Dit was de volledige laatste boodschap van paus Franciscus aan de wereld

Verdieping 22 april 2025 6 minuten Redactie
paus
ANP / Ramon Mangold

Paus Franciscus overleed Tweede Paasdag op 88-jarige leeftijd. Een dag eerder sprak hij op het balkon van de Sint-Pieterbasiliek. Daar sprak de paus de bekende paaszegen uit. Zijn traditionele paasboodschap sprak hij niet meer zelf uit, een kardinaal deed dat voor hem. Maar het was wel zijn laatste boodschap aan de wereld en dat was een indrukwekkende. Lees hieronder zijn paasboodschap!

"Christus is verrezen, Halleluja! Dierbare broeders en zusters, zalig Pasen! Vandaag weerklinkt eindelijk opnieuw het gezang van de “Halleluja” in de Kerk. Het gaat van mond tot mond, van hart tot hart, en dat ontroert het volk van God over de hele wereld tot tranen van vreugde.

Vanuit het lege graf in Jeruzalem horen wij het onverwachte goede nieuws: Jezus, die gekruisigd werd, “is hier niet, Hij is opgestaan” (Lc 24,5). Jezus ligt niet meer in het graf, Hij leeft!

De liefde heeft gezegevierd over de haat, het licht over de duisternis en de waarheid over de leugen. Vergeving heeft overwonnen op wraak. Het kwaad is niet verdwenen uit de geschiedenis; het zal blijven tot het einde der tijden, maar het heeft niet langer het laatste woord. Het heeft geen macht meer over wie de genade van deze dag aanvaarden.

Zusters en broeders, vooral jullie die pijn en verdriet ervaren: jullie stille schreeuw is gehoord, jullie tranen zijn geteld; geen enkele is verloren gegaan! In het lijden en sterven van Jezus heeft God al het kwaad van deze wereld op zich genomen en het in zijn oneindige barmhartigheid overwonnen. Hij heeft de duivelse trots ontworteld die het menselijk hart vergiftigt en overal geweld en corruptie zaait. Het Lam van God heeft overwonnen! Daarom kunnen wij vandaag vol vreugde uitroepen: “Christus, mijn hoop, is verrezen!”

De verrijzenis van Jezus is werkelijk de grondslag van onze hoop. Want in het licht van dit gebeuren is hoop geen illusie meer. Dankzij Christus – gekruisigd en verrezen – stelt hoop niet teleur! Spes non confundit! (vgl. Rom 5,5). Die hoop is geen ontsnapping, maar een uitdaging; zij misleidt niet, maar geeft kracht.

Allen die hun hoop stellen op God, leggen hun zwakke handen in de sterke en machtige hand van Hem; zij laten zich oprichten en gaan op weg. Samen met de opgestane Jezus worden zij pelgrims van de hoop, getuigen van de overwinning van de liefde en van de ontwapende kracht van het Leven.

Christus is opgestaan! Die woorden omvatten de hele zin van ons bestaan. Wij zijn namelijk niet gemaakt voor de dood, maar om te leven. Pasen is het feest van het leven! God heeft ons geschapen voor het leven en Hij wil dat de menselijke familie weer opstaat! In zijn ogen is elk leven kostbaar! Het leven van een kind in de moederschoot, net als het leven van ouderen en zieken, die in steeds meer landen worden gezien als mensen die overbodig zijn.

Wat een grote dorst naar dood, naar vernietiging zien we elke dag in de vele conflicten die op verschillende plekken in de wereld woeden! Hoeveel geweld zien we, vaak zelfs binnen gezinnen, gericht tegen vrouwen en kinderen! Hoeveel minachting wordt er soms opgewekt jegens de kwetsbaren, de gemarginaliseerden en migranten!

Op deze dag wil ik dat wij allemaal opnieuw hoop vatten en ons vertrouwen in anderen hernieuwen, ook in hen die anders zijn dan wij, of uit verre landen komen met onbekende gebruiken, levenswijzen en ideeën! Want wij zijn allemaal kinderen van God!

