Hoe Nederland reageert op het overlijden van theoloog en dichter Huub Oosterhuis (89)

Theoloog en dichter Huub Oosterhuis is zondag op 89-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn familie maandag bekendgemaakt. Oosterhuis verwierf bekendheid met teksten en liederen die veel zijn gebruikt in katholieke en protestantse kerken. De theoloog had ook nauwe banden met het koningshuis. Hij hield in 2002 de preek tijdens de uitvaartdienst van prins Claus.
Vernieuwer
Oosterhuis stond bekend als vernieuwer van het katholieke geloof. Hij wilde de eeuwenoude liturgische teksten, die volgens hem veel van hun oude betekenis verloren hadden, als het ware terugzetten in het leven en hun politieke lading opnieuw laten klinken. Oosterhuis werd vooral bekend als schrijver-tekstdichter van liturgische liederen en gezangen, van 1960 tot heden in het kader van de liturgische vieringen van de Amsterdamse Studentenekklesia.
'Huub Oosterhuis heeft vele liederen geschreven en ik denk dat we moeten toegeven dat een heel aantal daarvan een prachtige verwoording zijn van het bijbelse en katholieke geloof', stelt bisschop Jan Hendriks maandagochtend vroeg in zijn In Memoriam. 'Dat geldt misschien niet voor alle liederen, maar ik zou er geen bezwaar tegen hebben als bepaalde liederen tot het liturgisch repertoire zouden gaan behoren. Vele strofen van zijn liederen kunnen door talloze katholieken uit het hoofd worden opgezegd en gezongen, zo bekend zijn ze.
Natuurlijk was het talent van Huub Oosterhuis veel breder dan de kerkelijke en bijbelse liederen. Evenzeer natuurlijk betreur ik dat hij destijds wegen is gegaan die leidde tot vervreemding van de katholieke kerk en haar leiding, zonder dat hij overigens de katholieke kerk ooit heeft verlaten. Zonder de moeilijkheden te willen bagatelliseren die mijn voorgangers op de bisschopszetel van Haarlem met hem hebben gehad, wil ik graag erkennen dat een bijzonder en getalenteerd persoon met speciale verdiensten voor de liturgische en bijbelse dichtkunst en muziek, met inzet voor sociale vraagstukken, voor wie de bijbel uitgangspunt was van denken en handelen, van ons is heengegaan', aldus Jan Hendriks.
Geschilpunten
In 1970 werd Oosterhuis geschorst als priester omdat hij streed tegen het verplichte celibaat. Hij trouwde vervolgens in 1970 met de verpleegkundige en altvioliste Josefien Melief. Oosterhuis kreeg twee kinderen: zangeres Trijntje en componist Tjeerd.
Oosterhuis heeft in interviews verklaard niet meer te geloven in de Godheid van Jezus Christus, de lichamelijke verrijzenis van Christus, de wonderen uit de evangeliën, de verzoeningsleer en de erfzonde. "Het is helemaal niet-Bijbels om te denken dat God alleen door het bloed van Jezus verzoend kan worden. God is een Vriend voor het leven, niet Iemand die bloed wil zien", stelde Oosterhuis in 2014 tegenover het Reformatorisch Dagblad. Gerechtigheid is volgens hem de kern van de Bijbel. "Heb lief je naaste die een mens is zoals jij. Dát is de rode draad in het hele Boek."
KRO-NCRV zendt maandagavond een In Memoriam uit over Oosterhuis. Dat laat de omroep maandag weten. De uitzending bestaat uit een compilatie van fragmenten van Oosterhuis uit diverse uitzendingen van KRO-NCRV waar hij de afgelopen jaren te gast was. Het In Memoriam wordt tweemaal uitgezonden: om 23.05 uur op NPO2 en om 23.40 uur op NPO1.
Bekijk een aantal reacties:
Op Pasen is Huub Oosterhuis overleden. Ik ben zeer dankbaar voor de vele teksten en liederen die hij ons heeft aangereikt. Het versterkt en verdiept mijn geloof. Zoals dit prachtige Paaslied. Moge het zo zijn! pic.twitter.com/FqDakQeHzO
— Joost Röselaers (@Roselaers) April 10, 2023
Huub Oosterhuis over de dood en het christelijke perspectief in @refdag, acht jaar geleden. #RIP https://t.co/FsWe9ayomv pic.twitter.com/4ISHzaXvFM
— Kees (@keesvreeken) April 10, 2023
#HuubOosterhuis is overleden. Intens strijder voor een wereld waarin brood en liefde is, genoeg voor iedereen. Dichter die woorden gaf aan wat geloven, verlangen, liefde is waardoor velen bleven, of terugkwamen, en durfden erkennen: misschien is niets onmogelijk. Dat hij leve….
— Jacobine Geel (@jacobinedc_geel) April 10, 2023
De steppe zal bloeien, de ballingen keren, de dode zal leven. En wij zullen horen en wij zullen opstaan en lachen en juichen en leven. In memoriam Huub Oosterhuis. https://t.co/orRAbbNV13
— Ad de Boer (@ad_de_boer) April 10, 2023
Huub Oosterhuis die vandaag is overleden schreef prachtige teksten. Afgelopen jaren een aantal van zijn liederen met een koor opgenomen voor @KroNcrv. Na de opnames bleven de teksten vaak nog dagenlang in mijn hoofd nazingen.
— Marcel Koning (@marcelkoning) April 10, 2023
Zoals deze prachtigehttps://t.co/Fu6oBu9lyZ
Huub Oosterhuis overleden. Waar sommigen zich niet meer herkennen in het instituut kerk, gaf hij zovelen de taal om te geloven. Bijzonder dat hij ging hemelen met Pasen, in deze dagen van vernieuwing, wederopstanding en hoop: https://t.co/8MHOOmyOz8 pic.twitter.com/fcoX5fyeJC
— Paul Stamsnijder (@reputatiegroep) April 10, 2023
Rust zacht Huub Oosterhuis. Wij zullen u nooit vergeten en leven mee met uw geliefden. De Nederlandse kerken zingen uw zevenhonderd liederen; ik vermoed voor altijd.
— Ahmed Marcouch (@ahmedmarcouch) April 10, 2023
Sterkte voor ons allen deze tijd, waarin onze geestelijke vaders ons ontvallen.https://t.co/qOIlLjRaUN
Licht dat ons aanstoot in de morgen.
— Wim Eikelboom (@boomeik) April 10, 2023
Voor mij een van mijn meest kostbare zinnen uit het rijke repertoire van Huub Oosterhuis (1 november 1933- 9 april 2023). pic.twitter.com/aILOoxcgvA
Huub Oosterhuis overleden.
— cees dekker (@cees_dekker) April 10, 2023
Wat een dichter! RIP
Ben jij de enige voor wiens ogen
niet is verborgen mijn naaktheid?
Kan jij het hebben, als niemand anders,
dat ik geen licht heb,
dat ik niet mooi ben, niet veel?
Ken je mij? Wie ben ik dan?
Weet jij mij beter dan ik?
(nav Ps139) https://t.co/IN7UB2TNtM
Groot inspirator. De man die de bijbel ontdekte als boek van uittocht en bevrijding. Gisteren zongen wij zijn liedjes nog mee. En daarna stierf hij. Met Pasen. Hoe kan het ook anders.
— Ad van Nieuwpoort (@advannieuwpoort) April 10, 2023
Een jaar geleden sprak ik met hem over hoe het allemaal begon. https://t.co/xd1DuwEzm0 pic.twitter.com/909wWGXqEa
Huub Oosterhuis (1993-2023) overleden. Toen de woorden om over God te spreken bij velen ontbraken, wist hij ze te vinden en ze leidden een heel eigen leven, tot op de verste, vreemdste en meest onverwachte plaatsen.
— Rik Torfs (@torfsrik) April 10, 2023
Door de liederen van Huub Oosterhuis leerde ik dat bevinding geen denominaties of kerkmuren kent. https://t.co/Suuc3E1Q70 pic.twitter.com/dEcyyz2OOG
— Simon Polinder (@SPolinder) April 10, 2023
Huub Oosterhuis is overleden. Zijn theologie was sterk tijdsgebonden, veel van zijn liederen tijdloos mooi.
— Hans Van den Heuvel (@HeuvelVdHans) April 10, 2023
"De Heer heeft mij gezien en onverwacht, ben ik opnieuw geboren en getogen.
Hij heeft mijn licht ontstoken in de nacht, gaf mij een levend hart en nieuwe ogen." https://t.co/9Sd2sRgOJO
Luister naar en zing met Huub Oosterhuis: Licht, laatste woord van Hem die leeft.https://t.co/1UYaMgb2DZ pic.twitter.com/aIjEKwEeYh
— Nikolaas Sintobin (@NSintobin) April 10, 2023
#HuubOosterhuis
— Hans van Dalen (@dsvandalen) April 10, 2023
Niemand weet wat leven is
alleen, dat het gegeven is
en dat van dit geheimenis
God het begin en einde is.#inmemoriam Huub Oosterhuis
‘Mogen er handen zijn
— Ida Overdijk (@IdaOverdijk) April 10, 2023
die je dragen en strelen.
Gezegend jij dat je ja zegt,
hier nu - kome wat komt.
Moge de geest van jouw God
het aanschijn der aarde vernieuwen.’
Psalm 45 uit: 150 psalmen vrij
@HuubOosterhuis #pasen pic.twitter.com/pAaMTwAqT0
Het is aan Oosterhuis te danken dat ik - lang geleden - de kracht van kerkmuziek heb ontdekt.
— Dorpsdominee (@dsvHalsema) April 10, 2023
Dat zijn werk vooral veel gezongen mag blijven worden!
Theoloog en dichter Huub Oosterhuis (89) overleden - https://t.co/5yKoNESAHz
Als humanistische atheïst heb ik ooit een middag met humanistisch katholiek Huub Oosterhuis gesproken over onze visies op levensbeschouwing. Ik herinner hem als inspirerend, wijs en strijdbaar. Zijn lied “Licht dat mij aanstoot in de morgen” kan ook ik uit volle borst meezingen. https://t.co/J5qWS6V4FN
— Boris van der Ham (@Borisham) April 10, 2023
Huub Oosterhuis is op Eerste Paasdag, gisteren, overleden. Een groot man, wiens teksten en gedachten voor mij een grote inspiratie en leidraad zijn geweest in mijn relatie met mijn God. Dat hij rusten mag in Vrede en Licht, in het aanschijn van de Onnoembare, het begin en einde. pic.twitter.com/NjYyq1KH4p
— Wim van der Steen (@WimvdSteen) April 10, 2023
Huub Oosterhuis (1933-2023) zette de krachtige poëtische zeggingskracht van psalmen en profeten om in prachtig Nederlands. Maar dit lied n.a.v. ontroerende passage in Augustinus' Belijdenissen mag er ook zijn: https://t.co/SoTGpU27v8
— Koert van Bekkum (@koertvb) April 10, 2023
Op de Paasmorgen is Huub Oosterhuis overleden.
— Anri van Toor (@AnriToor) April 10, 2023
‘Ken je mij? Wie ken je dan?
Weet jij mij beter dan ik?
Ken je mij? Wie ben ik dan?
Weet jij mij beter dan ik?’
Dankbaar voor zijn betekenisvolle werk.
Au revoir pic.twitter.com/CWdGhN5j4w
Huub Oosterhuis is overleden. Afscheid van een groot dichter. pic.twitter.com/vEOWfpUS7j
— Hendrina de Graaf (@hendrinadegraaf) April 10, 2023
Het was Pasen toen Huub Oosterhuis overleed. Zijn dochter Trijntje had net zijn liederen gezongen in de Dominicus Amsterdam, een kerk die zonder zijn werk ondenkbaar zou zijn.
— Arjan Broers (@arjanbroers) April 10, 2023
We zingen hem in ere.
Dat hij in licht mag staan.
“Omdat Gij het zijt, groter dan ons hart, Die mij hebt gezien, eer ik werd geboren.”
— Eric Holterhues (@EricHolterhues) April 10, 2023
Rust in vrede Huub Oosterhuis.
Groter dan mijn hart - Huub Oosterhuis https://t.co/vPazin3HpD via @YouTube
Je krijgt niet elke eeuw een theoloog die eigenhandig de kerkmuziek vernieuwt, het gezag van een kerkelijk instituut uitdaagt, zijn theologie zowel poëtisch maakt als politiek, als toegankelijk voor een grote groep gelovigen. Huub Oosterhuis was bijna drie theologen in één.
— Alain Verheij (@AlainVerheij) April 10, 2023
Huub Oosterhuis is niet meer. Zijn liederen nog wel, hier te zien in een YT-afspeellijst. Ik kan me nog goed herinneren hoe tijdens opname Elbert Smelt ontroerd raakte bij het "De Heer heeft mij gezien en onverwacht". https://t.co/b6ixQdQkqo
— Albert-Jan Schol (@albertjanschol) April 10, 2023
Zo'n 60 jaar nadat Huub Oosterhuis en zijn radicaal-linkse theologengeneratie met 'vernieuwen' begon, behoort Nederland tot de meest geseculariseerde landen ter wereld en is van het christendom nauwelijks nog iets over. https://t.co/vZUQX0W5e6
— Roelof Bouwman (@RoelofBouwman) April 10, 2023
Licht dat ons aanstoot in de morgen.. Licht, laatste woord van Hem die leeft. Ontroerend hoopvol Paaslied.
— Mirjam Bikker (@mirjambikker) April 10, 2023
Op de dag van de Opstanding overleed Huub Oosterhuis. Dankbaar voor hoe hij taal en muziek gaf aan de eeuwige woorden van hoop en gerechtigheid. pic.twitter.com/nebKLn088g
Mooi hoe ons brein werkt. Vanaf het moment dat ik las over het overlijden van Huub Oosterhuis wil “Licht dat ons aanstoot in de morgen” niet meer uit mijn hoofd. Het licht dat hem nu omgeeft.
— Bert Jan Lietaert Peerbolte (@ljlp) April 10, 2023
Huub Oosterhuis overleden - een aantal van zijn liederen zijn mij zeer dierbaar. Deze parel deel ik met jullie: pic.twitter.com/dVRScNuhIs
— Clarie van Veelen (@ClarieVeelen) April 10, 2023
Behalve als strijder en dichter, had #HuubOosterhuis ook pastoraal talent. Een preek over de liefde raakte wie die wel én (nog) niet gevonden had: ‘Want hoe gaat dat? Je kent elkaar ineens al van vóór de tijd. En weet: ik hád zonder jou gelukkig kunnen worden. Maar nu niet meer’.
— Jacobine Geel (@jacobinedc_geel) April 10, 2023
✨Huub Oosterhuis✨ https://t.co/sVb70pp1Zk @KroNcrv
— Esther Kaper (@estherkaper) April 10, 2023
Huub Oosterhuis pic.twitter.com/cYNGAFq4m3
— Ellen van Heek - van den Noort (@EllenvanHeek) April 10, 2023
...
— Jan Scheele-Goedhart (@jan_s_g) April 10, 2023
De dode zal horen: nu leven.
Ten einde gegaan en onder stenen bedolven:
Dode, dode, sta op,
...
En wij zullen horen.
En wij zullen opstaan
En lachen en juichen en leven.
In herinnering aan Huub Oosterhuis, gestorven op de dag van de opstanding, met dankbaarheid.
Praatmee