Waar komt de tomeloze haat tegen de God van Israël en Joden vandaan?

Verdieping 9 januari 2024 6 minuten Ton Stier
antisemitisme

De gruwelijke pogrom van Hamas op 7 oktober 2023 zal Israëls geschiedenis ingaan als de - tot dan toe - zwartste dag sinds haar oprichting in 1948. De Israëlische bevolking is nog steeds in shock, die ongetwijfeld voor velen in een levenslang trauma zal uitmonden. Wie had trouwens kunnen bevroeden dat de veilige thuishaven, waar het volk na de Sjoa zo naar hunkerde, in existentieel gevaar zou kunnen komen?

Anti-Israëlisme
Inmiddels breidt het anti-Israëlisme zich als een olievlek uit over de hele wereld. Kritische kanttekeningen bij het Israëlische regeringsbeleid zijn legitiem, maar het begrip anti-Israëlisme raakt aan Israëls bestaansrecht. Hoe vaak wordt bij protestdemonstraties niet de leus gescandeerd “From the river to the sea Palestine will be free”? Anders gezegd, Israël zou ‘Judenfrei’ gemaakt moeten worden.

En dat brengt ons bij de islamitische visie op het land, waar Joden hooguit kunnen worden gedoogd als dhimmi’s, een onderworpen status met verplichting tot belastingbetaling waarmee de niet-islamitische inwoner een zekere mate van bescherming koopt. De religieuze component van anti-Israëlisme, blijkt ook uit artikel 6 van de Hamas’ doelstellingen: “Hamas streeft ernaar Allahs vaandel te planten op elke centimeter van Palestina, want onder de vleugels van de islam kunnen de volgelingen van alle religies samenleven in veiligheid en geborgenheid.” Maar dan natuurlijk met dhimmi-status met beperkte houdbaarheidsdatum.

In artikel 7 citeert Hamas namelijk een overlevering van de profeet: “De Dag des Oordeels zal pas komen als de moslims de Joden bevechten en doden. Wanneer de Jood zich verschuilt achter stenen en bomen, zullen deze zeggen: “O dienaar van Allah, er zit een Jood achter mij. Kom, dood hem.” Was die ‘dag des oordeels’ tijdens de gruwelijke slachtpartij op 7 oktober in de perceptie van Hamasbeulen reeds aangebroken? Was het bedoeld om een mondiale chaos uit te lokken die de komst van de Mahdi moest bespoedigen? Deze sjiitische eindtijdverwachting van de Iraanse ayatollahs, waarin de Mahdi als messiasfiguur het wereldtoneel betreedt, behoort tot de apocalyptische ideeën die in het Midden-Oosten worden rondgepompt.

Antisemitisme is blinde haat tegen het volk, aan wie de God van de Bijbel Zich geopenbaard en verbonden heeft, met als dieptepunt: de openbaring van ‘de mens van de wetteloosheid.

Geheim van de wetteloosheid
Als Paulus waarschuwt dat het geheimenis van de wetteloosheid reeds werkzaam is en uitmondt in de openbaring van de wetteloze (2 Thess. 2:7,8), lijken enkele contouren daarvan al op te lichten. Daniël 11 gaat over een koning, die tegen de God der goden wonderlijke (lees: blasfemische) dingen zal spreken. Hij zal ook het sieraadland (aanduiding voor Israël) binnentrekken en “de tenten van zijn paleis tussen de zeeën opzetten, bij de berg van het heilig sieraad” (vs. 36, 41, 45). En ja, wellicht begeleid door een mondiaal scanderende massa: “From the river to the sea Palestine will be free”. Want Israëls profeten zijn er duidelijk over: alle heidenvolken zullen eens tegen Jeruzalem optrekken (zie o.a. Joël 3:2; Zach. 12:2,3,9; 14:2).

Antisemitisme
Antisemitisme heeft echter nog een dimensie. Want hoe kan het Israëlisch-Palestijns conflict wereldwijd de gemoederen, ongeacht religieus of politiek engagement, zo in beroering brengen? Laat zich dat verklaren als massaal medeleven met de Palestijnse bevolking in Gaza? Als dat zo was, wat heel terecht zou zijn, hoe verhoudt die intense betrokkenheid en vermeend gekrenkt rechtsgevoel zich dan tot andere conflicten in de wereld?