Ik wil ook onze hoop vernieuwen dat vrede mogelijk is! Vanuit het Heilig Graf, de Kerk van de Verrijzenis, waar dit jaar Pasen op dezelfde dag wordt gevierd door katholieken en orthodoxen, moge het licht van de vrede uitstralen over het Heilig Land en de hele wereld. Ik betuig mijn nabijheid met het lijden van de christenen in Palestina en Israël, en met zowel het Israëlische volk als het Palestijnse volk. De groeiende sfeer van antisemitisme wereldwijd baart zorgen. Tegelijk denk ik aan het volk van Gaza, en in het bijzonder aan de christelijke gemeenschap daar, waar het verschrikkelijke conflict blijft leiden tot dood en verwoesting en een dramatische en betreurenswaardige humanitaire situatie veroorzaakt. Ik richt een oproep tot de strijdende partijen: roep een staakt-het-vuren uit, laat de gijzelaars vrij en help een uitgehongerd volk dat verlangt naar een vreedzame toekomst!

Laten we bidden voor de christelijke gemeenschappen in Libanon en Syrië, die momenteel een delicate overgangsperiode doormaken. Zij verlangen naar stabiliteit en participatie in het leven van hun respectieve landen. Ik roep de hele Kerk op om de christenen in het geliefde Midden-Oosten in haar gebeden en gedachten te houden.

Ik denk ook in het bijzonder aan het volk van Jemen, dat als gevolg van oorlog een van de ernstigste en langdurigste humanitaire crises ter wereld doormaakt, en ik nodig iedereen uit om oplossingen te zoeken via een constructieve dialoog.

Moge de opgestane Christus Oekraïne, dat verwoest is door oorlog, zijn paasgeschenk van vrede schenken, en alle betrokken partijen aanmoedigen om verder te werken aan een rechtvaardige en duurzame vrede.

Op deze feestelijke dag gedenken wij de Zuidelijke Kaukasus en bidden wij dat er spoedig een definitief vredesakkoord komt tussen Armenië en Azerbeidzjan, dat leidt tot de langverwachte verzoening in de regio.

Moge het licht van Pasen de inspanningen inspireren om harmonie te bevorderen op de westelijke Balkan en de politieke leiders ondersteunen in hun inspanningen om spanningen en crises te verminderen, en samen met hun partnerlanden in de regio gevaarlijke en ontwrichtende acties te verwerpen.

Moge de opgestane Christus, onze hoop, vrede en troost schenken aan de volkeren van Afrika die slachtoffer zijn van geweld en conflicten, in het bijzonder in de Democratische Republiek Congo, in Soedan en Zuid-Soedan. Moge Hij hen bijstaan die lijden onder de spanningen in de Sahel, de Hoorn van Afrika en het Grote Merengebied, evenals die christenen die op veel plaatsen hun geloof niet vrij kunnen belijden.

Er kan geen vrede zijn zonder godsdienstvrijheid, vrijheid van denken, vrijheid van meningsuiting en respect voor de opvattingen van anderen.

Evenmin is vrede mogelijk zonder echte ontwapening! De noodzaak dat elk volk voor zijn eigen verdediging zorgt, mag niet ontaarden in een nieuwe wapenwedloop. Het licht van Pasen spoort ons aan de muren af te breken die verdeling veroorzaken en grote politieke en economische gevolgen hebben. Het spoort ons aan om zorg te dragen voor elkaar, onze onderlinge solidariteit te versterken en te werken aan de integrale ontwikkeling van elke mens.

In deze tijd mogen we het volk van Myanmar niet vergeten, dat al jarenlang geteisterd wordt door gewapende conflicten, en dat met moed en geduld de nasleep verwerkt van de verwoestende aardbeving in Sagaing, die duizenden mensenlevens eiste en veel leed veroorzaakte onder de overlevenden, waaronder wezen en ouderen. We bidden voor de slachtoffers en hun dierbaren, en we danken van harte alle vrijwilligers die hulp bieden. De aankondiging van een staakt-het-vuren door verschillende partijen in het land is een teken van hoop voor heel Myanmar.

Ik roep alle mensen met politieke verantwoordelijkheid in onze wereld op om niet toe te geven aan de logica van angst, die alleen maar leidt tot isolement, maar om de beschikbare middelen in te zetten om de behoeftigen te helpen, de honger te bestrijden en initiatieven te steunen die ontwikkeling bevorderen. Dat zijn de “wapens” van de vrede: wapens die de toekomst opbouwen in plaats van dood te zaaien!

Moge het principe van menselijkheid altijd het kenmerk zijn van onze dagelijkse daden. In het aangezicht van de wreedheid van conflicten die weerloze burgers treffen en gericht zijn op scholen, ziekenhuizen en hulpverleners, mogen we nooit vergeten dat het geen doelwitten zijn die geraakt worden, maar mensen, elk met een ziel en menselijke waardigheid.

