cip.nl is nu cvandaag.nl
Start gratis maand
Mathijs van der Tang
Dit artikel is nu opgeslagen in je dashboard.
Bewaar artikelen in je dashboard.

Nieuws

23 december 2022 door Mathijs van der Tang

Dat de SGP populistisch wordt genoemd, is een groot compliment

De SGP hanteert een populistische politieke stijl, constateerde de christelijke journalist Hendrina de Graaf recent op Twitter. Aanleiding was het voorstel van de SGP om duizend euro beschikbaar te stellen voor ieder eerstgeboren kind, bijvoorbeeld om een kinderwagen aan te schaffen. Het verwijt van de journalist joeg een flinke horde van mannenbroeders direct op de kast. Want lieve help, populisme!

cvandaag Premium logo

Dit artikel is je cadeau gedaan door cvandaag Premium lid Tom Nooijer.

Word ook lid

Als ophefdeskundige zag ik een herkenbaar beeld in hoe deze rel eindigde: aanvallen op elkaars persoon, twitterblocks en heel veel wederzijdse zuurheid. En dat tussen christenen. De hele wereld kan meegenieten. Tijd voor zelfreflectie. Stelden wij ons niet een beetje aan? Is populisme wel zo’n lelijke beschuldiging?

Volgens mijn SGPJ-voorzitter Rody van Heijst, die terecht breed wordt gerespecteerd, is populisme in beginsel inderdaad geen compliment. Volgens de Dikke van Dale is populisme immers zoiets als de mensen naar de mond praten. Dit idee is van de filosoof Plato afkomstig. In zijn beroemde hoofdwerk, De Republiek, analyseert hij de menselijke psyche aan de hand van de logische ontwikkeling van de staatsvormen. In de laatste en slechtste staatsvorm zijn gezagsdragers slaven geworden van het volk, zonder moreel vaste koers, zuiver geweten of goede wil. Uiteraard loopt het met deze volksmenners niet goed af: zij verworden tot dictators.

Daarom draait het beginselprogramma van de SGP de hiërarchie tussen ethiek en de volkswil ook terug. Dus niet eerst de volkswil en dan pas de principes. Maar juist eerst de principes, en dan pas de volkswil. Van Heijst neemt dus terecht afstand van het onchristelijke populisme.

Christelijk populisme is meer dan gepast als we moeten opkomen voor de plek in de maatschappij waar warmte en naastenliefde nog bloeien.

Toch zijn er omstandigheden waarin een populistische stijl wel degelijk christelijk is. Volgens Calvijn moet de overheid in de eerste plaats gehoorzamen aan Gods geboden, maar vervolgens ook dienstbaar zijn aan het volk. Wanneer dat laatste niet gebeurt, komen minderheden in de knel en ontstaat er onrecht. Daarom zou je populisme ook kunnen zien als de koortsmeter van de samenleving, als symptoom van een onderliggende ziekte. Of zoals SGP-senator Holdijk het omschreef: populisme is een ‘wrange vrucht’ en een ‘onbetaalde rekening van de democratie.’

Dat krachtig opkomen voor het gewone volk vinden we ook in de Bijbel. ‘Spreek voor hen die weerloos zijn, bescherm het recht van de vertrapten’, staat er volgens een moderne vertaling in Spreuken 31:8. De profeten deden dat bepaald niet met diplomatieke schoonheid van woorden. Zo kwam Mozes op voor zijn eigen volk in de slavernij. In Maleachi kondigt de profeet Gods oordelen aan omdat de priesters het traditionele huwelijk schonden. En wanneer de overheid in Israël en haar belangrijkste burgers bijvoorbeeld vreemdelingen en weduwen onderdrukken, kondigen de profeten Gods oordelen aan. Inderdaad, krachtig opkomen voor vreemdelingen en de mensen aan de onderkant van de maatschappij is óók populisme.

Van oudsher laat de SGP zich, in navolging van de stijl van Abraham Kuyper, inspireren door de houding van de profeten. Kersten schold bijvoorbeeld protestanten uit voor ‘slappelingen’ vanwege hun buiging voor het rooms-katholicisme. De christelijke partijen die met ‘Rome’ in een coalitie stappen noemt hij ‘verraders van het volk.’ In diezelfde partijrede uit 1937 noemt hij het beleid van Colijn ‘futloos christendom naar de mode van de tijd’. Colijns economische beleid drukt ‘loodzwaar op het hele volk’. Kersten noemt de voedselvernietiging onder Colijn een ‘hemeltergend kwaad’ dat men met ‘vroom gezwets’ poogt goed te praten. Ook komt Kersten op voor de ‘nooddruftigen’, de mensen aan de onderkant van de maatschappij. Zandt stelt op zijn beurt dat de SGP niet behoort tot de ‘wijzen, edelen en rijken’ [de elite, red.], en dat SGP'ers elkaar ook geen ‘rijk betaalde baantjes’ en ‘dubbele betrekkingen’ bezorgen. Met andere gelegenheden moppert Kersten op de dodelijke gevaren van vaccinaties. Wij zouden in dit alles tegenwoordig een onvervalst populistische houding in herkennen. De SGP behoort, met andere woorden, niet tot het partijkartel.

Wat is er mis met geKerstend populisme? Waarom voelen SGP'ers zich op hun tenen getrapt? Nergens voor nodig.

Men verwijt de SGP van die tijd wel dat hun populistische houding ertoe leidde dat de Tweede Kamer wegliep als Kersten aan het woord kwam. Maar in die omstandigheden heeft de SGP haar plicht gedaan door op te komen voor de zwakkeren en het gewone volk. En waar alle partijen van Kerstens’ tijdgenoten zijn verdwenen en hun standpunten opgegeven, bestaat de SGP al honderd jaar. Terwijl de oorspronkelijke standpunten nog maar weinig zijn veranderd.

Het frame dat de SGP inzake de kinderwagens ‘vol op het orgel van het populisme’ gaat is eigenlijk teveel eer. Maar dat de SGP met een opvallend voorstel aandacht vraagt voor de trieste toestand van het traditionele gezin is niet meer dan terecht. Christelijk populisme is meer dan gepast als we moeten opkomen voor de plek in de maatschappij waar warmte en naastenliefde nog bloeien.

Het populisme is dan ook geen ideologie, maar vooral een stijl of houding. Je kunt het aanpassen aan elk gewenst gedachtengoed. Slechts de ideologische motivatie en de omstandigheden bepalen of populisme goed of fout is.

Het probleem van populisme doet mij denken aan de keer dat ik als middelbare scholier Frits Bolkestein interviewde. ‘Populisme is toch dat je luistert naar het volk? Nou, wat is daar mis mee?’ vroeg hij retorisch. Inderdaad, wat is er mis met geKerstend populisme? Waarom voelen SGP'ers zich op hun tenen getrapt? Nergens voor nodig. Keer critici de andere wang toe. Dat de SGP populistisch is genoemd, gegeven de omstandigheden, is een groot compliment.

Mathijs van der Tang studeert Sociale Geografie en Planologie aan de Universiteit Utrecht.

cvandaag Premium logo

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium

Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand

Mathijs van der Tang
- Nederland wordt geregeerd door een Sanhedrin van elitaire, hoogopgeleide farizeeërs, schriftgeleerden en hogepriesters
- Waarom een christen die ophef veroorzaakt aan de goede kant staat
- BOA's die onze kerk controleerden lieten anti-racismedemonstranten hun gang gaan
- Premier Rutte, stop met het slopen van onze tradities
- Ik wilde lid worden van het Grabinaat (maar dat mocht niet omdat ik man ben)
Meer over Mathijs van der Tang »

Praat mee

Alleen cvandaag Premium leden kunnen reageren op artikelen. Word ook cvandaag Premium lid, praat mee en geniet van nog veel meer voordelen!
Bekijk alle voordelen Inloggen

Reacties

N
Oh jee, nou is de SGP ook al “populistisch” bezig.

Dat moeten we natuurlijk niet willen met mekaar.

Misschien moet de SGP dan ook maar verboden worden.

Zoals D66 graag elk kritisch geluid wil uitsluiten…..