De woestijn: een gebied waar het volk leerde dat God voor hen zorgt

Verdieping 11 juli 2024 4 minuten Dr. Hetty Lalleman
woestijn

Op 17 juni was het ‘Werelddag tegen woestijnvorming en droogte’. We worden erbij bepaald wat de klimaatverandering teweegbrengt in de groei van dorre, droge gebieden die voor mens en dier aan voeding (te) weinig opleveren.

Wat zegt de Bijbel eigenlijk over de woestijn? Het gaat in de Bijbel soms om een geografische aanduiding, zoals in ‘van de woestijn tot aan...’ (Deuteronomium 11:24), maar vaak om een verwijzing naar de geschiedenis van Israël of naar een geestelijke betekenis. In de woestijn zijn heel belangrijke dingen gebeurd. Ik noem er een paar.

Gevaar en uitredding
In Deuteronomium 8:15-16 lees je over wat God voor zijn volk Israël heeft gedaan in de woestijn, nadat Hij hen had bevrijd uit de slavernij van Egypte:

die u veilig door die grote, verschrikkelijke woestijn leidde, dat dorre land waar geen water te vinden is en waar giftige slangen en schorpioenen huizen; die voor u water liet ontspringen uit de steenharde rots; die u in de woestijn manna te eten gaf, voedsel dat uw voorouders nog nooit hadden gezien – en dat alles om u te laten buigen voor zijn macht en u op de proef te stellen, zodat Hij u later zou kunnen zegenen? - Deuteronomium 8:15-16

Niemand kiest ervoor om daar doorheen te trekken. En toch, het blijkt ook de plaats te zijn waar God zijn nabijheid laat ervaren.

De woestijn – een dor en droog land vol gevaren. En Mozes, die al die mensen moest leiden door zo’n onherbergzaam, gevaarlijk gebied. Niemand kiest ervoor om daar doorheen te trekken.

En toch, het blijkt ook de plaats te zijn waar God zijn nabijheid laat ervaren. In het boek Deuteronomium, dat eigenlijk één lange preek van Mozes is als het volk op het punt staat het beloofde land binnen te trekken, benadrukt hij:

Want de HEER, jullie God, heeft jullie gezegend in alles wat je ondernomen hebt. Hij is heel die tocht door de grote woestijn met jullie meegegaan. De HEER, jullie God, stond jullie terzijde, veertig jaar lang, en het heeft je aan niets ontbroken.”’
Deuteronomium 2:7

Liefde in de woestijn
De profeet Jeremia kijkt zelfs op deze woestijntijd terug als een positieve ervaring, de ‘bruidstijd’ als het ware, van het volk Israël. Toen werden ze tenminste nog niet afgeleid door het materialisme en de afgoderij in het land Kanaän, waar ze terechtkwamen. Er klinkt heimwee door als God zegt:

‘Ga naar Jeruzalem, roep haar toe:
Dit zegt de HEER:
Ik weet nog hoe je Me liefhad in je jeugd,
van Me hield als mijn bruid,
hoe je Me volgde door de woestijn,
dat land waar niet wordt gezaaid.
Jeremia 2:2

De coronatijd was net zo ‘dubbel’ als wat ik hierboven schreef over de woestijn: enerzijds ontbering, maar anderzijds een kans om het vertrouwen op God te versterken.

De woestijn – een gevaarlijk gebied, maar ook het gebied waar het volk leerde dat God voor hen zorgde. Hij voorzag hen van eten en drinken op momenten waarop ze wanhoopten. Voor Israël was de woestijntijd dan ook de tijd waarin ze in alles van God afhankelijk waren. Dat was zo’n belangrijke ervaring dat ze zelfs de opdracht kregen om deze tijd elk jaar te herbeleven door een paar dagen in loofhutten te gaan wonen; het Loofhuttenfeest.

Corona
Ineens moet ik terugdenken aan de coronatijd. Dat was zo’n ‘woestijntijd’ waarin we allerlei dingen misten uit het ‘normale’ leven en waarin we op onszelf waren teruggeworpen. We werden niet afgeleid door winkelen, reizen, uit eten gaan, afspraken met vrienden... Het was zomaar ineens een ‘lege’ tijd, een soort ‘woestijntijd’. We werden beperkt in wat we normaal deden, maar er zat voor velen (mensen die niet ernstig ziek werden of hun werk ineens moesten combineren met de taak van juf of meester) ook een element van rust in.

In die tijd plaatsten mensen gedichten online over de natuur en over hoe ze ineens stopten als ze vogels hoorden zingen. Het verkeer was rustig en alles stond zo’n beetje stil. Mensen ontdekten dat ze zich niet elke dag hoefden te haasten om naar hun werk te gaan. Werken bleken velen ook thuis te kunnen doen, achter de computer.

De coronatijd was net zo ‘dubbel’ als wat ik hierboven schreef over de woestijn: enerzijds ontbering, maar anderzijds een kans om het vertrouwen op God te versterken en meer kwaliteit aan je leven toe te voegen.

