Recensie: een nieuw boek over christenzionisme en het herstel van Israël

God 30 september 2021
Steven Paas

Hebben Israël en het Joodse volk een aparte plaats of taak behouden in Gods heilsplan die uitzonderlijker is dan de plaats of taak van enig ander land en volk? Moet de Kerk van Christus ermee rekenen dat God in de eindtijd nog onvervulde beloften voor Israël in petto heeft? Dit zijn vragen die veel christenen niet alleen bezighouden maar ook verdeeld houden. Colin Chapman publiceerde dit voorjaar een boek over dat onderwerp, Christian Zionism and the Restoration of Israel: How Should We Interpret the Scriptures?.

Tien vragen
De schrijver heeft zijn bespreking van het onderwerp verdeeld over tien hoofdstukken, elk met een vraag (p.7-102). Christenen die bekend zijn met discussies over ‘Israël’ zullen er geen moeite mee hebben om in deze vragen allerlei aspecten van de centrale vraag te herkennen:
1. Waarom bestaan er onder christenen zulke verschillende opvattingen over deze onderwerpen?
2. Als Paulus met vertrouwen uitspreekt dat ‘heel Israël zal worden behouden’ (Romeinen 11:26), heeft hij het dan niet over de toekomst van het etnische Israël en de redding ervan?
3. Wat bedoelde Jezus met Zijn voorspelling over de toekomst van Jeruzalem (Lukas 21:24)?
4. Wat bedoelde Jezus met Zijn antwoord op de vraag van de discipelen over het herstel van het koninkrijk voor Israël (Handelingen 1:1-8)?
5. Moeten we het Oude Testament afzonderlijk – letterlijk – uitleggen, en daarbij aannemen dat het zichzelf verklaart, in plaats van voor die uitleg begrippen uit het Nieuwe Testament in te voeren? Bestaat in het laatste geval niet het gevaar dat alles in het Oude Testament wordt vergeestelijkt?
6. Als volk/ natie en land zozeer centraal staan in het historische verloop van het Oude Testament, hoe kan dan het Nieuwe Testament deze thema’s opnieuw interpreteren? Deel 1: de natie.
7. Als volk/ natie en land zozeer centraal staan in het historische verloop van het Oude Testament, hoe kan dan het Nieuwe Testament deze thema’s opnieuw interpreteren? Deel 2: het land.
8. Stemmen we toe dat ‘Israël’ en ‘de kerk’ verschillende zaken zijn? Betekent dat dan niet dat de kerk iets nieuws is en dat zelfs na Christus ‘Israël’ een afzonderlijke identiteit behoudt?
9. Hoe denken we over het duizendjarig rijk? Betekent een letterlijk ‘duizendjarig rijk’ niet dat Jezus gaat regeren vanuit Jeruzalem?
10. Heeft de schepping van Israël niet iets miraculeus? Is de Staat Israël niet een wonder van God en een vervulling van Bijbelse profetie?

Er is geen sprake van een nationale en geografische vervulling van Bijbelse profetie voor één volk en land.

Objectieve weergave
Chapman gaat stelselmatig te werk bij het behandelen van deze vragen. Bij elke vraag citeert hij eerst representatieve Schriftgegevens die een mogelijk antwoord kunnen bieden. Vervolgens citeert hij relevante auteurs die de vraag met ‘ja’ beantwoorden. Dat zijn christenen die hij aanduidt als ‘Christian Zionists’ en ‘Restorationists’. Er zijn flinke verschillen tussen deze twee categorieën, maar ze stemmen overeen in de opvatting dat met name de oudtestamentische herstelprofetieën op zichzelf en ‘letterlijk’ moeten worden verstaan en op grond daarvan dat God met het etnische volk van de Joden en het land Israël een blijvende uitzonderlijke bedoeling heeft en dat het zal komen (of: sinds 1948 al is gekomen) tot herstel van land en volk. Hier zou de (niet door Chapman gebruikte) aanduiding ‘Israëlisme’ wellicht passen, als samenvatting van een zeer gevarieerd scala aan Israëlmeningen die ondanks onderlinge verschillen uitgaan van een letterlijke nationale en geografische vervulling van de Schrift, in unieke zin voor het Joodse volk.

