Geen theïstische evolutie voor de vroege kerk: kerkvaders geloofden in recente schepping

God 26 augustus 2021 Weet magazine
prof. dr. Benno Zuiddam

Als je het nieuws uit christelijke media volgt, is het je vast niet ontgaan dat het schepping-evolutiedebat de laatste jaren flink is opgelaaid. Verschillende Nederlandse wetenschappers en theologen vindt dat je als christen prima in evolutie kunt geloven. Genesis hoef je volgens hen niet letterlijk te nemen, want dat deden de kerkvaders ook niet altijd. Wie echter de geschriften van de kerkvaders bestudeert, komt juist tot de tegenovergestelde conclusie: de vroege kerk zag Genesis 1-11 gewoon als geschiedenis.

Sommige christenen vinden dat wetenschappelijke vondsten botsen met een letterlijk-historische lezing van Genesis. Dat betekent voor hen dat óf de wetenschap ernaast zit, óf dat je het scheppingsverslag uit Genesis niet letterlijk mag nemen. Vaak kiezen zulke christenen ervoor om de traditionele interpretatie van het scheppingsverslag overboord te gooien, en gaan ze Genesis 1-11 vergeestelijken of figuurlijk uitleggen.

Van Adam naar Jezus
Dit dilemma tussen wetenschap en Bijbel is niet nieuw. Kerkvaders werden ook al geconfronteerd met heidense natuurfilosofen en vrijzinnige kerkleiders die alles verwierpen wat niet bij hun wetenschappelijke wereldbeschouwing paste. Maar in tegenstelling tot wat veel christenen nu doen, ging de vroege kerk daar juist niet in mee. Dat laat kerkhistoricus prof. dr. Benno Zuiddam (foto), verbonden aan de theologische faculteit van Potchefstroom in Zuid-Afrika, zien in een uitgebreid artikel in de nieuwste uitgave van Weet Magazine. Volgens Zuiddam hielden de kerkvaders vast aan wat de Bijbel leert over de schepping.

Ireneüs
Ireneüs van Lyon, die leefde in de tweede eeuw, en die de eerste grote kerkvader was na de periode van de apostelen, geloofde dat alle mensen van Adam afstamden en dat er een directe stamboom was van Adam naar Jezus. ‘Daarom,’ schrijft hij, ‘laat Lukas zien dat de stamboom die het voorgeslacht van onze Heere terugvoert tot Adam, 72 geslachten bevat (…)’. Ook geloofde hij in de historische Eva, en schreef hij dat de dieren in de oorspronkelijke schepping geen vleeseters waren.

Volle ark
Een andere bekende kerkleider, Origenes (185-253/254), staat erom bekend dat hij bepaalde Bijbelteksten meer allegorisch uitlegde. Maar in verband met de ouderdom van de aarde is hij toch heel duidelijk. Hij waarschuwt tegen het omlaaghalen van ‘het scheppingsverslag van Mozes, dat leert dat de wereld nog geen tienduizend jaar oud is en zelfs veel jonger dan dat.’ Hij geloofde ook dat de ark echt alle dieren en genoeg voedsel bevatte. Zelfs Origenes was dus in termen van onze tijd een creationist.

Augustinus
Ook Augustinus verzette zich tegen Griekse wetenschappers in zijn tijd die leerden dat de aarde oud zou zijn: ‘Zij zijn misleid door zeer onbetrouwbare geschriften die menen dat de geschiedenis [van de aarde] al vele duizenden jaren is, hoewel, gerekend vanuit de heilige Schrift, wij menen dat er nog geen zesduizend jaren voorbij zijn gegaan.’

Deze en vele andere voorbeelden laten volgens Zuiddam duidelijk zien wat de christenen destijds geloofden: ‘Wie tegenwoordig niet in de schepping wil geloven, moet beseffen dat hij iets anders belijdt dan de kerk van vroeger, en in feite de inhoud van het geloof verandert.’

Weet Magazine is een tweemaandelijks verschijnend populairwetenschappelijk tijdschrift dat nieuws uit de natuur, techniek en wetenschap beschrijft vanuit een christelijk perspectief. Het meest recente nummer verscheen op 5 augustus 2021, met daarin een uitgebreider artikel over de visie van kerkvaders op Genesis. Abonnee worden kan via de website van Weet Magazine.

Praatmee

Beluister onze podcast

#365 Jeffrey, Anne Borkent & Johan Lock over (on)gezond leiderschap in de kerk
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Dominee Oscar Lohuis
Opinie

Israël bestrijdt terreurregime in Iran: NOS in spagaat

Altijd maar Israël beschuldigen. Er is de afgelopen jaren nauwelijks berichtgeving geweest van de NOS waarin Israël niet als de kwade agressor is neergezet. De leugens van Hamas worden klakkeloos overgenomen als waarheden, zoals ‘meer dan 50.000 burg

Stoffer
Nieuws

Chris Stoffer opnieuw voorgedragen als lijsttrekker SGP

SGP gaat de opnieuw de verkiezingen in met Chris Stoffer als lijsttrekker. Dat maakt de partij bekend op haar website. Het bestuur heeft Stoffer voorgedragen en er zal vrijdag 4 juli digitaal gestemd worden door de leden van de partij.  Het bestuur i

ds. Lazarus Yeghnazar
Nieuws

Iraanse christen ziet uit naar val regime: 'God is bezig met iets nieuws'

Terwijl de oorlog tussen Israël en Iran volop gaande is, waarschuwt ds. Lazarus Yeghnazar, oprichter en president van de organisatie Transform Iran, voor een dreigende humanitaire ramp in zijn geboorteland. In een recente brief benadrukt hij dat de a

Jeruzalem
Nieuws

BBC biedt excuses aan voor misleidende claim over Joden en christenen tijdens Soekot

De BBC heeft publiekelijk excuses aangeboden voor een beschuldiging in een documentaire van haar Arabischtalige dienst, waarin werd gesteld dat Joden tijdens het Loofhuttenfeest (Soekot) op christenen spugen als onderdeel van een religieus ritueel. C

Tom de Wal
Nieuws

Frontrunners start ook nieuwe kerk in Eindhoven

Frontrunners Ministries start naast een gemeente in Goes ook een nieuwe kerk in Eindhoven. Dat maakt voorman Tom de Wal zelf bekend in een videoboodschap op social media. "God is iets bijzonders aan het doen in Brabant."  De Wal spreekt in de videobo

Ds. Messemaker en Gerdien Lassche
Podcast

Volgens Gerdien Lassche is er werk aan de winkel voor refoscholen

In een themapodcast van Cvandaag over LHBTI-leerlingen op reformatorische scholen roept Gerdien Lassche op tot meer betrokkenheid en zorg voor álle jongeren, ongeacht hun achtergrond of gedrag. Cvandaag maakte met haar en ds. M. Messemaker een themap

Flach
Nieuws

SGP-Kamerlid haalt uit naar deelnemers enorme Gazademonstratie: 'Naïef of kwaadaardig'

Zo’n 150.000 mensen kwamen zaterdag in Den Haag bijeen om een rode lijn te trekken. Zij wilden met de enorme demonstratie het demissionaire kabinet oproepen om actie te ondernemen ten opzichte van Israël. Volgens aanwezigen houdt de Nederlandse reger

Bjorn en Timon
Interview

Twee vaders vertellen over rauwe rouw: "De dood heeft niet het laatste woord"

Het is een van de pijnlijkste vormen van verlies: je kind moeten afstaan. Bjorn Visser verloor zijn tweelingdochters Anna en Lynn kort na de geboorte. Timon van Dam moest zijn zoontje Levi van zeven maanden loslaten na wiegendood. Op Vaderdag verteld

Meerartikelen

Ds. R. van de Kamp
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Boven-Hardinxveld beroept ds. R. van de Kamp

De hersteld hervormde gemeente te Boven-Hardinxveld heeft een beroep uitgebracht op ds. R. van de Kamp (foto). De predikant moet in het Zuid-Hollandse dorp ds. J. L. Schreuders opvolgen die onlangs met emeritaat ging. Van de Kamp is sinds 2019 verbon

Ds. P. den Ouden
Video

HHK-predikant over overleden Krijn de Jong: "Deze man leefde met God"

Eind april overleed Krijn de Jong op 79-jarige leeftijd. De Urker was vooral vanwege zijn werk voor de stichting Tot Heil des Volks (THDV) binnen christelijke kring bekend. Ds. P. den Ouden - hersteld hervormd predikant in Katwijk aan Zee - stond onl

Anne Borkent
Opinie

Duizenden christenjongeren in extase: kippenvelmoment of opwekking?

'Wat mensen voelden tijdens de Pinksterconferentie Opwekking is écht. Maar dat maakt het nog niet per se bovennatuurlijk', schreef John Lapré onlangs in een opinieartikel. 'Heeft het tafereel van een filmpje waarin twaalf minuten lang het refrein van

Francis Chan
Nieuws

Francis Chan stopte als megakerkpastor: "Ik had een grotere kerk dan Jezus"

Voormalig megakerkpredikant Francis Chan heeft in een openhartig interview duidelijk gemaakt waarom hij niet langer een succesvolle megakerk leidt. Hij geeft de voorkeur aan een eenvoudiger en een volgens hem Bijbelgetrouwer model van gemeente-zijn.

Dr. Steven Paas
Opinie

Mijn theologie is ten onrechte afgeschilderd als anti-Joods

Bjorn Lous beschuldigde theoloog Steven Paas vorige week via Cvandaag van antisemitisme en het delegitimeren van de staat Israël. Volgens Paas is die beschuldiging ongegrond en gespeend van feiten. In deze reactie licht Paas zijn christocentrische vi

Jeffrey Schipper
Hoofdredactioneel commentaar

Israëls oorlog legt probleem bloot: Tijd voor nieuwe ‘Nashvilleverklaring’

De discussie over Israël zorgt voor groeiende verdeeldheid binnen christelijk Nederland. Voor christenen is deze verbondenheid geen politieke keuze, maar geworteld in het Woord van God. Toch is het begrip daarvoor afgenomen, ook onder theologen. Een

Ds. D. S. (Dick) Dreschler
Interview

Ds. Dreschler wilde niets anders dan dominee worden: “Als kind preekte ik al”

“Mijn broer en ik speelden thuis regelmatig kerkje. Dan ging hij met de collectezakken rond en daarna was het mijn beurt om te preken”, vertelt ds. D. S. (Dick) Dreschler. De predikant van de NGK uit Rijnsburg wist al als jonge jongen dat hij dominee

Marco Rotman
Persbericht

Marco Rotman geïnstalleerd als lector voor onderzoeksproject Centrum voor Israëlstudies

Op vrijdag 13 juni is dr. Marco Rotman officieel geïnstalleerd als lector van het lectoraat ‘Het Joodse karakter van het Nieuwe Testament en de Joods-christelijke ontmoeting'. Hij gaat vanuit de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) en het Centrum voor I

CU-leider Mirjam Bikker
Persbericht

ChristenUnie wil stop op euthanasie bij jongeren met psychisch lijden

De ChristenUnie maakt zich grote zorgen over de stijging van het aantal euthanasiemeldingen bij jongeren die psychisch lijden. De partij pleit daarom voor een tijdelijke stop op het inwilligen van euthanasieverzoeken bij mensen tot 30 jaar die psychi

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vertelt over dronken man die een interventie kreeg: "Dirk, we moeten praten..."

"Dirk kreeg een interventie zodat zijn leven op een ander spoor zou komen. Het was nodig dat iemand hem stilzet, want zelf zou hij het nooit doen", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant vertelde onlangs een aangrijpend verhaal over een man

Joel C. Rosenberg
Nieuws

Bestsellerauteur Joel Rosenberg: 'Bijbelse profetieën worden voor onze ogen vervuld'

Terwijl de spanningen tussen Israël en Iran verder oplopen, ziet auteur en Midden-Oostenkenner Joel C. Rosenberg in de gebeurtenissen niet alleen geopolitiek, maar ook een diep profetisch keerpunt. In een opinieartikel roept hij christenen wereldwijd

Jongeren lezen de Bijbel
Nieuws

Onderzoek: Amerikaanse jongeren die de Bijbel lezen zijn gelukkiger dan leeftijdsgenoten

Een groeiende groep Amerikaanse jongvolwassenen die actief de Bijbel leest, ervaart meer welzijn dan hun leeftijdsgenoten. Dat blijkt uit een rapport van de American Bible Society (ABS), gebaseerd op onderzoek onder ruim 2.600 Amerikanen. Sterkere le