Hirsi Ali omarmt christendom: ‘Atheïsme heeft geen antwoord op simpele levensvragen’

Nieuws13 november 2023 6 minuten Redactie
Ayaan Hirsi Ali
YouTube

Het seculiere gedachtengoed van het vrije Westen is volgens Ayaan Hirsi Ali niet in staat om met hedendaagse bedreigingen te dealen. 'Het enige geloofwaardige antwoord ligt in het hoog houden van de joods-christelijke traditie’, stelt de bekende feministe en publiciste. Zij was tussen 2003 en 2006 Kamerlid van de VVD en staat bekend als criticus van de islam. Daarna emigreerde ze naar de Verenigde Staten. In een uitgebreid essay licht Hirsi Ali toe waarom ze zich heeft bekeerd tot het christendom en zichzelf vanaf nu christen noemt.

Hirsi Ali beschrijft dat de panelen begonnen te schuiven na de aanslagen op de Twin Towers op 11 september 2001. Was er sprake van een heilige oorlog tegen de ongelovigen in naam van de islam? ‘Vooraanstaande politici, wetenschappers en journalisten hielden vol dat de motivatie van de terroristen verschilden van de woorden die Osama bin Laden uitsprak. En dus beschikte de islam over een alibi. Daardoor was het gemakkelijker om de bal te leggen bij het Amerikaanse buitenlandbeleid dan om de overweging dat we te maken hebben met een religieuze oorlog toe te laten. Die soortgelijke tendens zagen we in de afgelopen weken toen miljoenen mensen sympathiseerden met het lot van de Gazanen na de terreuraanslagen op 7 oktober die werden gerechtvaardigd als antwoord op het Israëlische regeringsbeleid.’

Hirsi Ali werd atheïst
Ze verwijst naar een essay van een in 1937 gehouden lezing door Bertrand Russell, getiteld: ‘Waarom ik geen christen ben’. ‘Zijn bewering dat religie in de eerste plaats gebaseerd is op angst vond weerklank bij mij. Ik leefde (als moslima, red.) te lang in angst voor alle gruwelijke straffen die mij te wachten stonden. Hoewel ik rationele argumenten om in God te geloven had opgegeven, bleef de irrationele angst voor het hellevuur aanwezig. Russells conclusie was voor mij enigszins een opluchting: ‘Als ik sterf, zal ik wegrotten.’

Om te begrijpen waarom ik twintig jaar geleden besloot om atheïst te worden, moet je eerst weten wat voor soort moslim ik was. Ik was een tiener toen ik mij aansloot bij de Moslimbroederschap. De radicale moslims drongen in 1985 mijn gemeenschap in Nairobi, Kenia, binnen. De Moslim Broederschap kwam met een aanvulling met als doel: toelating tot het paradijs van Allah in het hiernamaals. Als middel werd ‘de handeling van de Profeet’ gegeven waarin stond wat we als moslims wel en niet moeten doen: de hadith. Die werd gegeven als gedetailleerde aanvulling op de Koran waarin staat beschreven hoe je het onderscheid tussen goed en kwaad in praktijk kunt brengen. 

'We vervloekten de Joden meerdere keren per dag en uitten onze afschuw, walging en woede vanwege de overtredingen die zij zouden hebben begaan.'

De grootst mogelijke prestatie: sterven als martelaar ter wille van Allah. En wie zich overgeeft aan de geneugten van de wereld verdient de toorn van Allah en is veroordeeld tot een eeuwig verblijf in de hel. De ‘wereldse geneugten’ zijn bijvoorbeeld het lezen van romans, het luisteren naar muziek, dansen en bioscoopbezoek. Toen ik mij als moslima hiermee bezighield, schaamde ik mij voor deze praktijken.'

De 'vruchten' van de radicale islam
'De Moslim Broederschap zorgde ervoor dat mijn leeftijdgenoten en ik als jonge moslims werden getransformeerd van passieve gelovigen in activisten. Als meiden gingen we in boerka gekleed en westerse mode en make-up werden in de ban gedaan. Jongens droegen steeds meer de witte jurkachtige tawb die in Arabische landen werd gedragen of hun broek werd tot boven hun enkels ingekort. We drongen er bij medemoslims op aan om tijd vrij te maken voor gebed en eisten dat niet-moslims zich tot de islam zouden bekeren.’

Hirsi Ali maakt duidelijk dat kritische kanttekeningen niet werden gewaardeerd. 'Herhaaldelijk werd verwezen naar ‘de duidelijke instructies van de Profeet’. Dit had tot gevolg dat wie de islam expliciet verwerpt, moet worden gehaat en vervloekt. De haat richtte zich in het bijzonder tot één groep: Joden. We vervloekten de Joden meerdere keren per dag en uitten onze afschuw, walging en woede vanwege de overtredingen die zij zouden hebben begaan. De Jood had onze Profeet verraden en had de ‘heilige moskee’ in Jeruzalem bezet.’

Met zijn essay gaf Bertrand Russel aan Hirsi Ali min of meer een ‘ontsnappingsmogelijkheid uit een ondraaglijk leven waarin zelfverloochening en het intimideren van anderen centraal staan’, vervolgt Hirsi Ali. ‘Als atheïst dacht ik de angst, die ik als moslima kende, kwijt te raken. Ik kreeg een nieuwe vriendenkring en bracht tijd door met de bekende atheïsten Christopher Hitchens en Richard Dawkins. De atheïsten die ik leerde kennen waren slim én ook nog eens heel erg leuk.'

'In tegenstelling tot de islam is het christendom zijn dogmatische stadium ontgroeid.'

Teleurgesteld in atheïsme
'Wat is er veranderd? Waarom noem ik mezelf nu christen? Een deel van het antwoord heeft een mondiale insteek’, schrijft Hirsi Ali, verwijzend naar de opkomst van autoritaire grootmachten zoals Rusland en China, de opkomst van het islamisme en de verspreiding van de woke-ideologie waardoor volgens haar de morele vezels van de volgende generatie worden aangetast. 'Die bedreigingen proberen we af te weren met moderne, seculiere instrumenten - op militair, economisch, diplomatiek en technologisch gebied - en toch verliezen we terrein. De vraag is: wat verenigt ons (het vrije Westen, red.)? Het antwoord lijkt te zijn: ‘God is dood!’ Maar het enige geloofwaardige antwoord ligt, denk ik, in het hoog houden van de joods-christelijke traditie.

Die traditie bestaat uit een reeks ideeën om de menselijke waardigheid en vrijheid te beschermen en belangrijke instellingen zoals de wetenschap, gezondheidszorg en het onderwijs hoog te houden. Tom Holland heeft in zijn prachtige boek ‘Dominion’ eerder aangetoond dat ogenschijnlijk seculiere vrijheden hun wortels in het christendom vinden. Ik kwam tot het besef dat mijn atheïstische vrienden door de bomen het bos niet meer zagen. Het is uniek dat Russell de lezing ‘Waarom ik geen christen ben’ kon houden in een zaal vol christenen én in een christelijk land. Zou een geboren moslim in een islamitisch land een lezing kunnen houden met de titel: ‘Waarom ik geen moslim ben’? Er bestaat zelfs een boek met deze titel, maar de auteur publiceerde het vanuit Amerika onder een pseudoniem, omdat het te gevaarlijk zou zijn om dit met naam en toenaam te doen.’ 

De vrijheden van het geweten en meningsuiting zijn voor Hirsi Ali ‘misschien wel de grootste pluspunten van de westerse beschaving’, zo schrijft de feministe. ‘Het is een product van eeuwenlange debatten binnen joodse en christelijke gemeenschappen. Deze debatten kwamen de wetenschap en menselijke vrijheid ten goede. In tegenstelling tot de islam is het christendom zijn dogmatische stadium ontgroeid. Het werd steeds duidelijker dat de leer van Christus niet alleen een beperkte rol voor religie impliceerde, als iets dat losstaat van de politiek. Het impliceerde ook mededogen voor de zondaar en een nederige houding jegens ongelovigen. 

'Ik heb mij tot het christendom gewend omdat ik het leven zonder enige geestelijke troost ondraaglijk vond en zelfs bijna zelfdestructief.'

Toch zou het niet eerlijk zijn als ik mijn omarming van het christendom uitsluitend zou toeschrijven aan het besef dat het atheïsme een te zwakke en polariserende doctrine is om onze vijanden te verslaan. Ik heb mij tot het christendom gewend omdat ik het leven zonder enige geestelijke troost ondraaglijk vond en zelfs bijna zelfdestructief. Het atheïsme slaagt er niet in om simpele levensvragen te beantwoorden, zoals: ‘Wat is het doel van het leven?’

Russell en andere activistische atheïsten geloofden dat we met de afwijzing van God een tijdperk van rede en humanisme zouden binnentreden. Maar de leegte die door de terugtrekking van de kerk is achtergelaten is slechts opgevuld door een wirwar aan irrationele quasireligieuze dogma’s. Het resultaat is een wereld waarin moderne sekten azen op de massa. Die ontwikkeling wordt vaak toegeschreven aan deze uitspraak G. K. Chesterton: ‘Als mensen ervoor kiezen om niet in God te geloven, geloven ze daarna niet in niets maar worden ze in staat gesteld om alles te geloven.’

Om de harten en geesten van moslims in het Westen te winnen, moeten we hen meer bieden dan TikTok-video’s. Tijdens mijn jaren bij de Moslim Broederschap leerde ik de kracht van een collectief verhaal, ingebed in goddelijke teksten om grote islamitische menigten te mobiliseren. Als we hen niet iets betekenisvols aanbieden, vrees ik dat de erosie van onze beschaving zich zal voortzetten. En gelukkig is het niet nodig om het antwoord te vinden in een modern mengsel van medicijnen en mindfulness. Het christendom heeft het antwoord.

Daarom beschouw ik mezelf niet langer als een moslimafvallige, maar als een afgehaakte atheïst. Natuurlijk moet ik nog veel leren over het christendom. Elke zondag ontdek ik in de kerk steeds meer. Maar één ding weet ik zeker: er is buiten de islam en ongeloof een manier om de uitdagingen van dit leven aan te gaan’, aldus Hirsi Ali.

Praatmee

Beluister onze podcast

#306 Jeffrey, Tabitha en Matthijs over geld verdienen in christelijk Nederland
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Bram van Grootheest
Nieuws

Directeur Bram van Grootheest na16 jaar weg bij Wycliffe Bijbelvertalers

Algemeen directeur Bram van Grootheest vertrekt na ruim 16 jaar bij Wycliffe Bijbelvertalers Nederland. Van Grootheest gaf jarenlang met volle inzet leiding aan het verder uitbouwen van Wycliffe Bijbelvertalers Nederland. Van Grootheest legt zijn fun

brief
Nieuws

Kamerleden walgen van brief en plastic foetus die ze via post ontvangen

Opnieuw ontvingen nieuwe Kamerleden deze week een brief van Civitas Christiana. De katholieke organisatie sprak daarin haar afschuw uit over abortus en stuurde een plastic foetus mee na tien weken zwangerschap. Ook roept men op tot het ‘beschermen va

Johan Schep
Video

Johan Schep over Jona: "Hij kon niet overweg met Gods genade"

"Hij doet niet naar onze overtredingen en het is door genade dat wij behouden worden", maakt evangelist en Bijbelleraar Johan Schep kenbaar in een video van Bijbelcursussen Nederland. In de tweede aflevering van de serie 'Jona', gaat Schep in op Gods

Ds. Arie van der Veer
Verdieping

Het laatste overblijfsel van de oorspronkelijke tempel vertelt wie God is

Het is maar een muur. Wel een gerestaureerde muur. Het laatste overblijfsel van de buitenmuur die ooit om het tempelplein was gebouwd. Van de oorspronkelijke tempel in Jeruzalem is deze muur alleen over. Ooit heeft de profeet Jeremia in het voorhof v

Jan van den Bosch met jongerenwerkers Jeanine en Jonathan Pellegrom
Nieuws

Jongerenwerkers Jonathan en Jeanine Pellegrom aanstaande zondag te gast bij Hour of Power

Jeugdwerkers Jonathan en Jeanine Pellegrom zijn komende zondag te gast bij Hour of Power. De twee zetten zich al sinds 2010 fulltime in voor kwetsbare jongeren. Daarnaast spreken zij geregeld in kerken, op conferenties en evenementen. Jonathan zelf k

Eleos - Corine Moree
Nieuws

Corine Moree is leidinggevende bij Eleos Ahinoam: "De bewoners bidden voor ons"

“Voor bewoners die eigenlijk nergens een plekje kunnen vinden, doe ik dit werk het liefst.” Corine Moree is senior projectleider bij Eleos in Schalkhaar. Ze is verantwoordelijk voor het reilen en zeilen binnen de beschermde woonvorm Ahinoam. Ze verta

ds. C. G. Vreugdenhil
Video

GerGem-predikant wijst op wegpiraten met ichtusvius op auto: "Onchristelijk rijgedrag"

"Soms zie je een auto met een ichthusvis op de achterkant. Dat betekent dat de bestuurder van die auto christen is", stelde ds. C. G. Vreugdenhil onlangs tijdens een preek. "Soms lijkt de chauffeur een wegpiraat als hij veel te hard rijdt. Hij gebrui

Christendom en islam
Levensverhaal

Steeds meer moslims in islamitische landen omarmen christendom

Steeds meer moslims in islamitische landen laten zich niet meer intimideren door de shariawetten en besluiten om het christelijke geloof te omarmen. Ze geven daarbij blijk van een opmerkelijke veerkracht te midden van tegenspoed en vervolging. In lan

Meerartikelen

Stille tocht
Nieuws

Christelijke partijen steunen Israël met deelname aan stille tocht

Precies twee maanden na de gruwelijkheden van de Palestijnse terreurorganisatie Hamas organiseerden Christenen voor Israël (CVI) en CIDI donderdag een stille tocht in Den Haag. Daarmee werd aandacht gevraagd voor de onschuldige burgers die nog steeds