Het valt op dat Chapman in het formuleren van de tien vragen eigenlijk de stellingnames van de ‘Israëlisten’ beschrijft. Hun instemmende antwoorden op de gestelde vragen geeft hij objectief en ruim weer. Een ‘Author Index’ geeft nog eens extra aan welke schrijvers zijn geciteerd en waar (p.203, 204). De vragen van lijken in Israëlistische zin positief beantwoord te moeten worden, maar het antwoord van Chapman blijkt anders te zijn!

Niet één volk maar alle volken
Tenslotte geeft Chapman per vraag zijn eigen uitleg van de betreffende Schriftgedeelten. Daaruit trekt hij dan een conclusie, die de Israëlistische benadering afwijst. Het is opvallend dat hij daarbij een scherpe of polemische toon vermijdt. Vaak met uitnodigende wedervragen probeert hij ‘Christian Zionists’ en ‘Restorationists’ te laten zien dat een ‘letterlijke’, geïsoleerde uitleg van profetische en apocalyptische Bijbelgedeelten voorbijgaat aan de belangrijkste hermeneutische sleutel die bij elke uitleg moet worden gehanteerd. Het Oude Testament ontvangt pas reliëf en heilsbetekenis vanuit het Nieuwe Testament. Immers, alle profetieën zijn in de Schrift opgenomen met het oog op Christus. Dat wordt alleen in het licht van Christus duidelijk, vanuit het Nieuwe Testament.

Chapman vindt in Zacharia geen rechtvaardiging voor het identificeren van het Bijbelse Israël met de moderne staat Israël.

Er is geen sprake van een nationale en geografische vervulling van Bijbelse profetie voor één volk en land. In Christus beschijnen de Bijbelse profetie en apocalyptiek de mensengeschiedenis en het einddoel van de hele wereld. Alle volken zijn bij Israël geteld. In Christus zijn zij allen samen met het Joodse volk als het ware ‘Israël’ geworden. God onderhoudt niet een aparte uitzonderlijke lijn naar het hedendaagse Jeruzalem. Het unieke volk van Christus bestaat uit alle Joodse en niet-Joodse mensen, die Hem als de beloofde Verlosser hebben aanvaard en die bij Hem (willen) horen. Zij zijn door Hem bijeengebracht uit het oude en het moderne Israël, maar ook uit alle landen en volken tot aan de verste uithoeken van de aarde. Elke stap in zijn uitleg beargumenteert Chapman vanuit de samenhang tussen het Oude en het Nieuwe Testament. Het is bijzonder waardevol dat hij een uitgebreide ‘Scripture Index’ heeft toegevoegd (p.209-214). Met behulp van dat register kan gemakkelijk worden nagegaan hoe en waar hij de aangehaalde perikopen gebruikt.

Ezechiël en Zacharia
In twee aparte gedeelten van het boek geeft Chapman een toepassing van de methode die hij gebruikte bij de beantwoording van de tien vragen en de conclusie daaruit. Dat betreft besprekingen van relevante hoofdstukken uit Ezechiël en Zacharia. Het gedeelte ‘Het herstel van Israël in Ezechiël’ (p.103-125) is een korte versie van Chapmans bijdrage aan de bundel Het Israëlisme en de plaats van Christus. Aangaande de hoofdstukken 43-45 van Ezechiël concludeert Chapman dat de profetieën over de wederoprichting van land en volk van Israël ‘door de schrijvers van het Nieuwe Testament zijn verbonden met Jezus en met Zijn Kerk. Niets wijst erop dat zij bleven uitkijken naar het herstel van de nationale soevereiniteit in het land als belangrijk plan voor Israël en de wereld’. In de uitgebreide studie, ‘De visioenen van Zacharia’ (p.127-183) concludeert Chapman dat die ‘gezichten’ slaan op het gekomen en komende Koninkrijk van God, op de messiaanse rol van Jezus en op de doorgaande zending van Jezus. Chapman vindt in Zacharia geen rechtvaardiging voor het identificeren van het Bijbelse Israël met de moderne staat Israël.

Het boek van Colin Chapman is zorgvuldig samengesteld en geredigeerd. Ik vond slecht een paar typefoutjes (p. ix, 7). Van harte aanbevolen!

Bovenstaande recensie is aangeleverd door dr. Steven Paas. De theoloog publiceert over o.a. kerkgeschiedenis, zending en opvattingen over de verhouding tussen het Oude en het Nieuwe Testament.

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israël-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Raouf Leeraar
Video

Christenen voor Israël genoemd in VN-rapport over verdrijving Palestijnen, Raouf Leeraar reageert

Volgens VN-rapporteur Francesca Albanese zouden bijna 50 organisaties zich schuldig maken aan de verdrijving van Palestijnen. Dat schrijft zij in een nieuw rapport. In het rapport staat onder meer dat de bezetting van de Westelijke Jordaanoever blijf

Urkers
Video

Prachtig: honderden Urkers zingen uit volle borst 'Een toekomst vol van hoop'

'U geeft een toekomst vol van hoop. Dat heeft U aan ons beloofd. Niemand anders U alleen, leidt ons door dit leven heen', deze woorden komen uit het voor veel christenen bekende lied 'Een toekomst vol van hoop'. Het lied - afkomstig van de christelij

Ds. G. van Zanden
Video

Hervormde predikant vraagt toehoorders of hij hun internetgeschiedenis mag zien

"Mag ik jullie internetgeschiedenis eens zien? Nee hé? Dat dacht ik wel", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee stelde deze vraag in een recente preek aan zijn luisteraars. De predikant wees hen erop dat ze een streep mo

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 80 in nieuwe gebedsvlog

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe bid je nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt PKN-predikant Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dag

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen tijdens Pinksteren met Gods Geest vervuld werden

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

Matthijn
Opinie

Het is moeilijk om 'echt' te zijn in de christelijke muziekwereld

Onze zintuigen zijn opmerkelijk. Wat ons getoond wordt en wat we willen zien, kan soms nogal verschillen. Toch zijn er onverwacht meer overeenkomsten dan je denkt. Het oog wil wat, het oor ook. En voor je het weet, zie en hoor je meer dan je van plan

Drs. Piet Guijt
Column

Christenen moeten zich wapenen tegen dubieus piramideverhaal

Sinds maart 2025 gaat er een opmerkelijke theorie rond over verborgen structuren onder de Egyptische piramide van Chefren. De hype verspreidt zich razendsnel online, maar wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt volledig. Sterker nog: betrokken onder

Gisley Borges
Interview

Voorganger in actie voor vervolgde Nigeriaanse christenen: "Dit is óns probleem"

In geen enkel land ter wereld worden zoveel christenen vermoord vanwege hun geloof als in Nigeria. Voorganger Gisley Borges van de evangelische gemeente New Life Zoetermeer vindt dat het zo niet langer kan. Daarom is hij een petitie gestart. Cvandaag

Meerartikelen

Rafael en Remilyn
Getuigenis

Rafael: van gangster tot Gods dienaar

Rafael, uit Cavite op de Filipijnen was gevreesd, gewelddadig en verslaafd. Maar toen Gods Woord hun gezin bereikte via het Project Filippus van Bible League, begon er iets te veranderen. Vandaag leidt hij zijn gezin in gebed en verspreidt hij het Ev

Ds. Kees van Velzen
Video

Christenen vertellen wat de kerk volgens hen meer dan ooit nodig heeft

Wat heeft de kerk meer dan ooit nodig? Deze vraag legden wij onlangs aan diverse christenen voor. Onder andere ds. Kees van Velzen, CU-Tweede Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke, presentator Jan van den Bosch en theoloog Willem Ouwen

Willem Lingeman
Opinie

Hebben gelovigen de wet der tien geboden nodig?

