De Nashville verklaring draagt niet bij aan dialoog maar zorgt voor meer loopgraven en stellingen

Jan Wolsheimer vindt dat de Nashville verklaring niet bijdraagt aan dialoog maar zorgt voor meer loopgraven en stellingen. Dat schrijft hij in dit opinie artikel.

Sinds een paar jaar ben ik aan het vervreemden van de zogenaamde “standpuntenkerk” – gelovigen die het nodig vinden om wat zij geloven vast te leggen in allerlei documenten en pamfletten. Zaken van het hoofd vastgelegd in gewichtige documenten.

Die verandering werd ingezet doordat ik kennismaakte met Shane Claiborne. In zijn geweldige boek “The Irresistible Revolution” schrijft hij: “Men had me geleerd wat een christen hoort te geloven, maar niemand had me ooit verteld hoe een christen hoort te leven”. Ook Tom Wright hielp me daarbij door op te merken dat alle geloofsbelijdenissen een heel belangrijk onderdeel weglaten: het léven van Jezus. Daar is in die geloofsbelijdenissen helemaal geen ruimte voor. Dat hele stuk van dat leven van Jezus wordt er tussenuit geknipt en wat rest is de maagdelijke geboorte, de kruisdood, opstanding, hemelvaart en oordeel. Belangrijke zaken, maar juist tijdens zijn leven op aarde liet Jezus zien wat het betekent om een kind van God te zijn.

Levensbelijdenis
In mijn boek “Tegen de draad”, stel ik dan ook voor om een levensbelijdenis te schrijven. Een document met cognitieve standpunten is immers eenvoudig ondertekend, maar het zegt werkelijk geen fluit over hoe mensen léven. Wéten hoe je moet leven is niet hetzelfde als dat leven werkelijk leiden. Door de eeuwen heen zie je dat het uitwisselen van standpunten vooral tot conflicten heeft geleid. Jouw mening tegenover de mijne zonder dat we er ooit naar hoefden leven. De vaderlandse geschiedenis staat bol van de polariserende godsdienstconflicten.

Op dit moment is er een groep gelovigen die een Nederlandse versie van de zogenaamde Nashville verklaring heeft opgesteld – een vertaald document over huwelijk en seksualiteit dat in de VS is ondertekend door ruim 20.000 voornamelijk prominente evangelicale voorgangers. De verklaring bestaat uit 14 artikelen waarin het huwelijk wordt omschreven als ‘levenslange verbondsrelatie tussen één man en één vrouw’. Homoseksuele relaties en “transgenderisme” worden afgewezen.

Een mening hebben mag
Hoewel ik vind dat elke gelovige een mening mag hebben over deze zaken, vind ik het opstellen van een verklaring niet bijdragen aan de dialoog over deze gevoelige materie. Er worden loopgraven gegraven en stellingen gebouwd waardoor de ene mens tegenover de andere komt te staan. En opnieuw heeft zo’n verklaring niets met het leven te maken. Het gaat wel over het leven, maar het is het leven zelf niet. Het is een statement over hoe het zou moeten. Woorden als “bijbelvast” worden te pas en te onpas gebruikt en hoewel de opstellers hun best doen om niet hoogmoedig over te komen, brengt dit document ongetwijfeld diepe verdeeldheid onder christenen in Nederland.

Daarnaast vind ik het vanuit pastoraal oogpunt een document wat veel verdriet zal geven in die kringen waar men een andere mening is toegedaan met betrekking tot homoseksualiteit en gendervraagstukken. Waarom niet een fatsoenlijke dialoog tussen ménsen in plaat van het volhangen van de wereld met standpunten? Gaat het in het volgen van Jezus niet veel meer om het beleefde geloof in plaats van het beleden geloof? Lees het einde van Matteüs 25 er nog maar eens op na.

Een spirituele shift
in onze kerk lazen we afgelopen jaar een aantal in het Nederlands uitgebrachte boeken van de theoloog Brian McLaren: “Een nieuw christendom” en “De grote spirituele shift’. Eerlijk gezegd had ik verwacht dat deze boeken nogal wat weerstand zouden oproepen, maar zelfs de oudstenraad was enthousiast. McLaren geeft in het laatste boek aan dat het christelijk geloof niet een statische opsomming van standpunten is, maar een spirituele reis.

Jezus was op zoek naar een diepe weg van liefde wat zich uitte in geleefd gedrag en niet in het maken van papieren statements. McLaren schrijft: “Van alle radicale dingen die Jezus heeft gezegd en gedaan, was zijn onwankelbare nadruk op liefde het meest radicaal. Liefde was het grootste gebod, zei hij. Liefde was zijn nieuwe gebod, zijn voornaamste richtlijn: liefde voor God, voor het ik, voor de naaste, voor de vreemdeling, voor de vreemde, voor de buitenstaander, voor de paria en zélfs voor de vijand zoals hij bij wijze van voorbeeld liet zien. Het nieuwe gebod tot liefde betekende dat nog geloofsopvattingen, noch woorden, noch taboes, noch systemen, noch structuren, noch de etiketten waarin ze gehuld gaan, het belangrijkst zijn. Liefde verdreef al het andere uit het middelpunt; liefde relativeerde al het andere; liefde kreeg de prioriteit boven al het andere; boven alles”.

Een tegenverklaring
Ik opperde op Facebook dat het misschien goed zou zijn om een tegenverklaring te schrijven, maar na een nachtje slapen denk ik daar anders over. We zouden dan precies hetzelfde doen als de opstellers van de Nashville verklaring: een muur aan argumenten opsommen. Hersenwerk. Een dode verklaring. Woorden op papier. Stellingname zonder echt te leven als Jezus. Nee, bij nader inzien lijkt dat geen goede aanpak. Ik zou het trouwens vooral doen uit boosheid en de verklaring op zich zou niet bol staan van de liefde.

Buckminster Fuller zei ooit: “Je verandert nooit iets door de bestaande realiteit te bestrijden. Wil je iets veranderen, dan moet je een nieuw model opbouwen dat ervoor zorgt dat het oude model niet langer nodig is”. Mooie woorden die me aanzetten om de weg van liefde te bewandelen. Om geen tegenverklaring te schrijven, maar het gewoon maar even te negeren.

Gemeenschappen van liefde
Als het bestrijden van deze realiteit geen zin heeft, wat zou je dan wel kunnen doen? Ik denk dat het beste wat we kunnen is gewoon andere kerken bouwen. Echte gemeenschappen vol liefde. Leerscholen waar we afleren om steeds maar weer een standpunt in te nemen en waar we het oordeel overlaten aan hem die daarvoor is aangesteld. Dat zal niet zonder slag of stoot gaan. Ook ik kan gemakkelijk een oordeel geven, maar het is de moeite waard om te starten met die spirituele reis.

En begrijp me goed: liefde betekent ook dat we elkaar soms corrigeren, want als iemand op een spoor zit wat tot zijn of haar ongeluk leidt, dan zou het niet van liefde getuigen om daar niets van te zeggen. Maar dan niet in opgeklopte pamfletten waar de eigen mening superieur wordt geacht boven die van de ander, maar in een dialoog. Van mens tot mens met als basis de liefde voor de ander. Met als basis de liefde van Christus.

Jan Wolsheimer is voorganger en directeur van MissieNederland.

Lees ook onze explainers:
- 5 Redenen waarom christenen homoseksualiteit zouden moeten accepteren.
- 7 Redenen waarom christenen homoseksualiteit zouden moeten afwijzen.

Deel dit artikel op: