CGK zetten relatie met GKv-NGK op lager pitje ondanks waarschuwing CGK-hoogleraar

Nieuws 12 mei 2022
CGK-synode

“Diep teleurgesteld over de besluiten. Het doet echt pijn. Voorlopig trek ik me even terug”, zegt een teleurgestelde christelijke gereformeerde predikant. Ook deze week hakken besluiten van de generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) er stevig in. De CGK hebben, ondanks een waarschuwing van een invloedrijke CGK-hoogleraar, besloten om de afstand met ‘bevriende’ kerken uit het gereformeerde vrijgemaakte (GKv) en Nederlands gereformeerde (NGK) spectrum te vergroten. Dit vloeit voort uit het recent genomen besluit om in de CGK vrouwelijke ambtsdragers niet toe te staan.

Nadat drie weken geleden een aantal besluiten werd genomen, stond deze week het zoeken van eenheid met andere kerken en het reilen en zeilen in samenwerkingsgemeenten op het programma. Een samenwerkingsgemeente is een gemeente die bestaat uit twee of meer kerken van verschillende kerkverbanden die plaatselijk functioneren als één gemeente onder leiding van één kerkenraad. Meestal zijn het combinaties van twee gemeentes (NGK-CGK, GKv-CGK of NGK-GKv), maar er zijn ook combinaties van drie, zoals de 3-GK in Deventer (CGK, NGK en GKv). Op deze pagina zijn alle samenwerkingsgemeenten te vinden.

Voorgeschiedenis
De laatste jaren zijn de spanningen binnen die samenwerkingsgemeenten sterk opgelopen. Binnen de CGK kunnen vrouwen niet als ambtsdrager dienen, terwijl in de NGK en GKv vrouwen wél actief mogen zijn als predikant, ouderling en diaken. De CGK spraken in 1998 uit dat volgens de Bijbel "het gezaghebbend leidinggeven aan de gemeente aan de man en niet aan de vrouw toekomt.” Van de samenwerkingsgemeenten wordt sinds de synode van 1998 verwacht dat zij zich houden aan de minst vérgaande kerkorde. Dat is in deze kwestie die van de CGK.

"De GKv dreigt op hetzelfde niveau worden gezet als de PKN, waar de vrijzinnigheid een legitieme plaats heeft."

Het feit dat samenwerkingsgemeenten in IJmuiden, Arnhem, Hilversum, Deventer en Nieuwegein vrouwelijke ambtsdragers hebben bevestigd, zorgt voor frustratie bij CGK’ers die de huidige afspraken willen handhaven. Om duidelijkheid te scheppen is vorige maand door de CGK-synode opnieuw besloten dat er in de CGK 'geen plaats is voor een praktijk van vrouwelijke ambtsdragers'. Desondanks legden diverse gemeenten zich niet bij de besluiten neer. Zo heeft CGK Zuidlaren besloten om het ambt van ouderling en diaken open te stellen voor vrouwen. De samenwerkingsgemeente in Rotterdam-Zuid (CGK en GKv) heeft zelfs besloten alle ambten open te stellen voor vrouwen. En in een kanselboodschap liet de CGK Zwolle weten eerder genomen besluiten niet te zullen terugdraaien.

Via CIP.nl veroordeelde ds. A. C. Uitslag (CGK Urk) de houding van bovenstaande kerken: ‘Je moet maar durven! Gewoonweg kerkelijke afspraken aan je laars lappen.’ En in dit interview benadrukte ds. A. A. Egas (CGK Damwoude) dat wat hem betreft een grens is bereikt: ‘De rek is eruit. Het wordt tijd dat we eerlijk zeggen: we zijn uitgepraat.’ Maar niet iedereen binnen de CGK onderschrijft de standpunten van deze behoudende CGK-predikanten. ‘Het probleem is dat kerken die het niet raakt (omdat het daar niet speelt) willen heersen over kerken waar er op dit punt nood is’, stelde theoloog en hoogleraar Stefan Paas, in het verleden verbonden aan de CGK, onlangs. En predikant Bram Hofland (CGK Emmeloord) stelde na de vorige synodevergadering: ‘Wat verdrietig dat er geen ruimte is voor én met elkaar in de CGK.’

Kloof tussen CGK en NGK-GKv vergroot
En dus lag er deze week veel druk op vergadergesprekken over kerkelijke eenheid en hoe de CGK zich zou moeten verhouden tot ‘bevriende’ gereformeerde kerken. Woensdag heeft de generale synode besloten dat nieuw te vormen en bestaande samenwerkingsgemeenten zich aan kerkelijke uitspraken van de CGK moeten houden. In de praktijk komt dat neer op: geen vrouwelijke ambtsdragers, geen ruimte voor homorelaties en geen deelname van kinderen aan het heilig avondmaal. Een vergaande stap voor veel samenwerkingsgemeenten die er plaatselijk ruimdenkendere standpunten op nahouden. 

Ds. L. A. den Butter (Rijnsburg) maakt duidelijk “dat de samenwerking in een moeilijke fase terecht is gekomen door de ontwikkelingen in de GKv".

Voor samenwerkingsgemeenten de CGK-lijn niet hanteren, wordt een protocol ontwikkeld. Gesprekken met de GKv en de NGK (volgend jaar fuseren beide kerken, red.) worden voortgezet.

Bijdrages synodeleden
Voordat het besluit werd genomen is er uitgebreid vergaderd over kerkelijke eenheid en de samenwerkingsgemeenten. Ds. S. P. Roosendaal (Lelystad) vergeleek de verhouding tussen CGK en NGK/GKv met een huwelijk. “We staan op het punt om besluiten te nemen die duidelijk maken dat ‘als zij gewoon doen wat wij zeggen en willen we prima samen getrouwd kunnen zijn’. Hoelang denkt u dat zo’n huwelijk in stand blijft? En is de andere partner dan schuldvrij? Roosendaal wijst op Efeze 4:3, waar staat “dat we ons moeten beijveren om de eenheid van de Heilige Geest te bewaren”. Hij vraagt zich af in hoeverre de CGK zich hiervoor voldoende heeft ingezet. “Ik snap dat de eerder genomen synodebesluiten worden doorgetrokken, maar welke vrede levert dat precies op in de samenwerking met de fusiekerk NGK-GKv en de samenwerkingsgemeenten? We hebben een naar mijn smaak regide hermeneutiek vastgesteld. De eenheid wordt willens en wetens op het spel gezet.”

Als adviseur maakte prof. dr. H. G. L. Peels duidelijk dat kerkelijke verhoudingen volgens hem tot een van de hoofdpijndossiers van de CGK behoren. “Vaak heb ik op synodes bezorgde en soms zelfs beschuldigende geluiden gehoord over andere kerken. Het is een moeizaam verhaal, waaraan een nieuw hoofdstuk wordt toegevoegd. ‘Vrouw in ambt’ wordt het criterium waaraan we kerkelijke verhoudingen gaan meten. De GKv dreigt op hetzelfde niveau worden gezet als de PKN, waar de vrijzinnigheid een legitieme plaats heeft. Ondanks verschillen zoeken we eenheid, maar we schalen die eenheid wel af naar een minimalistisch niveau. Dat breng ik niet bij elkaar. Het is verstandiger om het ingrijpende vrouwenbesluit te laten landen. Haastige spoed is zelden goed.”

In een column voor CIP.nl pleitte Peels vorige week al voor verdraagzaamheid ten opzichte van andere kerken: ‘Van die ander kan ik leren; wie weet wat voor balk hij in mijn oog ontdekt terwijl ik maar aan het praten of schrijven was over de splinter in zijn oog. Hoe verrijkend kan de geestelijke ontmoeting zijn met hen die komen uit andere kerkelijke culturen en praktijken. Dit vergt wel dat we nog beter leren onderscheiden tussen wat wezenlijk en wat meer perifeer is, een concentratie op de kerncoördinaten van ons christelijke geloof en leven. En dan blijkt maar al te vaak dat wat we gemeen hebben, zoveel meer is dan datgene waarin we verschillen.’

"Ik wil de indruk wegnemen dat de CGK zichzelf als de enige ware of meest zuivere kerk beschouwt en denkt andere kerken niet nodig te hebben om ware kerk te blijven of een meer zuivere kerk te worden."

Het besluitvoorstel om de contacten met NGK/GKv af te schalen is ingediend door een CGK-commissie, waarvan ds. A. van der Zwan (Dordrecht) rapporteur is. Hij onderstreept dat er geen sprake is van het ontbinden van samenwerkingsgemeenten. “We begeven ons in de lijn van eerdere synodebesluiten.” Ds. L. A. den Butter (Rijnsburg) maakt duidelijk “dat de samenwerking in een moeilijke fase terecht is gekomen door de ontwikkelingen in de GKv (in 2017 besloot de GKv om vrouwelijke ambtsdragers toe te laten, red.). De GKv wordt niet op dezelfde lijn gezet als de PKN. De verschillen zijn dusdanig groot geworden dat het als noodzakelijk wordt gezien om kerkelijke eenheid op een andere manier vorm te geven.”

Reacties buiten de synode om:

  • Ds. Arjan Witzier (CGK Apeldoorn): Diep teleurgesteld over de besluiten van de CGK-synode. Het doet echt pijn.Voorlopig trek ik me even terug in het plaatselijke werk en laaf ik mij aan de verbondenheid die ik in Apeldoorn voel met de NGK en GKV en die ik op dit moment zeer mis met de CGK.
  • Pieter Dirk Dekker: Als TUA alumnus en gepassioneerd werker aan kerkelijke eenheid op het erf van NGK en GKv breekt mijn hart bij het lezen van de besluiten. Wederzijdse herkenning en erkenning lijkt (eenzijdig) plaats te moeten maken voor vervreemding en verwijdering...
  • Ds. Rob Vreugdenhil (GKv Capelle aan den IJssel-Zuid/West): Verdrietige dag. Na veel goede jaren waarin we, met alle verschillen, over en weer elkaar erkenden als kerken op hetzelfde fundament, lijkt die erkenning nu van de kant van CGK ingetrokken.
  • Prof. dr. Jaap Dekker (hoogleraar Bijbelonderzoek en christelijke identiteit): Als dit inderdaad de implicatie is van het vandaag door de CGK-synode genomen besluit, dan is dat buitengewoon verdrietig. Ik geloof één heilige, algemene, christelijke kerk. Die oecumenische belijdenis ruil je toch niet in voor kerkistische sjibbolets?
  • Ds. Roel Kelder (GKv Amersfoort): Dat is toch wel buitengewoon triest.

Oproep tot verbinding
Synodevoorzitter ds. J. G. Schenau ervaarde tijdens de synode sterk de behoefte om “een positieve stimulans te doen uitgaan om kerkelijke eenheid te blijven zoeken, binnen de kaders die we afspreken. Zo wil ik de indruk wegnemen dat de CGK zichzelf als de enige ware of meest zuivere kerk beschouwt en denkt andere kerken niet nodig te hebben om ware kerk te blijven of een meer zuivere kerk te worden. Eerder genomen besluiten dreigen ons onbedoeld in een isolement te voeren. Als CGK hebben we oecumenische motieven die onze synode te boven gaan.” Schenau sloot woensdag de synode af me een uitspraak van de dirigent van het orkest op de Titanic: ‘Het was een genoegen met u samen te werken.’

