Marjoke Knoop: "Duurzaam leven wordt gezien als hobby van een paar linkse christenen"

Interview
Marjoke Knoop

“Binnen de christelijke wereld is er weinig te vinden over duurzaam leven. Het speelt niet zo en dat vind ik gek”, zegt Marjoke Knoop, in antwoord op de vraag waarom ze heeft meegewerkt aan het boek Groen op hakken. Ze is getrouwd, heeft twee kinderen en werkt ook als grafisch ontwerper. 

Marjoke komt op mij over als een echte gezinsvrouw. Haar twee kinderen vragen tijdens het interview af en toe om haar aandacht. “Mama, wat is onbeleefd?” vraagt de oudste bijvoorbeeld tusendoor, hij komt vervolgens met twee creatieve voorbeelden van wat hij denkt dat het is: een kaarsenhouder of een plank die op een stuk hout is getimmerd. Marjoke spreekt hem liefdevol en geruststellend toe.

“Ik denk dat heel veel christenen gewoon met andere dingen bezig zijn. Evangeliseren vinden mensen vooral belangrijk. Ik kom vaak mensen tegen die zeggen: ‘Uiteindelijk zal God de aarde toch herscheppen dus waarom zou ik mijn best doen om het goed te houden?’ Maar volgens mij heeft God nooit de opdracht ingetrokken om goed voor de aarde te zorgen”, vertelt Marjoke.

"Het heeft mij tien tot vijftien documentaires gekost tot het doordrong: Dit wil ik echt niet meer."

“Duurzaam leven is meer dan zorgen dat de natuur een beetje oké blijft. Het sociale aspect vind ik ook heel belangrijk. Dat de kleren die we aan hebben tegen een eerlijk loon en onder goede omstandigheden gemaakt zijn. Dat kost ons meer geld, maar eigenlijk is fast fashion veel te goedkoop: de boer en de naaister betalen dan de prijs. Overigens heeft het echt wel even geduurd voor we alleen eerlijke kleding kochten."

“Dan hoor je dat de werkomstandigheden bij een bepaalde modeketen niet in de haak is, maar loop je vervolgens door de winkelstraat en zie je een leuk dingetje in de uitverkoop en dan vergeet je dat weer. Het heeft mij 10 tot 15 documentaires gekost voordat het zo diep doordrong: ‘dit wil ik echt niet meer, het is nu gewoon klaar.’ Het is iets dat tijd kost en bewustwording nodig heeft. Als je voor het eerst hoort dat vlees eten niet zo goed voor het milieu is, dan is het nogal een grote stap om het gelijk te laten staan,” zegt de schrijfster nuchter.

“Wij eten nu twee a drie keer vlees per week. Ik zou het prima vinden om over te stappen naar alleen vegetarisch eten maar voor mijn man is dat lastig. Dit is een soort compromis. Het is voor ons een stapsgewijs proces. Overigens kun je in veel gevallen natuurlijk zelf wel vegetarisch eten, zonder dat je partner daar in mee hoeft te gaan. Misschien dat ik over een jaar zeg: ‘dit wil ik echt niet, ik eet geen hap meer’. Er zijn veel mensen die groener leven dan ik. Door het schrijven van het boek ben ik ook weer een stuk wijzer geworden,” is Marjoke bescheiden.

Ik vraag Marjoke waarom het boek specifiek voor vrouwen geschreven is. “Vanuit mijn grafisch werk heb ik veel contact metuitgeverij Sestra, die zich richt op christelijke vrouwen. We zagen allebei dat veel christelijke vrouwen wel duurzamer willen leven, maar niet zo goed weten hoe. Daaruit is dit boek onstaan. Maar het is zeker geschikt voor mannen. Ook mannen doen boodschappen, reizen, shoppen, verbouwen een huis, geven cadeaus en staan onder de douche. Allemaal gebieden waarin je duurzame keuzes kunt maken.

"Binnen de christelijke wereld is er weinig te vinden over duurzaam leven. Het speelt niet zo en dat vind ik gek."

“Duurzaam leven zit ook vooral in het iets meer nadenken over dingen. Een tijd terug was ik met de kinderen naar een museum. Mijn oudste werd ziek en spuugde alles onder. Dus liep ik de Hema in om een nieuw setje kleren te kopen. Normaal gesproken koop ik geen kleren bij de Hema, maar op dat moment denk ik: ‘ja, is een beetje sneu als hij nou in die vieze kleren moet rondlopen’. Aan duurzame keuzes zitten dus ook grenzen. Maar de volgende keer denk ik eraan om een extra setje kleren mee te nemen. Net als dat je naar de winkel gaat en je eigen zakjes meeneemt om aardappels in te doen,' benadrukt de moeder van twee nog maar eens dat duurzaamheid bewustwording en een nieuwe manier van denken betreft.

