Beïnvloedt visie op schepping het ledental van kerken?

God 7 april 2016 Stef Heerema
Het recente rapport ‘God in Nederland’ noopt kerken tot zelfonderzoek. Allerlei deskundigen hebben hun licht op het onderzoek laten schijnen. Echter is een mogelijke relatie met een enquête die het Nederlands Dagblad uitvoerde nog onbelicht (ND; 16 mei 2009). Toen, in het Darwinjaar, zijn alle predikanten van acht kerkgenootschappen bevraagd op hun visie op de schepping. Vierenveertig procent van de predikanten reageerden (twaalfhonderdtachtig). Een kleine minderheid onder hen omarmde de visie dat Genesis 1 een schepping leert in zes dagen van vierentwintig uur. De overigen hadden daar in meer of mindere mate vraagtekens bij. In de tabel is een overzicht gegeven van het aantal leden van de betrokken kerken sindsdien.

De verschillen zijn opmerkelijk aangezien alle zes kerkgenootschappen de drie formulieren van enigheid ondertekenden en alle in dezelfde geseculariseerde samenleving functioneren.

Ongetwijfeld liggen er vele oorzaken onder de afkalving van christelijk Nederland. Dit overzicht dwingt echter na te denken of er mogelijk ook een verband is met de overtuiging van predikanten. Afgezien van het kleinste kerkgenootschap, lijkt het ledental zich te ontwikkelen in verhouding tot het scheppingsgeloof van de predikanten. Het zou oorzakelijk kunnen zijn, aangezien het logisch is dat twijfel over Gods eigenhandig geschreven Woord (“want in zes dagen schiep Ik…”) zich kan vertalen in leegloop. Immers, wie dat niet wil betwijfelen kan besluiten te vertrekken en wie door de gezaaide twijfel tot ongeloof vervalt, vertrekt ook. Bovendien is geloofstwijfel een wankele basis om geloof over te dragen aan nieuwe generaties, wat vergrijzing in de hand werkt. En vergrijzing leidt tot achterblijvende geboortecijfers. 
Is “6x24” als het ware de lakmoesproef waaraan de mate van oprukkende schriftkritiek in een kerkgenootschap kan worden afgelezen? In ieder geval is in 2009 genoteerd: “De historische uitleg van Genesis 1 wordt door de kerken heen echter nog steeds als maatstaf van orthodoxie gezien. Predikanten die een ander inzicht hebben, lopen kans dat gemeenteleden vraagtekens zetten bij hun Bijbelgetrouwheid, laten diverse predikanten weten.”

Opvallende uitkomst van het onderzoek in 2009 was ook dat jongeren vaker in “6x24” geloven dan ouderen. Zelf was ik eens getuige van de woedende reactie van een oudere predikant op een VWO-leerling die de predikant bevroeg of hij wel serieus met de Bijbeltekst omging. Uiteraard werkt zo’n clash vergrijzing van de kerkgenootschappen in de hand. Ieder gezond kerkgenootschap hoort een geboorteoverschot te hebben. De cijfers dus verklaren vanwege een vermeend geboorteoverschot bij alleen de kopgroep lijkt een schromelijke onderschatting van andere en waarschijnlijker oorzaken.
Geloofstwijfel een wankele basis om geloof over te dragen aan nieuwe generaties, wat vergrijzing in de hand werkt

Vanwege het oprukkende evolutionisme is te verwachten dat het aantal predikanten dat nog in “6x24” gelooft verder is afgenomen. Denk aan de groeiende groep christelijke wetenschappers en theologen die publiekelijk de evolutietheorie aanhangen. Bovendien zullen ook de leden van behoudende kerken niet immuun zijn voor media en onderwijs. Inderdaad zijn ook creationisten mondiger geworden, bijvoorbeeld via Logos Instituut, maar ze zijn in de media nog ver in de minderheid. De trend kan zich zo verhevigd doorzetten. Een eerste slecht bericht is van de GKV al ontvangen. Per 2016 kent dit kerkgenootschap nog 119.406 leden (- 1,1%).

De Verenigde Pinkster- en Evangelie gemeenten en de Unie van Baptistengemeenten, waarvan de predikanten in 2009 ook zijn geënquêteerd, zijn niet meegenomen in dit overzicht, vanwege het ontbreken van betrouwbare data over aantallen leden.

Stef Heerema is betrokken bij het Logos Instituut.

Praatmee

Beluister onze podcast

#390 Elisabeth van Zijl en Carolien Pape over hun diepe worsteling, geloofsreis en bevrijdingsproces
Of beluister op:

Meerartikelen

Rina Molenaar, Woord en Daad
Interview

Dit leren we van christenen wereldwijd: "In de wanhoop blijven ze naar boven kijken"

Wat kunnen we als westerse christenen leren van broeders en zusters leren in het Zuiden? Woord en Daad-directeur Rina Molenaar spreekt voor de leergang Christelijke professional in een seculiere samenleving van Driestar educatief over die vraag. “Wat

Marijn Burkunk
Column

Meer dan lichtjes en heidense boom: de diepe betekenis van Kerst

Als ik door het stadje wandel waar ik woon, kom ik miljoenen lichtjes tegen. Op de Veldpoortbrug, aan de takken van de grote platanen op de markt, aan de lantaarnpalen. Een zee van lichtende spikkeltjes in de duisternis van de winteravond. Ook de win

Ds. N. H. de Graaf
Nieuws

Hervormde gemeente Hoornaar brengt beroep uit op ds. N. H. de Graaf

De hervormde gemeente te Hoornaar hoopt op de komst van ds. N. H. de Graaf (foto). Op de predikant werd deze week een beroep uitgebracht. In het Zuid-Hollandse dorp moet De Graaf ds. H. Klink opvolgen. Laatstgenoemde predikant ging vorig jaar, na een

Rose Docherty
Nieuws

Schotse pro-life activiste (75) voor de rechter na aanbod tot gesprek bij abortuskliniek

De Schotse christelijke pro-life activiste Rose Docherty (75) is vrijdag voor de rechter verschenen in Glasgow. Dat meldt Christian Today. Docherty werd gearresteerd nadat zij binnen de bufferzone van een abortuskliniek een bord vasthield met de teks

china
Nieuws

Arrestatiegolf onder christenen in China roept zorgen op over godsdienstvrijheid

Chinese autoriteiten hebben in de provincie Zhejiang grootschalige arrestaties uitgevoerd onder christenen. Dat meldt waakhondorganisatie ChinaAid. Volgens de organisatie werden in het plaatsje Yayang gedurende meerdere dagen zeker twaalf kerkelijke

Nico van der Voet
Podcast

Theoloog Nico van der Voet: “Herdoop is vaak theologisch niet nodig”

In de Cvandaag podcast pleit theoloog Nico van der Voet voor een herwaardering van de doop zoals die al ontvangen is. Volgens hem wordt herdopen in veel kerken gezien als een nieuw en noodzakelijk begin, maar mist deze gedachte een diep Bijbels besef

Bisschop Richard Moth
Nieuws

Richard Moth (67) benoemd tot nieuwe aartsbisschop van Westminster

Bisschop Richard Moth is benoemd tot de nieuwe aartsbisschop van Westminster. Dat meldt Christian Today. Het zijn van aartsbisschop van Westminster betreft de hoogste functie binnen de Rooms-Katholieke Kerk in Engeland en Wales. Moth is 67 jaar en vo

SSMJ Jubileumconcert
Video

Krachtige samenzang in de Bovenkerk: 'Wat de toekomst brengen moge'

In de Bovenkerk in Kampen klonk tijdens het jubileumconcert van Stichting Steun Messiasbelijdende Joden (SSMJ) een ontroerende uitvoering van Wat de toekomst brengen moge. Het lied werd gezongen met samenzang en begeleid door een indrukwekkende groep

Meerartikelen

Peter van der Weerd
God

Kerst is een kans om je 'nog-niet-gelovige' buur te laten proeven van de hoop die in je is

De vorige keer schreef ik hier dat evangeliseren zelden begint met een perfecte one-liner, maar bijna altijd met een open deur. Ik gaf een paar tips om evangeliseren minder spannend te maken. Ik beloofde mezelf: daar kom ik nog op terug. Want hoe mee

Ds. M. M. van Campen
Interview

De kerstboodschap van ds. Van Campen: "Het Kind in de kribbe wordt op je schoot gelegd"

“Er staat niet: bij óns is een Kind geboren', maar vóór u. Het Kind in de kribbe wordt als het ware in de verkondiging op je schoot gelegd. Je kunt je handen op je rug houden, maar je kunt niet zeggen dat het je niet is aangeboden", aldus ds. M. M. v

Kees
Opinie

Hoe we misleid worden over de stijging van abortuscijfers

De afgelopen drie jaar steeg het aantal abortussen met ruim 27%. De SGP wilde vorig jaar al een onderzoek naar de achtergrond van de stijgingen. Er is veel weerstand tegen het bekend maken van mogelijke redenen waarom vrouwen voor abortus kiezen. Met

Elisabeth van Zijl en Carolien Pape
Podcast

Cvandaag podcast over een diepe worsteling, schuld en bevrijding

Wat schuilt er achter een eetstoornis? In de nieuwste aflevering van de Cvandaag podcast gaan Carolien Pape en Elisabeth van Zijl in gesprek over de diepe worsteling die vaak onzichtbaar blijft. Ze delen hun persoonlijke verhalen over verstoord eetge

Ds. P. W. J. van den Toorn
Video

CGK-predikant moedigt singles aan om zich aan te melden bij christelijke datingsites

"Als je je niet kunt of wilt beheersen, zoek dan een weg om te gaan trouwen. Als je alleen bent en je wilt heel graag, ga dan actief op zoek. Op datingsites of op plekken waar je een christelijke man of vrouw tegen kan komen", aldus ds. P. W. J. van

Johan Schep
Video

Johan Schep wijst op elementen uit de zondvloed die vooruitwijzen naar Jezus

In de achtste aflevering van 'Jezus in het Oude Testament' neemt evangelist Johan Schep de luisteraar mee door Genesis 8. In dit hoofdstuk komt de watervloed tot een einde. Schep bespreekt niet alleen wat er gebeurt, maar gaat ook in op de diepere be

yahaya
Nieuws

Nigeriaanse catechist Tobias Yahaya overleeft moordaanslag en vergeeft de dader

In een regio waar christenen een kleine minderheid vormen en hun geloof openlijk belijden risico’s met zich meebrengt, koos catechist Tobias Yahaya voor de weg van standvastigheid en vergeving. Nadat hij ternauwernood een moordaanslag overleefde, ver

Nederland Zingt
Video

Dankliederen uit de Bovenkerk: 'Groot is Uw trouw'

In de Bovenkerk in Kampen klinkt dankbaarheid en vertrouwen in God. In deze muziekvideo van Nederland Zingt worden de liederen Wij danken U en Groot is Uw trouw samen gezongen. De samenzang ademt lof en aanbidding en herinnert eraan dat God trouw bli

Leenard Kanselaar
Podcast

Hoe begeleid je kinderen online? In gesprek met Leenard Kanselaar

Tieners groeien op in een wereld vol sociale media, games en invloedrijke online voorbeelden. Dat roept bij ouders en opvoeders veel vragen op. In deze podcast van Uitgeverij Gideon gaat Leenard Kanselaar in op die digitale leefwereld. Hij deelt inzi

Heilige Grond
Podcast

Bestaat er een christelijke stem in de politiek? Ruard Ganzevoort en Roel Kuiper in gesprek

Dit jaar ging Nederland naar de stembus. Wat is christelijke politiek eigenlijk? Bestaat er zoiets als een christelijke stem, of vraagt het evangelie om iets anders? In deze aflevering van de podcast Heilige Grond gaan Ruard Ganzevoort en Roel Kuiper

Kerst
Boekfragment

All You Need Is Love: Met Kerst kust de hemel de aarde

Nog een paar dagen, en half Nederland zit op de bank met chips en tissues. Klaar voor het jaarlijkse snottermoment bij All You Need is Love. Robert ten Brink stapt weer in zijn rol als verbinder. Als boodschapper van hereniging en hoop. Leesvraag: Wa

Jos Strengholt
Opinie

CGK valt ondanks Sola Scriptura uiteen: Nicea was niet genoeg

Dit jaar werd wereldwijd met vreugde de oecumene gevierd rond de herdenking van de geloofsbelijdenis van Nicea uit 325 na Christus. Intussen vallen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) uiteen, hoewel alle betrokkenen van harte de Geloofsbelijde