De allerbeste wensen voor je kind: 3 opvoedingsidealen

Dagelijks leven 16 maart 2017

“Het nadenken over opvoedingsidealen kan ouders helpen om te ontdekken wat echt belangrijk is in de opvoeding,” vertelt Elsbeth Visser-Vogel. Zij is één van de auteurs van het boek ‘De allerbeste wensen – aan de slag met opvoedingsidealen’. Opvoedingsidealen kunnen richting geven aan de opvoeding en ouders helpen aan de goede dingen tijd en energie te geven.

Het boek inspireert ouders om aan de slag te gaan met opvoedingsidealen. Er worden zes opvoedingsidealen behandeld: een gelovig kind, een gelukkig kind, een sociaal kind, een zelfstandig kind, een succesvol kind. Elk hoofdstuk bevat informatie over het ideaal, praktische invulling van het ideaal, opdrachten en een Bijbelstudie.

Wat zijn opvoedingsidealen?
Een opvoedingsideaal geeft aan wat je het allerliefste wilt meegeven aan je kind, wat je ten diepste voor ogen hebt. Als opvoeder hecht je veel waarde aan het opvoedingsideaal wat je nastreeft. “Als je opvoedingsideaal is dat je kind zijn talenten zal inzetten ten dienste van de naaste, dan doe je er alles aan om dat te bereiken,” licht Elsbeth toe.

"Als je opvoedingsideaal is dat je kind zijn talenten zal inzetten ten dienste van de naaste, dan doe je er alles aan om dat te bereiken"

Een opvoedingsideaal is eigenlijk het ideaalplaatje, het staat bovenaan. Als opvoeder wil je niet anders dan dat ideaal nastreven. Je kunt ook eigenlijk niet anders, omdat het wezenlijk onderdeel is van je identiteit. Elsbeth: “Een ideaal is altijd iets wat nog niet bereikt is. Stel dat je zelfstandigheid als ideaal hebt, dan zal je kind wel steeds tussendoelen bereiken die bijdragen aan het opvoedingsideaal; bijvoorbeeld leren zijn veters te strikken, zelfstandig naar school gaan, een sollicitatiegesprek voeren.”

Hoewel een opvoedingsideaal wat verder in de toekomst ligt, heeft het alles te maken met de opvoedpraktijk in het hier en nu. “Dat wat je doet in de opvoeding zegt veel over de opvoedingsidealen die je hebt. Maar ook andersom geldt, het werken aan opvoedingsidealen heeft alles te maken met wat jij als opvoeder doet en laat,” stelt Elsbeth.

We zetten drie opvoedingsidealen uit het boek op een rijtje.
1. Een gelukkig kind
“Geluk zit vooral in tevreden zijn met de omstandigheden,” zegt Elsbeth. “In onze tijd en cultuur wordt veel als maakbaar gezien: in tien stappen naar een succesvolle baan, het juiste gewicht, een optimale opvoeding. Geluk is niet maakbaar op die manier.”

Volgens Elsbeth komt geluk tot uiting in de manier waarop mensen omgaan met tegenslag. In het boekje wordt daarom ingegaan waar je geluk kunt vinden en hoe je opvoedt tot geluk. ‘We mogen als christenen verlangen naar een geluk dat dieper gaat dan het geluk dat de wereld ons voorhoudt. De Heilige Geest maakt gevoelig voor dit ander soort geluk. Diepgaand geluk is weten dat je gedragen wordt door God en dat de relatie met God weer hersteld is.’

Om dit bewustzijn te vergroten zijn in ‘De allerbeste wensen’ verwerkingsopdrachten toegevoegd. In deze verwerkingsopdrachten worden de ouders getriggerd na te denken over hoe ze in hun opvoeding aandacht hebben voor genieten en matigheid, het leren omgaan met tegenslag, het leren van dankbaarheid. “In de opdrachten is er steeds afwisseling tussen het nadenken over, het uitproberen, het gesprek tussen ouders. Bij elk hoofdstuk is er een aantal cases opgenomen die kunnen helpen bij het gesprek,” voegt Elsbeth toe.

"Wanneer kinderen opgroeien moeten zij leren om niet meer namens hun ouders te leven, maar namens zichzelf. Een kind is immers geen verlengstuk van zijn ouders"

2. Een zelfstandig kind
Zelfstandigheid moeten we volgens Elsbeth niet verwarren met onafhankelijkheid. ‘Iemand die onafhankelijk wil zijn, wil niemand anders nodig hebben,’ vermeldt het boek. ‘Geen God en geen medemens. Het gaat hier om het ideaal van een zelfstandig kind, dat zoveel mogelijk zijn eigen boontjes kan doppen, dat waar nodig een ander hulp kan vragen, maar dat ook geleerd heeft dat hij zijn leven afhankelijk is van de Heere God.

Zelfstandigheid gaat veel verder dan kinderen leren om zelfstandig van alles en nog wat te kunnen doen. Het gaat ook over het zoeken naar je eigen identiteit. Wat vind ik er allemaal zelf van? Hoe wil ik in het leven staan? Wie ben ik en hoe wil ik zijn? Jonge kinderen praten nog in termen van wij: ‘Wij doen dat zo…’ en ‘Wij mogen dat niet…’ Jonge kinderen hoeven nog niet aan hun vriendjes uit te leggen waarom zij bepaalde dingen doen of juist niet. Oudere kinderen kunnen zich niet meer verschuilen achter hun ouders. Zij zullen tekst en uitleg moeten geven. Wanneer zij dat niet kunnen, maken zij een slechte beurt. Het maakt het onzeker en brengt het aan het wankelen.

Wanneer kinderen opgroeien moeten zij leren om niet meer namens hun ouders te leven, maar namens zichzelf. Een kind is immers geen verlengstuk van zijn ouders. Dat geldt ook voor het volgen van de Heere God. Dat is een spannend proces. In eerste instantie wil je dat je kind vooral gehoorzaamt en doet wat jij zegt en vindt wat jij vindt. Maar dat houdt ergens op. Je kunt je normen en waarden niet als een pakketje overdragen op je kinderen. Zulk eenrichtingsverkeer voldoet niet. Het is nodig dat je kind zich belangrijke waarden écht eigen maakt.'

In de verwerkingsopdrachten worden ouders geholpen na te denken over de opvoeding van hun kinderen. Elsbeth: “Als ik denk aan mijn kind als zelfstandig kind, wat voor beeld heb ik daar dan bij? En hoe kan dit beeld mij richting geven bij de dagelijkse opvoeding? Wat moet ik (meer) aandacht geven en wat is misschien minder belangrijk dan ik dacht?”

"Op het moment dat kinderen ook door anderen gewaardeerd worden voor het talent of de eigenschappen die ze laten zien, zal hun zelfvertrouwen groeien"

3. Een succesvol kind
‘Als je een jong kind vraagt wat hij later wil worden, is het antwoord bijvoorbeeld: ‘Brandweerman!’ of ‘Juf!’,’ is te lezen in ‘De allerbeste wensen’. ‘Deze ‘ambitie’ zal vaak nog meerdere keren wijzigen, omdat het kind gaandeweg inzicht verkrijgt in zijn eigen kunnen. Als opvoeder is het belangrijk dat je bevestigt wat de gaven en talenten van je kind zijn en dat je hem ook aanmoedigt die in te zetten. Dat is niet altijd makkelijk. Als je kind naar het conservatorium wil, terwijl je denkt dat hij daarmee geen geld gaat verdienen, hoe ga je daarmee dan om?

Op het moment dat kinderen ook door anderen gewaardeerd worden voor het talent of de eigenschappen die ze laten zien, zal hun zelfvertrouwen groeien. Tegelijkertijd zorgt meer zelfvertrouwen ervoor dat kinderen zich sneller inzetten, waardoor de kans op slagen vergroot wordt. Gebrek aan zelfvertrouwen heeft negatieve invloed op prestaties. Zelfvertrouwen en prestaties lijken elkaar dus te versterken. Als kinderen weinig zelfvertrouwen hebben, zoeken veel ouders iets waar ze goed in zijn, vaak iets met sport of muziek. De waardering van anderen die dit oplevert, kan soms een positief duwtje in de rug zijn. Tegelijk moet het kind niet het gevoel krijgen, dat prestatie nodig is om waardering te krijgen. Fouten zouden dan kunnen leiden tot het verdwijnen van zelfvertrouwen, gevoelens van schaamte, zichzelf veroordelen.

En aan de andere kant kunnen goede prestaties dan leiden tot obsessie met eigen succes en arrogantie. Bij een gezond zelfbeeld is het gevoel van eigenwaarde niet gebaseerd op prestatie, maar op het weten dat je van waarde bent om wie je bent, los van wat je presteert.’ Ook in dit hoofdstuk worden ouders getriggerd na te denken over hun eigen opvoedpraktijk. Wat verstaan ze precies onder het ideaal ‘succesvol kind’ en wat doen ze er in de praktijk mee?

In het boek ‘De allerbeste wensen’ komen meer opvoedingsidealen aan de orde. Ieder hoofdstuk stelt een door ouders veel genoemd opvoedingsideaal aan de orde. Naast informatie over het ideaal bevat elk hoofdstuk voorbeelden, verwerkingsopdrachten, verdiepingskaders en een Bijbelstudie. Het boek is geschikt voor een kring of cursus over opvoeden en kan ook goed individueel worden gebruikt.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

PKN-dominees
Nieuws

PKN-predikanten doorbreken met statement stilzwijgen over Gaza

Een groeiende groep predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) wil niet langer zwijgen over het geweld in Gaza. In een statement roepen zij hun kerk op tot een heldere, morele stellingname tegen het Israëlische optreden in de Palestij

Kars Terlouw
Opinie

Linkse politiek als spiegel voor rechts-conservatieve christenen

Wat hebben orthodoxe christenen met linkse politiek? Voor velen lijkt het een onwaarschijnlijke combinatie. Toch pleit Kars Terlouw in deze opiniërende bijdrage voor meer zelfreflectie bij christenen die zich politiek rechts van het midden bevinden.

Oude kerk zwaar beschadigd
Nieuws

Joodse kolonisten vallen christelijk dorp op Westelijke Jordaanoever aan

De kerkleiders van Taybeh, het laatste christelijke dorp op de Westelijke Jordaanoever, luiden de noodklok na herhaalde aanvallen die door Joodse kolonisten zouden zijn uitgevoerd. Afgelopen maandag werden een eeuwenoude kerk en een christelijke begr

PVV-leider Geert Wilders
Interview

Grote onrust in Zwolle door komst azc: christenen uit de wijk reageren

Vanaf 2027 krijgt de Zwolse wijk Stadshagen een azc. Maandag stemde de gemeenteraad met ruime meerderheid voor. Niet iedereen is blij met de komst van het azc dat aan 400 mensen plek moet bieden. Honderden Zwollenaren protesteerden - in aanwezigheid

pakistan
Nieuws

Pakistaanse rechter weigert voogdij over christelijk meisje aan moslimontvoerder

Een Pakistaanse rechter heeft de voogdij over een 14-jarig christelijk meisje geweigerd aan de volwassen moslimman die haar ontvoerde, dwong zich te bekeren tot de islam en met haar trouwde. De rechtbank concludeerde dat ze minderjarig was en verklaa

Tom
Nieuws

Zeeuwse politieke partij tegen komst Frontrunners: "We komen toch lekker naar Zeeland"

Frontrunners Ministries breidt uit. De kerk maakte afgelopen periode bekend in zowel Zeeland als Eindhoven een nieuwe kerk te starten. In Zeeland is daar de nodige commotie over ontstaan. De Zeeuwse afdeling van GroenLinks/PvdA wil dat de provincie z

syrie
Nieuws

VS schrapt terreurstatus HTS in Syrië; grote zorgen christenen

De Verenigde Staten hebben de terreurstatus van de islamistische militie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ingetrokken. Die beslissing komt zeven maanden nadat de groep het Syrische regime van Bashar al-Assad omverwierp en de macht greep in Damascus. Christ

prof. dr. Wim Verboom
Nieuws

Prof. dr. Wim Verboom (82) overleden

Op maandag 7 juli 2025 is prof. dr. Wim Verboom op 82-jarige leeftijd overleden. Met zijn heengaan verliest de kerk in Nederland een theoloog die decennialang stem gaf aan het hart van de gereformeerde traditie: de troost van het evangelie in de Heid

Eucharistie
Nieuws

Episcopaalse priester in gelijk gesteld na communievasten uit protest tegen racisme

Een kerkelijke rechtbank van de Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten heeft priester B. Cayce Ramey in het gelijkgesteld. Hij werd eerder door zijn bisdom in Virginia berispt omdat hij bewust geen heilige communie meer uitdeelde — uit protest tege

Baylor University
Nieuws

Christelijke universiteit ontvangt ruim vijf ton om LHBTI-acceptatie in kerken te bevorderen

De christelijke Baylor University in Texas ligt onder vuur nadat de school bekendmaakte een subsidie van bijna 650.000 dollar (circa 554.500 euro) heeft ontvangen van de progressieve Baugh Foundation. Het geld is bedoeld voor een onderzoek dat moet b

Archeoloog
Nieuws

Nieuwe vondsten versterken bewijs voor Bijbelse locatie van Kana

Een team van archeologen heeft nieuwe bewijzen gevonden die erop wijzen dat Jezus Zijn eerste wonder verrichtte in het dorp Khirbet Qana, en niet op de traditionele plek Kafr Kanna. Het gaat om de bekende gebeurtenis waarbij Jezus water in wijn veran