“Duurzamer leven heeft ook te maken met beter omgaan met de spullen die je al hebt. We leven in zo’n wegwerpcultuur dat de prijs van iets nieuws over het algemeen vrij laag is en je dus in de verleiding komt om minder zuinig met je spullen om te gaan. Je koopt toch zo een nieuwe? Maar de impact van het maken en vervoeren van spullen is enorm. Als je dus beter zorgt voor wat je hebt, hoef je minder snel iets nieuws te kopen. En als je dan toch iets nodig hebt, koop dan als het kan tweedehands. Dubbele winst", zegt de moeder van twee kinderen.

“Duurzaam leven is ouderwets gezegd ‘goed rentmeesterschap’: goed zorgen voor datgene wat jou is toevertrouwd. Ik geloof dat dat heel Bijbels is. Inhoudelijk is het op de Bijbel geïnspireerd en er staan kleine preekjes in. Het raakt me dat christenen hier zo weinig mee bezig zijn. Als je van God houdt, dan hou je toch ook van zijn schepping? Er wordt zelden in kerken over gesproken, al zijn er een heel aantal duurzame christelijke instanties als Micha Nederland en Groene Kerken die zich hier hard voor maken. Maar het wordt vaak nog gezien als een hobby van een paar linkse christenen. Ik hoop dat dit boek veel christenen zal inspireren. Het zou, denk ik, goed zijn als deze boodschap bijvoorbeeld van een podium op Opwekking zou klinken", zegt Marjoke Knoop tot slot.

Bovenstaand artikel kwam in 2019 tot stand en wordt ter inspiratie van lezers af en toe gedeeld op de sociale mediakanalen van Cvandaag.

Praatmee

Beluister onze podcast

#381 Theologen Jan Hoek en Michael Mulder beschouwen Israël door een theologische bril
Of beluister op:

Meerartikelen

Christen vs. moslim
Video

Is de islam waar? Christen en moslim in debat

In een openhartig YouTube-gesprek gaan een christen en een moslim met elkaar in debat over de kernvraag: Is de islam waar? Vanuit beide overtuigingen worden argumenten uitgewisseld over geloof, waarheid en de plaats van Jezus. Een boeiende en soms co

Bram Vermeulen
Persbericht

Christenen wereldwijd steunen Israëlisch leger: nieuw tv-programma belicht beweging

Waarom reizen duizenden christenen af naar Israël om het leger te steunen, ondanks de oorlogsmisdaden die het pleegt in de Gazastrook? In een nieuwe, onthullende aflevering van Frontlinie ontrafelt Bram Vermeulen het internationale netwerk achter dez

Bram Hofland
Video

Ds. Bram Hofland over eenheid van Oude en Nieuwe Testament

Is de God van het Oude Testament dezelfde als die van het Nieuwe? Veel mensen ervaren een kloof: met Jezus kunnen we vaak wel uit de voeten, maar die heftige en soms bloederige verhalen in het Oude Testament roepen vragen op. Waarom lijkt God daar zo

worship
Video

Wat betekent het woord ‘evangelisch’? Bekijk de uitlegvideo

Wat bedoelen we eigenlijk als we zeggen dat iemand of een kerk evangelisch is? In deze video wordt stap voor stap uitgelegd wat de term ‘evangelisch’ betekent. Van de oorspronkelijke betekenis ‘volgens het Evangelie’ tot de invloed van theologen, en

Licht onder de rivieren
Persbericht

Nieuw boek belicht evangelische stroming Zuid-Nederland

Onlangs is in de Baptistengemeente Brunssum-Treebeek het boek Licht onder de rivieren gepresenteerd. Onder redactie van Hans Riphagen en Jack Barentsen brengt dit werk de rijke, maar vaak vergeten geschiedenis in beeld van evangelische, baptisten- en

Kenneth Johannes Kerver
Opinie

Een Bijbels profetisch geluid over de tweestatenoplossing

Stichting Jezus komt spoedig heeft besloten een Bijbels profetisch geluid te laten horen rondom de nationale discussie over de zogenaamde tweestatenoplossing. Daarom hebben we een petitie opgezet. Tijdens een fragment uit de eredienst van De Bruidsge

Marijn Burkunk
Column

Rechts, links of midden? Een christen stemt altijd met de blik op Boven

Al mijn hele leven ben ik links. Dat valt niet gelijk zo op, want mijn schrijverij is duidelijk rechts… Dat is een gewoonte geworden, een concessie aan de rechtse meerderheid die nog steeds wat onwennig voelt. Het kostte zeker wel moeite, maar ik heb

fragment
Nieuws

Zeldzame vondst in Jeruzalem ondersteunt Bijbelse beschrijving van Hizkia’s regering

In Jeruzalem hebben archeologen een uitzonderlijk zeldzame inscriptie gevonden die mogelijk verband houdt met koning Hizkia, de Bijbelse koning van Juda. De vondst betreft een klein stukje aardewerk met spijkerschrift uit de tijd van de Eerste Tempel

Meerartikelen

Mozambique
Nieuws

Jihadistisch geweld teistert Mozambique: zeker twintig doden bij nieuwe golf aanvallen

In het noorden van Mozambique zijn zeker twintig christenen om het leven gekomen bij een nieuwe golf van jihadistische aanvallen. Honderden gezinnen sloegen op de vlucht nadat terroristen, verbonden aan Islamitische Staat, dorpen en kerken in brand s

Kirsten Alting
Video

Komende zondag is zangeres Kirsten Alting te gast in Hour of Power

Zondag is zangeres Kirsten Alting te gast bij Hour of Power. Alting kende een tijd dat de ambulance wekelijks drie keer voor de deur stond. Ook raakte ze haar stem kwijt. Ondanks haar fragiele gezondheid, is Alting positief gestemd. Hoe dat kan, vert

Ds. J. W. Verboom
Video

Ds. Verboom over besluit Hogeschool Utrecht om christelijke feestdagen te schrappen

Onlangs werd bekend dat de Hogeschool Utrecht de christelijke feestdagen van de agenda schrapt. De onderwijsinstelling wil ‘inclusiever taalgebruik’ hanteren en daarom worden de christelijke feestdagen Kerst, Pasen en Hemelvaart voortaan als 'feestda

Bikker
Nieuws

Verkiezingsposter CU-leider Bikker in Katwijk beklad met hakenkruis

In Katwijk is een verkiezingsposter van CU-leider Mirjam Bikker beklad met verwijzingen naar nazi-Duitsland. Bikker is op de poster voorzien van een Hitlersnor en op haar voorhoofd is een hakenkruis getekend. Dat meldt het lokale medium Alles over Ka

stille tocht
Nieuws

Honderden mensen doen mee aan stille tocht tegen christenvervolging in Amsterdam

Ook storm Benjamin hield ze donderdagavond niet tegen: in Amsterdam liepen honderden mensen een stille tocht om aandacht te vragen voor christenvervolging wereldwijd. Daarbij waren onder meer CU-Kamerlid Don Ceder en zijn SGP-collega Diederik van Dij

ds. R. W. Mulder
Dagelijks leven

Hoogbegaafd in de kerk? HHK-predikant beantwoordt Refoweb-vraag

In de vragenrubriek van Refoweb reageert ds. R. W. Mulder (foto), predikant binnen de Hersteld Hervormde Kerk, op een jonge volwassene die zich herkent in de kenmerken van hoogbegaafdheid en daardoor moeite ervaart binnen de kerk. De vraagsteller bes

Ds. P.W.J. (Willem Jan) van der Toorn
Video

Ben je ontevreden over je geloofsleven? CGK-predikant geeft advies

Wil je zo graag groeien in je geloof, maar mislukt dat regelmatig? Slaag je er maar niet in om een super-christen te worden? Ds. P. W. J. (Willem Jan) van der Toorn hield er onlangs een lezing over op een thema-avond van Geloofstoerusting. Hij wil je

Zwanger
Nieuws

Aantal abortussen stijgt opnieuw, maar niet zo hard als de jaren ervoor

Opnieuw is het aantal abortussen in Nederland gestegen. In 2024 vonden er meer abortussen plaats dan het jaar ervoor. De stijging is echter minder groot dan de jaren daarvoor. Dat blijkt uit cijfers die de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd donderdag

'Teun op de Biblebelt'
Persbericht

Onverwachte ontmoetingen vol liefde en humor in nieuwe EO-serie 'Teun op de Biblebelt'

Realityster en kapper Teun Kapitein, beter bekend als Teun Föhn, reist in de nieuwe EO-serie Teun op de Biblebelt samen met vriendin Lisa Lefever door het hart van de Biblebelt. Met nieuwsgierigheid, humor en oprechte interesse ontdekken ze in zes af

Jan Pieter
Opinie

Een aanval op onderwijsvrijheid is een aanval op de christelijke gemeenschap

Onderwijsvrijheid was deze week na een optreden van CDA-leider Henri Bontenbal plotseling een belangrijk thema in aanloop naar de verkiezingen. Politici buitelen over elkaar heen om reformatorische scholen te beschuldigen van discriminatie vanwege hu

Dr. Babu Verghese
Interview

Babu Verghese is christen in India: “Je kunt ons doden, maar het evangelie niet"

“Je kunt ons doden, maar het evangelie niet”, aldus dr. Babu Verghese. De Indiase schrijver, journalist en historicus is al ruim 60 jaar een volgeling van Jezus Christus, een keuze die in zijn thuisland niet zonder gevaar is. Opgegroeid in een christ

Charles
Nieuws

Voor het eerst sinds reformatie: Britse koning Charles bidt samen met de paus

Voor het eerst sinds de Reformatie bad een Britse koning samen met een paus. Koning Charles III ontmoette deze week paus Leo XIV in Vaticaanstad, een gebeurtenis die door Britse en Italiaanse media als “historisch” wordt omschreven.  Volgens Reuters