Braziliaanse presidentscampagne intensiveert: "Charismatisch christelijke 'first lady' geheim wapen"

Nieuws 28 september 2022
Bolsonaro

De rol van evangelicals bij de op handen zijnde presidentsverkiezingen in Brazilië lijkt groter te worden dan ooit. Hun aantal is namelijk in de afgelopen twintig jaar verdubbeld en betreft nu een derde van de totale bevolking. De katholieke president Bolsonaro hoopt dan ook op "een religieuze oorlog" tijdens de verkiezingscampgne meldt Religion News. Niet alleen omdat zijn tegenstander scheiding van kerk en staat predikt, maar ook omdat zijn vrouw de taal van de populaire pinksterbeweging spreekt.

Michelle Bolsonaro vermeed de schijnwerpers tijdens het grootste deel van het presidentschap van haar man, hoewel er op één moment een glimp van haar geloof te zien was. Een video toonde hoe ze herhaaldelijk "eer aan God" bad, in tongen sprak en vreugdevol dansde, nadat de Senaat een orthodox protestantse rechter die Bolsonaro had voorgedragen goedkeurde.

In de afgelopen twee maanden is ze echter de leidende evangelische stem uit het kamp van Bolsonaro geworden. Ze heeft gezegd dat ze bidt op de presidentsstoel van Bolsonaro en dat het paleis vóór zijn presidentschap aan demonen toebehoorde.

De populariteit van de president nam de laatste tijd wat af in de peilingen omdat vooral sommige gematigde evangelicals het idee hadden dat ze gebruikt werden door de president. Sommigen denken dat hij geen echte christen is.

Volgens Esther Solano, een socioloog aan de Federale Universiteit van Sao Paulo, die peilingen houdt onder Bolsonaro-kiezers en evangelicals, herinneren veel arme evangelicals zich ook de regeringsperiode van 2003-2010 van da Silva nog maar al te goed. Met een gevoel van weemoed kijken ze terug op de tijd dat ze hun rekeningen konden betalen en vlees konden kopen. 

Sinds mei hebben verschillende peilingen echter uitgewezen dat veel evangelicals weer van da Silva naar Bolsonaro zijn overgestapt. Het betreft een verschuiving die wordt toegeschreven aan de campagne van de zittende president om Brazilië af te schilderen als 'geestelijk ziek'. Ook beweert de president dat alleen hij het christelijk geloof kan beschermen. Over het algemeen leidt da Silva wel nog steeds alle peilingen, maar ook zijn partij heeft nu toegegeven dat hij stemmen aan het verliezen is.

Reden voor president Bolsonaro om zijn vrouw optimaal in te zetten. Tijdens een recente 'Mars voor Jezus' in Rio pompte ze een menigte op die bruiste van de energie. Ze bracht gospelliederen uit, maakte hartjesgebaren en blies mensen kusjes toe. "We zullen de aanwezigheid van de Heere Jezus naar de regering brengen en verklaren dat deze natie de Heer toebehoort", zei ze. "De deuren van de hel zullen onze familie, de Braziliaanse kerk of ons Brazilië niet overwinnen."

Dat soort vurige uitingen van haar geloof resoneren bij veel evangelicals. Politicoloog Bruno Carazza ziet de inzet van Michelle Bolsonaro dan ook als een 'geheim wapen'. "Ze communiceert heel goed met het publiek omdat ze authentiek evangelisch is, in tegenstelling tot Bolsonaro die zegt dat hij katholiek is en het evangelicalisme omarmt vanwege politiek opportunisme", aldus Carazza. “Ze spreekt letterlijk de taal van de evangelicals.”

Demograaf José Eustáquio Diniz Alves, een voormalig onderzoeker aan de nationale school voor statistische wetenschappen, voorspelt dat tegen 2032 40 procent van de totale bevolking zal bestaan uit evangelicals, waarmee ze de katholieken overtreffen.

Volgens Religion News spelen de 'toetsenbord kruisvaarders' onder de evangelicals daarom ook een belangrijke rol in deze verkiezingscampagne. Conservatieve evangelicals gebruikten sociale media om opmerkingen van presidentskandidaat da Silva namelijk af te schilderen als een aanval op christelijke kerken.

Da Silva vertelde eerder deze maand tijdens een grote bijeenkomst met evangelicals dat zijn weg van armoede tot president een bewijs is van Gods bestaan, maar hij ging niet verder op zijn eigen spiritualiteit in. Hij zei dat hij alle religies met respect wil behandelen, inclusief Afro-Braziliaanse religies, en hij verwerpt religieuze rivaliteit of iets dat lijkt op een heilige oorlog. Dat wekt achterdocht op bij sommige evangelicals. 

