Brengt D66 onvrijwillige euthanasie dichterbij?

Gelukkig zijn er nog genoeg christenen in ons land die de samenwerking met een politieke partij als D66 zeer onwenselijk vinden. Vooral als het gaat om een ethische kwestie zoals euthanasie, zou een christelijke partij die meent politiek te bedrijven met de Bijbel als fundament, geen compromis moeten sluiten met D66. Maar het verleden heeft uitgewezen, dat je in de politiek nooit helemaal zeker kunt zijn over wat er gezegd of beloofd wordt. Het is eerder de vraag, wat het een Christelijke partij als bijvoorbeeld de ChristenUnie waard is, om in zo’n situatie niet toe te geven. De komende tijd zullen we het mogelijk zien wat het deze partij waard is, om aan haar Bijbelse principes vast te houden, ondanks druk bijvoorbeeld vanuit het kabinet of bij de komende verkiezingen.

Precies nu in deze periode, zet D66-Kamerlid Pia Dijkstra haar initiatiefwet over voltooid leven weer op de agenda. Zoals bekend moet deze wet het mogelijk maken dat ouderen (of jongeren), die hun leven als voltooid zien, tot euthanasie kunnen besluiten. Wat anders geformuleerd, D66 wil met deze wet het makkelijker maken voor mensen die zogenaamd ‘klaar zijn met het leven’, om er gewoon een eind aan te maken en dan natuurlijk legaal, met behulp van een arts, die daarvoor dan gewoon medicatie kan voorschrijven, zoals een zelfmoordpil.

De timing om dit wetsvoorstel op de agenda te plaatsen, lijkt uiterst ongelukkig, want het is bekend dat er binnen de verschillende politieke partijen, nog steeds zeer divers over gedacht wordt over dit onderwerp. Daarbij komt dat we momenteel nog steeds de gevolgen van de coronacrisis ondervinden. Er zijn nogal wat spannende momenten geweest, bijvoorbeeld toen de IC-afdelingen in ons land vol liepen en de vraag voorzichtig door medici gesteld werd, ‘wat er zou moeten gebeuren als er straks gekozen moet worden tussen patiënten?’. Ik bedoel dus, welke patiënten nog wel opgenomen kunnen worden op de IC-afdeling en wie dan maar thuis moeten zien te overleven of eventueel sterven. Dat is best een gevoelige vraag, waarop het antwoord niet zo eenvoudig te geven is. Bijvoorbeeld, kun je altijd maar zeggen dat jongeren voor de ouderen gaan. En geldt dat dan voor alle ouderen of gaan we uitzonderingen maken voor belangrijke personen en/of rijke mensen die hun behandeling eventueel zelf kunnen betalen. En als je al wat ouder bent, kun je dan altijd zeggen dat iedereen boven de 70 jaar tot een risicogroep hoort? Niet elke oudere heeft een zwakke gezondheid, er zijn er genoeg die normaal nog erg vitaal zijn.

Gelukkig was het maken van zo’n keuze deze keer niet nodig, maar wel iets om over na te denken. Het aantal IC-patiënten nam gelukkig af, we waren kennelijk op tijd over het hoogtepunt heen. Maar… als het nu in de toekomst wel eens nodig zal zijn om te kiezen, zal dan de mogelijkheid om iemand euthanasie aan te bieden, ook een optie zijn?

De politieke partij D66, plaatst het wetsvoorstel juist nu weer opnieuw op de agenda. Want, met de verkiezingen in zicht, zou dit toch wel eens een onderhandelpunt kunnen worden, bij de vorming van een nieuwe regering met D66. Misschien is dus de timing toch nog niet zo slecht gekozen door D66.

Onvrijwillige euthanasie komt mogelijk dichterbij
Alhoewel voorstanders van euthanasie het ontkennen, is het mijns inziens niet ondenkbaar dat er een tijd gaat komen dat men ernstig zieke patiënten, die echter nog geen doodswens hebben, gaat vragen toch toe te stemmen met (vrijwillige?) euthanasie. Het zal in ieder geval voor patiënten die al eerder in hun leven een euthanasieverklaring hebben ondertekent, onmogelijk worden om daar nog op terug te komen. Ik denk hierbij met name aan een situatie zoals we bijna gehad hebben, waarbij gekozen moet worden welke patiënten nog wel een behandeling krijgen op een IC-afdeling en welke niet.

