump zegt: 'Make America great again', maar ten diepste wil hij vooral zichzelf groot maken. We zijn wat dat betreft allemaal een beetje Donald Trump. We willen allemaal groot worden", aldus ds. P. den Ouden. In een recente preek waarschuwde de HHK

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit wat het betekent om te leven met de Heilige Geest

Wat betekent het om te leven met de Heilige Geest – niet alleen in ons, maar ook op ons? In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' werpt spreker Wilkin van de Kamp een inspirerend licht op dit onderscheid. In deze video maakt hij d

Henk-Willem Laan
Interview

Henk-Willem Laan ontving een gehandicapte zoon: "God is te vertrouwen"

"Bel 112", zei de verloskundige tegen Henk-Willem Laan toen zijn zoon Joas net geboren was. Terwijl zij Joas reanimeerde belde Henk-Willem de ambulance. De directeur van stichting Het Gehandicapte Kind vertelde afgelopen zondag bij Hour of Power over

katholieke priester
Nieuws

Amerikaanse bisdommen springen in de bres voor ongedocumenteerde migranten

Twee katholieke bisdommen in de Verenigde Staten hebben ongedocumenteerde migranten vrijstelling gegeven van hun zondagse kerkplicht, uit angst voor immigratierazzia's. De maatregel komt te midden van een toegenomen immigratiehandhaving onder het bel

Kandidaat H. J. Ymker
Nieuws

CGK Soest verwelkomt nieuwe dominee: kandidaat H. J. Ymker

De CGK te Soest beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Kandidaat H. J. Ymker uit Meppen heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Soest volgt Ymker ds. J. L. de Jong op die in 2023 vertrok. De kandidaat gaat in het Utrechtse dor

Soedan
Nieuws

Drie Soedanese kerken gebombardeerd: 5 doden

In het noorden van Soedan zijn begin juni drie kerken getroffen door luchtaanvallen van de Rapid Support Forces (RSF). De bombardementen, tussen 9 en 11 juni in El Fasher, kostten minstens vijf mensen het leven, onder wie priester Luka Jumu. Tientall

Upgrade Festival 2025
Persbericht

Upgrade Festival keert terug: Groeien, aanbidden en verbinden in Kapelle

Op 5, 6 en 7 september 2025 is het weer zover: Upgrade Festival 2025 gaat van start! Na het succes van de vorige edities keert het festival voor de derde keer terug, wederom op de prachtige locatie in Kapelle, Zeeland. Het driedaagse festival present

Meerartikelen

azc
Nieuws

Kamervragen SGP na flinke toename discriminatie Syrische christenen in azc's

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk stelt Kamervragen over de situatie van Syrische christenen in asielzoekerscentra in Nederland. Stichting Gave stelde eerder deze week dat discriminatie van Syrische christenen in Nederlandse azc’s flink is toegenomen. S

Afina
Nieuws

Nigeria: Boko Haram ontvoert katholieke priester tijdens hulpactie voor vervolgde christenen

De Nigeriaanse katholieke priester Daniel Alphonsus Afina (41) is op 1 juni ontvoerd door de islamitische terreurgroep Boko Haram. De ontvoering vond plaats tijdens een gewelddadige aanval op een konvooi nabij Maiduguri, in het noordoosten van Nigeri

China
Nieuws

China intensiveert christenvervolging: 'Gezichtsherkenning in kerken, predikanten opgepakt'

De Chinese overheid voert opnieuw de druk op christenen op. In een poging de groei van het christelijk geloof te stoppen, grijpt het regime van president Xi Jinping naar vergaande maatregelen. Onder meer gezichtsherkenningscamera’s in kerken, arresta

Kees van Helden
Opinie

Hoe het ongemakkelijker is een ongeboren haan te doden dan een ongeboren kind

Wanneer er in een podcast gesproken wordt over het doden van een ongeboren haantje, merkt Kees van Helden dat er een bepaald ongemak heerst. Maar datzelfde ongemak is nergens te bekennen wanneer het over abortus gaat, zo merkt hij op. In onderstaande

Farshid Seyed Mehdi
Podcast

Farshid Seyed Mehdi: “Wat ik in de Bijbel las, was een enorme schok”

Farshid Seyed Mehdi ontdekte dat fundamentele Bijbelse waarheden in de islamitische leer zijn verdraaid. “Er zijn veel waarheden in de Koran” zegt hij, “maar ze zijn dan ook grotendeels overgenomen uit de Thora. Tegelijkertijd zijn er ernstige onjuis

Fred de Vries
Opinie

Twee rel-evangelisten vallen refogezindte aan: terecht?

Er is op het topje van de Bijbelbelt een rel gaande op straat. Evangelisten richtten hun pijlen eerst op de Gereformeerde Gemeente van Werkendam. Kennelijk is dat bolwerk nogal gesloten en slaan de pijlen erop stuk. Dus dan maar een andere kerk als d

gevangenen
Getuigenis

Honderden gevangenen geven leven aan Jezus in Amerikaanse gevangenis

In de Amerikaanse staat Oklahoma werkt God op bijzondere wijze tijdens een grootschalige gevangenis-outreach van Victory Christian Center uit Tulsa. Meer dan zevenhonderd gedetineerden kwamen samen voor aanbidding, gebed en onderwijs over het evangel

Mirjam Cappon
Interview

Mirjams dochter werd geboren met genetische aandoening: "Abortus was voor ons geen optie"

Toen Mirjam Cappon op haar veertigste zwanger raakte, was de vreugde groot. Maar al snel bleek er medisch iets aan de hand met haar kindje. Artsen noemden haar dochter "niet levensvatbaar", maar Rachel werd geboren én leefde. Haar korte leven liet di

Ds. P. D. Teeuw
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormde gemeente Arnemuiden: ds. P. D. Teeuw

De hervormde gemeente Arnemuiden verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. P. D. Teeuw uit Sliedrecht heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In het Zeeuwse stadje volgt hij ds. M. Klaassen op die in 2022 vertrok en sinds juni 2024 ver

Regenboogvlag
Nieuws

Duitsers verdeeld over regenboogvlag op kerken: slechts 2 op de 10 zijn voor

Slechts twintig procent van de Duitsers vindt het gepast om de regenboogvlag te hijsen. Deze vlag is een symbool van de LHBTI-beweging en wordt op sommige overheidsgebouwen en kerken geplaatst. Een opiniepeiling van Insa-Consulere, uitgevoerd in opdr

Politieagent Amerikaanse immigratiedienst
Nieuws

Christelijke asielzoekers opgepakt tijdens bezoek aan Amerikaans immigratiekantoor

Pastor Ara Torosian van de Cornerstone Church in West-Los Angeles is diep geschokt na de arrestatie van een Iraans christelijk gezin uit zijn gemeente. De ouders en hun 3-jarig kind werden vorige maand opgepakt tijdens een afspraak bij een immigratie

Benjamin Netanyahu
Nieuws

Onderzoek: Ben-Gurion verwees vaker naar Bijbel dan Netanyahu

Uit een nieuwe studie blijkt dat David Ben-Gurion, Israëls eerste premier, in zijn toespraken tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog (1948–1949) vaak verwees naar de Bijbel en Joodse geschiedenis. De huidige premier Benjamin Netanyahu (foto) doet dat mi