“Ik heb geleerd dat de staat geen religie mag hebben, de staat is geen kerk. Het moet wel de vrijheid en mogelijkheid garanderen van het organiseren van welke kerk dan ook”, aldus da Silva.

Praatmee

Beluister onze podcast

#390 Elisabeth van Zijl en Carolien Pape over hun diepe worsteling, geloofsreis en bevrijdingsproces
Of beluister op:

Meerartikelen

Portland
Nieuws

Rechter buigt zich over vraag of Amerikaanse moeder haar dochter (12) mee naar de kerk mag nemen

Het Hooggerechtshof in de Amerikaanse staat Maine buigt zich de komende weken over de vraag of een moeder haar 12-jarige dochter mee naar de kerk mag nemen en haar mag laten omgaan met haar vrienden uit de kerk. Het was de vraag in december 2024: mag

Supporters in de Kuip
Positief nieuws

Terugkijken: christelijke Feyenoord-supporters getuigen van Gods ingrijpen

In een video van Rijnmond getuigen verschillende Feyenoord-supporters, de Christelijke Kameraden, van hun geloof in God. Ze deelden kerstpakketten uit aan supporters in nood en getuigen van hun geloof: "Feyenoord is lang mijn enige geloof geweest. Ma

Ds. W. Visscher
Video

Is gehoorzaamheid aan God een leven zonder vreugde? Ds. Visscher antwoordt

Vaak leeft de gedachte dat gehoorzaamheid aan God het plezier uit het leven wegneemt. Alsof Gods wil ons bestaan kleiner en somberder maakt. Maar legt deze gedachte niet iets bloots van ons eigen vermaak? En is die wel verbonden aan wat God goed noem

Nieuws scrollen
Redactie

Onderzoek: veel Nederlanders mijden oorlogsnieuws, maar betrokkenheid blijft groot

Bijna de helft van de Nederlanders klikt nieuws over oorlogen en rampen liever weg. Dat blijkt uit onderzoek van noodhulporganisatie ZOA, uitgevoerd door PanelWizard. Vooral onder jongvolwassenen is de neiging groot om oorlogsberichtgeving te vermijd

De Bron
Persbericht

Nieuwe Protestantse gemeente ‘De Goede Herder’ van start in Assen: “Een teken van hoop”

Terwijl in Nederland veel kerken te maken hebben met krimp en sluiting, klinkt er in Assen een hoopvol tegengeluid. Per 1 januari 2026 krijgt de geloofsgemeenschap De Goede Herder de officiële status van Protestantse Kerk in Nederland (PKN) gemeente

Kinderen uit Guinee-Bissau
Interview

Veldwerker Ria Hogendoorn: "Met Gods hulp kun je meer doen dan gedacht"

Ria Hogendoorn bereidt zich voor op haar uitzending naar Guinee-Bissau, waar ze gaat werken op project Jedidja. Op dit moment is Ria weer terug in Nederland, na een vrijwilligersperiode van anderhalf jaar in Afrika. Ze hoopt over enkele maanden als v

opstanding Jezus
Boekfragment

De opstanding van Jezus: feit of fictie? De wetenschap weegt mee

Nadat Jezus ter dood veroordeeld was, werd Hij volgens de Romeinse gebruiken van zijn kleding ontdaan en gegeseld, voor Hij gekruisigd werd. Gezien de wreedheid van de geseling en ook de daaropvolgende kruisiging en het doorstoken worden met een spee

Lydia en Gerard de Groot
Boekfragment

Hoe Lucifer viel: de oorsprong van strijd in de geestelijke wereld

‘U, toonbeeld van volkomenheid, vol wijsheid en volmaakt van schoonheid, u was in Eden, de hof van God. Allerlei edelgesteente was uw sieraad… Het werk van uw tamboerijnen en uw fluiten was bij u. Op de dag dat u geschapen werd, waren ze gereed’, zo

Meerartikelen

Irmgard Averesch
Opinie

Wat is anno 2025 het ongeboren kind nog waard?

Het jaar 2025 ligt al weer bijna achter ons. Een jaar waarin opnieuw ongeveer 40.000 kinderen zijn gedood door de abortusindustrie. 40.000 levens alleen al in Nederland, die niet de kans kregen om uit te groeien tot mensen met een toekomst. Als we ki

Oeganda
Nieuws

Evangelist (42) vermoord na dialoog tussen moslims en christenen

Moslimextremisten in Oeganda hebben op 12 december een evangelist (42) vermoord nadat hij deelnam een een dialoog tussen moslims en christenen. Volgens kerkleiders werd de sfeer vijandig toen verschillende moslims zich in het openbaar tot het christe

Levensreddende hulpdienst
Positief nieuws

Levensreddende hulpdienst: christenen en Joden slaan de handen ineen

In een tijd waarin Israël te maken heeft met terreur en het verlies van vele militairen, groeit de verbondenheid tussen christenen en Joden. Dat wordt zichtbaar in de steun aan Magen David Adom, de nationale hulpdienst van Israël. Deze organisatie ve

Nico van der Voet
Podcast

Theoloog heeft boodschap voor evangelischen én gereformeerden: “Erken dat de ander een punt heeft”

Theoloog Nico van der Voet pleit in de Cvandaag podcast voor een veel eerlijker én vrijmoediger gesprek over de doop. Niet door muren te bouwen tussen baptisten, evangelischen en gereformeerden, maar door te erkennen dat iedere traditie sterke kanten

Daniël en Mirjam Krol
Interview

Ouders van de vermiste Yoran Krol hielden vast aan God: “We laten elkaar en God niet los”

“Yorans fiets staat midden op de brug en diep van binnen voelde ik dat ons leven vanaf dat moment veranderd was.” In de laatste uitzending van dit jaar van Hour of Power vertelden Daniël en Mirjam Krol afgelopen zondag hoe de vermissing van hun zoon

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vraagt luisteraars wat ze zullen zeggen als ze God ontmoeten

'Wat zul je zeggen als je voor God komt te staan?', die vraag stelde ds. G. van Zanden onlangs in een preek. De hervormde predikant preekte over Amos 4 waar de profeet zegt: 'Zo schik u, o Israël! om uw God te ontmoeten.' De predikant wees zijn toeho

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt waarom snelle geestelijke groei niet Gods werkwijze is

Als mensen willen we graag snelle groei en snelle oplossingen. Of dit nu onze carrière betreft, onze relaties met mensen of onze wens om in korte tijd veel overgewicht te verliezen. Geestelijk gezien is het niet anders, constateert Wilkin van de Kamp

De mikwe uit Jeruzalem
Nieuws

Vondst in Jeruzalem: ritueel bad uit laatste jaar van tweede tempel

Tijdens opgravingen in Jeruzalem hebben archeologen een bijzondere vondst gedaan: een in rotsen gehouwen mikwe die nog bestond in de laatste dagen van de tweede tempel. De opgraving van het rituele bad werpt meer licht op de vernietiging van Jeruzale

Inloophuis Rotterdam Delfshaven
Persbericht

Inloophuis opent deuren op nieuwe locatie in hart van Rotterdam Delfshaven

Een vertrouwde plek in Rotterdam Delfshaven krijgt een nieuw hoofdstuk: deze maand verhuisde Inloophuis De Brug naar de Spanjaardstraat. Na 34 jaar van groei, ontmoeting en ondersteuning kiest het inloophuis voor een locatie die nog beter aansluit bi

Jan Braal
Dagelijks leven

Als je eenmaal op straat leeft, verandert er iets fundamenteels

Soms komt er iemand binnenlopen bij onze inloop in Rotterdam en weet je meteen: dit wordt een ontmoeting die je bijblijft. Zo was het met Evan, schrijft Jan Braal, veldwerker bij Stichting Ontmoeting. Een man met een verleden vol geweld, misbruik en

Dr. Michael Mulder
Interview

Theoloog Michael Mulder: “Gods trouw aan Israël is ook onze hoop”

Volgens dr. Michael Mulder kunnen christenen het Nieuwe Testament niet begrijpen zonder de blijvende verbondenheid tussen God en Israël te erkennen. “Als God zijn belofte aan Israël zou intrekken, hoe zeker kan ik dan zijn van zijn belofte aan mij?”

Erik Bakker
Column

De vergeten oorsprong van ‘gender’: waarom christenen alert moeten zijn

In onze hedendaagse samenleving worden we overspoeld met nieuwe ideeën over identiteit, seksualiteit en gender. Wat ooit glashelder leek, namelijk dat God de mens schiep als man en vrouw, staat nu ter discussie. Maar hoe zijn we op dit punt beland? A