Preken over gastvrijheid: 3 handreikingen op een rijtje

God 24 november 2022 Ds. Pieter Kleingeld
Ds. Pieter Kleingeld

Pieter Kleingeld (predikant NGK Oegstgeest) hield een prekenserie over gastvrijheid. Paulien Vervoorn vroeg hem naar tips om het thema op de kaart te zetten.

1. Communiceer dat gastvrijheid hoort bij de kern van het evangelie
Een groep jongeren in mijn vorige gemeente organiseerde maandelijks een maaltijd. Aanvankelijk nodigden we mensen uit die op de Voedselbank waren aangewezen. Al snel ontstond een veelkleurige groep bezoekers: moslims, christenen, niet-christenen, Antillianen, Nederlanders, Marokkanen. Iedereen die kwam, hielp mee en kon ook – als ie dat wilde – mee koken. Mijn motto: de eerste christenen hadden alles gemeenschappelijk, zelfs de afwas. Op een avond telde ik de nationaliteiten. Het waren er zeven. Toen stelde ik de vraag ā€˜Wat betekenen al die nationaliteiten?’ Een katholieke Antilliaanse vrouw antwoordde spontaan: ā€˜Dat betekent verzoening.’ Ik was even stil en zei toen: ā€˜Ja. Wat we nu doen, is een voorproefje van wat God straks gaat doen. In Jesaja 25 staat dat God ooit alle volken gastvrij bij Hem aan tafel nodigt.’ Ze voelde haarfijn aan wat er gebeurde. Het was een inkoppertje voor mij om het evangelie uit te leggen.

Het woord gastvrijheid komt niet vaak in de Bijbel voor. Maar bedenk je, dat het Griekse woord liefde voor de vreemdeling betekent. Dat komt in de buurt bij het hart van het evangelie. Gastvrijheid begint bij Gods liefde voor ons. Wij waren van Hem vervreemde en soms zelfs Hem vijandige mensen. Maar God de Vader sloeg zijn armen om ons heen en nodigde ons uit bij Hem aan tafel. Gastvrijheid gaat ook over onze ontvankelijkheid om goed nieuws van een ander te ontvangen, juist wanneer we diegene gastvrijheid verlenen in de vorm van onderdak, een maaltijd, een bezoek of het aanbieden van kleding. Zo blijkt de ander soms boodschapper van De Ander te zijn.

Verhalen in de Bijbel over eten, hongersnood, vluchtelingen, gebrek en overvloed hebben alles te maken met het hart van het evangelie.

2. Maak er een prekenserie van
Ben je vertrouwd met de Bijbel, dan herkende je net Romeinen 5, Matteüs 25 en Lukas 15. Misschien denk je bij gastvrijheid ook aan Ruth of Deuteronomium 10:19 of Hebreeën 13:1. Kortom: het thema gastvrijheid leent zich uitstekend voor een prekenserie om Gods genade te presenteren in de vorm van gastvrijheid.

Ik heb voor mezelf het hele evangelie in vier (on-)gastvrije maaltijden samengevat:

Schepping
God nodigt de mens uit om te eten. Voedsel is verbonden met leven en overvloed.

Zondeval
De mens eet stiekem de verboden vrucht.

Voedsel is sinds die tijd verbonden met leven en overvloed, maar ook met ziekte en dood.

Hoop
Ooit komt het weer goed tussen God en mensen, ooit zitten alle volken zonder angst voor de dood samen aan tafel, aan een rijke maaltijd. Verzoend met God en met elkaar.

Redding
De hoop wordt vervuld door Jezus’ lijden en sterven. Voorafgaand aan zijn sterven verbond Jezus een maaltijd aan zijn dood aan het kruis.

Vraag nieuwkomers hoe gastvrij zij jullie gemeente ervaren.

Met deze vierslag in het achterhoofd ontdekte ik dat ik bij elke maaltijd wel iets kon vertellen over Gods gastvrijheid. En andersom: dat verhalen in de Bijbel over eten, hongersnood, vluchtelingen, gebrek en overvloed alles te maken hebben met het hart van het evangelie.

En met Pinksteren? Petrus haalt op de Pinksterdag Joƫl 3 aan. Dat hoofdstuk vormt het keerpunt van het hele boekje: een boekje dat begint met een hongersnood!

Houd je een prekenserie, dan is zo’n rode draad handig voor jezelf en voor je luisteraars. Wat bovenstaande rode draad ook doet, is nadrukkelijk insteken op Gods gastvrijheid. Want we willen natuurlijk wel Gods genade verkondigen en geen moralistische praatjes houden. Een andere mogelijkheid is om Lukas 15 als rode draad te kiezen of een combinatie van Lukas 14 en 15.

