God zoeken met mentale problemen: “Hij haalt je niet alleen uit je donkerte, maar brengt schoonheid en goedheid”
In Een mooier verhaal deelt Sarah Clarkson haar eigen ontmoetingen met schoonheid te midden van haar lange strijd met psychische aandoeningen, depressie en twijfel. Ze vertelt over wat schoonheid kan doen als het donker is. “Wat lijdende mensen nodig hebben is dat Jezus bij ze in hun donkerte is.”
Hoe kwam je op het idee voor dit boek?
"Ik liep al jaren met een idee in mijn hoofd, wat steeds een beetje groeide. Ik heb ooit een essay geschreven voor een kunstblog. Dit essay heette: beauty is truth. Wat ik daarmee bedoelde was: als we iets moois zien, of horen, dan kan dat een schoonheid zijn die groter is dan wijzelf. Een schoonheid die eeuwig is en ons iets vertelt wat echt is. Maar veel mensen zeiden: schoonheid als waarheid, wat bedoel je daar nou weer mee?
Toen begon er een zoektocht naar wat schoonheid precies is. Ik las boeken van C.S. Lewis en Tolkien en begon een studie theologie. In de studie leerde ik woorden te geven aan mijn idee van schoonheid en wat het voor ons kan betekenen. Toen dacht ik bij mezelf: Ik heb een verhaal te vertellen over schoonheid, en ik heb eindelijk de woorden gevonden om dat te doen."
Wat is er zo belangrijk aan dit verhaal?
"Ik denk dat we slecht kunnen omgaan met gevoelens van verdriet, lijden en pijn. Dit vinden we lastig, zowel in de kerk als in de wereld. Er heerst heel erg het idee dat je er iets van moet leren of er wordt iets gezegd als: hier zijn vijf dingen die je moet geloven om erdoorheen te komen. Maar het laatste wat je als lijdend mens nodig hebt, zijn rationele argumenten. Het lijden verwijdert je van Gods nabijheid en zorg. Wat lijdende mensen nodig hebben is dat Jezus bij ze in hun donkerte is. Want wat doet Jezus als er lijden is? Hij komt Zelf. Gods antwoord op lijden is altijd Zichzelf.
Dit is wat mensen echt nodig hebben: een ontmoeting met de liefde van Jezus. Hoe doen we dat? Ik denk door bewust stil te staan bij schoonheid, wat muziek kan doen, wat voor rol verhalen hierin kunnen spelen, menselijke ontmoetingen en natuur. Om daardoorheen de realiteit van Gods goedheid te laten zien."
Waar gaat het boek precies over?
"Het boek gaat over hoe schoonheid mijn geloof heeft gered. Toen mijn lijden ervoor zorgde dat ik Gods liefde compleet betwijfelde en van mijn geloof dreigde te vallen, waren het de momenten van schoonheid die me een goedheid lieten zien, lieten aanraken en proeven, die ik niet kon ontkennen. Of het nou was door op een berg te staan kijken naar de sterren, door een prachtig muziekstuk te luisteren of dat ik door iemand werd aangeraakt toen ik me niet geliefd voelde. Dit zorgde ervoor dat ik terug bleef gaan naar God en vroeg: hoe blijf ik U opnieuw vinden? U moet beter zijn dan ik tot nu toe dacht. Schoonheid hielp me om me aan Hem vast te klampen in het midden van mijn duisternis. Zo liep ik terug naar Zijn hoop, Zijn goedheid en zag ik dat Hij in mijn leven was."
Dat is een behoorlijke transformatie, kan ik me voorstellen?
"Ja, het was een grote worsteling. Ik zei: ik blijf met U worstelen en ik loop niet voor U weg. Ook dat is een aspect van schoonheid: het komt naar ons toe, maar in deze gebroken wereld is geloof een worsteling. Maar ik denk dat schoonheid ons helpt op een goede manier te worstelen. Schoonheid is een trotsering van het donker. Het laat ons iets zien dat het tegenovergestelde is van vernieling. Het is ook wat de psalm zegt: proef en zie dat God goed is. Vaak lezen we dat niet letterlijk, maar misschien moeten we dat af en toe eens doen. Waarom zouden we ons niet op schoonheid richten in ons lijden? En kijken naar wat hoop brengt?"
Hoe ziet die transformatie eruit? Wat is er anders?
"Schoonheid heeft een patroon en een vorm gegeven aan hoe ik kan leven. In de eerste jaren van mijn mentale moeilijkheid had ik een simpel geloof. Maar op een bepaald punt kon ik de pijnlijke gedachten niet meer stoppen in mijn hoofd. Dit is nog steeds een groot aspect van mijn leven.
Tien jaar heb ik geworsteld met God. Ik wilde weten waar Hij was, hoe kon Hij dit toestaan? Mijn canvas met schoonheid hielp me door dit gevecht heen. Ik zou wel zeggen dat het geworstel me bracht bij een plek waar ik het gevoel had dat ik mijn armen om God heen had.
