De woestijn: een gebied waar het volk leerde dat God voor hen zorgt

Verdieping 11 juli 2024 4 minuten Dr. Hetty Lalleman
woestijn

Op 17 juni was het ‘Werelddag tegen woestijnvorming en droogte’. We worden erbij bepaald wat de klimaatverandering teweegbrengt in de groei van dorre, droge gebieden die voor mens en dier aan voeding (te) weinig opleveren.

Wat zegt de Bijbel eigenlijk over de woestijn? Het gaat in de Bijbel soms om een geografische aanduiding, zoals in ‘van de woestijn tot aan...’ (Deuteronomium 11:24), maar vaak om een verwijzing naar de geschiedenis van Israël of naar een geestelijke betekenis. In de woestijn zijn heel belangrijke dingen gebeurd. Ik noem er een paar.

Gevaar en uitredding
In Deuteronomium 8:15-16 lees je over wat God voor zijn volk Israël heeft gedaan in de woestijn, nadat Hij hen had bevrijd uit de slavernij van Egypte:

die u veilig door die grote, verschrikkelijke woestijn leidde, dat dorre land waar geen water te vinden is en waar giftige slangen en schorpioenen huizen; die voor u water liet ontspringen uit de steenharde rots; die u in de woestijn manna te eten gaf, voedsel dat uw voorouders nog nooit hadden gezien – en dat alles om u te laten buigen voor zijn macht en u op de proef te stellen, zodat Hij u later zou kunnen zegenen? - Deuteronomium 8:15-16

Niemand kiest ervoor om daar doorheen te trekken. En toch, het blijkt ook de plaats te zijn waar God zijn nabijheid laat ervaren.

De woestijn – een dor en droog land vol gevaren. En Mozes, die al die mensen moest leiden door zo’n onherbergzaam, gevaarlijk gebied. Niemand kiest ervoor om daar doorheen te trekken.

En toch, het blijkt ook de plaats te zijn waar God zijn nabijheid laat ervaren. In het boek Deuteronomium, dat eigenlijk één lange preek van Mozes is als het volk op het punt staat het beloofde land binnen te trekken, benadrukt hij:

Want de HEER, jullie God, heeft jullie gezegend in alles wat je ondernomen hebt. Hij is heel die tocht door de grote woestijn met jullie meegegaan. De HEER, jullie God, stond jullie terzijde, veertig jaar lang, en het heeft je aan niets ontbroken.”’
Deuteronomium 2:7

Liefde in de woestijn
De profeet Jeremia kijkt zelfs op deze woestijntijd terug als een positieve ervaring, de ‘bruidstijd’ als het ware, van het volk Israël. Toen werden ze tenminste nog niet afgeleid door het materialisme en de afgoderij in het land Kanaän, waar ze terechtkwamen. Er klinkt heimwee door als God zegt:

‘Ga naar Jeruzalem, roep haar toe:
Dit zegt de HEER:
Ik weet nog hoe je Me liefhad in je jeugd,
van Me hield als mijn bruid,
hoe je Me volgde door de woestijn,
dat land waar niet wordt gezaaid.
Jeremia 2:2

De coronatijd was net zo ‘dubbel’ als wat ik hierboven schreef over de woestijn: enerzijds ontbering, maar anderzijds een kans om het vertrouwen op God te versterken.

De woestijn – een gevaarlijk gebied, maar ook het gebied waar het volk leerde dat God voor hen zorgde. Hij voorzag hen van eten en drinken op momenten waarop ze wanhoopten. Voor Israël was de woestijntijd dan ook de tijd waarin ze in alles van God afhankelijk waren. Dat was zo’n belangrijke ervaring dat ze zelfs de opdracht kregen om deze tijd elk jaar te herbeleven door een paar dagen in loofhutten te gaan wonen; het Loofhuttenfeest.

Corona
Ineens moet ik terugdenken aan de coronatijd. Dat was zo’n ‘woestijntijd’ waarin we allerlei dingen misten uit het ‘normale’ leven en waarin we op onszelf waren teruggeworpen. We werden niet afgeleid door winkelen, reizen, uit eten gaan, afspraken met vrienden... Het was zomaar ineens een ‘lege’ tijd, een soort ‘woestijntijd’. We werden beperkt in wat we normaal deden, maar er zat voor velen (mensen die niet ernstig ziek werden of hun werk ineens moesten combineren met de taak van juf of meester) ook een element van rust in.

In die tijd plaatsten mensen gedichten online over de natuur en over hoe ze ineens stopten als ze vogels hoorden zingen. Het verkeer was rustig en alles stond zo’n beetje stil. Mensen ontdekten dat ze zich niet elke dag hoefden te haasten om naar hun werk te gaan. Werken bleken velen ook thuis te kunnen doen, achter de computer.

