Dominee Ton Heemskerk vond zijn vrijheid in Pasen: “Ik was bang voor de dood”

Als kind werd hij badend in het zweet wakker van angst. De boodschap van de kerk – over hel en verdoemenis – maakte hem niet vrij, maar benauwd. Ton Heemskerk, tegenwoordig dominee in Katwijk, is open over zijn verleden en zijn zoektocht naar vrede. “Ik was klaar met de kerk, klaar met al die regeltjes en angstverhalen. Maar de dood liet me niet los.”
Van religie naar relatie
Als tiener probeerde Ton zijn angsten te verdoven met alcohol en drugs. “Ik wilde dat gevoel van paniek gewoon niet meer voelen. Ik blowde veel en kwam op een gegeven moment op een promillage van 5,39 in mijn bloed. Bij zes kun je hartfalen krijgen. Ik had letterlijk dood kunnen zijn.”
Hij groeide op in een protestants gezin, maar vond geen rust in het geloof dat hem werd aangeleerd. “In de kerk werd weinig gelachen, alles voelde zwaar en serieus. Er werd veel gesproken over de hel. Daar werd ik als kind echt bang van. Ik ontwikkelde angststoornissen, durfde de straat niet meer op, kreeg hyperventilatie, kon niet eens meer over de snelweg rijden.”
Ton noemt het zelf een leven dat ‘gewurgd’ werd door angst. Hij laat een foto zien van een wurgslang. “Dat beeld stond voor hoe ik me voelde: gewurgd door leugens, verslaving, angst. Wat vrijheid leek, bleek verstikkend.” De ommekeer kwam niet door een wonderlijke openbaring, maar via zijn vriendin Rianne – inmiddels zijn vrouw. “Zij nam me mee naar een jeugddienst. Niet omdat ik daar zin in had, maar omdat ik haar leuk vond.”
Daar werd een boek gepreekt: De hemel is zo echt. “Voor het eerst hoorde ik iemand spreken over een persoonlijke relatie met Jezus. Dat bleef in mijn hoofd hangen: zou dat mogelijk zijn? Zou dat ook voor mij kunnen gelden?”
Een paar dagen later, alleen in zijn werkbus tijdens een stormachtige dag, bad Ton het gebed uit het boek. “Ik voelde letterlijk iets over me heen komen, alsof er een douche van liefde over me heen spoelde. Ik heb zitten janken als een klein kind. Alles gleed van me af. Ik wist: dit is Jezus.”
Geloof als ervaring
Ton begon een zoektocht naar wat geloven echt betekent. Hij studeerde theologie, ook uit twijfel. “Ik dacht vaak: God bestaat helemaal niet. Maar gaandeweg ontdekte ik: zelfs de grootste atheïsten erkennen dat Jezus heeft bestaan. Alleen de opstanding, dat blijft een geloofskwestie.”
Wat hem raakte, was dat geloven in de Bijbel niet puur iets verstandelijks is. “In het Grieks gaat het om een kennen dat je kunt ervaren, dat je kunt voelen, zelfs proeven. Zoals verliefd worden. Dat kun je ook niet uitleggen. Ik kan ook niet uitleggen waarom ik met mijn vrouw ben getrouwd. Er is iets gebeurd. Zo is het ook met Jezus.”
De kracht van Pasen
Pasen is voor Ton het feest bij uitstek van bevrijding. “Voor veel mensen is Pasen een paar vrije dagen of chocolade-eieren. Maar voor mij staat het symbool voor iets groots: dat de steen wordt weggerold. God zegt: Ik ken jou, Ik heb jou gemaakt, Ik wil deel zijn van jouw reis.”
Hij vervolgt: “Pasen betekent voor mij dat Jezus de oplossing heeft gegeven voor alles wat we meemaken – de pijn, het lijden, onze fouten, de angst. En dat Hij zegt: als je Mij gelooft, mag je leven. Eeuwig leven. Dat is toch fantastisch nieuws? Join the club, zou ik zeggen.”
Hij leest graag het Paasverhaal uit Mattheüs 28. “Jezus staat op uit de dood, en wat doet Hij? Hij gaat niet naar de synagoge, maar naar Galilea. Dat staat voor mij symbool voor de randgroep, de twijfelaars. En misschien voel jij je ook wel zo. Jezus komt juist naar jou toe.”
Vervolgde christenen en ware moed
Wat hem diep raakt, zijn de miljoenen christenen wereldwijd die vervolgd worden om hun geloof. “Er zijn meer dan 350 miljoen christenen die niet in vrijheid kunnen zeggen: de Heer is waarlijk opgestaan. Die dat in stilte moeten belijden, in gevangenissen zitten. Dat zijn voor mij de ware helden.”
Hij laat een filmpje zien van dertien christenen die om hun geloof werden vermoord. “Dan kun je niet anders dan concluderen: die mensen hebben een schat ontdekt. En wie die schat eenmaal heeft gezien, wil nooit meer zonder. Ze geven liever hun leven dan Jezus los te laten.”
Licht leven met Jezus
Ton schreef er een boek over: Lichter leven met Jezus. De kern: leven vanuit liefde, niet vanuit angst of regels. “Iedereen is bedoeld om in relatie met God te leven. En dat betekent dat je niet hoeft te presteren, maar mag wandelen met Hem, in ontspanning.
Voor hem was dat een proces. “Ik heb moeten loskomen van denkpatronen, van het idee dat ik nooit genoeg was. Maar ik heb een God leren kennen die zoveel groter en liefdevoller is dan ik ooit had geleerd. Dat verandert alles.”
Hij is nu dominee in Katwijk, betrokken bij het Leger des Heils en geniet van het leven. “Ik houd van mijn gezin, lekker eten, een goed glas wijn, sporten. En ik wil iets nalaten aan mijn kinderen: niet succes, maar liefde. Vanuit rust. Vanuit licht leven.” En telkens weer keert hij terug naar Pasen: “Jezus leeft. Hij is opgestaan. En Hij komt naar jou toe – ook als jij denkt dat je er niet bij hoort. Hij zegt: jij bent van Mij. Dat is het mooiste wat je kunt horen.”
Bekijk hieronder het interview met Ton terug in Hour of Power:
Praatmee