Atheïstische illusionist ziet mensen genezen tijdens theatershow

Afgelopen week bekeek ik op aanraden de nieuwste show ‘Miracle’ van Derren Brown op YouTube. Voor degenen die hem niet kennen, Derren Brown is een voormalig christen, nu atheïst en is een van de Engelse top-illussionisten. In zijn uitverkochte theatershow  ‘Miracle’ speelt hij in de tweede helft een christelijke genezingsdienst na, waarin hij de gebedsgenezer is. Confronterend om te zien, maar wat mij werkelijk raakte, is dat vele betalende bezoekers op het podium kwamen om te ‘getuigen’ van hun genezing.

Jarenlange pijn die plotseling verdwenen was. Lichamelijke bewegingen die ineens wel weer mogelijk waren. Glunderende mensen die blij het podium verlieten, omdat ze ‘genezen’ waren. En ik dacht: “Tjonge, als dit in een dienst of een conferentie was gebeurd, waren wij allemaal prijzend en dankend naar huis gegaan, bemoedigd door Gods kracht en grootheid.” Maar het was niet in een dienst. Het was niet eens echt. Het was in een theatershow, waarin Derren Brown dit ‘trucje’ avond na avond herhaalt.

Voordat hij met zijn ‘genezingsdienst’ begint, legt Derren Brown kort uit dat hij natuurlijk niet echt kan genezen. Hij maakt hierbij geen gebruik van bovennatuurlijke krachten, laat staan de kracht van God. De sleutel ligt in de show! Als je als kijker goed oplet, zie je hoe, door gebruik van bepaalde geluids - en lichteffecten, zijn manier van spreken en handelen, de manier waarop hij mensen laat bewegen, zijn beïnvloeding en suggestie, er een soort van (massa) hypnose ontstaat, waardoor mensen bepaalde klachten (tijdelijk) niet meer ervaren.

Hoewel ik het fascinerend vond om te zien, liet het programma mij met een grote vraag achter: “Als een niet-christelijke illusionist in een uitverkochte zaal dit ‘genezings’ effect avond na avond kan reproduceren met elementen uit een christelijke genezingsdienst , in hoeverre zijn onze genezingsdiensten dan nog wel afhankelijk van de kracht van God?”

Oftewel in hoeverre speelt (massa) hypnose en psychologische beïnvloeding bij ons een rol? Zijn er bepaalde ‘trucjes’ en elementen, die je als christelijke gebedsgenezer kunt ‘uithalen’, zodat er een psychologische situatie ontstaat, waardoor mensen (tijdelijk) ervaren dat ze genezen zijn?

Terwijl ik mij deze vraag stel, realiseer ik me dat dit niet altijd bewust hoeft te gebeuren. De manier waarop wij genezingsdiensten organiseren, is al jaren geleden overgenomen vanuit de Verenigde Staten. Wij kopiëren slechts datgene wat we anderen voor ons hebben zien doen.

Kan het zo zijn dat wij ons er ons er niet eens van bewust zijn dat deze ‘trucjes’ een bepalende psychologische rol spelen? Dat wij denken dat Gods Geest mensen aan het genezen is, terwijl het eigenlijk onze manier van werken is, die een psychologisch effect bij mensen teweegbrengt?  

Als ik soms een conferentie of een genezingsdienst bezoek of bekijk, dan lijkt het net of ook wij eerst een krachtige tijd van aanbidding, een preek in de vorm van een powertalk en een bepaalde ambiance nodig hebben, voordat God kan en wil genezen. En dit bedoel ik zeker niet spottend.

Maar… ik ben nog nooit in een genezingsdienst geweest, waar iedereen lekker aan de koffie en het gebak zat, waar we rustig met elkaar in gesprek waren en waar God mensen genas, omdat de gebedsgenezer in de kamer ernaast door de muur heen voor hen aan het bidden was. Waarom niet?

Kan God genezen als we koffie drinken en gezellig kletsen? Moet de gebedsgenezer aanwezig zijn of kan God ook door de muur heen werken? Heeft God echt die tijd van gepassioneerde aanbidding nodig? Is Hij afhankelijk van de motiverende preek? De pianomuziek op de achtergrond? De ambiance en de verlichting in de zaal?

Of hebben wij die nodig?

En als wij dat nodig hebben, hoe voorkom je dan dat Gods werkelijke genezingskracht niet vermengd wordt met de psychologische effecten, die ‘onze manieren en trucjes’ ook teweegbrengen, zoals te zien  is in de theatershow van Derren Brown?

Zo maar wat vragen aan de hand van een YouTube-filmpje.

Deel dit artikel op: