Vasten: hebben we dat nodig als christenen?

God15 oktober 2020 Henk Herbold
Henk Herbold

In de laatste weken horen we nog wel eens over bidden en vasten. Veel evangelische organisaties roepen ons op, om in deze tijd extra te gaan bidden en vasten voor een geestelijke herleving. Uiteraard is het al een grote zegen als het verlangen bij ons opkomt, om iets te doen om de sleur van iedere dag te doorbreken en tijd te gaan reserveren voor gebed en vasten, als ook het lezen van de Gods Woord.

Maar… wat bedoelen we feitelijk met vasten?
Bij vasten denken we in de eerste plaats aan het geheel of gedeeltelijk onthouden van voedsel en drank. In ieder geval zijn de eventuele maaltijden dan sober. Dit kan ons helpen om meer tijd vrij te maken voor gebed en ons beter op de Heer te concentreren.
Helaas, niet iedereen kan dat en het is beslist waar dat er allerlei lichamelijke redenen kunnen zijn waarom mensen moeilijk aan deze manier van vasten mee kunnen doen. Men is echt niet minder christen, minder gelovig of minder geestelijk, als men niet kan of wil vasten, God rekent ons er zeker niet op af. God zal onze gebeden ook niet sneller verhoren als we vasten, we krijgen in ieder geval in die zin geen beloning van God, omdat we vasten. Al vasten we een maand en bidden we in de nacht, toch zal God ons niet belonen op grond van deze prestatie. God zal even goed naar ons horen als we gewoon eten en ’s nachts slapen. Als de Heer ons iets geeft, dan is dat alleen maar omdat Hij ons liefheeft en Hij ons genadig wil zijn vanwege het offer van Jezus aan het kruis.

God zal onze gebeden ook niet sneller verhoren als we vasten, we krijgen in ieder geval in die zin geen beloning van God, omdat we vasten.

Het doel van vasten heeft zeker niets te maken met het leveren van een soort uitputtingsslag, om te kijken hoe lang we het wel volhouden zonder voedsel. Nog erger wordt het als we er mee te koop gaan lopen, of liever gezegd, dat we er met anderen over praten om te laten zien hoe geestelijk we wel niet zijn. Zo’n vasten heeft al helemaal geen betekenis meer voor God. Het vasten voor een christen is een zaak tussen hen en God. Praat er dus zo min mogelijk over met anderen. Ons vasten heeft zelfs geen waarde meer als we er graag mee willen gaan pronken. Je vast nu eenmaal niet, zodat mensen positief over je denken, maar het is iets tussen jou en God. Jezus heeft hier ook duidelijk over gesproken in Mattheüs 6:16 en 18.

En wanneer gij vast, toont dan niet, zoals de huichelaars, een somber gelaat; want zij maken hun aangezicht ontoonbaar, om zich aan de mensen te vertonen, wanneer zij vasten. Voorwaar, Ik zeg u, zij hebben hun loon reeds. Maar gij, zalf uw hoofd, als gij vast, en was uw gelaat, om u niet bij uw vasten aan de mensen te vertonen, maar aan uw Vader, die in het verborgene is; en uw Vader, die in het verborgene ziet, zal het u vergelden.

Vasten is in de eerste plaats een manier om tijd vrij te maken en in die tijd te werken aan onze relatie met God. In dit licht gezien is alles wat je tijdelijk kunt opgeven, om je beter op God te kunnen concentreren, een vorm van vasten. Vasten is dus nooit bedoeld om ons lichaam te bestraffen, maar om ons op God te kunnen richten en je te vernederen voor God (lees daarover ook Jakobus 4:10 en 1 Petrus 5:6).

Het vasten voor een christen is een zaak tussen hen en God. Praat er dus zo min mogelijk over met anderen.

Manieren om te vasten
Daarom kunnen we gerust stellen dat er zeker nog allerlei andere varianten zijn, waarbij we door iets achterwege te laten, tijd gaan vinden voor gebed en het lezen van de Bijbel. Het doel is namelijk om de tijd die we eerst niet hadden, doordat we zo druk waren met allerlei andere dingen, dat we die nu wel hebben en natuurlijk om die dan aan het zoeken van God te besteden. Daarom kunnen we ‘vasten’ beslist ook nog in een veel wijder perspectief zien, vasten kan namelijk ook betekenen ‘voor een geestelijk doel iets een poosje laten staan wat jou dierbaar is’.

Bijvoorbeeld we besteden een periode eens geen tijd aan een hobby, extra werk, televisie kijken, internet, je iPhone (heel belangrijk), sport etc.. en we gebruiken die tijd dan wel voor gebed, aanbidding en Bijbel lezen. Vasten is pas compleet, als het ook gepaard kan gaan met een periode waarin we de stilte zoeken, om even alleen met God te zijn.

We krijgen niets op grond van het feit dat we vasten, maar dit is ook waar… regelmatig vasten, op welke manier dan ook draagt zeker bij aan onze geestelijke groei. Een speciale tijd van opoffering kan zelfs een hele bijzondere en diepe tijd van persoonlijke vernieuwing worden.

Vasten mag geen gewoonte worden
Jezus geeft aan in Lucas 5:33-35 dat er tijden zullen komen in het leven van een christen, waarop het verlangen ontstaat om te vasten, vooral als men om welke reden dan ook, de nabijheid van de Heer mist. Tegelijk verstaan we uit deze woorden dat vasten wel altijd een doel moet hebben en dus nooit collectief opgelegd kan worden in een gemeente of organisatie, omdat we nu eenmaal eens een poosje willen vasten. Het kan wel heel geestelijk lijken om regelmatig, bijvoorbeeld eenmaal per maand, te vasten, maar het is maar de vraag of dit op deze manier enige betekenis voor God heeft.

Vasten is pas compleet, als het ook gepaard kan gaan met een periode waarin we de stilte zoeken, om even alleen met God te zijn.

Men kwam met die vraag bij Jezus
De discipelen van Johannes en ook de Farizeeën vastten regelmatig, als een ritueel wat nu eenmaal bij de Joodse godsdienst hoorde. Maar de discipelen van Jezus deden er niet aan mee en kennelijk zette Jezus ze daar ook niet toe aan. Hoe komt dat toch, als vasten dan altijd nodig zou zijn? Waarom zei Jezus dan niet tegen Z’n discipelen dat zij dat moesten doen? Het feit dat de Joden dat uit een soort rituele verplichting deden, betekende nog niet dat de discipelen van Jezus dat ook moesten doen. Want er is geen enkele opdracht van God daarover te vinden en daarom hadden we het hier over menselijke wetten, die men had ingesteld om meer vroom te lijken.

Hoeven christenen dan helemaal nooit te vasten? Jawel. Jezus zegt hier dat er tijden zullen komen ‘dat zij zullen vasten’. De Heilige Geest moet echter altijd eerst de noodzaak van een vastentijd in ons hart hebben gelegd, met andere woorden elke vorm van vasten uit traditie heeft geen betekenis voor God.

Lees Lucas 5:33-35 – Doch zij zeiden tot Hem: De discipelen van Johannes vasten dikwijls en doen hun gebeden, en zo ook die der Farizeeën, maar die van U eten en drinken. Jezus zeide tot hen: Kunt gij soms de bruiloftsgasten laten vasten, terwijl de bruidegom bij hen is? Doch er zullen (andere) dagen komen, en wanneer de bruidegom van hen weggenomen is, dan zullen zij vasten, in die dagen.

In de Bijbel zien we dat er steeds sprake is van vasten bij moeilijke problemen of beslissingen, waarbij men nadrukkelijk de wil van God wil zoeken.

Redenen om te vasten

  1. Je gebed om uitredding is nog steeds niet verhoord en je bent op zoek naar een antwoord. Soms kan het helpen om een tijd te vasten, zodat er rust komt om Gods stem te verstaan. Vasten kan echter nooit aangewend worden als een middel om God tot een antwoord te dwingen. Vraag eerst de Heilige Geest je hierin te leiden.
    Gebed om bevrijding van demonisch gebonden mensen. Dit verstaan we duidelijk uit de woorden van Jezus In Mattheüs 17:21, “Maar dit geslacht vaart niet uit dan door bidden en vasten”. Voordat we gaan bidden met gebonden en bezeten mensen, is een tijd van vasten en bidden noodzakelijk. Alleen als we kracht ontvangen hebben uit de bron, hebben we de autoriteit om te strijden tegen demonen.
  2. Gebed en vasten is een manier om geestelijk sterker te worden, om weerstand te kunnen bieden aan de aanvallen van satan. Het meest bekend is het verhaal van Jezus die 40 dagen vastte tijdens de verzoeking in de woestijn. Na zijn doop werd Jezus 40 dagen verzocht door de satan. Satan kwam met verschillende verleidingen om Jezus te laten zondigen, maar Hij ging daar niet op in (lees Matth. 4). De satan kon Jezus uiteindelijk niet aanzetten tot zonde.
  3. Vasten is zeker nodig, als we Gods stem beter willen verstaan. In de Bijbel zien we dat er steeds sprake is van vasten bij moeilijke problemen of beslissingen, waarbij men nadrukkelijk de wil van God wil zoeken. We weten ook uit Exodus 24 dat God met Mozes sprak en hem de tien geboden gaf en ook instructie over de bouw van de tabernakel die Israël moest bouwen in de woestijn. Het is opmerkelijk dat God die instructies niet gewoon beneden aan de berg kon geven aan Mozes, maar dat Hij hem riep om de berg eerst te beklimmen. Het is aannemelijk dat God eerst Mozes uit de drukte van iedere dag moest losmaken, om tot hem te kunnen spreken en dat Hij hem daarom riep om de berg eerst te beklimmen. Een tijd van afzondering met bidden en vasten kan ook voor ons helpen om Gods stem te verstaan.
  4. Het boek Handelingen legt ook vast hoe gelovigen gingen vasten voordat zij belangrijke beslissingen namen. Zo kunnen we lezen van de uitzending van Paulus en Barnabas voor hun eerste zendingsreis, vooraf lezen we in Handelingen 13:4, hoe de gemeente ging vasten en bidden. Ook lezen we hoe Paulus in verschillende gemeenten oudsten aanstelde, maar daar was steeds eerst sprake van vasten Handelingen 14:23. Kennelijk was men bevreesd naar eigen inzicht mensen aan te stellen en zocht men eerst de Heer hiervoor. Ook dit is een goed voorbeeld voor ons.
  5. Vasten en bidden horen bij elkaar, het brengt ons tot een dieper gebedscontact met de Heer. Vasten zonder gebed heeft zelfs geen betekenis en gaat volledig voorbij aan het doel. Zoals al eerder gezegd, het gaat namelijk helemaal niet om geen voedsel nuttigen. Het doel van het vasten is om ons los te maken van de dagelijkse gang van zaken en tijd te gaan vinden, om ons in plaats daarvan op God te concentreren. Lees hier ook over in Lucas 2:37, waar de weduwe Anna haar leven wijdde aan vasten en bidden. Het is niet aannemelijk dat ze levenslang, nauwelijks of niet gegeten zal hebben. Maar waarschijnlijk heeft ze er wel vrijwillig voor gekozen, om veel dingen niet te doen waar anderen veel tijd aan kwijt zijn. Om zodoende extra tijd te hebben voor gebed.

Echt vasten en bidden zal blijvende gevolgen hebben
Vasten zonder blijvende gevolgen heeft geen betekenis. Het vasten wat God wil is dus veel meer zijn dan je een poosje onthouden van voedsel of andere zaken voor het lichaam. In Jesaja 58 lezen we opmerkelijke woorden over vasten. Feitelijk lezen we hier dat onze manier van leven voor God zelfs meer betekenis heeft dan een tijd van vasten.

Vasten moet dus niet zomaar een eenmalige handeling zijn, zonder blijvende gevolgen, maar het moet een onderdeel zijn van het proces van verandering wat gaande is in ons leven

Jesaja 58:6-7 -  Is dit niet het vasten dat Ik verkies: dat u de boeien van de goddeloosheid losmaakt, dat u de banden van het juk ontbindt, dat u de onderdrukten vrij laat heengaan en dat u elk juk breekt? Is het niet dit, dat u uw brood deelt met wie hongerlijdt en de ellendige ontheemden een thuis biedt, dat, als u een naakte ziet, u hem kleedt en dat u zich voor eigen vlees en bloed niet verbergt?

Vasten moet dus niet zomaar een eenmalige handeling zijn, zonder blijvende gevolgen, maar het moet een onderdeel zijn van het proces van verandering wat gaande is in ons leven, namelijk dat we steeds meer niet onszelf op de eerste plaats zetten, maar gaan dienen. Jesaja vertelt ons zelfs, dat het ware vasten de onderdrukten hun vrijheid geeft, de hongerige voedt, voor de armen zorgt en naakte mensen kleding geeft. Dit concept van het vasten is dus niet iets dat maar een periode duurt, het is eerder een manier van leven die voortkomt uit een intieme omgang met God.

Een van de mooiste voorbeelden van het intieme omgang met God zien we in Exodus 33:18-23, waar Mozes zelfs vroeg of hij Gods heerlijkheid mocht zien. We moeten goed beseffen dat die vraag werd gesteld nadat Mozes langdurig en intensief met God had gewandeld in diep ontzag en gehoorzaamheid. Mozes was daarbij zelfs zo ver gegaan, dat hij bereid was zijn leven op te offeren voor het volk Israël, dat diep gezondigd had door het gouden kalf te aanbidden (Exodus 32:32 en 34:9).

Mozes' verlangen naar God was echt en zijn leven was een en al offer voor God. Vanuit die houding mocht hij die vraag stellen. Dat gaat veel verder dan het zingen van een opwekkingslied met woorden als “Heer laat mij uw glorie zien, want ik wil genieten van uw heerlijkheid.” Het echt leren kennen van God vereist een diep besef van Gods heiligheid en veel diepgang in je leven. Intimiteit met God komt je niet aanwaaien als je zo nu en dan iets naar boven roept. Mensen die daar zo naar verlangen komen ook tot vasten en bidden, dat is vast en zeker.

Henk Herbold is getrouwd met Diny (foto). De evangelist heeft een eigen website. Neem hier een kijkje en lees meer blogs.

Praatmee

Beluister onze podcast

#292 Jeffrey & ds. Messemaker over klimaatactivisten, afgodsbeeldjes en Temptation Island
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Prins Bernhard
Nieuws

Prins Bernhard verklaarde met hand op de Bijbel: "Ik was nooit een nazi"

"Ik kan met de hand op de Bijbel verklaren: ik was nooit een nazi. Ik heb nooit het partijlidmaatschap betaald, ik heb nooit een lidmaatschapskaart gehad", verklaarde prins Bernhard ooit in een serie vraaggesprekken die hij voor zijn dood had met de

Maasbach Worship
Nieuws

Maasbach World Mission Conferentie in Den Haag

De jaarlijkse conferentie (6 tot en met 8 oktober) van de Stichting Johan Maasbach Wereldzending staat dit jaar helemaal in het teken van missions en evangelisatie. In een tijd waar men veel hoort over de ontkerkelijking in Nederland, is er tegelijke

Guido Hamelink
Nieuws

Nieuwe bestuursvoorzitter A Rocha Nederland

Guido Hamelink (41) is de nieuwe bestuursvoorzitter van A Rocha Nederland. Hij volgt Harm Schoten op, die sinds 2017 voorzitter was van de christelijke natuurbeweging. Guido is algemeen directeur van ecologisch adviesbureau NLadviseurs dat zich inzet

Shalva-band
Nieuws

Christenen voor Israël organiseert concerten met Shalva-band

Ze zouden Israël vertegenwoordigen in 2019 in de finale van het bekende Eurovisie Songfestival, en werden beschouwd als één van de grootste kanshebbers. De Shalva-band, een muziekgroep van Israëlische artiesten met een verstandelijke en lichamelijke

Prof. dr. Bernhard Reitsma
Nieuws

Belijden we als christenen een inclusief of exclusief geloof?

Is het zo dat christenen openstaan voor iedereen? Dat je in de kerk en de christelijke gemeente mag komen zoals je bent? In alle gebrokenheid en onvolmaaktheid? Dat lijkt wel de enig logische conclusie te zijn die je uit het Evangelie kunt trekken. A

Politiek
Nieuws

Medische ethiek: Wat zijn de standpunten van de grootste politieke partijen?

Welke standpunten hebben de in de peilingen vijf grootste partijen op medisch-ethisch gebied? In dit overzichtsartikel lichten we de partijprogramma’s van VVD, GroenLinks/PvdA, PVV, BBB en D66 door op dit gebied. Hoe kijken deze partijen naar abortus

Ds. P. den Ouden
Nieuws

HHK-predikant roept christenen op om dagelijks te bidden voor de vervolgde kerk

‘Want ik hoop door uw gebeden aan u geschonken te worden’. Het zijn de woorden van Paulus aan het begin in de brief aan Filemon. Wanneer hij ze optekent, zit hij gevangen. Maar terwijl hij vastzit, ontvangt hij veel kracht. Er wordt namelijk door vel

Paus Franciscus
Nieuws

Paus ziet zegen voor homostellen als pastorale optie: "Maar hoeft niet per se de norm te worden"

In antwoord op de vraag van vijf kardinalen naar het zegenen van een homoseksuele relatie zegt paus Franciscus open te staan voor zo'n zegening als pastorale optie, dat melden diverse media. De paus gaf aan dat het volgens hem een uiting van "pastora

Meerartikelen

SGP-Kamerlid Roelof Bisschop
Nieuws

Terugkijken: SGP-Kamerlid Roelof Bisschop kritisch over spreidingswet

Afgelopen week debatteerde de Tweede Kamer twee dagen over de spreidingswet waarvan het lot nog altijd onzeker is. Veel partijen stellen dat gemeenten meer tijd moeten krijgen om opvangplekken voor asielzoekers te kunnen realiseren. In het actualitei

Pakistaanse voorganger verwond zichzelf opzettelijk met pistool
Nieuws

Pakistaanse voorganger verwondt zichzelf opzettelijk met pistool

De Pakistaanse predikant Eleazar Sidhu is vorige week aangeklaagd wegens het uiten van valse beschuldigingen, meldt Morning Star News. De predikant stelde begin vorig maand beschoten te zijn door moslimextremisten en spande een zaak aan bij de politi

Marokko aardbeving
Nieuws

Marokkaanse christenen zetten zich in voor slachtoffers aardbeving

In Marokko wonen niet heel veel christenen, maar toch zijn ze er. En ze bieden hulp na de verwoestende aardbeving van enkele weken geleden, waarbij rond de 3000 mensen om het leven kwamen. Enkele mooie initiatieven van Marokkaanse christenen kwamen a

Ds. Willem Glashouwer
Nieuws

Wat het Loofhuttenfeest tot christenen uit de volkeren te zeggen heeft

Jezus vierde het Loofhuttenfeest mee, op Zijn eigen manier. We lezen het in Johannes 7:37-38: “En op de laatste, de grote dag van het feest, stond Jezus op en riep, zeggende: "Indien iemand dorst heeft, hij kome tot Mij en drinke! Wie in Mij gelooft,

Lee Strobel
Nieuws

Voorganger Lee Strobel sprak met de oprichter van Playboy over Jezus

Lee Strobel sprak afgelopen zondag bij de First Baptist Church in Dallas, daar refereerde hij aan zijn ontmoeting met wijlen Playboy-baas Hugh Hefner. De 71-jarige bestseller-auteur is bekend van zijn boek 'Bewijs genoeg' waarin hij dertien topwetens

Oekraïense kerken bekritiseren voorstel om porno-industrie te legaliseren
Nieuws

Oekraïense kerken bekritiseren wetsvoorstel om porno-industrie te legaliseren

Het plan om de porno-industrie in Oekraïne te legaliseren is een "destructief initiatief", menen tal van religieuze leiders in Oekraïne. CNE News meldt dat Oekraïense kerken met kracht het politieke voorstel om porno legaal te maken, verwerpen.  De O

Ds. Arie van der Veer
Nieuws

Veel christenen hebben het niet over de angst der hel

Hoewel het meer dan vijftig jaar geleden is, zitten de oude psalmen er bij mij nog altijd goed in. Wat ik me nu vooral realiseer is, dat het vooral psalmen waren ‘op donkere toon’. Onder de lange lijst van oude psalmen die ik uit mijn hoofd ken, staa

Piet Vergunst
Nieuws

Israëlzondag stelt verhouding van de kerk tot het jodendom aan de orde

Staat het christelijk geloof nu tegenover het jodendom, of niet? Die vraag kon op (Israël)zondag (afgelopen zondag, red.) aan de orde komen, als de voorganger het aangeboden materiaal van de Protestantse Kerk volgt. De verhouding van Jezus tot de Far

Ulrich
Levensverhaal

Ulrich leerde één grote les in zijn leven: "Zonder God red je het niet"

Ulrich (47) fietste onlangs voor de zevende keer mee met Cycle for Hope. Hij is 13 jaar getrouwd met Esther en werkt bij een metaalbedrijf. Twintig jaar geleden zag zijn leven er compleet anders uit. “Ik zat zwaar verslaafd in een leeg huis. Alles wa

Psalmen Challenge
Nieuws

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 24

Symfonie van het hart is de psalmenchallenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken s

LEV
Positief nieuws

Kom bij met dit prachtige lied van LEV: 'Haal maar adem'

LEV heeft een schitterend lied uitgebracht om even bij op adem te komen. Het nummer 'Haal maar adem' gaat over jezelf overgeven aan God en het loslaten van de strijd. Het leven kan ons soms het idee geven dat we heel erg ons best moeten doen om alles

Gerdien Blom
Positief nieuws

Gerdien wilde blik naar boven gericht houden bij begrafenis dochter

Een krachtig getuigenis van Gerdien Blom, de moeder van acht kinderen was de afgelopen tijd te zien bij 'Een huis vol' van de KRO-NCRV. In gesprek met Cvandaag vertelde ze eind 2021 over de begrafenis van haar dochter Miriam (6). Ondanks al het leed