Moge Pasen in dit Jubeljaar ook een passende gelegenheid zijn voor de vrijlating van krijgsgevangenen en politieke gevangenen!

Dierbare broeders en zusters,

In het paasmysterie van de Heer streden dood en leven in een wonderbaarlijke strijd, maar de Heer leeft nu voor altijd. Hij vervult ons met de zekerheid dat ook wij geroepen zijn om deel te hebben aan het leven dat geen einde kent, wanneer het gedreun van wapens en het geluid van de dood niet meer zullen klinken. Laten wij ons aan Hem toevertrouwen, want Hij alleen maakt alle dingen nieuw.

Zalig Pasen aan iedereen!"

Praatmee

Beluister onze podcast

#383 Patrick & Jeffrey over de campagnes en zetels van CDA, ChristenUnie en SGP
Of beluister op:

Meerartikelen

Opperrabbijn
Column

Zondvloed bij ons thuis en een nieuw baantje als stemadviseur

Het lijkt bij opperrabbijn Jacobs thuis op dit moment de zondvloed wel, zo vertelt hij in zijn nieuwe onderstaande dagboek. Ook legt hij uit hoe het jodendom naar het huwelijk kijkt en wat daarbij de gebruiken zijn. Verder was de opperrabbijn aanwezi

CGK-synode
Nieuws

Broederlijk gesprek op komst: deputaten CGK reiken 'Rijnsburg' de hand

Deputaten vertegenwoordiging van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) willen graag in gesprek gaan met de kerkenraad van Rijnsburg, of - als dat beter past - met de commissie die namens de daar betrokken kerken het overleg voert. Dat schrijven

Sagrada Familia
Nieuws

Spaanse Sagrada Familia nu officieel de hoogste kerk ter wereld

De Sagrada Familia in Barcelona heeft de Ulmer Münster in Duitsland van de eerste plaats gestoten als het gaat om de hoogste kerktoren ter wereld. Donderdag werd het eerste deel van het torenkruis op de hoofdtoren van de beroemde, nog steeds onafgebo

Jaap Smit
Video

Zondag is voormalig Commissaris van de Koning Jaap Smit te gast in Hour of Power

Voormalig Commissaris van de Koning en dominee Jaap Smit deelt in Hour of Power inspirerende levenslessen en persoonlijke anekdotes. Hij vertelt over een bijzondere ontmoeting uit zijn tijd als godsdienstleraar. Zijn boodschap verpakt hij in een conf

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden stelt dat christelijke opvoeding ook vandaag vreugdevol kan zijn

'In wat voor tijd groeien onze kinderen op?' Het is een veelgehoorde vraag die veel christelijke ouders vandaag de dag stellen. We leven in een tijd waarin wereldwijd veel oorlogen woeden, terwijl ons land steeds seculierder wordt en daarmee bepaalde

Johan Schep
Video

Johan Schep wijst op ingrijpende gevolgen zondeval én Gods reddingsplan

In aflevering zes van de serie 'Jezus in het Oude Testament' staat Genesis 6 centraal. Evangelist Johan Schep vertelt dat onze natuur sinds de zondeval veranderd is. De harten van mensen werden met zonden vervuld en God kreeg zelfs spijt dat hij de m

Khajavi
Nieuws

Christelijke bekeerlinge vrijgelaten uit Iraanse gevangenis na twee jaar detentie

De 61-jarige Iraanse christen Mina Khajavi is op 20 oktober vrijgelaten uit de beruchte Evin-gevangenis in Teheran. Ze had daar bijna twee jaar vastgezeten vanwege haar geloof. Khajavi was veroordeeld voor het “handelen tegen de nationale veiligheid”

Rick Warren
Nieuws

Rick Warren: "Wereldwijde kerk moet veel meer op eerste christengemeenten gaan lijken"

De wereldwijde kerk moet veel meer op de eerste christengemeenten gaan lijken als ze in 2033 de 'Grote Opdracht' wil volbrengen. Dat zei de Amerikaanse voorganger Rick Warren tijdens de algemene vergadering van de World Evangelical Alliance. Met nog

Meerartikelen

Huwelijk
Nieuws

Amerikaanse kerk krijgt boete voor houden van huwelijksdiensten: "We worden gediscrimineerd"

Een kerk in de Amerikaanse staat Michigan zegt slachtoffer te zijn van discriminatie door de lokale overheid. Dat meldt The Christian Post. De gemeente Windsor Township zou de kerk hebben tegengewerkt bij het organiseren van samenkomsten en huwelijks

Indonesie
Nieuws

Honderden moslims protesteren tegen bouw kerk in Indonesië

In de Indonesische stad Palembang, op het eiland Sumatra, hebben honderden moslims op 14 oktober gedemonstreerd tegen de bouw van een nieuwe kerk van de Huria Kristen Batak Protestant (HKBP). De betogers vinden dat de geplande kerk niet past in hun o

Mirjam Cappon-Oldengarm
Nieuws

Mirjam Cappon deelt aangrijpend getuigenis in ‘De Podcast van je Leven!’