Zo’n tijd van ‘afzien van’ kan heel vruchtbaar zijn. Voor je eigen geestelijke leven, maar zeker ook voor de wereld.

Woestijnvaders en -moeders
Ik moet ook denken aan de zogeheten ‘woestijnvaders’ en ‘woestijnmoeders’ in de periode van de Vroege Kerk (ongeveer de vierde tot de zevende eeuw). Zij waren christenen in Egypte die bewust afgezonderd gingen wonen in de woestijn. Ze lieten zich niet afleiden door dingen in de gewone wereld, maar concentreerden zich op hun geestelijke leven. Andere mensen kwamen naar hen toe om raad en begeleiding in hun leven met God. Van hen zijn ook teksten bewaard gebleven.

De woestijn – zo’n tijd waarin je met minder toe kunt dan je ooit gedacht had. De meeste mensen gaan niet vrijwillig de ‘woestijn’ in, een periode van beperking en gevaar. Maar zo’n tijd van ‘afzien van’ kan heel vruchtbaar zijn. Voor je eigen geestelijke leven, maar zeker ook voor de wereld die in een klimaatcrisis verkeert.

Dr. Hetty Lalleman is theoloog, schrijver en buurtpastor in een dorp in Surrey, Engeland. Bovenstaand artikel verscheen op debijbel.nl van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. 

Praatmee

Beluister onze podcast

#374 Jeffrey & Patrick over ds. Paul Visser en vermeend grensoverschrijdend gedrag
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Vance
Video

Zien: Amerikaanse vicepresident roept op God te verheerlijken

De moord op de christelijk-conservatieve opiniemaker Charlie Kirk (31) dreunt nog na in de Verenigde Staten. De Amerikaanse vicepresident J.D. Vance presenteerde dinsdag vanuit het Witte Huis The Charlie Kirk Show, de podcast van Kirk die ook na zijn

India
Nieuws

Vaticaan: meer dan 1.600 christenen omgebracht om hun geloof sinds 2000

Een nieuw Vaticaans onderzoek laat zien dat wereldwijd meer dan 1.600 christenen de afgelopen 25 jaar zijn vermoord omdat zij vasthielden aan hun geloof. Het gaat om ten minste 1.624 slachtoffers tussen 2000 en 2025. De studie is uitgevoerd door een

Beeld van Jezus in Rio
Nieuws

Na Amerika zendt Brazilië wereldwijd de meeste zendelingen uit

Brazilië staat wereldwijd bekend om haar voetbal, samba en het Amazonegebied. Maar er is nog iets dat het land op de kaart zet: zending. Alleen de Verenigde Staten sturen meer zendelingen uit. Jaarlijks vertrekken er zo’n 38.000 Brazilianen naar het

Tijs van den Brink
Interview

Tijs van den Brink over geloof, journalistiek en hoop: "De situatie is hopeloos, maar niet uitzichtloos”

Onlangs nam Tijs van den Brink afscheid van de EO om een nieuwe weg in te slaan. Inmiddels is duidelijk dat hij de politiek in gaat en op plek 11 van de kandidatenlijst van het CDA staat. Tijd om terug te blikken, maar ook vooruit te kijken naar zijn

Ds. R. van Kooten
Video

HHK-predikant waarschuwt voor overspel: "Begeren staat gelijk aan de daad zelf"

Als mensen zijn we geschapen met seksuele begeerten. Dit heeft God in onze natuur gelegd. Maar wanneer we de vrouw of man van een ander begeren, zijn we zondig bezig en maken we ons schuldig aan overspel. Voor precies dat laatste waarschuwde ds. R. v

Sharon Dijksma
Nieuws

Burgemeester Utrecht wil dat landelijke politiek ingrijpt bij demonstraties abortusklinieken

De burgemeester van Utrecht heeft de landelijke politiek opgeroepen om nieuwe wetgeving te maken waarmee protesten voor abortusklinieken ingedamd wordt. Dat meldt de NOS. “Het heeft niets met demonstreren te maken”, stelt ze over de wijze waarop met

Goldenstein
Nieuws

Bejaarde zusters weigeren verblijf in verzorgingshuis en keren terug in klooster

In Oostenrijk hebben drie bejaarde zusters hun oude klooster weer in bezit genomen. Ze zeggen dat ze tegen hun wil in een katholiek verzorgingshuis waren geplaatst. Met hulp van oud-leerlingen keerden ze terug naar klooster Goldenstein in Elsbethen,

Nigeria
Nieuws

Opnieuw bloedige aanval op christelijke gemeenschap in Nigeria

In de Nigeriaanse deelstaat Plateau zijn zondagavond 14 september zes christenen omgekomen bij een aanval van vermoedelijk Fulani-milities. Het geweld trof het dorp Ndimar, in het Mushere-district van Bokkos County. Terwijl gezinnen zich klaarmaakten