Denk aan regeringsleiders als Bashar al-Assad en Vladimir Poetin die duizenden onschuldige burgers de dood injagen? Waar waren de mondiale protestacties toen steden als het Syrische Aleppo of het Oekraïense Marioepol grotendeels in de as werden gelegd? Werden in het buitenland woonachtige Syriërs of Russen op daden van deze regeringsslagers afgerekend?

“Zolang Joden slachtoffer zijn, kunnen mensen daar prima mee omgaan, maar zodra ze terugslaan, verdwijnt de sympathie”, aldus de Joodse historicus Simon Schama in NRC. Vanwaar dat meten met twee maten?

Antisemitisme is dus meer dan alleen haat tegen het volk van Israël, het is bovenal haat tegen de God van Israël.

Het antwoord op die vraag is dat antisemitisme zich niet beperkt tot protest tegen een bepaalde religie, ideologie of regeringsbeleid. Antisemitisme is de blinde haat tegen het volk, aan wie de God van de Bijbel Zich geopenbaard en verbonden heeft, met als dieptepunt: de openbaring van ‘de mens van de wetteloosheid, de zoon van het verderf, de tegenstander, die zich ook verheft boven al wat God genoemd of als God vereerd wordt, zodat hij als God in de tempel van God (in Jeruzalem) gaat zitten en zichzelf als God voordoet’ (2 Thess. 2:3-4). Dat verklaart in belangrijke mate de opmars van tomeloze haat tegen de God van Israël, het volk van Israël en het land van Israël.

De engelvorst van Perzië
Het is duidelijk dat voor anti-Israëlisme en antisemitisme geen logische verklaring te vinden is, tenzij we oog hebben voor de metafysische, oftewel de onzienlijke werkelijkheid achter de strijd. Hier en daar licht de Bijbel een tipje van de sluier op, zoals de strijd van Michaël, de grote (engel)vorst van Israël, die het volk in haar benauwde tijd zal bijstaan (Dan. 12:1), zoals hij ook een hemelse boodschapper in een 21 dagen durende strijd tegen de engelvorst van Perzië (het huidige Iran) bijstond (Dan. 10:13). En dat brengt ons wederom bij de intense verbondenheid tussen God en Israël.

De Naam
Die verbondenheid blijkt namelijk ook uit de vele beloften die God nog aan Zijn volk heeft uitstaan en in het land Israël hun vervulling gaan krijgen. Ook blijkt Zijn verbondenheid uit de eeuwige liefde Die Hij voor hen koestert (Jer. 31:3). Maar zeker zo belangrijk is het feit dat Hij Zich met Zijn Naam, en daarmee Zijn Wezen, aan Israël heeft verbonden. Behalve dat de Heere zo’n 200 keer in de Bijbel ‘de God van Israël’ wordt genoemd, krijgen Aäron en zijn zonen ook de opdracht om Zijn Naam op de Israëlieten te leggen (Num. 6:23-27; zie ook Dan. 9:19).

Laten we bidden dat die dag spoedig mag aanbreken en Israël als volk de Naam van de HEERE in hun benauwdheid zal aanroepen.

En dat brengt ons bij het begrip ‘antisemitisme’, dat in feite anti sem is. Sem, in de betekenis van ‘naam’. Niet zomaar een naam, maar de godsnaam, JHWH. Religieuze Joden zullen die nooit uitspreken, maar aanduiden als Hasjem, de Naam. Antisemitisme is dus meer dan alleen haat tegen het volk van Israël, het is bovenal haat tegen de God van Israël. Asaf onthult dat glashelder in Psalm 83, waarin Hij smeekt:

  • “…wees niet stil, o God! Want zie, Uw vijanden tieren, wie U haten, steken hun hoofd omhoog” (vs. 2-3).
  • Met als gevolg: “Zij beramen listig een heimelijke aanslag tegen Uw volk en beraadslagen tegen Uw beschermelingen” (vs. 4).
  • Met als doel: “Kom, zeiden zij, laten wij hen uitroeien, zodat zij geen volk meer zijn en aan de naam van Israël niet meer gedacht wordt” (vs. 5).
  • Met als beweegreden: “… dezen hebben een verbond tegen U gesloten…” (vs. 6).
  • En dan eindigt de psalmist met de woorden: “Laten zij beschaamd en door schrik overmand zijn tot in eeuwigheid, laten zij rood van schaamte worden en omkomen. Dan zullen zij weten, dat U – Uw Naam is HEERE! – U alleen de Allerhoogste bent over de hele aarde” (vs. 18-19).

Laten we bidden dat die dag spoedig mag aanbreken en Israël als volk de Naam van de HEERE in hun benauwdheid zal aanroepen. Dan zal Joëls heerlijke profetie in vervulling gaan: “Het zal geschieden dat ieder die de Naam van de HEERE zal aanroepen, behouden zal worden. Want op de berg Sion en in Jeruzalem zal ontkoming zijn, zoals de HEERE gezegd heeft, namelijk bij hen die ontkomen zijn, die de HEERE roepen zal” (Joël 2:32).

Bovenstaand artikel verscheen eerder in het magazine van Stichting Israël en de Bijbel en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. Klik hier om het magazine te ontvangen.

Praatmee

Beluister onze podcast

#386 Daniël van Deutekom & Elmar Hofstee discussiëren over genezingsdiensten
Of beluister op:

Meerartikelen

Ds. P. D. van den Boogaard
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Sirjansland hoopt op komst ds. P. D. van de Boogaard

De hersteld hervormde gemeente te Sirjansland heeft een beroep uitgebracht op ds. P. D. van den Boogaard (foto). De Zeeuwse gemeente is vacant omdat ds. K. den Boer vorig jaar naar Goedereede verhuisde. Van den Bogaard is sinds 2021 verbonden aan de

Ds. A. A. Egas
Video

CGK-predikant vertelt hoe straatarme krantenverkoper tot geloof kwam

"Johannes 3 vers 16? Ik begrijp het niet, maar het is een woord dat een kleine jongen behouden kan", aldus ds. A. A. Egas. De CGK-predikant deelde in een recente preek een ontroerend verhaal van een jonge krantenverkoper. Het verhaal speelt zich in h

Peter Roosendaal
Nieuws

Terugluisteren: de vergeten waarheid achter het geweld in Nigeria

Het geweld in Nigeria haalt opnieuw het wereldnieuws, maar volgens Open Doors wordt een essentieel deel van het verhaal structureel gemist: de religieuze dimensie. Terwijl sommige media deze maand suggereerden dat vooral moslims slachtoffer zijn en d

Kees
Opinie

Is abortus normale medische zorg?

Bijna elke week komt de opmerking wel ergens langs. Abortus is normale medische zorg waar een vrouw in Nederland recht op heeft. Maar is abortus, het doelbewust doden van een ongeboren kind, hoe klein dan ook, wel normale medische zorg? In 1984 werd

Arjan Berkouwer
Video

Ondernemer Arjan Berkouwer over loslaten en luisteren naar Gods stem

Wat gebeurt er als God je roept voor iets waar je zelf geen enthousiasme voor voelt? Ondernemer Arjan Berkouwer ontdekte dat juist dát het begin kon zijn van iets groters dan hij ooit had gepland. In de deze aflevering van de In His Company Podcast v

Elbert Pogosjan
Video

Is er maar één Koran? Apologeet legt uit waarom dit niet klopt

Wat betekenen begrippen als Qira’at, Mushaf en Ahruf, en waarom zijn ze zo belangrijk als het gaat om de betrouwbaarheid van de Koran? In deze video van Christendom.nl legt apologeet Elbert Pogosjan stap voor stap uit wat deze termen inhouden en hoe

Vincent Scheurwater
Video

Wat betekent het zesde gebod? Politieagent Vincent Scheurwater antwoordt

Elke zondag horen veel christenen in de kerk de tien geboden, maar wat betekenen ze voor ons dagelijks leven? In deze aflevering van Daniël Online gaat Hannah in gesprek met Vincent Scheurwater, politieagent in Katwijk, over het zesde gebod. Ontdek h

Chris Wright
Persbericht

Langham Partnership wil kerken verbinden met Gods wereldwijde missie

Sinds april 2025 heeft de internationale organisatie Langham Partnership een Nederlandse tak: Langham Nederland. De stichting wil kerken, theologische opleidingen en christenen in Nederland helpen om zich te verbinden met Gods wereldwijde missie. In

Meerartikelen

Joyce van de Kamp
Interview

De (Pre)Marriage Course als missionair middel: "Je laat iets van Gods hart zien"

"Het huwelijk is kostbaar. Wij geloven dat bloeiende huwelijken bijdragen aan bloeiende kerken," zegt Joyce van de Kamp, relatiemanager (Pre)Marriage Courses bij Alpha Nederland. De (Pre)Marriage Course helpt stellen om vijf of zeven avonden bewust t