3. Maak het concreet
Ik begon deze blog niet voor niets met het verhaal van die gemeenschappelijke maaltijd. Die zeven nationaliteiten aan tafel lieten de deelnemers Gods verhaal van verzoening beleven. Ik hoefde er alleen nog maar de woorden aan te geven. Nou, nog iets preciezer: de Heilige Geest liet me naar die maaltijd in dat kleine kerkgebouwtje kijken door de ogen van Jesaja 25. Vervolgens kon ik hen dat evangelie verkondigen. De deelnemers aan de maaltijd ā€˜beleefden’ mijn preek. Soms zoek je als voorganger een praktisch voorbeeld bij een geloofsthema of een Bijbelverhaal. Bij gastvrijheid gaat het vaak andersom. Gastvrije en ongastvrije praktijken roepen Bijbelverhalen en/of geloofsthema’s op. Het is net als Jezus in Lukas 14 een kwestie van goed om je heen kijken.

Omdat gastvrijheid zo dicht op het hart van het evangelie zit, is het ook goed om ons als christenen te oefenen in gastvrijheid. Denk bijvoorbeeld aan

  • gastheren en -vrouwen die mensen verwelkomen aan het begin van een kerkdienst of samenkomst
  • goede koffie en koek na afloop
  • oprechte interesse
  • gasten aanspreken
  • gezamenlijke maaltijden
  • een gebouw dat open is voor de buurt of voor cursussen
  • aandacht voor kinderen en jongeren
  • meedoen aan Kerkproeverij.

Vraag nieuwkomers hoe gastvrij zij jullie gemeente ervaren. Of organiseer een leeskring naar aanleiding van een boek, bijvoorbeeld De Vrijgevige God van Tim Keller of Saved By Grace And Hospitality van Joshua J. Jipp.

Mijn tip: kies als gemeente een aantal passende manieren waarop jullie gastvrij zijn. Als spreker of voorganger in een gemeente kun je vervolgens jaarlijks een of meerdere keren het thema aansnijden.

Leestip: In week 2 van Zin in preken lees je over het plannen van prekenseries. Hierin deelt Pieter Kleingeld een aantal tips en ervaringen.

PS: Alpha Nederland organiseerde in november 2022 de week van de gastvrijheid. Lees ook: Mystery guests bezoeken tientallen kerkdiensten: Dit zeggen ze over de gastvrijheid.

Paulien Vervoorn is spreker, trainer en auteur en eigenaar van Geloofwaardig Spreken. Deze blog van ds. Pieter Kleingeld verscheen eerder op haar website.

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

sgp
Nieuws

SGP twijfelt na uitleg minister over strafbaarheid hulp aan illegalen: 'Uitstel van stemmingen'

De SGP wil dat de stemming in de Tweede Kamer over de Asielnoodmaatregelenwet wordt uitgesteld. De partij stelt dat minister David van Weel verwarring schept in de brief die hij schreef over het mogelijk strafbaar worden van het helpen van illegalen.

Brian Newberg en Lance Coles
Nieuws

Amerikaanse megakerk vraagt pastors ontslag te nemen vanwege rol in misbruikschandaal 

De New Life Church in Colorado Springs heeft twee pastors gevraagd ontslag te nemen. De reden is hun gebrekkige omgang met informatie over het vermeende seksueel misbruik door Robert Morris, oprichter van Gateway Church in Texas. De twee pastors dien

Johan Schep
Video

Johan Schep vertelt waarom het evangelie al in Genesis 1 begint

In de serie 'Jezus in het Oude Testament' vertelt evangelist Johan Schep dat de hele Bijbel, inclusief het Oude Testament, getuigt van Jezus. In meerdere afleveringen gaat Schep dieper in op zogeheten typen en schaduwbeelden van Jezus, zoals Adam en

Tonya Anne Laville
Nieuws

Voormalig politieagent in Mississippi verduisterde geld van kerk om huur te betalen

Een voormalige politieagent in de Amerikaanse staat Mississippi is veroordeeld voor het verduisteren van duizenden dollars van een katholieke kerk. Tonya Anne Laville (48) werkte als beveiliger bij de St. James Catholic Church in Gulfport, waar ze to

Handboeien
Nieuws

Amerikaanse pastor gearresteerd voor vragen om foto’s aan 11-jarig meisje

In de Amerikaanse staat Kentucky is pastor Clarence Barry Hungerford (58) gearresteerd op verdenking van het vragen om foto's van een 11-jarig meisje uit zijn eigen kerk. De man is inmiddels op non-actief gesteld. De familie van het meisje meldde zic

Bart Visser
Video

Bart Visser blikt vooruit op Zomerconferentie van New Wine

De zomer komt er weer aan en dat betekent: tijd voor zomerconferenties. Een van de bekendste is die van New Wine. Van 19 tot en met 25 juli strijkt de vernieuwingsbeweging neer op Landgoed Velder in Liempde. New Wine-directeur Bart Visser blikt vooru

ZERA worship
Persbericht

Festival met 50 uur non-stop aanbidding: line-up bekend is bekend

De volledige line-up van het ZERA worship festival 2025 is bekend. Tijdens dit unieke driedaagse festival, dat plaatsvindt van 14 tot en met 16 augustus in Maarsbergen, komen worshipformaties uit binnen- en buitenland samen voor 50 uur non-stop aanbi

asielzoekers
Nieuws

Brandbrief aan Tweede Kamer: christenen lijnrecht tegenover elkaar in asieldebat

Donderdag stemt de Tweede Kamer over de veelbesproken asielnoodmaatregelenwet. Christenen in de politiek Ʃn daarbuiten staan lijnrecht tegenover elkaar. Zo is er flinke kritiek op de SGP en stuurt een groot aantal christenen, kerken en organisaties e

Meerartikelen

Romy Kersten
Levensverhaal

TikTok-evangeliste Romy Kersten: "Zat ik niet tegen het plafond te praten?"

Moedig vertelt Romy Kersten (20) op sociale media over haar katholieke geloof. Met haar podcasts en video’s bereikt ze honderdduizenden jongeren per jaar. Ze heeft zo’n tienduizend vaste volgers op TikTok, vijftienhonderd volgers op Instagram en een

Arie-Jan Mulder
Column

Hoe reageer je als christen op de zonde van een ander?

Zonde is in eerste instantie een zaak van tekortschieten in liefde, zo komt in deze columnreeks over de zonde naar voren. Als we dit begrijpen kan dat ons helpen met de vraag hoe we in het dagelijks leven omgaan met zonde. Laten we eens kijken hoe we

Geert Benedictus
Opinie

Is de Israƫl-vlag voor de kerk een steen des aanstoots?

Bij sommige kerken is de blauwwitte vlag met strepen en Davidster een vast onderdeel op het liturgisch podium. Bij andere kerken is dat beperkt tot dagen als de Israƫl-zondag, de eerste zondag van oktober. Hoe komt dat dit jaar? Kan een kerk het zich

cvi
Nieuws

Waarom het ND berichtgeving over Christenen voor Israƫl niet rectificeert

Het Nederlands Dagblad heeft besloten haar berichtgeving over het onderzoek naar Christenen voor Israƫl (CvI) niet te rectificeren. CvI diende daartoe een verzoek in, maar de krant ziet geen aanleiding om dat te doen. In een uitgebreid statement legt

Diederik van Dijk
Persbericht

Transgenderwet ingetrokken: "Dit is de enige juiste uitkomst"

ā€œDit is de enige juiste uitkomst", aldus SGP-Kamerlid Diederik van Dijk in reactie op het intrekken van de verruiming van de Transgenderwet. ā€œEr waren twee moties Ć©n een interpellatie voor nodig, maar het resultaat is er.ā€ ā€œKwetsbare jongeren zijn ju

Kamerlid Pieter Grinwis
Persbericht

Aangenomen ChristenUnie-voorstel moet einde maken aan dakloosheid

De Tweede Kamer heeft vandaag met een breed gedragen steun het amendement van Kamerlid Pieter Grinwis c.s. (ChristenUnie) aangenomen, waarmee dakloze gezinnen met minderjarige kinderen worden toegevoegd aan de groepen woningzoekenden die gemeenten ve

Don Ceder
Nieuws

Kamer stemt in met strafbaarstelling illegaliteit: CU-Kamerlid Don Ceder uit stevige kritiek

De Tweede Kamer heeft dinsdag ingestemd met twee wetsvoorstellen die onderdeel zijn van het voorgenomen asielbeleid van het kabinet. Het betreft de strafbaarstelling van illegaliteit en het strafbaar stellen van hulp aan mensen zonder verblijfsvergun

Willem Ouweneel
Video

"Omdat Christus stierf, ben ik gered" - Christenen delen grootste geloofslessen

Wat was de grootste geloofsles die u leerde? Deze vraag stelden wij onlangs aan diverse christenen. Onder anderen CU-Tweede Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke, SDOK-presentator Richard Groenenboom, theoloog Willem Ouweneel en presen

India
Nieuws

Indiase christenen in zee gedumpt: ā€œWe weten niet of ze nog levenā€

De onzekerheid is ondraaglijk voor Sadeq Shalom en andere Rohingya-christenen in India. Al bijna twee maanden hebben ze niets meer gehoord van hun geliefden die begin mei door de Indiase autoriteiten gedeporteerd werden – zonder waarschuwing en onder

Ds. B. Labee
Video

GerGem-predikant heeft boodschap voor jongeren die moeite hebben met bidden

"Ik hoor het nog wel eens dat jongeren het moeilijk vinden om te bidden. Gebruik dan maar deze woorden: 'Schep mij een rein hart, delg uit mijn ongerechtigheid en vernieuw in het binnenste van mij een vaste geest'", aldus ds. B. Labee. De GerGem-pred

N.T. Wright
Nieuws

Amerikaanse theoloog N.T. Wright: "God overstijgt gender"

De bekende Amerikaanse theoloog en voormalig bisschop van Durham, N.T. Wright, stelt dat God het menselijke begrip van gender overstijgt. Toch blijft het gebruik van mannelijke aanspreekwoorden als 'Vader' en 'Hij' volgens Wright Bijbels gezien veran

Bagtowar en Elias
Video

Wat houdt profetie in? Christenjongeren in gesprek

In deze aflevering van de ChristenDOM? podcast gaan Bagtowar en Elias in gesprek over de aard en actualiteit van profetie. De Bijbel staat vol profetieƫn: boodschappen van God, vaak uitgesproken door profeten, die richting geven, waarschuwen of hoop