Tolkien schrijft in zijn trilogie over de komst van de koning: “The hands of the king are the hands of a healer.” Ik had in die tijd een hoop slechte theologische antwoorden op mijn vragen als deel van mijn reis. Door veel van die antwoorden raakt God uit beeld. Dingen zoals: God gebruikt dit om je iets te leren. En ik dacht: waarom zou God mij vernielen om mij iets te leren? Of: het is Zijn wil dat je lijdt. Is het Zijn wil dat ik kapot ben?
Dit soort gedachten dwongen me om mezelf af te vragen: wat voor God heb ik al die tijd geëerd? Ik heb meer getwijfeld over Zijn goedheid dan of Hij echt bestond. En dat is waar schoonheid bij me binnenkwam. Want schoonheid vertelt ons niet alleen dat God bestaat, maar ook wat voor God wij vertrouwen. Het vertelt ons dat Hij goed is, dat Hij mooi is, dat zijn plan voor ons heel en heilig was.
De mentale moeite blijft zwaar en het worstelen gaat door. Maar ik geloof inmiddels dat Hij goed en mooi is. Dat Zijn werk in mijn leven genadevol en helend is. Hij staat niet aan de zijkant te wachten tot ik alles voor elkaar heb. Hij regent geen lijden op mijn weg zodat ik heilig wordt. Hij loopt met mij in het donker. Hij ervaart dezelfde rouw als ik. Hij laat me de weg zien naar het licht. Dus tegenwoordig vraag ik me af: hoe kan ik een leven leven dat Zijn schoonheid ontvangt? Ik hoef Zijn goedheid niet te verdienen of me af te vragen of Hij echt goed is. Ik hoop dat mensen dat nu ook in me terugzien."
Wat is je favoriete stuk uit het boek?
"Dat is een moeilijke. Het is alsof je vraagt aan iemand zijn favoriete kind uit te kiezen. Maar ik hou van het vijfde hoofdstuk. Het vertelt het verhaal van hoe ik mijn man ontmoet. Ik heb nooit gedacht dat iemand zo veel van mij zou houden, met zo veel gebrokenheid in mijn lijf en leven. En hij was zo’n teken van God’s liefde en genade. Ik vond het heel mooi om dat te schrijven.
Ook het laatste hoofdstuk vond ik erg bijzonder om te maken. Ik schreef het in een dag, het klopte gewoon aan. Hierin kwam alles samen waar ik over nadacht. In het laatste hoofdstuk gaat het over Job. Tijdens mijn studie heb ik veel over hem gelezen en gestudeerd. God is groot en wij zijn klein. Hij is de maker, wij zijn door Hem gemaakt. Er heerst vaak het gevoel dat we niks aan God terug kunnen geven. Dat Hij niets van ons nodig heeft, omdat Hij zo groot is. Maar ons vertrouwen in Hem is het grootste cadeau dat we Hem kunnen geven. En ik vind dat zo mooi in het verhaal over Job. Hij huilde, hij was boos, maar hij bleef zeggen: ik vertrouw op God en heb niks fout gedaan. Hij wordt eigenlijk een vriend van God. Hij kon iets geven aan God in zijn vertrouwen en zijn onwetendheid. Wanneer God hem alle schoonheid laat zien, huilt Job. God zegt: Kijk naar mijn schepping. Durf je te geloven dat ik goed ben? Ook al zal ik niet alles uitleggen?
Job gaf zijn vertrouwen aan God, wij hebben allemaal die mogelijkheid. Hij geeft ons de regie om ons vertrouwen aan Hem te geven. Hij geeft ons de kracht om Zijn schoonheid te beantwoorden met vertrouwen. En zelf schoonheid in de wereld te creëren, zodat we lichtbakens van Zijn schoonheid zijn. Ik vond het prachtig daarover te schrijven."
Wat is je wens voor dit boek?
"Ik denk dat als we praten over schoonheid, het altijd iets in jezelf raakt. Of het nou gaat om je stiekeme verlangens, of om je geheime pijn. En ik hoop dat als mensen dit lezen, ze Gods genade ervaren. Dat ze weten: God is hier, in je duisternis. Je bent niet alleen en je bent geliefd. Hij haalt je niet alleen uit je donkerte, maar brengt je naar schoonheid en goedheid. En dat je kunt vertrouwen op wat mooi is. Ik denk dat we in een wereld leven waar we dit moeilijk vinden. Wat ik wil zeggen is: als je wordt geraakt door schoonheid, als muziek je raakt, als je iets heiligs ervaart in een zonsondergang - als dat je iets echts heeft verteld over de wereld, volg het dan en vertrouw erop. Volg het naar de God die het gemaakt heeft. Hij is het antwoord op al onze verlangens."
Sarah Clarkson is theoloog en woont samen met haar Nederlandse man Thomas in hun pastorie in Oxford. Ze hebben samen vier kinderen. Ze is actief op instagram als @sarahwanders. Haar boek, Een mooier verhaal, heeft in Engeland en Amerika al veel lezers geraakt en geholpen.
Een mooier verhaal is te koop bij je plaatselijke boekhandel of via de website van Buijten en Schipperheijn.
Praatmee