Schenau: “Maar wij bestuurden, broeders, de achterliggende tijd geen zinkend schip, maar een scheepje onder Jezus' hoede.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Billy Graham
Nieuws

Excuses voor gebruiken van Graham-preken in anti-Trump-campagne

De politieke organisatie Evangelicals for Harris, inmiddels omgedoopt tot Evangelicals for America, heeft excuses aangeboden. De groep gebruikte preekfragmenten van de in 2018 overleden evangelist Billy Graham in een campagne tegen president Donald T

Ds. W. A. Zondag
Video

Volgens ds. Zondag kun je weten of je wel of niet uitverkoren bent

'Ben ik wel of niet uitverkoren?' Het is een vraag die met name christenen uit de rechterflank van de refogezindte bezighoudt. Volgens ds. W. A. Zondag kun je echter wél weten of je wel of niet uitverkoren bent. In onderstaand preekfragment noemt de

Henk Willem Laan
Video

Henk-Willem Laan aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Henk-Willem Laan is aanstaande zondag te zien bij Hour of Power. De directeur van Stichting Het Gehandicapte Kind heeft zelf een zoon die meervoudig gehandicapt is. "Joas is mijn geliefde zoon en inspiratiebron, waardoor ik dit werk ben gaan doen. Er

Uitgezet
Nieuws

Amerika zet vader én voorganger na twintig jaar uit: "We zijn uit elkaar gerukt"

Pastor Maurilio Ambrocio is na een verblijf van meer dan twintig jaar in Amerika uitgezet naar Guatemala. De 42-jarige vader van vijf kinderen leidde jarenlang de Iglesia de Santidad Vida Nueva in Florida. In april werd hij tijdens een routinematige

LHBTI
Video

Wat zegt de Bijbel over het LHBTI-denken? Documentaire op komst

In een tijd waarin liefde vooral wordt verbonden aan gevoel, zelfexpressie en identiteit, rijst de vraag: is er nog ruimte voor een andere stem? Wat zegt de Bijbel over liefde, identiteit en waarheid - en hoe verhouden die zich tot thema’s als homose

Syrie
Nieuws

Raad van Kerken vraagt in brief aan ministers steun voor Syrische christenen

De Raad van Kerken heeft in een brief aan het demissionaire kabinet om steun gevraagd voor christelijke minderheden in Syrië. Dat meldt de organisatie zelf op haar website. Reden daarvoor is dat de positie van christenen in het land steeds benarder l

pastor
Nieuws

Baptistenpredikant en gemeentelid vermoord tijdens kerkdienst in Nigeria

Tijdens een kerkelijke bijeenkomst zijn deze week een predikant en een gemeentelid van de Bege Baptistenkerk in Yaribori (Katsina, Noordwest-Nigeria) doodgeschoten. De aanval werd vermoedelijk door islamitische extremisten uitgevoerd. Een vrouwelijke

pakistan
Nieuws

Twee christelijke jongens in Pakistan vrijgesproken van blasfemie na jarenlange rechtszaak

Twee jonge christenen uit Pakistan zijn deze week vrijgesproken van blasfemie. Ze zaten bijna twee jaar vast op basis van valse beschuldigingen. De katholieke jongens Adil Babar en Simon Nadeem waren nog maar 18 en 14 jaar oud toen ze in mei 2023 wer

Meerartikelen

Jacobs
Column

Voor het bouwen van een brug zijn twee kades nodig

Opperrabbijn Jacobs was in Friesland bij een bijeenkomst als onderdeel van zijn opdracht om bruggen te bouwen. Maar dat bouwen van bruggen gaat vaak erg moeizaam, zo zet hij uiteen in zijn nieuwe onderstaande dagboek. 'Om een verbinding te maken tuss

Jan Pieter Verweij
Opinie

Tegen de stroom in: op zoek naar profetische politiek

Het kabinet is gevallen, de eerste congressen zijn geweest en de eerste lijsttrekkers benoemd. De race is begonnen. Het regent al verkiezingsbeloften: “deze keer niet met de PVV”, “deze keer maken we “het strengste asielbeleid wel waar”, “deze keer r

Diederik van Dijk
Opinie

Willekeur in wetshandhaving: liefdevol protest bestraft, haat gedoogd

Terwijl de politie toekijkt hoe activisten Joden en christenen intimideren, wordt een stille, liefdevolle pro-lifewaker ingerekend en urenlang opgesloten in een politiecel. Dit is totale willekeur. Belangrijke grondrechten zijn in het geding. Verbran

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d