De voorgestelde wet, die toezichthoudende bevoegdheden op niet-regulier onderwijs mogelijk maakt, ligt al langer onder vuur. Critici vrezen dat ook kerkelijke activiteiten als zondagsschool, catechisatie en jeugdclubs onder overheidscontrole komen te staan. “We willen geen zondagsschoolpolitie”, klonk het herhaaldelijk vanuit christelijke hoek.

Breed verzet en historische petitie
Begin dit jaar boden verschillende religieuze en maatschappelijke organisaties een petitie aan met 100.000 handtekeningen. Meer dan de helft was afkomstig uit christelijke kring. Tien christelijke jongerenorganisaties uit protestantse kerken werkten hiervoor samen. “Waar de kerk is, is informeel onderwijs”, stelde Bert Kalkman namens het Interkerkelijk Kenniscentrum. “Het vormt jonge mensen en leert hen hoe ze hun geloof uitleven in de samenleving. Dat doen kerken al eeuwen.”

Volgens de initiatiefnemers maakt het wetsvoorstel dit eeuwenoude onderwijs onterecht verdacht en ondermijnt het de vrijheid van godsdienst. “We doen een beroep op historisch besef: laat niet gebeuren dat Nederland toezicht instelt op geweten en geloof.”

Inspectie: onuitvoerbaar en ineffectief
Niet alleen uit religieuze hoek klonk kritiek. Ook de Onderwijsinspectie zelf kraakte onlangs het wetsvoorstel. De inspectie noemt het niet uitvoerbaar, niet effectief en rechtstatelijk kwetsbaar. Het toezicht dat de wet beoogt, zou niet passen binnen haar reguliere taak. Bovendien zouden er grondwettelijke bezwaren zijn vanwege de vrijheid van godsdienst en de scheiding van kerk en staat.

Aanleiding voor het voorstel waren signalen over radicalisering op sommige Koranscholen en invloed van de Chinese Communistische Partij op weekendscholen. Onderwijsminister Wiersma breidde het voorstel echter uit tot álle vormen van informeel onderwijs voor kinderen tussen vier en zeventien jaar – inclusief kerkelijk jeugdwerk en scouting. Dat leidde tot de inmiddels beruchte term ‘zondagsschoolpolitie’.