Dit is waarom Leanne (33) bewust geen smartphone heeft

Even de route checken in Google Maps, of een berichtje via WhatsApp: voor jou vast heel gewoon. Maar niet voor Tearfund-medewerker Leanne Vreugdenhil. Zij heeft heel bewust geen smartphone. “Juist mét een smartphone mis je zoveel.”

“Deze telefoon heb ik nu ruim een jaar”, wijst Leanne naar de simpele ‘analoge’ Nokia die voor haar op tafel ligt. “Met de vorige heb ik bijna 10 jaar gedaan.” In de periode daarvoor gebruikte Leanne telefoons die anderen overhadden.

Mis je de handige en sociale functies op een smartphone niet?
“Eigenlijk helemaal niet. Google Maps misschien, maar ik kijk nu gewoon van te voren heel goed waar ik moet zijn voor ik op weg ga. En anders vraag ik gewoon de weg aan een voorbijganger.” Nee, het is eerder zo dat Leanne denkt dat iedereen met een smartphone juist dingen mist. Het belangrijkste? “Rust. Rust in je hoofd, in je lijf, in je handelen. Als ik in de trein zit, zie ik iedereen gebiologeerd naar z’n schermpje staren. Maar je kunt ook lekker uit het raam kijken, dagdromen, de gebeurtenissen van de dag nog eens de revue laten passeren. Zonder smartphone verdwijnt er een gigantische bron aan afleiding en prikkels. Het is echt een aandachtsvreter.”

En het sociale aspect? Even een fotootje van je dochter delen met opa en oma, vragen aan een vriendin hoe het is?
“Begrijp me niet verkeerd: ik ben juist een heel sociaal persoon. Ik spreek heel graag af met mensen. Daar geniet ik erg van. Maar daar heb ik toch geen smartphone voor nodig?! Ik vind ‘in real life’ contact juist als veel rijker.” Ook op deze momenten ervaart Leanne de smartphone nog wel eens als stoorzender. “Dan zijn we met een groepje bij elkaar en zit iedereen weer op z’n schermpje. Gelukkig wordt dat wel steeds minder.”

Leanne heeft ook het gevoel dat ze veel meer ‘in het moment’ leeft zonder modern mobieltje. “Via WhatsApp en social media apps kun je heel erg het gevoel krijgen dat het ergens anders altijd leuker is dan waar jij bent of dan wat jij aan het doen bent. Dat geeft veel onrust. En daarmee mis je het genieten van jouw eigen moment.”

Je hebt ook geen smartphone vanwege duurzaamheid en (on)rechtvaardigheid toch? Hoe zit dat?
"We zijn het normaal gaan vinden om zo om de twee jaar een nieuwe telefoon te krijgen, maar dat is een enorme belasting voor onze schepping." In haar werk bij Tearfund ziet Leanne de gevolgen van deze consumptiedrift in kwetsbare landen. "Mijn verlangen om duurzamer te leven en mijn werk bij Tearfund gaan hand in hand. Klimaatverandering wordt grotendeels door ons in het rijke westen veroorzaakt, maar armere landen betalen de rekening in de vorm van bijvoorbeeld droogte of overstroming."

Hergebruik
Zelf is Leanne juist een hergebruiker; ook haar kleding koopt ze tweedehands. Waar anderen houden van splinternieuw, gaat Leanne juist graag voor gebruikt. “Alles wat niet nieuw gemaakt hoeft te worden, scheelt ontzettend qua belasting van de schepping. We hebben een prachtige plek gekregen om op te wonen met elkaar, maar die plek zijn we behoorlijk uit aan het putten. Wát ik kan doen om dat tegen te gaan, probeer ik te doen.”

Daar komt voor haar nog bij dat veel telefoons, maar ook veel andere producten oneerlijk worden geproduceerd. “Zonder oneerlijke producten leven kan bijna niet; dan zou ik echt in een hutje op de hei moeten gaan wonen. Maar het voordeel van gebruikte spullen, is dat die oneerlijke productie dan al geweest is en niet nog eens speciaal voor mij plaatsvond.”

Hoe reageert je omgeving?
“Heel veel mensen zeggen ‘wat knap dat je dat doet, ik zou niet meer terug kunnen hoor’. Nou scheelt het inderdaad wel dat ik nooit een smartphone heb gehad. Ik weet niet anders dan hoe het nu voor mij is.” Naast positieve reacties, reageren mensen ook wel eens negatief. Want laten we wel wezen: als je als enige van je collega’s niet in de WhatsApp-groep van je team zit, kan dat knap lastig zijn. “Die irritatie snap ik wel. Ik ervaar soms ook wel een beetje druk om dan maar overstag te gaan. Ik wil ook niet steeds degene zijn die het voor anderen moeilijk maakt. Maar toch voelt het niet goed om dan maar mee te doen omdat we het allemaal zo normaal zijn gaan vinden, terwijl ik helemaal niet achter die ontwikkeling sta.”

Denk je dat je ooit nog aan de smartphone zal gaan?
“Het was net aan het einde van mijn studententijd dat de smartphone opkwam, toen had ik mijn sociale netwerk al opgebouwd. Ik vraag me wel eens af of ik ook echt zonder had gekund als ik nog wat jonger was geweest. Dan ga je misschien wel heel veel sociale contacten missen. Mijn dochter is nu nog heel klein, maar ik vermoed dat zij er ooit wel een nodig heeft. Of ik dan nog zonder kan is de vraag, maar die hoef ik voorlopig nog niet te beantwoorden.”

Wat zeg je tegen de lezers van dit interview die misschien ook wel zonder zouden willen?
“Allereerst dat ik helemaal niet met een vingertje wil wijzen van ‘jullie doen het allemaal verkeerd en ik doe het zo goed’. Ik ben natuurlijk totaal geen heilige ofzo. Maar ik geloof wel dat we vraagtekens kunnen zetten bij een ontwikkeling die we allemaal zo gewoon zijn gaan vinden, maar die echt wel sterke nadelen heeft. Voor de planeet, de schepping, en ook voor ons eigen dagelijks welbevinden.”

Als je overweegt te stoppen met je smartphone, adviseert Leanne om dat radicaal te doen. “Niet half half wat gaan minderen, want dat daarvoor zit dat gebruik al teveel in je systeem. Vakanties zijn bijvoorbeeld een goed moment om eens te gaan ervaren hoe het is zonder smartphone. Leg hem thuis in de kast. Je denkt dat je veel gaat missen misschien, maar je krijgt er juist heel veel rust, aandacht en ‘in het moment zijn’ voor terug!”

Tearfund heeft het veel over duurzaamheid, omdat een duurzame manier van leven en werken één van de beste strategieën is tegen armoede en onrecht. Duurzaam betekent: rekening houdend met andere mensen, de aarde, het klimaat en generaties na ons.

Deel dit artikel op: