Unieke vondst in Jeruzalem: zegel met Bijbelse naam ontdekt

Nieuws 4 augustus 2025 2 minuten Jeffrey Schipper
kleizegeltje
Temple Mount Sifting Project

Een piepklein kleizegeltje met een eeuwenoude inscriptie, maar met een grote betekenis, is onlangs ontdekt in Jeruzalem. De vondst werd gedaan door het Temple Mount Sifting Project, een archeologisch initiatief dat al ruim twintig jaar duizenden vrijwilligers laat helpen met het zeven van aarde van de Tempelberg. De inscriptie op het zegel verwijst mogelijk naar een dienaar van koning Josia; een van de rechtvaardige koningen van Juda uit het Oude Testament.

Het kleizegeltje, of bulla, dateert uit de tijd van de Eerste Tempel (ongeveer in de 7e eeuw voor Christus) en draagt een duidelijk leesbare inscriptie in oud-Hebreeuws schrift: “Behorend aan Yed[a‛]yah (zoon van) Asayahu.” Archeoloog Zachi Dvira sprak in The Times of Israel van een bijzondere ontdekking: “Het is pas de tweede keer in twintig jaar dat we een zegel vinden met zo’n volledige en leesbare tekst.”

De naam Asayahu is verwant aan de Bijbelse naam Asaja, een hofdienaar van koning Josia, zoals genoemd in 2 Koningen 22 en 2 Kronieken 34. In deze bijbelgedeelten lezen we hoe koning Josia diep geraakt wordt wanneer het wetboek van de HEER aan hem wordt voorgelezen. Uit ontzetting scheurt hij zijn kleren en geeft hij zijn dienaren - onder wie Asaja - de opdracht om de HEER te raadplegen.

Zo staat er geschreven: “Toen de koning de woorden van het wetboek hoorde, scheurde hij zijn kleren [...] en hij beval: ‘Ga, raadpleeg de HEER voor mij en voor het volk’” (2 Koningen 22:11-13). Hoewel het niet met zekerheid vaststaat dat het om deze Asaja gaat, is het aannemelijk dat het zegel toebehoorde aan iemand uit de koninklijke administratie. Zulke kleizegeltjes werden in die tijd gebruikt om goederen in opslagruimten te verzegelen.

Vondst met symboliek: vlak voor Tisha B’Av
De ontdekking van het zegel komt op een bijzonder moment: vlak voor Tisha B’Av, de negende dag van de Joodse maand Av. Dit is de rouwdag waarop de vernietiging van zowel de Eerste als de Tweede Tempel wordt herdacht. Archeoloog Dvira noemt het opvallend dat juist nu deze vondst werd gedaan: “Het herinnert ons aan de diepe wortels van het Joodse volk in Jeruzalem.”

Toeval of voorzienigheid?
De vondst werd gedaan door vrijwilliger Mordechai Ehrlich, die in een emmer met botmateriaal iets opmerkte. “Het leek op een bot, had de kleur van een bot, maar hij zag dat het van klei was en merkte een inscriptie op”, aldus Dvira. Dankzij moderne technieken zoals Reflectance Transformation Imaging (RTI) kon het object nauwkeurig worden bestudeerd. Zulke technologie maakt het mogelijk om zelfs de kleinste details van artefacten zichtbaar te maken.

Door het zorgvuldig zeven van aarde van de Tempelberg zijn inmiddels ruim een half miljoen voorwerpen ontdekt. Veel van deze vondsten, zoals dit kleizegeltje, hebben een directe link met de Bijbelse tijd. Dvira: “Waar vroeger de meeste kleizegeltjes van de antiekmarkt kwamen, zien we nu dankzij gecontroleerde opgravingen een veel grotere toename in authentieke vondsten.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#371 Jeffrey & mr. Lineke Blijdorp over kerkstrijd in Driedorp, juridische strijd David de Vos en Tom de Wal
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Diederik van Dijk
Nieuws

SGP-Kamerlid doet oproep aan De Telegraaf: 'Red de eer van de Nederlandse media'

Kamerlid Diederik van Dijk (SGP) doet een opvallende oproep via sociale media: hij roept De Telegraaf op om een indringende foto van gijzelaar Evyatar David op de voorpagina te plaatsen. 'Red de eer van de Nederlandse media', schrijft hij. Zijn woord

Christendom
Nieuws

Wereldwijde verschuiving zichtbaar: minder landen met christelijke meerderheid

Het aantal landen waarin christenen de meerderheid vormen is de afgelopen tien jaar gedaald. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het gerenommeerde Pew Research Center, dat wereldwijde veranderingen in religieuze overtuiging in kaart brengt. Dit meld

Gideon Luciana
Interview

Zanger Gideon Luciana werd vaak afgewezen maar overwon: "Geef je dromen niet op"

"Van kleins af aan heb ik een droom om de wereld rond te gaan met mijn muziek." Zanger Gideon Luciana won eind 2023 een talentenshow. Deze show, genaamd The Talent Scouts, werd uitgezonden op SBS6. Ook is hij onderdeel van het aanbiddingsteam in de c

ds. A.T. Vergunst
God

Ben je als christen nog een zondaar? GerGem-predikant antwoordt

Wanneer je als gelovige struikelt in zonde, ben je dan nog steeds een zondaar? Of mag je jezelf zien als heilig, dankzij je verbondenheid met Christus? Die vraag stelde een lezer onlangs op Refoweb, naar aanleiding van een gesprek met een familielid.

Ds. E. Versluis
Nieuws

Ds. E. Versluis aanvaardt beroep hervormde gemeente Emst

De hervormde gemeente van Emst (foto) ontvangt goed nieuws: ds. E. Versluis uit Nunspeet heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. De predikant is beroepen voor een periode van twee jaar met een specifieke opdracht: het ouderenpastoraat. Ook o

Naomi Oosterhof
Podcast

Wat houdt christelijke naastenliefde in? Beluister deze podcast

In deze aflevering van De Geloofwaardige Podcast duikt Naomi Oosterhof in het thema naastenliefde. Hoe belangrijk is het eigenlijk? En hoe leef je het uit, juist als het moeilijk is? Naomi deelt eerlijk haar eigen worstelingen en nodigt je uit om sam

Stichting IRS
Persbericht

IRS start ondersteuning pioniersplekken Sittard en Heerlen

Het bestuur van Stichting IRS meldt een samenwerking aan te zijn gegaan met de Stichting Pioniers voor Zuid. Vanuit deze stichting zal evangelisatiewerk worden verricht door evangelist Cees van Breugel (Sittard) en predikant Wilke den Hertog (Heerlen

Dominee Leon van den Dool
Interview

Ds. Leon van den Dool: “God wist eigenaardigheden van dominees niet uit”

“Ik heb ondervonden dat je je kunt verschuilen achter het idee dat God het moet doen. Dat is niet nodig. Hij wil ons helemaal gebruiken en wist onze eigenaardigheden niet uit”, maakt dominee Leon van den Dool duidelijk. Zes jaar geleden werd hij beve

Meerartikelen

Jeffrey Schipper
Hoofdredactioneel commentaar

Hamas heeft de propagandaoorlog gewonnen (maar we hoeven niet te wanhopen)

“In een oorlog sneuvelt de waarheid als eerste”, is een gevleugelde uitspraak. Wie de oorlog in Israël en Gaza volgt, wordt bijna dagelijks met dit beroemde citaat geconfronteerd. Woorden als ‘genocide’, ‘etnische zuivering’ en ‘uithongering’ vinden

Esther Kouw
Column

Leven vanuit rust: iedere christelijke vrouw kan een retraite gebruiken

Als retraitebegeleider zie ik het veel vrouwen die het lastig vinden om tot rust te komen. Ze leven vooral in hun hoofd en kunnen moeilijk bij hun gevoel. Staan veel en vooral klaar voor anderen, maar vergeten dikwijls zichzelf. We verlangen er allem

Jayden Stamper
Interview

Jayden (21) weigerde grote DJ-prijs en gaat viral met christelijke remixes

Jayden Stamper (21) kun je kennen van zijn viral christelijke remixes ‘Jona, ga naar Ninevé' en ‘Is je deur nog op slot?’ Jayden komt uit een christelijk gezin en is al zijn hele leven in de kerk te vinden. Hij maakt keuzes in zijn leven met God. Zo

Ara
Nieuws

Iraanse pastor in VS: ‘Deportaties geven me flashbacks'

De Iraans-Amerikaanse pastor Ara Torosian slaat alarm over de deportatie van christelijke asielzoekers in de Verenigde Staten. De evangelische voorganger, die zelf meer dan tien jaar geleden aan vervolging in Iran ontsnapte, roept president Trump op

Dato Steenhuis
Video

Kan iedere christen spreken en bidden in tongen? Dato Steenhuis geeft antwoord

Het is een vraag die veel gelovigen bezighoudt: is spreken en bidden in tongen een gave voor enkelen, of voor iedereen weggelegd? In een nieuwe video van Groeien in Geloof gaat Dato Steenhuis in op dit onderwerp. Met een open Bijbel en duidelijke uit

Martine Versteeg
Nieuws

Geestelijke manipulatie: MissieNederland spreekt zich uit

'De recente oproep van veertien Twentse burgemeesters om sektarische misstanden aan te pakken, legt een pijnlijke realiteit bloot: geestelijke manipulatie en psychische dwang komen ook voor binnen religieuze contexten die zich christelijk noemen. De

Manga
Video

Aangrijpend: vader van Manga werd vermoord door moslimterroristen

In deze aangrijpende aflevering van ChristenDOM? spreekt Samuël met Manga Usujiu Ghumdia, die als 22-jarige werd aangevallen door de islamitische terreurgroep Boko Haram vanwege zijn christelijk geloof. Boko Haram is een extremistische groepering in

Connolly
Nieuws

Amerikaan veroordeeld tot celstraf vanwege stil gebed bij abortuskliniek

Een Amerikaanse pro‑life‑activist is veroordeeld tot 90 dagen cel omdat hij in stilte bad buiten een abortuskliniek in de stad Southfield. Matthew Connolly (42) zou volgens de plaatselijke wet voor “onrust” hebben gezorgd in de openbare ruimte. Hij g

Joël
Video

Moeten christenen bezorgd zijn over het postmodernisme? Bekijk de video

Wat is postmodernisme eigenlijk - en waarom zou het ertoe doen voor christenen vandaag? In deze video duikt Joël namens ChristenDOM? in de oorsprong en invloed van het postmodernisme op ons denken, onze levensstijl en het functioneren van de kerk. Is

Spurgeon College
Nieuws

Door Charles Spurgeon opgerichte theologische school sluit na 169 jaar de deuren

Spurgeon’s College in Londen, een van de meest invloedrijke baptistische opleidingsinstituten van het Verenigd Koninkrijk, heeft donderdag aangekondigd per direct de deuren te sluiten. Het theologisch opleidingscentrum, dat in 1856 werd opgericht doo

De Wereld Rond
Podcast

Zendingswerker Johan Egas deelt ervaringen in podcast

Voor zending hoef je niet altijd ver weg. In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' hoor je het bijzondere verhaal van kapitein Johan Egas. Tijdens zijn verlof bezoekt hij zeevarenden van over de hele wereld in de Rotterdamse haven, namens de Se

Psalmen Challenge
Podcast

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 72

Symfonie van het hart is de psalmenchallenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken s