Er lag nog geen plan klaar voor de stichting. Wel deed Stam aan evangelisatie aan boord. “Ik ben binnenvaartschipper en vaar met Filipijns personeel,” vertelt Stam. “Aan boord praat ik veel met personeel. Zo kan ik het Evangelie verspreiden. Dat is voor mij het belangrijkste wat er is. Ik zag hoe mijn jongens tot geloof kwamen. Eén van hen heb ik zelfs mogen dopen.”

Tijdens een bijbelmoment met een van hen las hij Johannes 4. “Ik las: ‘The fields are white to harvest.’ En het was alsof God tegen mij zei: in Europa zijn de velden geoogst, maar in de Filipijnen zijn ze nog wit om te oogsten. Dat raakte me diep. Alleen had ik helemaal geen reden om daarheen te gaan.”

Die deur ging pas open toen iemand uit zijn gemeente, die al 25 jaar in de Filipijnen werkt, hem uitnodigde om mee te gaan. “Hij deed kinderwerk in sloppenwijken. In maart 2023 ben ik voor het eerst afgereisd, wat mij enorm aangreep. Mijn gezin was zo enthousiast dat we die zomer opnieuw gingen. En in 2024 nog eens.”

Van gesloten deur naar open hart
Zijn vrouw had aanvankelijk weinig zin in verre reizen. “Ze zei altijd: William, vergeet het maar, ik ga nooit naar het buitenland. Maar ze schreef nieuwsbrieven voor de reeds bestaande stichting in de Filipijnen. Hoe meer ze schreef, hoe enthousiaster ze werd. Uiteindelijk stapten we samen met ons gezin het vliegtuig in, zelfs met onze dochter die diabetes heeft. Dat was voor ons echt een hele stap, vol geloof en vertrouwen.”

Stam ziet in het land de enorme tegenstellingen op sociaal en religieus gebied. “Tachtig procent van de bevolking noemt zich katholiek. Maar vaak is het vooral religie, niet levend geloof. De Filipijnen zijn heel ontvankelijk. Het respect, ze noemen me nog steeds Sir William, is groot. Ze leven erg hiërarchisch, waar ook veel misbruik van gemaakt wordt. Wij willen juist dat mensen luisteren vanuit gelijkwaardigheid, zoals we die in Jezus hebben.”

De armoedekloof
Wat hem vooral bijbleef aan zijn reizen, is het schrijnende verschil tussen rijk en arm. “In Cebu, waar wij werken, wonen meer dan een miljoen mensen. Een derde is extreem rijk, het andere deel leeft in pure armoede. Je hebt er een shoppingmall die acht keer zo groot is als het stadion van Barcelona, terwijl mensen in de sloppenwijken nauwelijks rijst kunnen betalen. Dat contrast is zó groot.”

Toch zag hij bij christenen uit beide groepen dezelfde geestelijke honger. “We ontmoetten rijke gelovigen die van hun overvloed uitdeelden. Daarna stonden we weer tot onze enkels in de modder van de sloppenwijk. Dat laat zien hoe verschillend de omstandigheden zijn. Dat als je Christus kent er een vreugde van binnen is die los staat van je levensomstandigheden. ”

Van nood naar stichting
Uit financiële redenen is uiteindelijk de stichting Palms of Grace opgericht. “Niet omdat ik ernaar zocht om dit te doen, maar omdat de nood te groot was om niets te doen. De geestelijke honger en het verlangen naar geestelijke toerusting van de Filipijnen heeft de doorslag gegeven. Ik geloof dat sterke gemeenten een machtig middel zijn tot verspreiding van het Evangelie.”

Palms of Grace werkt nu onder andere samen met een lokale kerk in Cebu, die elke zaterdag onderwijs en een maaltijd verzorgt voor kinderen uit de sloppenwijken. “We noemen dat Saturday Lessons Activities. Simpel, maar waardevol.”  