Elke zondagmorgen buigen veel christenen zich onder het voorlezen van de Wet des Heeren, zoals die te vinden is in Exodus 20:1-17 en Deuteronomium 5:6-21. In veel kerken, met name van reformatorische signatuur, is dit zoals men zegt: ‘een goede gewoo

Zwitsers parlementsgebouw
Nieuws

Zwitserse overheid wil eiceldonatie voor vrouwen legaliseren

De Zwitserse Evangelische Alliantie (SEA) heeft zich uitgesproken tegen plannen van de overheid om eiceldonatie voor vrouwen te legaliseren. Volgens de christelijke koepelorganisatie brengt het wetsvoorstel ernstige ethische risico’s met zich mee en

Michal Canina Geske
Nieuws

Dochter van vermoorde christelijke uitgever dreigt Turkije te worden uitgezet

De Duitse Michal Canina Geske, de dochter van een in 2007 vermoorde christelijke uitgever in Turkije, dreigt na bijna dertig jaar Turkije te moeten verlaten. Dat meldt de Deutsche Welle. Michal was pas drie jaar oud toen ze met haar ouders naar Turki

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant: Israël heeft het recht om zichzelf te verdedigen

Al ruim anderhalf jaar zijn Israël en Hamas met elkaar in oorlog. In het begin van de oorlog kozen veel mensen Israëls kant. Vandaag de dag scharen steeds meer mensen zich achter de Palestijnen. Ds. J. Koppelaar - hersteld hervormd emerituspredikant

 Wilkin van de Kamp
Video

Volgens Wilkin van de Kamp verwaarloosde de kerk eeuwenlang het werk van de Heilige Geest

"In de vierde eeuw na Christus beschreef een theoloog de Heilige Geest al als de 'onbeschreven God', de God over wie niemand schrijft", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt de spreker en schri

Elvis E
Video

Elvis E. is aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Zondag in Hour of Power het verhaal van de veelzijdige en muzikale Elvis E. De musicus groeide op in Nigeria en werd geboren als prins. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik tekort kom, vult God het voor mij in

HSV
Nieuws

Hersteld Hervormde Kerk versoepelt koers rond Herziene Statenvertaling

De Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft haar standpunt ten aanzien van het gebruik van de Herziene Statenvertaling (HSV) versoepeld. Tijdens de synodevergadering van juni besloot het landelijke kerkverband dat het gebruik van de HSV niet langer wordt

Bart Bolhuis
Nieuws

Prominent ChristenUnie-lid stapt over naar Partij voor de Dieren

Bart Bolhuis, tot voor kort actief binnen de ChristenUnie, heeft bekendgemaakt dat hij per 1 augustus in dienst treedt als beleidsmedewerker bij de Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren. De overstap markeert een duidelijke breuk met zijn v

Gids bij de Bijbel
Nieuws

NBG helpt jongeren met 'Gids bij de Bijbel'

Wat staat er allemaal in de Bijbel? Spreekt God echt door de Bijbel? Bijbellezen, hoe doe je dat eigenlijk? Voor jongeren met dit soort vragen is er nu de Gids bij de Bijbel. "Deze Gids is een mega-handige, laagdrempelige, frisse en tegelijk verdiepe

Diederik van Dijk
Nieuws

SGP stelt Kamervragen over christenvervolging in Indonesië

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk heeft minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken schriftelijke vragen gesteld over christenvervolging in Indonesië. Aanleiding daarvoor is de recente, zorgelijke berichtgeving die onder andere op deze website verscheen. H