Jan Pool
Column

Ik geloof in Gods onvoorwaardelijke liefde (maar niet in alverzoening)

Ongetwijfeld hebben velen van jullie de discussie rond David de Vos meegekregen.David is al jarenlang een hartsvriend van mij. Natuurlijk hebben we de afgelopen jaren ook gesproken over zijn geloofsreis en zijn veranderde theologie. David gelooft inm

CGK-synode
Nieuws

CGK-kerkenraden ontvangen brief: waarschuwing voor 'onomkeerbare stappen'

Binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) groeit de spanning over de koers van het kerkverband. Terwijl een deel van de kerken rond ‘Rijnsburg’ werkt aan een eigen kerkelijke vergadering met synodaal gezag, roepen deputaten vertegenwoordiging

Politie
Nieuws

Opnieuw waakster aangehouden bij abortuskliniek; SGP stelt Kamervragen

De SGP heeft Kamervragen gesteld naar aanleiding van de aanhouding van een pro-life demonstrant bij een abortuskliniek in Amsterdam. Begin deze maand stond daar een vrouw met een bord waarop de tekst 'bescherm je baby' te lezen was. Tegelijkertijd be

Don Ceder
Nieuws

ChristenUnie wil krachtiger EU-optreden tegen rol Golfstaten in Soedanconflict

De ChristenUnie roept het kabinet op om zich in Brussel steviger uit te spreken over de rol van landen in de Golfregio bij het bloedige conflict in Soedan. Kamerlid Don Ceder (foto) diende woensdag een motie in waarin Nederland wordt verzocht om binn

Eritrea
Nieuws

Acht christenen al twintig jaar opgesloten in Eritrea

In Eritrea zitten acht christenen al tussen de 18 en 21 jaar gevangen, louter vanwege hun geloof. De regering erkent slechts vier religieuze gemeenschappen en vervolgt systematisch christenen uit niet-erkende kerken. Christelijke organisaties zoals B

syrie
Nieuws

Christenen in Syrië angstig door bedreigingen en geweld

Op de muren van kerken en gebouwen in verschillende plaatsen in Syrië verschijnen dreigementen tegen christenen. Een van de bedreigingen werd in de nacht van 6 november geschreven op de Sint-Cyrilluskerk in Damascus: “Er zullen geen christenen meer o

Bernard Randall
Nieuws

Rechtszaak heropend van kapelaan die na preek over LHBTI ontslagen werd 

Christenen in het Verenigd Koninkrijk worden opgeroepen om mee te bidden nu een Engelse rechtbank zich opnieuw buigt over de zaak van dr. Bernard Randall. De kapelaan verloor zes jaar terug zijn baan, nadat hij in een preek opmerkte dat leerlingen ni

Spaanse kerk
Nieuws

Nieuw rapport toont zorgelijke cijfers: bijna helft van Spanjaarden niet religieus

Bijna de helft van de Spanjaarden noemt zich niet langer religieus. Dat staat in het Barometer on Religion and Beliefs in Spain (BREC 2025), een onderzoek van de staatsstichting Pluralismo y Convivencia. Volgens het rapport is het religieuze landscha

Ilona en Peter Paauwe
Video

Zondag zijn Ilona en Peter Paauwe van de Doorbrekers te gast in Hour of Power

In Hour of Power zijn Ilona en Peter Paauwe te gast, beiden voorganger bij Doorbrekers. Ze vertellen over waar ze vandaan komen, hun roeping om deze gemeente te beginnen en wat dat betekende voor hun leven. Wat Doorbrekers zo bijzonder maakt, is: "da

Ds. J. de Bruin
Video

CGK-predikant roept christenen op te stoppen met pogingen om zelf zalig te worden

"Misschien zijn er wel mensen in ons midden die zelf verlossingspogingen ondernomen hebben. Wat raak je daar geestelijk doodop van", aldus ds. J. de Bruin. De CGK-predikant wees in een recente preek op christenen die door goede werken te doen en te b

Bram Hofland
Video

Ds. Bram Hofland over eenheid van Oude en Nieuwe Testament

Is de God van het Oude Testament dezelfde als die van het Nieuwe? Veel mensen ervaren een kloof: met Jezus kunnen we vaak wel uit de voeten, maar die heftige en soms bloederige verhalen in het Oude Testament roepen vragen op. Waarom lijkt God daar zo