De coronatijd was net zo ‘dubbel’ als wat ik hierboven schreef over de woestijn: enerzijds ontbering, maar anderzijds een kans om het vertrouwen op God te versterken en meer kwaliteit aan je leven toe te voegen.

Zo’n tijd van ‘afzien van’ kan heel vruchtbaar zijn. Voor je eigen geestelijke leven, maar zeker ook voor de wereld.

Woestijnvaders en -moeders
Ik moet ook denken aan de zogeheten ‘woestijnvaders’ en ‘woestijnmoeders’ in de periode van de Vroege Kerk (ongeveer de vierde tot de zevende eeuw). Zij waren christenen in Egypte die bewust afgezonderd gingen wonen in de woestijn. Ze lieten zich niet afleiden door dingen in de gewone wereld, maar concentreerden zich op hun geestelijke leven. Andere mensen kwamen naar hen toe om raad en begeleiding in hun leven met God. Van hen zijn ook teksten bewaard gebleven.

De woestijn – zo’n tijd waarin je met minder toe kunt dan je ooit gedacht had. De meeste mensen gaan niet vrijwillig de ‘woestijn’ in, een periode van beperking en gevaar. Maar zo’n tijd van ‘afzien van’ kan heel vruchtbaar zijn. Voor je eigen geestelijke leven, maar zeker ook voor de wereld die in een klimaatcrisis verkeert.

Dr. Hetty Lalleman is theoloog, schrijver en buurtpastor in een dorp in Surrey, Engeland. Bovenstaand artikel verscheen op debijbel.nl van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. 

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israël-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Jurjen ten Brinke
Video

God voelt ver weg: hoe nu verder? Bekende christenen reageren

Het is een vraag die we misschien allemaal wel eens stellen: hoe kom ik dichter bij God als ik mij ver bij Hem vandaan voel? Die vraag legden we onlangs onder meer voor aan SDOK-woordvoerder Richard Groenenboom, ds. Kees van Velzen, EO-presentator Ju

priester
Nieuws

Zorgen in Nicaraguaanse kerk: priester verdwijnt na arrestatie

De Nicaraguaanse priester Pedro Abelardo Méndez Pérez is sinds 19 juni spoorloos, nadat hij samen met zijn chauffeur werd gearresteerd door de politie. Méndez verdween na het leiden van een eucharistieviering in Granada. Dit roept ernstige zorgen op

Noord-Korea
Nieuws

Christenen aangehouden na poging om Bijbels naar Noord-Korea te sturen

Zes Amerikaanse christenen zijn door de Zuid-Koreaanse autoriteiten gearresteerd nadat ze probeerden 1.600 plastic flessen gevuld met Bijbels naar Noord-Korea te sturen via zee. De flessen bevatten miniatuur-Bijbeltjes, USB-sticks, geld en rijst. Dat

Christelijk zomerkamp
Nieuws

Christelijk zomerkamp in Colorado mag blijven bestaan: ‘Overheid mag geloof niet straffen’

Het christelijk zomerkamp IdRaHaJe uit Colorado mag blijven bestaan. Vanwege een nieuwe genderwet van de staat riskeerde het zomerkamp namelijk haar deuren te moeten sluiten. Dit werd echter via een rechtszaak voorkomen. Het zomerkamp blijft de ruimt

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant wijst op grote verschillen tussen rivaliserende voetbalclubs en de kerk

"De kerk is geen clubje, zoals bij het voetbal waar de één zegt: 'Ik ben voor Feyenoord' en de ander: 'Ik ben voor Ajax of PSV'. De kerk is het lichaam van Christus", aldus ds. V. S. van der Meer. De hersteld hervormde predikant wees in een recente p

U.S. Customs and Border Protection
Nieuws

Iraanse christenen gearresteerd door immigratiediensten in Los Angeles

Pastor Ara Torosian van Cornerstone Church in West Los Angeles slaat alarm nadat vijf leden van zijn Iraanse gemeente zijn gearresteerd door Amerikaanse immigratiediensten. Onder de arrestanten zijn een gezin met een 3-jarig kind en een echtpaar dat

china
Nieuws

Chinese huiskerk maakt bijzonder statement na veroordeling drie kerkleiders

De Linfen Covenant Home Church, een ongeregistreerde huiskerk in de Chinese provincie Shanxi, heeft een krachtig statement afgegeven na de veroordeling van drie van haar leiders. De autoriteiten arresteerden de voorgangers op 19 augustus 2022. Dit ge

De Hoop on Tour
Persbericht

De Hoop on Tour; een muzikale avond vol hoop in Hoogvliet

De Hoop reist door het land met muziek en verhalen die hoop uitstralen! Op zaterdag 19 juli ben je van harte uitgenodigd voor de Lofprijsavond in het PENTA Collega, gelegen aan de Elritsstraat 11 in Hoogvliet. We zullen samen christelijke liederen zi

Meerartikelen

Bill en Lucy Curl
Getuigenis

Pastor vergeeft moordenaar van zijn vrouw: "Ik wil de Heilige Geest gehoorzamen"

In een rechtszaal in de Amerikaanse staat Florida speelde zich op 22 april een opmerkelijk tafereel af. Bill Curl, pastor bij First Orlando Baptist Church, sprak met gebroken stem maar vaste overtuiging vergeving uit over de man die zijn vrouw Lucy P

Hans Alblas
Verdieping

“Kom, volg Mij!”: Jezus maakt van vissers geen verpleegkundigen

We lezen in het Evangelie van Marcus een uniek soort historische vertelling. Marcus wil dat zijn lezers ontdekken wie Jezus van Nazareth is en wat Hij gedaan en onderwezen heeft. We zijn gekomen bij hoofdstuk 1 vers 16 tot en met 20. De inleiding is

Ds. Tim Schakel
Opinie

Niet iedereen is welkom in de kerk (en dat is maar goed ook)

‘Iedereen is welkom!’ Deze tekst staat sinds kort op de plek waar dominee Bram Beute voorgaat. 'Ik ben er best een beetje trots op', schreef hij vorige week. Met respect voor Beutes intenties stelt collegapredikant Tim Schakel een scherpe tegenvraag:

Olaf ten Napel
Opinie

Onvoorwaardelijke steun aan Israël? Ik zit met een dilemma

Ik zit met een dilemma. En dat zeg ik als christen. Mijn geloof in Jezus Christus vindt zijn oorsprong in het oude Israël. Jezus leefde als Jood, kende de Thora, zag zichzelf als nakomeling van Abraham, de stamvader van het volk Israël. Abraham werd

CGK-synode
Nieuws

Uitkomst besloten crisisbijeenkomst CGK: landelijke vergadering op komst

Na het abrupt afgebroken synodale proces binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) hebben 71 gemeenten de handschoen opgepakt. Tijdens een besloten bijeenkomst in Rijnsburg is afgesproken om nog vóór de herfstvakantie een zogeheten convent te

Annica
Video

Dankzij een operatie aan boord van Mercy Ships kan de 9-jarige Annica weer écht kind zijn

Door een ongeluk in haar jeugd, kon de 9-jarige Annica haar armen niet meer optillen. Dingen die voor andere kinderen vanzelfsprekend zijn - zoals een potje basketbal spelen of je haren kammen - waren voor haar bijna onmogelijk. Maar dankzij een kost

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 79 in gebedsvlog: "Keuzes hebben consequenties"

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe dat je dat nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dagelijks lev

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden illustreert het werk van de Heilige Geest aan de hand van zijn open haard

"Misschien vraagt u zich af als u langs de pastorie loopt of fietst waar al die rook vandaan komt. Ik kan u zeggen: die rook komt uit onze open haard", aldus ds. G. van Zanden. In een recente preek vertelde de hervormde predikant te beschikken over e

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit waarom hij veel christenen op schoolkinderen vindt lijken

"Veel christenen doen mij denken aan een groep schoolkinderen die te horen hebben gekregen dat de meester vanwege een cursus een dag weg zou zijn." Dat stelt Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' waarin hij i

damascus
Verdieping

Terreuraanslag kerk keiharde klap voor Syrische christenen

Met minstens 22 doden en meer dan 50 gewonden, waarvan 13 in kritieke toestand, kreeg de christelijke gemeenschap in Syrië op zondag 22 juni een zware klap te verduren toen een terrorist de Sint-Eliaskerk in Dweilaa, Damascus, aanviel en zich daarna

Jacob Keegstra
Video

Wat heeft het Bijbelboek Numeri vandaag nog te zeggen? Jacob Keegstra legt uit

In deze videoboodschap duikt Jacob Keegstra, namens ICEJ Nederland, diep in de rijke en vaak verrassende betekenis van het boek Numeri. Ontdek hoe Gods leiding, orde en belofte door dit Bijbelboek heen klinken – en wat dat betekent voor ons leven nu.

Julienne
Video

Het trauma van de genocide: hoe kerken in Rwanda verschil maken

Het trauma van de genocide in 1994 in Rwanda drukt nog steeds op overlevenden, daders, jong en oud. Veel daders zijn berecht. Sommigen zijn teruggekeerd naar hun dorp. Maar hoe kunnen buren en kerkleden elkaar ooit weer vertrouwen? Rwandese kerken tr