Wilkin van de Kamp
Video

Videoboodschap Wilkin van de Kamp: "God jaagt je niet op"

Koning David heeft jarenlang de kudde gehoed die zijn vader aan hem had toevertrouwd. In die tijd heeft hij waarschijnlijk Psalm 23 geschreven, merkt spreker Wilkin van de Kamp op. In vers 3 zingt hij: ‘De Goede Herder leidt mij in de rechte sporen’.

ds. A. I. Kazen
Dagelijks leven

HHK-predikant adviseert Refoweb-vragensteller: 'Doe niet klakkeloos mee met goegemeente'

'In de klas van mijn dochter zitten kinderen van niet-gelovige en gelovige ouders. Ze heeft nu een groepje vriendinnen die niet of heel anders gelovig zijn. Ze is, mede door deze vriendinnen, helemaal into Frozen, Mega Mindy, Paw Patrol, Unicorns, LO

Harmen van der Werf
God

Theologiestudent liep stage in de kerk: hoe roept God?

Om te dienen in het Koninkrijk van God is roeping nodig. Maar hoe roept Hij? Voor een theologiestudent is en blijft dat een vraag. Bij dr. A. van Brummelen las ik eens de voor mij helpende woorden ‘je roeping ingroeien’. Dat zinnetje is blijven haken

ds. S.J. Verheij
Nieuws

Ds. S.J. Verheij schrijft boekje over de betekenis van de christelijke gemeente

Christenen hebben verwachtingen van de gemeente waar ze bij horen. Leidinggevenden hebben verwachtingen van de gemeenteleden. Die verwachtingen kunnen heel verschillend zijn. Wat kan men voor elkaar betekenen? Wanneer wordt het spannend? Vroeger lag

Mars voor het Leven
Nieuws

NPV over klachten Week van het Leven: 'Gesprek over abortus mág confronteren'

Op de reclameboodschappen van de Week van het Leven zijn verschillende klachten binnengekomen bij de Reclame Code Commissie. Vandaag kreeg het Platform Zorg voor Leven de kans daar mondeling op te reageren, in aanvulling op het schriftelijke verweer

Broeder Lee bij de Regiotour
Nieuws

Deze speciale ontmoeting met Noord-Koreaanse broeder Lee is vanavond te bekijken

Het was een bijzondere ontmoeting tussen honderden bezoekers en de Noord-Koreaanse Lee: op de Regiotour van Stichting HVC maakte hij zijn opwachting. De avond is vanaf vanavond terug te kijken en wordt gestreamd op het YouTube-kanaal van de organisat

Mirjam van der Vegt
Nieuws

Wat iedereen over Jezus moet weten volgens Mirjam van der Vegt

Mirjam van der Vegt is stiltecoach en schrijver. Ze vertelt over de grootheid van God en Jezus. Zijn liefde is volgens Mirjam zo groot dat we dat als christenen niet in ons eentje kunnen beantwoorden. "Wil je echt dat de liefde tussen God en mensen t

John Lapré
Boekfragment

Met God op pad: Het is kunst om terechte boosheid met zelfbeheersing te combineren

In het dagboek ‘Met God op pad’ neemt John Lapré de lezer mee op een ontdekkingstocht van 365 dagen door de Bijbel. Ontdek de rode lijnen van ieder Bijbelboek, met toepassingen op het leven van vandaag! Cvandaag deelt 12 weken lang een fragment uit d

Opperrabbijn
Column

Dagboek van een opperrabbijn: ook een extremist kan gelijk hebben

Ik heb het gevoel dat ik me aan het voorbereiden ben voor mijn bar mitswa want de komende dagen moet ik dertien toespraken houden! Nu geef ik eerlijk toe dat die dertien toespraken niet allemaal volledig van elkaar zullen verschillen, want een paar z

Jan-Willem Grievink
Column

Draait het in de kerk om mij of om de verlangens van God?

Als jij en ik in de kerk naar voren komen voor gebed of ons melden voor pastoraat, dan willen we vooral graag bemoedigd worden, zo zitten wij als mensen in elkaar. We willen graag een geestelijke aai over onze bol. We willen horen dat God ons ziet st

Alice en Claudia
Interview

Alice en Claudia vinden evangeliseren in Israël ongepast: "Holocaust laat diepe wonden achter"

"Het is ongepast om zending te bedrijven in Israël, gezien de geschiedenis en het leed van het Joodse volk", stellen auteur Alice ten Napel en fotografe Claudia Kamergorodski. Zij tekenden achttien verhalen op van voor, tijdens en na de Holocaust. "D