De woestijn: een gebied waar het volk leerde dat God voor hen zorgt

Verdieping 11 juli 2024 4 minuten Dr. Hetty Lalleman
woestijn

Op 17 juni was het ‘Werelddag tegen woestijnvorming en droogte’. We worden erbij bepaald wat de klimaatverandering teweegbrengt in de groei van dorre, droge gebieden die voor mens en dier aan voeding (te) weinig opleveren.

Wat zegt de Bijbel eigenlijk over de woestijn? Het gaat in de Bijbel soms om een geografische aanduiding, zoals in ‘van de woestijn tot aan...’ (Deuteronomium 11:24), maar vaak om een verwijzing naar de geschiedenis van Israël of naar een geestelijke betekenis. In de woestijn zijn heel belangrijke dingen gebeurd. Ik noem er een paar.

Gevaar en uitredding
In Deuteronomium 8:15-16 lees je over wat God voor zijn volk Israël heeft gedaan in de woestijn, nadat Hij hen had bevrijd uit de slavernij van Egypte:

die u veilig door die grote, verschrikkelijke woestijn leidde, dat dorre land waar geen water te vinden is en waar giftige slangen en schorpioenen huizen; die voor u water liet ontspringen uit de steenharde rots; die u in de woestijn manna te eten gaf, voedsel dat uw voorouders nog nooit hadden gezien – en dat alles om u te laten buigen voor zijn macht en u op de proef te stellen, zodat Hij u later zou kunnen zegenen? - Deuteronomium 8:15-16

Niemand kiest ervoor om daar doorheen te trekken. En toch, het blijkt ook de plaats te zijn waar God zijn nabijheid laat ervaren.

De woestijn – een dor en droog land vol gevaren. En Mozes, die al die mensen moest leiden door zo’n onherbergzaam, gevaarlijk gebied. Niemand kiest ervoor om daar doorheen te trekken.

En toch, het blijkt ook de plaats te zijn waar God zijn nabijheid laat ervaren. In het boek Deuteronomium, dat eigenlijk één lange preek van Mozes is als het volk op het punt staat het beloofde land binnen te trekken, benadrukt hij:

Want de HEER, jullie God, heeft jullie gezegend in alles wat je ondernomen hebt. Hij is heel die tocht door de grote woestijn met jullie meegegaan. De HEER, jullie God, stond jullie terzijde, veertig jaar lang, en het heeft je aan niets ontbroken.”’
Deuteronomium 2:7

Liefde in de woestijn
De profeet Jeremia kijkt zelfs op deze woestijntijd terug als een positieve ervaring, de ‘bruidstijd’ als het ware, van het volk Israël. Toen werden ze tenminste nog niet afgeleid door het materialisme en de afgoderij in het land Kanaän, waar ze terechtkwamen. Er klinkt heimwee door als God zegt:

‘Ga naar Jeruzalem, roep haar toe:
Dit zegt de HEER:
Ik weet nog hoe je Me liefhad in je jeugd,
van Me hield als mijn bruid,
hoe je Me volgde door de woestijn,
dat land waar niet wordt gezaaid.
Jeremia 2:2

De coronatijd was net zo ‘dubbel’ als wat ik hierboven schreef over de woestijn: enerzijds ontbering, maar anderzijds een kans om het vertrouwen op God te versterken.

De woestijn – een gevaarlijk gebied, maar ook het gebied waar het volk leerde dat God voor hen zorgde. Hij voorzag hen van eten en drinken op momenten waarop ze wanhoopten. Voor Israël was de woestijntijd dan ook de tijd waarin ze in alles van God afhankelijk waren. Dat was zo’n belangrijke ervaring dat ze zelfs de opdracht kregen om deze tijd elk jaar te herbeleven door een paar dagen in loofhutten te gaan wonen; het Loofhuttenfeest.

Corona
Ineens moet ik terugdenken aan de coronatijd. Dat was zo’n ‘woestijntijd’ waarin we allerlei dingen misten uit het ‘normale’ leven en waarin we op onszelf waren teruggeworpen. We werden niet afgeleid door winkelen, reizen, uit eten gaan, afspraken met vrienden... Het was zomaar ineens een ‘lege’ tijd, een soort ‘woestijntijd’. We werden beperkt in wat we normaal deden, maar er zat voor velen (mensen die niet ernstig ziek werden of hun werk ineens moesten combineren met de taak van juf of meester) ook een element van rust in.

In die tijd plaatsten mensen gedichten online over de natuur en over hoe ze ineens stopten als ze vogels hoorden zingen. Het verkeer was rustig en alles stond zo’n beetje stil. Mensen ontdekten dat ze zich niet elke dag hoefden te haasten om naar hun werk te gaan. Werken bleken velen ook thuis te kunnen doen, achter de computer.

De coronatijd was net zo ‘dubbel’ als wat ik hierboven schreef over de woestijn: enerzijds ontbering, maar anderzijds een kans om het vertrouwen op God te versterken en meer kwaliteit aan je leven toe te voegen.

Zo’n tijd van ‘afzien van’ kan heel vruchtbaar zijn. Voor je eigen geestelijke leven, maar zeker ook voor de wereld.

Woestijnvaders en -moeders
Ik moet ook denken aan de zogeheten ‘woestijnvaders’ en ‘woestijnmoeders’ in de periode van de Vroege Kerk (ongeveer de vierde tot de zevende eeuw). Zij waren christenen in Egypte die bewust afgezonderd gingen wonen in de woestijn. Ze lieten zich niet afleiden door dingen in de gewone wereld, maar concentreerden zich op hun geestelijke leven. Andere mensen kwamen naar hen toe om raad en begeleiding in hun leven met God. Van hen zijn ook teksten bewaard gebleven.

De woestijn – zo’n tijd waarin je met minder toe kunt dan je ooit gedacht had. De meeste mensen gaan niet vrijwillig de ‘woestijn’ in, een periode van beperking en gevaar. Maar zo’n tijd van ‘afzien van’ kan heel vruchtbaar zijn. Voor je eigen geestelijke leven, maar zeker ook voor de wereld die in een klimaatcrisis verkeert.

Dr. Hetty Lalleman is theoloog, schrijver en buurtpastor in een dorp in Surrey, Engeland. Bovenstaand artikel verscheen op debijbel.nl van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. 

Praatmee

Beluister onze podcast

#373 Jeffrey & Petra van de Weetering over Israël, de kerk en geloven vanuit de schuilkelder
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Den Hertog
Nieuws

Ds. Ruben den Hertog (40) overleden na kort ziekbed

Ds. R. den Hertog (40) is op 29 augustus na een kort ziekbed overleden. Hij was sinds juli 2024 predikant van de Protestantse Gemeente te Naaldwijk. Den Hertog laat een vrouw en vier kinderen achter. De predikant diende de Protestantse Gemeente te Wi

nigeria
Nieuws

Zeker zeven christenen omgekomen bij nieuwe aanvallen in Nigeriaanse deelstaat Benue

In de Nigeriaanse deelstaat Benue zijn opnieuw christenen omgebracht bij aanvallen van gewapende Fulani-herders. Lokale bronnen melden dat bij de aanvallen zeker zeven christenen om het leven zijn gekomen. De regio Guma, waar de slachtoffers vielen,

pakistan
Nieuws

Christelijk meisje (13) in Pakistan gedwongen bekeerd en uitgehuwelijkt

In Pakistan is opnieuw een christelijk meisje het slachtoffer geworden van ontvoering en een gedwongen bekering. De 13-jarige Maria uit Lahore werd meegenomen door een man uit de buurt, die haar vervolgens uithuwelijkte na een islamitische ceremonie.

Online Bijbel
Nieuws

Voor het eerst meer digitale Bijbels dan gedrukte exemplaren verspreid

Voor het eerst in de geschiedenis zijn er wereldwijd meer digitale Bijbels verspreid dan gedrukte. Dat meldt de United Bible Societies Fellowship (UBS) in haar recent verschenen rapport over 2024. Volgens het rapport daalde het aantal gedrukte Bijbel

Oscar Lohuis
Video

Ds. Oscar Lohuis over weglopen Douwe Bob bij Joods voetbaltoernooi

De bekende zanger Douwe Bob haalde in juni de krantenkoppen. Niet vanwege een nieuwe single, maar vanwege een geannuleerd optreden. De zanger zou zingen tijdens het Jom Ha voetbaltoernooi in Amsterdam-Zuid, maar zette op het podium een streep door zi

Istanbul
Nieuws

Alarmerend rapport: haat en discriminatie tegen christenen in Turkije groeit

De situatie van christenen in Turkije verslechtert. Dat blijkt uit het nieuwste mensenrechtenrapport van de Turkse Vereniging van Protestantse Kerken. Volgens het rapport was er in 2024 een toename van zowel geschreven als gesproken haatspraak gerich

Mallorca
Nieuws

Honderden jongeren evangeliseerden twee weken lang in uitgaansgebied Mallorca

Mallorca is een geliefde vakantiebestemming onder jongeren. Toch gebeurde er deze zomer iets heel bijzonders. Twee weken lang evangeliseerden honderden christelijke jongeren op de stranden en rond de uitgaansgebieden van het eiland. Zij baden met fee

Jigdaljahu
Video

Christelijk Koor Jigdaljahu zingt het prachtige 'In My Father's Kingdom'

This bread is My Body, broken for you. This cup is My blood of the cov’nant, poured out for you. Deze woorden van diepe betekenis zijn afkomstig uit het prachtige lied 'In My Father's Kingdom'. Het lied - waarin gezongen wordt over Jezus' volkomen of

Meerartikelen

Erik
Opinie

Gaza red je niet, je buren wel

Christenen in Nederland maken zich druk. Heel druk. Over Gaza, over Israël, over de geopolitiek van het Midden-Oosten. Social media staan vol met gebeden en statements alsof de redding van een eeuwenoud conflict in een woestijn afhangt van onze likes

Ron van der Spoel
Video

Een gebed om opwekking: Ron van der Spoel bespreekt Psalm 85

In deze overdenking van de IZB neemt Ron van der Spoel ons mee in Psalm 85, een psalm die spreekt over het verlangen naar opwekking. Na een moeilijke periode tussen Israël en God klinkt de smeekbede: “Breng ons weer tot leven, dan zullen we ons in U

dr. Leo Cheng
Video

Het bijzondere verhaal van een Mercy Ships-chirurg: bekijk de video

Voor MKA-chirurg dr. Leo Cheng is zijn werk aan boord van de Africa Mercy en de Global Mercy meer dan opereren alleen. Hij noemt het “liefde in actie” en ervaart dat hij zelf net zo wordt verrijkt als de mensen die hij helpt. In deze video deelt hij

Lineke
Opinie

Mogelijk verbod conversietherapie: We hebben als christenen vaak en veel schade aangericht

Na jarenlang gesteggel lijkt het erop dat het wetsvoorstel Strafbaarstelling Conversiehandelingen (in de volksmond bekend als: Wet Verbod op Conversietherapie) ein-de-lijk door de Tweede Kamer zal kunnen worden aangenomen. Over dat jarenlange proces

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp wijst op verschil tussen gave en vrucht van geloof

In zijn overdenking staat Wilkin van de Kamp stil bij geloof als vrucht van de Geest. Aan de hand van Galaten 5 en Psalm 62 legt hij uit hoe de Heilige Geest ons helpt steeds dieper op God te vertrouwen. Waar geloof als gave direct ontvangen wordt, g

prof. dr. Willem Ouweneel
Podcast

Terugluisteren: Willem Ouweneel over Gods blijvende plan met Israël

In deze podcastaflevering neemt prof. dr. Willem Ouweneel je mee langs oorsprong, plaats, betekenis, karakter, doel én toekomst van het volk Israël, zoals die in zowel het Oude als het Nieuwe Testament naar voren komen. Hij gaat in het boek in op eeu

Dr. G. A. van den Brink
Boekfragment

Christenen mogen het gesprek over de dood niet vermijden

Vertel dat de dood onverwachts komt en dat dit moet stempelen hoe wij in het leven staan. God kent onze tijd, Hij heeft deze gedetermineerd en niets of niemand verandert dat. Sommige mensen overleven ernstig hersenletsel, aldus Luther, anderen sterven a

Laos
Nieuws

Laos: bekeerling moet dorp ontvluchten na arrestatie en intimidatie door politie

“In dit dorp staan we geen christenen toe.” De 38-jarige Vanxay* kreeg het begin juli te horen van de lokale politie. Samen met het dorpshoofd, dorpsgenoten en enkele familieleden stonden ze in een kring om de pasbekeerde christen. De cultuur in het

grenzen
Persbericht

Joeke van der Mei nieuwe directeur Zending over Grenzen

Christelijke stichting Zending over Grenzen heeft een nieuwe directeur aangesteld. Joeke van der Mei zal het directeursstokje overnemen van huidig directeur Peter van der Bijl, die binnenkort met pensioen gaat. Joeke is per 1 september 2025 bij Zendi

Tweede Kamer
Nieuws

Kamermeerderheid lonkt voor verbod 'homogenezing': "Absoluut geen aanval op de kerk"

Het lijkt erop dat een meerderheid van de Tweede Kamer toch voorstander is van een wet om homogenezingstherapieën strafbaar te stellen. Eerder dit jaar was een meerderheid van de Kamer nog tegen, maar na aanpassingen staat een aantal tegenstanders ee

Grote Kerk Oss
Nieuws

Ramp voorkomen: brand in Grote Kerk Oss net op tijd geblust

Gisteren brak er brand uit in de Grote Kerk van Oss. Dat melden diverse media. Het vuur, dat aan het eind van de ochtend werd ontdekt onder het dak van de kerk, werd als grote brand geclassificeerd. Daarom rukte de brandweer massaal uit en kreeg zij

Jerke
Nieuws

CU-jongeren doen tientallen wijzigingsvoorstellen voor verkiezingsprogramma van partij

PerspectieF, de jongerenorganisatie van de ChristenUnie, heeft tientallen wijzigingsvoorstellen ingediend voor het conceptverkiezingsprogramma van de partij. Dat maakt men zelf bekend in een persbericht. "Het hoopvolle verhaal van de ChristenUnie kan