Dit was de volledige laatste boodschap van paus Franciscus aan de wereld

Verdieping 22 april 2025 6 minuten Redactie
paus
ANP / Ramon Mangold

Paus Franciscus overleed Tweede Paasdag op 88-jarige leeftijd. Een dag eerder sprak hij op het balkon van de Sint-Pieterbasiliek. Daar sprak de paus de bekende paaszegen uit. Zijn traditionele paasboodschap sprak hij niet meer zelf uit, een kardinaal deed dat voor hem. Maar het was wel zijn laatste boodschap aan de wereld en dat was een indrukwekkende. Lees hieronder zijn paasboodschap!

"Christus is verrezen, Halleluja! Dierbare broeders en zusters, zalig Pasen! Vandaag weerklinkt eindelijk opnieuw het gezang van de ā€œHallelujaā€ in de Kerk. Het gaat van mond tot mond, van hart tot hart, en dat ontroert het volk van God over de hele wereld tot tranen van vreugde.

Vanuit het lege graf in Jeruzalem horen wij het onverwachte goede nieuws: Jezus, die gekruisigd werd, ā€œis hier niet, Hij is opgestaanā€ (Lc 24,5). Jezus ligt niet meer in het graf, Hij leeft!

De liefde heeft gezegevierd over de haat, het licht over de duisternis en de waarheid over de leugen. Vergeving heeft overwonnen op wraak. Het kwaad is niet verdwenen uit de geschiedenis; het zal blijven tot het einde der tijden, maar het heeft niet langer het laatste woord. Het heeft geen macht meer over wie de genade van deze dag aanvaarden.

Zusters en broeders, vooral jullie die pijn en verdriet ervaren: jullie stille schreeuw is gehoord, jullie tranen zijn geteld; geen enkele is verloren gegaan! In het lijden en sterven van Jezus heeft God al het kwaad van deze wereld op zich genomen en het in zijn oneindige barmhartigheid overwonnen. Hij heeft de duivelse trots ontworteld die het menselijk hart vergiftigt en overal geweld en corruptie zaait. Het Lam van God heeft overwonnen! Daarom kunnen wij vandaag vol vreugde uitroepen: ā€œChristus, mijn hoop, is verrezen!ā€

De verrijzenis van Jezus is werkelijk de grondslag van onze hoop. Want in het licht van dit gebeuren is hoop geen illusie meer. Dankzij Christus – gekruisigd en verrezen – stelt hoop niet teleur! Spes non confundit! (vgl. Rom 5,5). Die hoop is geen ontsnapping, maar een uitdaging; zij misleidt niet, maar geeft kracht.

Allen die hun hoop stellen op God, leggen hun zwakke handen in de sterke en machtige hand van Hem; zij laten zich oprichten en gaan op weg. Samen met de opgestane Jezus worden zij pelgrims van de hoop, getuigen van de overwinning van de liefde en van de ontwapende kracht van het Leven.

Christus is opgestaan! Die woorden omvatten de hele zin van ons bestaan. Wij zijn namelijk niet gemaakt voor de dood, maar om te leven. Pasen is het feest van het leven! God heeft ons geschapen voor het leven en Hij wil dat de menselijke familie weer opstaat! In zijn ogen is elk leven kostbaar! Het leven van een kind in de moederschoot, net als het leven van ouderen en zieken, die in steeds meer landen worden gezien als mensen die overbodig zijn.

Wat een grote dorst naar dood, naar vernietiging zien we elke dag in de vele conflicten die op verschillende plekken in de wereld woeden! Hoeveel geweld zien we, vaak zelfs binnen gezinnen, gericht tegen vrouwen en kinderen! Hoeveel minachting wordt er soms opgewekt jegens de kwetsbaren, de gemarginaliseerden en migranten!

Op deze dag wil ik dat wij allemaal opnieuw hoop vatten en ons vertrouwen in anderen hernieuwen, ook in hen die anders zijn dan wij, of uit verre landen komen met onbekende gebruiken, levenswijzen en ideeƫn! Want wij zijn allemaal kinderen van God!