Meerartikelen

Daniel Gillissen
Interview

Het huwelijk van Daniël Gillissen strandde: "Ik heb het te laat aangevoeld"

Toen Daniël Gillissen, adjunct-hoofredacteur van het Nederlands Dagblad, zes jaar geleden van zijn ex-vrouw te horen kreeg dat zij wilde scheiden, kwam dat als een donderslag bij heldere hemel. "Ik realiseerde mij: er is een heel proces aan voorafgeg

Geke van der Sloot
Interview

Urker zangeres maakt vuist tegen antisemitisme: “Wegkijken is geen optie meer”

Hebreeuwse liederen zingen, een petitie aan de Kamer en een boekje dat voor concrete actie moet zorgen. Al jarenlang strijdt de Urker zangeres Geke van der Sloot tegen antisemitisme. Ditmaal brengt ze zaterdag op Urk een groep mensen op de been om sa

Prof. dr. Willem Ouweneel
Column

Leven we als christenen in de eindtijd?

Wat is precies de ‘eindtijd’, waar zovelen het vandaag over hebben? Soms duidt het Nieuwe Testament de hele periode sinds de dood en opstanding van Jezus Christus aan met termen als ‘eindtijd’ en dergelijke. Hebreeën 1 zegt dat met de eerste komst va

Erik-Jan Verbruggen
Opinie

Anticonversiewet zet homo’s in orthodoxe kerken juist in de kou

De Tweede Kamer stemde vorige week in met de ‘Wet strafbaarstelling conversiehandelingen’, in de volksmond ook de anticonversiewet genoemd. Tegen deze wet zijn vanuit christelijk oogpunt heel wat bezwaren aan te voeren. Ongewenst Voor alle duidelijkh

CGK-synode
Nieuws

Licht op groen voor CGK-synode: vier predikanten leggen functie neer

De Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) gaan een nieuwe fase in. Het voormalige synodebestuur heeft besloten de gemeente van Hoogeveen aan te wijzen als roepende kerk voor een volgende synode. Daarmee reageren zij op de oproep van de voorzieningen

Duitsland vlag
Nieuws

Bijna één op de drie Duitsers gelooft dat God het universum schiep

Een nieuwe peiling van onderzoeksinstituut INSA-Consulere laat zien dat bijna een derde van de Duitsers (31 procent) gelooft dat God de schepper van het universum is. Daar tegenover staat dat 41 procent dit niet gelooft. Een kwart (25 procent) weet h

Israël-Palestijnen
Nieuws

Amerikaanse christelijke leiders spreken zich uit tegen oorlog in Gaza

Meer dan zeventig Amerikaanse christelijke leiders en organisaties hebben een gezamenlijke verklaring ondertekend waarin zij zich uitspreken tegen de oorlog in Gaza. Zij beschuldigen westerse christenen die Israël steunen ervan dat zij het zionisme g

Bijbelverhalen in LEGO
Positief nieuws

Bijbelverhalen in LEGO: nieuw project bereikt duizenden jongeren

Een bijzonder evangelisatieproject uit Engeland bereikt steeds meer jongeren met de boodschap van de Bijbel door middel van LEGO-animaties. Sinds kort worden ook Spaanssprekenden aangesproken door dit creatieve initiatief, meldt Christian Daily Inter

Ds. K. Hak
Video

Ds. Hak legt uit waarom hij pas na veertien jaar voor het eerst uit Ruth preekte

Er zijn weinig dominees die uit het Bijbelboek Ruth preken, zo maakte ds. K. Hak in een recente preek duidelijk. Dat geldt overigens ook voor de hervormde predikant zelf. In zijn veertien jaar als predikant preekte Hak nooit eerder uit dit Bijbelboek

Donald Trump
Nieuws

Trump roept Amerikanen op tot gezamenlijk gebed voor het land

De Amerikaanse president Donald Trump wil dat gelovigen in het hele land samen gaan bidden. Eerder deze maand kondigde hij tijdens een toespraak in het Museum of the Bible in Washington het programma “America Prays” aan. Volgens Trump is het de bedoe

Bob Vylan
Nieuws

Christenen spreken zich uit tegen optreden Bob Vylan: 'Walgelijk en gevaarlijk'

Dominee Oscar Lohuis heeft fel gereageerd op het optreden van de Britse punkrapper Bob Vylan in Paradiso, Amsterdam. Volgens hem werd er tijdens het concert niet alleen gespot met de moord op de Amerikaanse christen en activist Charlie Kirk, maar ook

Nmecha
Nieuws

Duitse voetbalclub roept christelijke speler op het matje na steunbetuiging aan Charlie Kirk

De Duitse christelijke voetballer Felix Nmecha (24), middenvelder van Borussia Dortmund, ligt onder vuur. Dit komt door zijn uitlatingen op Instagram over de moord op de Amerikaanse activist Charlie Kirk. Zijn berichten, waarin hij zijn medeleven uit