Palms en Cedars
De naam Palms of Grace verwijst naar Elim, de bijbelse plek waar het volk Israël twaalf bronnen en zeventig palmbomen vond in de woestijn. “Heel de Filipijnen staan vol met palmbomen.” Bijzonder is dat de Filipijnse kerk waarmee hij samenwerkt, tegelijk een childministry doorstartte met de naam Cedars of Faith. “Pas later ontdekten we dat Psalm 92 precies over beide spreekt: de ceder en de palm. Dat we onafhankelijk van elkaar die namen hadden gekozen, zagen we als een teken van Gods leiding.” 

Geen vis, maar een hengel
Palms of Grace richt zich niet primair op armoedebestrijding, benadrukt Stam. “We willen mensen niet alleen helpen, maar leren zichzelf te helpen. Geen vis geven, maar een hengel. Ik heb met eigen ogen gezien hoe belangrijk dat is.”

Hij vertelt hoe de stichting ouders en kinderen stimuleert om te sparen. “Een jeugdkamp voor zeventig kinderen kost zo’n 2300 euro. In plaats van dat wij de kampen blijven betalen, hebben we gezegd, laat elk gezin 75 cent per week inleggen. Dat geld wordt bijgehouden, en wij verdubbelen elk ingelegd bedrag. Zo leren de Filipijnen sparen.”

Financiële rust
Een belangrijk doel van de stichting is naast geestelijke toerusting, praktische toerusting van lokale leiders. “Kerkleiders moeten hun eigen mensen onderwijzen. Wij willen niet onze westerse cultuur opleggen, maar hen helpen om vanuit Bijbelse principes te leven.”

Dat betekent ook onderwijs over rentmeesterschap. “Hoe ga je met geld om? In de Filipijnen lenen mensen voortdurend van elkaar. Mannen vergokken hun geld bij hanengevechten. Wij willen ze verantwoordelijk leren omgaan met geld. Niet omdat rijkdom het doel is, maar omdat financiële rust ruimte geeft om je op je ziel te richten.”

Levend water
Om kerken financieel onafhankelijk te helpen worden, ondersteunt Palms of Grace kleine ondernemingen. “Een jongen heeft een ijsmachine gebouwd, die hij al gauw terugverdiende. De kerk verkoopt ijs bij het gebouw, en na de dienst krijgen bezoekers een gratis ijsje. Zo komen mensen letterlijk naar de kerk voor verfrissing en horen ze tegelijk het evangelie.”

Een ander plan is de verkoop van gezuiverd drinkwater. “Bij de kerk ligt een waterput. We willen daar een filtersysteem op zetten, zodat de gemeente goedkoop water kan verkopen. Op de flessen kunnen dingen staan als: Kom voor levend water. Zo verbinden we het praktische met het geestelijke.”

Niet zielig 
Stam ziet het werk in de Filipijnen niet als noodhulp, maar als een geestelijke missie. “Er zijn zoveel goede doelen die focussen op nood, maar ik zeg altijd: mensen zijn niet zielig. Ze zijn pas echt arm als ze Jezus niet kennen. Dat is wat mij drijft. Natuurlijk wil ik helpen, maar veel hulp is vaak een bodemloze put. Uiteindelijk gaat het om de redding van hun hart.”

Daarom organiseert de stichting in november een gratis aanbiddingsavond in Nunspeet, met muzikant Christian Verwoerd en spreker Arjan Baan van Stichting HeartCry. “We willen God grootmaken, maar ook mensen betrekken bij ons werk. Want ik kan dit niet alleen. We zijn allemaal schakeltjes in Gods hand.”

“Het hoogste doel”
Wat Stam drijft, vat hij samen met woorden uit het Westminster catechismus: “Wat is het hoogste doel van de mens? Dat hij God verheerlijkt en zich eeuwig in Hem verblijdt.” 

“Dat is mijn motivatie,” zegt hij. “Als je God niet verheerlijkt, mis je het doel van het leven. Het is onze missie dat mensen tot Jezus komen, dat Gods Woord de Filipijnen bereikt. Daar wil ik mijn tijd en energie aan besteden, mijn hart brandt daarvoor.”