Ik wil ook onze hoop vernieuwen dat vrede mogelijk is! Vanuit het Heilig Graf, de Kerk van de Verrijzenis, waar dit jaar Pasen op dezelfde dag wordt gevierd door katholieken en orthodoxen, moge het licht van de vrede uitstralen over het Heilig Land en de hele wereld. Ik betuig mijn nabijheid met het lijden van de christenen in Palestina en Israƫl, en met zowel het Israƫlische volk als het Palestijnse volk. De groeiende sfeer van antisemitisme wereldwijd baart zorgen. Tegelijk denk ik aan het volk van Gaza, en in het bijzonder aan de christelijke gemeenschap daar, waar het verschrikkelijke conflict blijft leiden tot dood en verwoesting en een dramatische en betreurenswaardige humanitaire situatie veroorzaakt. Ik richt een oproep tot de strijdende partijen: roep een staakt-het-vuren uit, laat de gijzelaars vrij en help een uitgehongerd volk dat verlangt naar een vreedzame toekomst!

Laten we bidden voor de christelijke gemeenschappen in Libanon en Syriƫ, die momenteel een delicate overgangsperiode doormaken. Zij verlangen naar stabiliteit en participatie in het leven van hun respectieve landen. Ik roep de hele Kerk op om de christenen in het geliefde Midden-Oosten in haar gebeden en gedachten te houden.

Ik denk ook in het bijzonder aan het volk van Jemen, dat als gevolg van oorlog een van de ernstigste en langdurigste humanitaire crises ter wereld doormaakt, en ik nodig iedereen uit om oplossingen te zoeken via een constructieve dialoog.

Moge de opgestane Christus OekraĆÆne, dat verwoest is door oorlog, zijn paasgeschenk van vrede schenken, en alle betrokken partijen aanmoedigen om verder te werken aan een rechtvaardige en duurzame vrede.

Op deze feestelijke dag gedenken wij de Zuidelijke Kaukasus en bidden wij dat er spoedig een definitief vredesakkoord komt tussen Armeniƫ en Azerbeidzjan, dat leidt tot de langverwachte verzoening in de regio.

Moge het licht van Pasen de inspanningen inspireren om harmonie te bevorderen op de westelijke Balkan en de politieke leiders ondersteunen in hun inspanningen om spanningen en crises te verminderen, en samen met hun partnerlanden in de regio gevaarlijke en ontwrichtende acties te verwerpen.

Moge de opgestane Christus, onze hoop, vrede en troost schenken aan de volkeren van Afrika die slachtoffer zijn van geweld en conflicten, in het bijzonder in de Democratische Republiek Congo, in Soedan en Zuid-Soedan. Moge Hij hen bijstaan die lijden onder de spanningen in de Sahel, de Hoorn van Afrika en het Grote Merengebied, evenals die christenen die op veel plaatsen hun geloof niet vrij kunnen belijden.

Er kan geen vrede zijn zonder godsdienstvrijheid, vrijheid van denken, vrijheid van meningsuiting en respect voor de opvattingen van anderen.

Evenmin is vrede mogelijk zonder echte ontwapening! De noodzaak dat elk volk voor zijn eigen verdediging zorgt, mag niet ontaarden in een nieuwe wapenwedloop. Het licht van Pasen spoort ons aan de muren af te breken die verdeling veroorzaken en grote politieke en economische gevolgen hebben. Het spoort ons aan om zorg te dragen voor elkaar, onze onderlinge solidariteit te versterken en te werken aan de integrale ontwikkeling van elke mens.

In deze tijd mogen we het volk van Myanmar niet vergeten, dat al jarenlang geteisterd wordt door gewapende conflicten, en dat met moed en geduld de nasleep verwerkt van de verwoestende aardbeving in Sagaing, die duizenden mensenlevens eiste en veel leed veroorzaakte onder de overlevenden, waaronder wezen en ouderen. We bidden voor de slachtoffers en hun dierbaren, en we danken van harte alle vrijwilligers die hulp bieden. De aankondiging van een staakt-het-vuren door verschillende partijen in het land is een teken van hoop voor heel Myanmar.

Ik roep alle mensen met politieke verantwoordelijkheid in onze wereld op om niet toe te geven aan de logica van angst, die alleen maar leidt tot isolement, maar om de beschikbare middelen in te zetten om de behoeftigen te helpen, de honger te bestrijden en initiatieven te steunen die ontwikkeling bevorderen. Dat zijn de ā€œwapensā€ van de vrede: wapens die de toekomst opbouwen in plaats van dood te zaaien!

Moge het principe van menselijkheid altijd het kenmerk zijn van onze dagelijkse daden. In het aangezicht van de wreedheid van conflicten die weerloze burgers treffen en gericht zijn op scholen, ziekenhuizen en hulpverleners, mogen we nooit vergeten dat het geen doelwitten zijn die geraakt worden, maar mensen, elk met een ziel en menselijke waardigheid.

Moge Pasen in dit Jubeljaar ook een passende gelegenheid zijn voor de vrijlating van krijgsgevangenen en politieke gevangenen!

Dierbare broeders en zusters,

In het paasmysterie van de Heer streden dood en leven in een wonderbaarlijke strijd, maar de Heer leeft nu voor altijd. Hij vervult ons met de zekerheid dat ook wij geroepen zijn om deel te hebben aan het leven dat geen einde kent, wanneer het gedreun van wapens en het geluid van de dood niet meer zullen klinken. Laten wij ons aan Hem toevertrouwen, want Hij alleen maakt alle dingen nieuw.

Zalig Pasen aan iedereen!"

Praatmee

Beluister onze podcast

#373 Jeffrey & Petra van de Weetering over Israƫl, de kerk en geloven vanuit de schuilkelder
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

GNR
Persbericht

Groot Nieuws Radio lanceert eigen nieuwspodcast

Groot Nieuws Radio start op vrijdag 5 september met een nieuwe podcast: Groot Nieuws van de Week. Hierin hoor je de actualiteit op een manier die kenmerkend is voor Groot Nieuws Radio: met ruimte voor kritische vragen, maar altijd met een geluid van

Robin M. Westman
Nieuws

Schutter katholieke kerk Minneapolis worstelde met identiteit

De katholieke gemeenschap van Minneapolis is diep geschokt door de schietpartij van vorige week in de Annunciation Catholic School and Church. Tijdens de openingsmis van het schooljaar opende een oud-leerling het vuur op kinderen en andere gelovigen.

SGP
Verdieping

Verkiezingsprogramma SGP: dit zijn de belangrijkste standpunten

De SGP heeft dinsdag het conceptverkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen gepresenteerd. Opkomen voor kwetsbaar leven en het gezin zijn belangrijke speerpunten van de partij. Ook streeft men naar christelijke waarden in Nederland en is er

Josh Sullivan
Nieuws

Amerikaanse zendeling keert terug naar land waar hij eerder ontvoerd werd

De Amerikaanse zendeling Josh Sullivan (34) is tijdelijk teruggekeerd naar zijn zendingspost in Zuid-Afrika. In april werd hij daar nog door vier gewapende mannen ontvoerd en zes dagen lang vastgehouden. Na een schietpartij werd hij uiteindelijk door

Politie
Nieuws

Tiener aangeklaagd voor moord op petekind van bekende pastor uit Chicago 

In Chicago is een 18-jarige jongen aangeklaagd voor de moord op Christion Tucker (21). Hij was het petekind van Corey Brooks, een bekende Amerikaanse voorganger van de New Beginnings Church en leider van de organisatie Project HOOD. De politie meldt

JĆŗlia Herku
Interview

Is er hoop voor generatie Z? Jonge Theoloog des Vaderlands JĆŗlia Herku geeft antwoord

"Ik kijk ernaar uit om Jezus te ontmoeten", zegt JĆŗlia Herku (21) zonder aarzeling. Haar geloof staat stevig op een fundering die door de jaren heen is gegroeid. Als Jonge Theoloog des Vaderlands reist ze door heel Nederland om haar generatie te vert

Wilkin van de Kamp
Video

Videoboodschap Wilkin van de Kamp over indringende uitnodiging van Jezus

"Drinken is een actief proces", zegt Wilkin van de Kamp. "Je kunt de doop in de Heilige Geest niet vanuit een negatieve of passieve houding ontvangen. Niemand kan drinken met gesloten mond. Zoals in het natuurlijke, zo is het ook in het geestelijke."

familie Kooijman
Video

Hoe de familie Kooijman zich voorbereidt op zendingswerk in Japan

Hoe bereid je je voor op een verhuizing naar de andere kant van de wereld? De familie Kooijman deelt in deze video van Daniƫl Online hun verhaal over de roeping naar Japan. Ze vertellen hoe ze Gods leiding ervoeren, hoe de kinderen reageren op het ve

Meerartikelen

Heilige Grond
Podcast

Theologie in de modder: verbonden met de aarde

Hoe zijn wij als mensen verbonden met de aarde waarop we leven? In deze podcastaflevering van Heilige Grond gaan Mirella Klomp en David Onnekink in gesprek over grote vraagstukken rondom klimaat, consumptie, voedselproductie en duurzaamheid. Ze laten

bijbelapp
Nieuws

's Werelds meest populaire Bijbel-app verzamelt veel data van gebruikers

De ā€˜Holy Bible’ app van YouVersion is wereldwijd de meest gebruikte Bijbelapp. Ook in Nederland is de app ontzettend populair. Maar experts maken zich zorgen omdat deze app gevaren oplevert voor de privacy van gebruikers. De app wordt veelvuldig gebr

Heilige Grond
Podcast

Wat als je kerkgebouw niet meer van jezelf is? Beluister deze podcast

Wat betekent een kerkgebouw voor de gemeenschap die er samenkomt? En wat gebeurt er als dat gebouw moet worden gedeeld, herbestemd of zelfs gesloten? In deze podcastaflevering van Heilige Grond spreekt Koos met Henk de Roest en Elza Kuyk over de pijn

Haren
Nieuws

Jonge twintiger in Brabant koopt kerk om te gebruiken waar deze voor bedoeld is

Kerken verdwijnen de laatste jaren in een rap tempo in Nederland. Vooral het aantal katholieke kerken neemt snel af. Zo vond in de Sint-Lambertuskerk in het Brabantse dorp Haren anderhalf jaar geleden de laatste kerkdienst plaat. Waar iedereen vermoe

india
Nieuws

Indiase dorpen verbieden christelijke activiteiten

In de Indiase deelstaat Chhattisgarh hebben zes dorpen in het district Kanker nieuwe regels ingevoerd die alles wat christelijk is verbieden. Bij de dorpsingangen zijn grote blauwe borden geplaatst met de waarschuwing dat christelijke activiteiten ni

Yvonne
Opinie

Menselijk leven kweek je niet, dat koester je

Komende woensdag debatteert de Tweede Kamer over het wetsvoorstel dat het mogelijk maakt om embryo’s te kweken, speciaal voor onderzoek. Wanneer embryokweek toegestaan wordt, gaat een belangrijke wissel om. Er ontstaat een nieuwe categorie van mensel

Hans Reinders
Verdieping

Symboliek of letterlijke profetie? De strijd om Gog uitgelegd

Gog in Ezechiƫl 38-39 maakt pennen los. Wie is Gog eigenlijk? Een bekende schrijver als Hal Lindsey (1929-2024) meent dat het voornamelijk om Rusland gaat. Andere schrijvers menen dat het om Turkije gaat. Er is dus verdeeldheid. Toch is de populairst

siloam
Nieuws

Archeologen ontdekken indrukwekkende muur bij badwater van Siloam

In Jeruzalem hebben archeologen een monumentale muur blootgelegd die deel uitmaakte van de oorspronkelijke waterwerken rond de vijver van Siloam. Dit is de plaats waar Jezus een man genas die vanaf zijn geboorte blind was en in het badwater zijn ogen

Oeganda
Nieuws

Oegandese man vermoord na bekering vanuit islam tot Christus

In Oost-Oeganda is een man die zich recent vanuit de islam tot het christelijk geloof had bekeerd, op gruwelijke wijze om het leven gebracht. De 38-jarige Mohammed Nagi uit het district Budaka werd op 19 augustus vermoord, nadat hij door een vroegere

Pearl Jozefzoon
Interview

Pearl Jozefzoon: "Ik zag hoe de kerk in Rwanda werkt aan verzoening en vrede"

Zangeres Pearl Jozefzoon bezocht als ambassadeur van Tearfund het Afrikaanse Rwanda, een land met een pijnlijke geschiedenis Ʃn zichtbare hoop. De verhalen van veerkracht, vergeving en wederopbouw maakten diepe indruk. Deze inspirerende ervaringen ne

Opperrabbijn
Dagelijks leven

O Nederland let op uw saeck

Opperrabbijn Jacobs mag de toekomst van Joods-Nederland dan somber inzien, hij is vastbesloten om niet te zwichten voor angst. Wel hoort hij steeds vaker om zich heen dat mensen zich zorgen maken over onder meer godsdienstvrijheid in de toekomst. Daa

Israƫl-Palestinaconflict
Dagelijks leven

Refoweb-vragensteller zet vraagtekens bij onvoorwaardelijke steun voor Israƫl

In de vragenrubriek van Refoweb stelde een lezer een indringende vraag over het Israƫl-Palestinaconflict. Hij vroeg zich af waarom christenen Bijbels gezien vaak aan de kant van Israƫl staan, terwijl Palestijnen door de geschiedenis heel hun land ver