In een aflevering van De Podcast van je Leven! vertelt Mirjam Cappon-Oldengarm een aangrijpend en eerlijk verhaal over haar dochtertje, dat werd geboren met Trisomie 13 (het syndroom van Patau). In het gesprek deelt ze haar verdriet, haar geloof en h

Wake Me Up
Persbericht

Nieuwe jongerenpodcast van NBG en Move: Wake Me Up

‘Hoe je wakker wordt, zet de toon voor de rest van je dag. Start je dag positief met de spraakberichten van onze ‘wekkers’: jonge mensen die jou willen inspireren in je leven met God!’ Zo start de podcast Wake Me Up, waarnaar ruim 4.000 jongvolwassen

Belder
Opinie

Wat zou Luther zeggen als hij ziet wat er van de Reformatie is geworden?

“Ach, leefde Luther nog maar”, verzuchtte Calvijn na diens dood. Hij noemde hem “mijn hooggeëerde vader.” Deze respectvolle houding was wederzijds, ondanks het grillige karakter van de man uit Wittenberg. Als Luther zijn ogen nog eens zou opslaan en

CU SGP
Analyse

Kiezersonderzoek toont zeer opvallende verschuivingen ChristenUnie en SGP

Na een enorm spannende nacht is de conclusie dat zowel ChristenUnie als SGP met drie zetels in de Tweede Kamer blijven. Daarbij kreeg CU minder stemmen dan bij de vorige verkiezingen en haalde SGP juist een recordaantal stemmen. Waar kwamen die stemm

Bikker-Stoffer-Bontenbal
Nieuws

Hoe christelijk Nederland reageert op de verkiezingsuitslag

De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen zorgt voor uiteenlopende reacties binnen christelijk Nederland. Waar het CDA met achttien zetels een opmerkelijke comeback viert, spreekt de ChristenUnie van een “domper” die uiteindelijk toch in dankbaarhei

Ds. M. van Kooten
Video

Ds. Van Kooten vertelt waarom hij verweten wordt niet vriendelijk te zijn voor vreemdelingen

"Mij wordt verweten dat ik niet vriendelijk ben voor vreemdelingen", aldus M. van Kooten. Deze opvallende onthulling deed de hervormde predikant uit Elspeet in een recente preek. Het verwijt heeft van doen met een preekbeurt - waarbij Van Kooten over

Felix Ngole
Nieuws

Christen verliest baan vanwege visie op huwelijk en seksualiteit, zaak in hoger beroep

De christelijke maatschappelijk werker Felix Ngole gaat in hoger beroep tegen een uitspraak die zijn werkgever gelijk gaf in de beëindiging van zijn dienstverband. Ngole zag zijn baan ingetrokken worden nadat zijn toen nog nieuwe werkgever online ber

De Universiteit van Sheffield
Nieuws

Britse universiteit waarschuwt studenten voor 'seksueel geweld' in Bijbel

De Universiteit van Sheffield, een van de meest gerenommeerde universiteiten van het Verenigd Koninkrijk, heeft een inhoudswaarschuwing geplaatst bij de Bijbel. Dit schrijft The Christian Post. Studenten Engels krijgen een melding dat de Bijbel 'graf

Tucker Carlson
Nieuws

Tucker Carlson haalt uit naar pro-Israël christenen: "Christenzionisme is een dwaling"

De Amerikaanse commentator Tucker Carlson, voormalig presentator van Fox News, ligt onder vuur na een interview met de extreemrechtse podcaster Nick Fuentes. In het gesprek uitten beiden scherpe kritiek op Israël en christelijke zionisten, maakt All

Ds. D. J. D. Kroeze 
Nieuws

Nieuwe predikant voor protestantse gemeente Wezep: ds. D. J. D. Kroeze

De protestantse gemeente te Wezep beschikt binnenkort weer over een predikant. Ds. D. J. D. Kroeze (foto) heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. De predikant was de voorbije jaren verbonden aan de protestantse gemeente (De Regenboog) in Har