Er zal in de toekomst ook nog meer rekening gehouden gaan worden met de kosten, die de verpleging of behandeling van een ernstig zieke patiënt met zich meebrengt. Op dit moment is er zelfs een maatschappelijk debat gaande, waarin de vraag gesteld wordt of er grenzen zijn aan de kosten die we uitgeven voor de zieke medemens. Wat moeten we met een patiënt die tonnen per jaar nodig heeft voor een speciaal medicijn?

Men zal het binnenkort zelfs mogelijk asociaal gaan vinden, als iemand die ernstig ziek is en die geen kans meer heeft op verbetering, toch besluit om gewoon door te leven, ondanks de hoge kosten van de verpleging. En het is ook niet ondenkbaar dat in zo’n geval anderen over ons levenseinde een besluit gaan nemen, zoals naaste familieleden of de behandelend arts. De patiënt wordt dan alleen nog maar geïnformeerd.

Veel mensen zeggen: “ja, maar er is toch een euthanasiewet?” Maar voor voorstanders van deze euthanasiewet, leverde dit echter vanaf het begin al onvoldoende op. Bij het, in 2002 legaliseren van deze wet, is er namelijk voor gekozen om dit alleen toe te staan bij ‘ondragelijk lijden’. Om die reden heeft men tegelijk bij deze wet de zogenaamde zorgvuldigheidsvereisten vastgelegd. Euthanasie en hulp bij zelfdoding blijven daardoor dus strafbaar, tenzij de arts zich houdt aan zorgvuldigheidsvereisten en hiervan melding maakt. Met deze laatste zin heeft men de wet er door weten te drukken. Kamerleden met nog enig christelijk ethisch besef, werden hierdoor tevreden gesteld.

Maar… waar we dan nu mee zitten, is dat bewust onvoldoende is vastgelegd wat de term ‘ondragelijk lijden’ nu precies inhoudt. Sterker nog, artsen en andere deskundigen interpreteren het allemaal weer anders, wat ook de bedoeling was. Het gevolg is nu dat de wet op geen enkele wijze zekerheid biedt. Er zijn nu ook steeds meer artsen, die menen dat ze de wet wel iets ruimer kunnen toepassen. Men heeft een eigen interpretatie van ondragelijk lijden en dus wanneer men de zogenaamde vrijwillige euthanasie legaal kan toepassen.

Al enkele jaren hebben we nu ook de zogenaamde mobiele teams voor euthanasie, van de NVVE. Het betreft hier een team artsen, die bij mensen persoonlijk thuis euthanasie toepast. Zij interpreteren de term ‘ondragelijk lijden’ ook weer op geheel eigen manier, omdat ze vinden dat de patiënt in ons land nog steeds onvoldoende geholpen wordt met de huidige euthanasiewet.

Voorstanders van euthanasie pleiten weer voor vereenvoudiging en verruiming van de wet. Vereenvoudiging in de zin dat het mogelijk zou moeten zijn, dat er gewoon een pilletje genomen wordt als men dood wil. Verruiming van de wet wil men in die zin, dat iedereen die 12 jaar of ouder is, gewoon zelf moet kunnen beslissen of hij of zij verder wil leven.

Steeds meer mensen in onze samenleving zien tegenwoordig ook euthanasie als een aanvaardbare oplossing, om lichamelijk of geestelijk lijden te beëindigen. Maar voor een christen staat altijd bovenaan de vraag: wat zegt God hierover?

Wat brengt een mens tot zelfdoding?
Er is verschil, euthanasie is een begrip dat in veel betekenissen kan worden gebruikt. In de eerste plaats, iemand die in ernstige mate lijdt aan een dodelijke en/of ongeneeslijke ziekte. Zo iemand kan geholpen worden door het staken van een levensverlengende medische behandeling, hetgeen passieve euthanasie wordt genoemd. Maar, men mag dan feitelijk niet van euthanasie spreken, als alleen wordt bedoeld: het achterwege laten van geneesmiddelen of medische behandelingen, zoals bijvoorbeeld heel ingrijpende operaties of chemotherapie, waarvan het resultaat niet kan worden gegarandeerd of waaraan voor de patiënt zware nadelen zijn verbonden. In een dergelijk geval kan het achterwege laten van een behandeling niet als een opzettelijke verkorting van het leven worden opgevat, dus als zelfdoding of euthanasie. Het is in veel gevallen zelfs begrijpelijk, dat mensen op een bepaald moment niet meer de kracht kunnen vinden, voor nieuwe pijnlijke en psychisch belastende onderzoeken of behandelingen.

Maar dat ligt heel anders als mensen actief geholpen worden door een dodelijke medische handeling, dan is er sprake van een zogenaamde actieve euthanasie. Men legt dan vaak de datum en het uur vast waarop men wil sterven. Vooral als het gaat om bijvoorbeeld depressieve mensen, die in een diepe depressie naar de dood verlangen, moeten we beseffen dat het verlangen om te sterven een gevolg is van de depressie. Het is maar de vraag of men nog steeds naar de dood zal verlangen, als de depressie afneemt.

Deze mensen worden bedrogen door satan, die de vader van de leugen is en die hen wijsmaakt dat na de zelfmoord alle problemen voorbij zijn. Maar de werkelijkheid is, dat als we onze ogen hier sluiten, de eeuwigheid begint.

Soms zie je het allemaal niet meer zitten. Je ziet als een berg tegen alles op. Je bent moe en je hebt nergens zin in. Veel mensen hebben hier wel eens last van. Meestal gaat het vanzelf weer over. Maar soms duurt het langer – bijvoorbeeld al weken of zelfs maanden – en heb je het gevoel dat het niet meer over gaat. Als jij je zo voelt, dan voel je je ‘depressief’. Gelukkig is er uitkomst voor je, er is een God die je liefheeft, je begrijpt en Hij is instaat om te helpen. Hij zegt in de Bijbel: “Vrees niet, want Ik ben met u; zie niet angstig rond, want Ik ben uw God. Ik sterk u, ook help Ik u, ook ondersteun Ik u met mijn heilrijke rechterhand.” (Jesaja 41:10)

Luister naar wat de Bijbel daarover zegt
De duivel is een dief en een mensenmoordenaar. Een dief komt alleen om te roven, te slachten en te vernietigen, maar zegt Jezus: ”Ik ben gekomen om hun het leven te geven in al zijn volheid” (Joh. 10:10) en in Johannes 8:44 zegt Jezus dat satan een “moordenaar” is en de “vader der leugen”. De wanhoopsgevoelens die leiden tot zelfmoord worden veroorzaakt door zijn leugens, hij stelt de mens ‘zelfmoord’ als een mogelijke oplossing voor, maar in feite is dit niet de oplossing, want er is een leven na dit leven. Satan is erop uit om ons geluk en levensvreugde te stelen, maar ook onze eeuwige behoudenis. Uiteindelijk wil hij ons het leven onmogelijk maken en ons drijven in de armen van de dood. Jezus leerde dat de dood en de vernietiging het werk zijn van “de dief” (Satan), maar Jezus wil juist dat we het ware levensgeluk zullen kennen, wat alleen van Hem kan komen. Hij zei: “Een dief komt alleen om te roven, te slachten en te vernietigen, maar Ik ben gekomen om hun het leven te geven in al zijn volheid” (Joh. 10:10).

Vandaag worden er heel veel mensen door de duivel bedrogen. Vandaar dat het absoluut onjuist is, om mensen met zelfmoordneigingen te helpen hierin. Zogenaamd omdat ze recht hebben om zelf een eind aan hun leven te maken. Dit zijn ook leugens van satan. In feite wordt deze mensen een laatste kans op een eeuwig gelukkig leven, nog ontnomen.

Wat zegt de Bijbel over het nemen van je eigen leven?
God heeft een groot plan voor ons leven. God heeft ons naar zijn beeld gemaakt (Genesis 1:26-27). Hij schiep ons met een doel en God heeft een specifiek plan voor iedereen. Zijn plan kan nooit zijn dat we door zelfdoding om het leven komen.