Marjoke Knoop: "Duurzaam leven wordt gezien als hobby van een paar linkse christenen"

Interview
Marjoke Knoop

“Binnen de christelijke wereld is er weinig te vinden over duurzaam leven. Het speelt niet zo en dat vind ik gek”, zegt Marjoke Knoop, in antwoord op de vraag waarom ze heeft meegewerkt aan het boek Groen op hakken. Ze is getrouwd, heeft twee kinderen en werkt ook als grafisch ontwerper. 

Marjoke komt op mij over als een echte gezinsvrouw. Haar twee kinderen vragen tijdens het interview af en toe om haar aandacht. “Mama, wat is onbeleefd?” vraagt de oudste bijvoorbeeld tusendoor, hij komt vervolgens met twee creatieve voorbeelden van wat hij denkt dat het is: een kaarsenhouder of een plank die op een stuk hout is getimmerd. Marjoke spreekt hem liefdevol en geruststellend toe.

“Ik denk dat heel veel christenen gewoon met andere dingen bezig zijn. Evangeliseren vinden mensen vooral belangrijk. Ik kom vaak mensen tegen die zeggen: ‘Uiteindelijk zal God de aarde toch herscheppen dus waarom zou ik mijn best doen om het goed te houden?’ Maar volgens mij heeft God nooit de opdracht ingetrokken om goed voor de aarde te zorgen”, vertelt Marjoke.

"Het heeft mij tien tot vijftien documentaires gekost tot het doordrong: Dit wil ik echt niet meer."

“Duurzaam leven is meer dan zorgen dat de natuur een beetje oké blijft. Het sociale aspect vind ik ook heel belangrijk. Dat de kleren die we aan hebben tegen een eerlijk loon en onder goede omstandigheden gemaakt zijn. Dat kost ons meer geld, maar eigenlijk is fast fashion veel te goedkoop: de boer en de naaister betalen dan de prijs. Overigens heeft het echt wel even geduurd voor we alleen eerlijke kleding kochten."

“Dan hoor je dat de werkomstandigheden bij een bepaalde modeketen niet in de haak is, maar loop je vervolgens door de winkelstraat en zie je een leuk dingetje in de uitverkoop en dan vergeet je dat weer. Het heeft mij 10 tot 15 documentaires gekost voordat het zo diep doordrong: ‘dit wil ik echt niet meer, het is nu gewoon klaar.’ Het is iets dat tijd kost en bewustwording nodig heeft. Als je voor het eerst hoort dat vlees eten niet zo goed voor het milieu is, dan is het nogal een grote stap om het gelijk te laten staan,” zegt de schrijfster nuchter.

“Wij eten nu twee a drie keer vlees per week. Ik zou het prima vinden om over te stappen naar alleen vegetarisch eten maar voor mijn man is dat lastig. Dit is een soort compromis. Het is voor ons een stapsgewijs proces. Overigens kun je in veel gevallen natuurlijk zelf wel vegetarisch eten, zonder dat je partner daar in mee hoeft te gaan. Misschien dat ik over een jaar zeg: ‘dit wil ik echt niet, ik eet geen hap meer’. Er zijn veel mensen die groener leven dan ik. Door het schrijven van het boek ben ik ook weer een stuk wijzer geworden,” is Marjoke bescheiden.

Ik vraag Marjoke waarom het boek specifiek voor vrouwen geschreven is. “Vanuit mijn grafisch werk heb ik veel contact metuitgeverij Sestra, die zich richt op christelijke vrouwen. We zagen allebei dat veel christelijke vrouwen wel duurzamer willen leven, maar niet zo goed weten hoe. Daaruit is dit boek onstaan. Maar het is zeker geschikt voor mannen. Ook mannen doen boodschappen, reizen, shoppen, verbouwen een huis, geven cadeaus en staan onder de douche. Allemaal gebieden waarin je duurzame keuzes kunt maken.

"Binnen de christelijke wereld is er weinig te vinden over duurzaam leven. Het speelt niet zo en dat vind ik gek."

“Duurzaam leven zit ook vooral in het iets meer nadenken over dingen. Een tijd terug was ik met de kinderen naar een museum. Mijn oudste werd ziek en spuugde alles onder. Dus liep ik de Hema in om een nieuw setje kleren te kopen. Normaal gesproken koop ik geen kleren bij de Hema, maar op dat moment denk ik: ‘ja, is een beetje sneu als hij nou in die vieze kleren moet rondlopen’. Aan duurzame keuzes zitten dus ook grenzen. Maar de volgende keer denk ik eraan om een extra setje kleren mee te nemen. Net als dat je naar de winkel gaat en je eigen zakjes meeneemt om aardappels in te doen,' benadrukt de moeder van twee nog maar eens dat duurzaamheid bewustwording en een nieuwe manier van denken betreft.

“Duurzamer leven heeft ook te maken met beter omgaan met de spullen die je al hebt. We leven in zo’n wegwerpcultuur dat de prijs van iets nieuws over het algemeen vrij laag is en je dus in de verleiding komt om minder zuinig met je spullen om te gaan. Je koopt toch zo een nieuwe? Maar de impact van het maken en vervoeren van spullen is enorm. Als je dus beter zorgt voor wat je hebt, hoef je minder snel iets nieuws te kopen. En als je dan toch iets nodig hebt, koop dan als het kan tweedehands. Dubbele winst", zegt de moeder van twee kinderen.

“Duurzaam leven is ouderwets gezegd ‘goed rentmeesterschap’: goed zorgen voor datgene wat jou is toevertrouwd. Ik geloof dat dat heel Bijbels is. Inhoudelijk is het op de Bijbel geïnspireerd en er staan kleine preekjes in. Het raakt me dat christenen hier zo weinig mee bezig zijn. Als je van God houdt, dan hou je toch ook van zijn schepping? Er wordt zelden in kerken over gesproken, al zijn er een heel aantal duurzame christelijke instanties als Micha Nederland en Groene Kerken die zich hier hard voor maken. Maar het wordt vaak nog gezien als een hobby van een paar linkse christenen. Ik hoop dat dit boek veel christenen zal inspireren. Het zou, denk ik, goed zijn als deze boodschap bijvoorbeeld van een podium op Opwekking zou klinken", zegt Marjoke Knoop tot slot.

Bovenstaand artikel kwam in 2019 tot stand en wordt ter inspiratie van lezers af en toe gedeeld op de sociale mediakanalen van Cvandaag.

Praatmee

Beluister onze podcast

#386 Daniël van Deutekom & Elmar Hofstee discussiëren over genezingsdiensten
Of beluister op:

Meerartikelen

Ds. A. A. Egas
Video

CGK-predikant vertelt hoe straatarme krantenverkoper tot geloof kwam

"Johannes 3 vers 16? Ik begrijp het niet, maar het is een woord dat een kleine jongen behouden kan", aldus ds. A. A. Egas. De CGK-predikant deelde in een recente preek een ontroerend verhaal van een jonge krantenverkoper. Het verhaal speelt zich in h

Peter Roosendaal
Nieuws

Terugluisteren: de vergeten waarheid achter het geweld in Nigeria

Het geweld in Nigeria haalt opnieuw het wereldnieuws, maar volgens Open Doors wordt een essentieel deel van het verhaal structureel gemist: de religieuze dimensie. Terwijl sommige media deze maand suggereerden dat vooral moslims slachtoffer zijn en d

Kees
Opinie

Is abortus normale medische zorg?

Bijna elke week komt de opmerking wel ergens langs. Abortus is normale medische zorg waar een vrouw in Nederland recht op heeft. Maar is abortus, het doelbewust doden van een ongeboren kind, hoe klein dan ook, wel normale medische zorg? In 1984 werd

Arjan Berkouwer
Video

Ondernemer Arjan Berkouwer over loslaten en luisteren naar Gods stem

Wat gebeurt er als God je roept voor iets waar je zelf geen enthousiasme voor voelt? Ondernemer Arjan Berkouwer ontdekte dat juist dát het begin kon zijn van iets groters dan hij ooit had gepland. In de deze aflevering van de In His Company Podcast v

Elbert Pogosjan
Video

Is er maar één Koran? Apologeet legt uit waarom dit niet klopt

Wat betekenen begrippen als Qira’at, Mushaf en Ahruf, en waarom zijn ze zo belangrijk als het gaat om de betrouwbaarheid van de Koran? In deze video van Christendom.nl legt apologeet Elbert Pogosjan stap voor stap uit wat deze termen inhouden en hoe

Vincent Scheurwater
Video

Wat betekent het zesde gebod? Politieagent Vincent Scheurwater antwoordt

Elke zondag horen veel christenen in de kerk de tien geboden, maar wat betekenen ze voor ons dagelijks leven? In deze aflevering van Daniël Online gaat Hannah in gesprek met Vincent Scheurwater, politieagent in Katwijk, over het zesde gebod. Ontdek h

Chris Wright
Persbericht

Langham Partnership wil kerken verbinden met Gods wereldwijde missie

Sinds april 2025 heeft de internationale organisatie Langham Partnership een Nederlandse tak: Langham Nederland. De stichting wil kerken, theologische opleidingen en christenen in Nederland helpen om zich te verbinden met Gods wereldwijde missie. In

Prof. dr. W. van Vlastuin
Verdieping

Prof. dr. W. van Vlastuin rekent af met moderne mensbeelden: “Geen ghost in a machine”

“De mens is geen ghost in a machine”. Met deze uitspraak zette prof. dr. W. van Vlastuin woensdag de toon in zijn lezing tijdens de conferentie van Bijbels Beraad M/V in Montfoort. Op heldere wijze zette Van Vlastuin uiteen wie de mens is in het lich

Meerartikelen

Kerk in crisis
Opinie

Leidt een verschil in visie op kerkzijn tot een breuk in de CGK?

De vraag is of er nog een uitweg is voor de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK), gezien de ellendige toestand waarin ons kerkverband zich bevindt. Dan zullen we eerst onze ellende als kerk onder ogen moeten zien. Waaruit kent u uw ellende? (HC vr

Joyce van de Kamp
Interview

De (Pre)Marriage Course als missionair middel: "Je laat iets van Gods hart zien"

"Het huwelijk is kostbaar. Wij geloven dat bloeiende huwelijken bijdragen aan bloeiende kerken," zegt Joyce van de Kamp, relatiemanager (Pre)Marriage Courses bij Alpha Nederland. De (Pre)Marriage Course helpt stellen om vijf of zeven avonden bewust t

Jan Pool
Column

Ik geloof in Gods onvoorwaardelijke liefde (maar niet in alverzoening)

Ongetwijfeld hebben velen van jullie de discussie rond David de Vos meegekregen.David is al jarenlang een hartsvriend van mij. Natuurlijk hebben we de afgelopen jaren ook gesproken over zijn geloofsreis en zijn veranderde theologie. David gelooft inm

CGK-synode
Nieuws

CGK-kerkenraden ontvangen brief: waarschuwing voor 'onomkeerbare stappen'

Binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) groeit de spanning over de koers van het kerkverband. Terwijl een deel van de kerken rond ‘Rijnsburg’ werkt aan een eigen kerkelijke vergadering met synodaal gezag, roepen deputaten vertegenwoordiging

Politie
Nieuws

Opnieuw waakster aangehouden bij abortuskliniek; SGP stelt Kamervragen

De SGP heeft Kamervragen gesteld naar aanleiding van de aanhouding van een pro-life demonstrant bij een abortuskliniek in Amsterdam. Begin deze maand stond daar een vrouw met een bord waarop de tekst 'bescherm je baby' te lezen was. Tegelijkertijd be

Don Ceder
Nieuws

ChristenUnie wil krachtiger EU-optreden tegen rol Golfstaten in Soedanconflict

De ChristenUnie roept het kabinet op om zich in Brussel steviger uit te spreken over de rol van landen in de Golfregio bij het bloedige conflict in Soedan. Kamerlid Don Ceder (foto) diende woensdag een motie in waarin Nederland wordt verzocht om binn

Eritrea
Nieuws

Acht christenen al twintig jaar opgesloten in Eritrea

In Eritrea zitten acht christenen al tussen de 18 en 21 jaar gevangen, louter vanwege hun geloof. De regering erkent slechts vier religieuze gemeenschappen en vervolgt systematisch christenen uit niet-erkende kerken. Christelijke organisaties zoals B

syrie
Nieuws

Christenen in Syrië angstig door bedreigingen en geweld

Op de muren van kerken en gebouwen in verschillende plaatsen in Syrië verschijnen dreigementen tegen christenen. Een van de bedreigingen werd in de nacht van 6 november geschreven op de Sint-Cyrilluskerk in Damascus: “Er zullen geen christenen meer o

Bernard Randall
Nieuws

Rechtszaak heropend van kapelaan die na preek over LHBTI ontslagen werd 

Christenen in het Verenigd Koninkrijk worden opgeroepen om mee te bidden nu een Engelse rechtbank zich opnieuw buigt over de zaak van dr. Bernard Randall. De kapelaan verloor zes jaar terug zijn baan, nadat hij in een preek opmerkte dat leerlingen ni

Spaanse kerk
Nieuws

Nieuw rapport toont zorgelijke cijfers: bijna helft van Spanjaarden niet religieus

Bijna de helft van de Spanjaarden noemt zich niet langer religieus. Dat staat in het Barometer on Religion and Beliefs in Spain (BREC 2025), een onderzoek van de staatsstichting Pluralismo y Convivencia. Volgens het rapport is het religieuze landscha

Ilona en Peter Paauwe
Video

Zondag zijn Ilona en Peter Paauwe van de Doorbrekers te gast in Hour of Power

In Hour of Power zijn Ilona en Peter Paauwe te gast, beiden voorganger bij Doorbrekers. Ze vertellen over waar ze vandaan komen, hun roeping om deze gemeente te beginnen en wat dat betekende voor hun leven. Wat Doorbrekers zo bijzonder maakt, is: "da

Ds. J. de Bruin
Video

CGK-predikant roept christenen op te stoppen met pogingen om zelf zalig te worden

"Misschien zijn er wel mensen in ons midden die zelf verlossingspogingen ondernomen hebben. Wat raak je daar geestelijk doodop van", aldus ds. J. de Bruin. De CGK-predikant wees in een recente preek op christenen die door goede werken te doen en te b