Nogmaals een paar cijfers:

• 6 op de 10 mannen en een kwart van de vrouwen kijkt porno.
• Het merendeel heeft geen gesprekken met ouders over seks gehad.
• Driekwart wil ‘goed worden in seks’.

Praten over seks door ouders
Het meest problematisch wat uit het onderzoek komt is in mijn ogen dat er geen gesprekken over seks plaatsvinden tussen ouders en jongeren. Dat is ook mijn ervaring. Ik leerde, vooral op de reformatorische school waar ik zat, dat het verboden was. Het mocht niet. Punt. Daar werd seks juist heel erg spannend van en ik durf te zeggen dat dat allerlei excessen oplevert. Uit onderzoek blijkt dat tieners die goed geïnformeerd zijn een veel beter overwogen besluit over seks nemen en ook later beginnen.

Er zijn daarnaast nog heel veel redenen waarom het belangrijk is om met kinderen over seks te praten. In de eerste plaats bereid je kinderen voor op wat hen te wachten staat. Dit maakt zelfverzekerd. Daarnaast haal je de spanning ervanaf. Als seks alleen iets is ‘wat niet mag’ maar je weet niet precies wat dan niet mag, wordt het iets waar spanning bij komt kijken want een fijn seksleven niet ten goede komt. En ten tweede kun je niet iets verbieden terwijl kinderen en met name tieners wel verlangen hebben.

Toen ik nog vaak voor moeders sprak in mijn Huis van Belletijd gebruikte ik het voorbeeld van mijn flat op twintig hoog. Ik had een prachtig uitzicht met daarvoor (gelukkig) een hoog hek. Als iemand mij zou zeggen: ‘Ja, dat uitzicht is er wel maar kijk vooral naar dat hek en negeer het uitzicht’, dat zou krom zijn en werkt ook niet. Je moet kinderen en tieners júist vertellen over dat uitzicht. Dat seks fijn is. Dat het goed is om je lichaam te leren kennen. Dat seks iets ultiems is om samen met iemand die je helemaal vertrouwt te beleven. En niet in de laatste plaats: Praten over seks helpt om te bepalen wat wel en niet normaal is en om grenzen te leren. We weten inmiddels allemaal dat de kans groot is dat ze in situaties belanden waar dit nodig zal zijn.

Hoe doe je dat dan, praten over seks?
Ik weet, ook uit de tijd dat ik hoofdredacteur was van Sestra mama, een blad voor christelijke moeders, dat veel vrouwen het als een moeilijk onderwerp ervaren en er daarom niet makkelijk over spreken. Vaak omdat ze zelf geen goede seksuele opvoeding hebben gekregen. Mijn eigen seksuele opvoeding vond juist tijdens mijn studententijd plaats, toen ik voor mijn scriptieonderzoek deed naar hoe meidenbladen over seks schreven. De vele literatuur, ja ook de puberboeken, hielpen mij op die leeftijd zelfs nog mijn lichaam te leren kennen. Dit is een van de redenen dat Johannes en ik het in onze seksuele opvoeding van de kinderen anders doen. We leren hen van jongsaf aan namen te geven aan hun geslachtsdelen. Normale namen. Een vagina en piemel zijn meer dan plassers en spleetjes (daarom noemen wij het dus niet zo). We verbieden het niet als ze aan hun geslachtsdelen willen zitten en beamen dat dat inderdaad fijn voelt.

Maar we leren ook grenzen: dat je eraan mag zitten maar wel op de badkamer of in je slaapkamer. Dat anderen het altijd eerst moeten vragen en dat nee een goed antwoord is en wegrennen ook een goede optie als iets gebeurt dat je niet fijn vindt. Deze gesprekjes vinden vaak plaats in bad, aan tafel of bij het uitkleden en naar bed brengen. We geven op alles eerlijk antwoord, er is niet zoiets als ‘te vroeg beginnen’ omdat kinderen het op hun eigen kinderlijke manier verwerken.

Uit allerlei onderzoek blijkt dat seksuele opvoeding al vanaf de babytijd begint. Dit gaat vaak tussen de bedrijven door, en juist dat houdt het ook ontspannen. Als je moeder bent: begin er dan vandaag nog mee om hier open over te zijn met je kinderen. Er zijn talloze goede boekjes die je al vanaf de peuterleeftijd kunt voorlezen. Vanochtend nog, tijdens het ontbijt, las ik voor uit het boekje ‘De baas over je lijf’ omdat dochterlief (3,5) er zelf mee aan kwam dragen. En, misschien vast leuk om alvast te delen: ik ben zelf, samen met illustrator Anne Sara Verloop, bezig aan een prentenboek over grenzen aangeven.

Praten over seks met vriendinnen
Ook als je kinderen al ouder zijn, is het niet te laat er nog mee te beginnen. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een actuele aanleiding (genoeg over seks in het nieuws momenteel) en vraag eens aan je kind wat hij of zij hiervan denkt. Doe dit liever niet aan tafel maar bijvoorbeeld als jullie samen in de auto zitten, je bent toch al taxichauffeur op deze leeftijd dus gebruik die tijd :). Of vertel iets over je eigen ervaringen. Laat in de tienerleeftijd vooral ook zien hoe jij en je partner met elkaar omgaan. Wees liefdevol en respectvol naar elkaar toe en knuffel in het bijzijn van de kinderen.

Praten met vriendinnen over seks
Overigens wil ik hier ook aan toevoegen dat het belangrijk en goed is om met je vriendinnen open over seks te praten, ook als je geen student bent. Hierbij hoef je geen details te geven maar praat over wat je ingewikkeld vindt, bespreek dat je weleens een andere vent leuk lijkt te vinden (dat is namelijk op zich niet gek, wel onhandig als het een geheim wordt), vraag aan je vriendinnen hoe zij hun seksleven vormgeven in drukke tijden. Práát! Déél! Dat haalt de druk een beetje van de ketel. Ik merk dat veel vrouwen dit spannend vinden maar je kunt ervanuit gaan dat je veel herkenning zult oproepen als je begint met delen. Je hoeft natuurlijk ook niet meteen alle details te delen, het is prima en zeker ook gezond om een gedeelte voor jezelf te houden.

En last but not least: praat ook over seks met je bedpartner. Bespreek jullie seksuele relatie, wat je fijn vindt of niet, wat je ingewikkeld vindt en waar je van geniet.

Eine Hoogenboom is schrijfster en coach. Bovenstaande blog verscheen onlangs op de website van Villavie en is met toestemming overgenomen door CIP.nl.

Hoe leef je luchtiger, meer vanuit genade en met minder druk op je schouders? We houden allemaal veel ballen hoog, hebben last van schuldgevoel of het gevoel niet genoeg te doen of te zijn. In deze Summercourse ga je aan de slag met alle ballen die je hoog houdt, wat jou tegenhoudt om meer te genieten, wat genade nu echt is en hoe je dat gaat voelen in je leven. Kortom: je leert luchtiger leven en gaat genieten van meer vrijheid! Samen met zangeres en spreker Sifra Bekx biedt Villavie je deze cursus aan.

Foto: Merel Smit