Prof. Van den Belt gaat ontspannen om met resultaten van modern bijbelonderzoek
Het gezag van de Bijbel staat vandaag ter discussie. Toch is de toon van het nieuwste boek van prof. dr. Henk van den Belt allerminst somber. 'Geestspraak' is een diepgaande, genuanceerde en constructieve studie die wil helpen de Bijbel vandaag te verstaan.
Stukjes theologie
Orthodoxe christenen konden soms aarzelingen hebben bij de resultaten van het moderne bijbelonderzoek. Valt de Bijbel niet uiteen in allerlei stukjes tekst en stukjes theologie? Welke tekstfragmenten hebben goddelijk gezag en welke niet?
Van den Belt laat genuanceerd zien dat we hier ontspannen mee mogen omgaan. Als de Geest Ć©Ć©n is, mogen we, in alle literaire diversiteit, blijven zoeken naar die ene stem van de Geest die in de Bijbel spreekt. Als de Geest Ć©Ć©n is, mogen we geloven dat de inspiratie zich uitstrekt over de lange processen van redactie en overlevering.
Deze inzichten helpen mij als dominee. Ik mag het moderne bijbelonderzoek verwerken in de verkondiging, het kan zelfs de diepten van teksten openleggen. Tegelijk is en blijft de Bijbel in alle kwetsbaarheid Geestspraak.
Funderingsdenken
Een groot deel van het boek gaat over funderingsdenken. Bij dit thema gaat het om de vraag waarin het goddelijk gezag van de Bijbel verankerd is. Van den Belt gaat in op verschuivingen die waarneembaar zijn in christelijk Nederland. Waar voorheen de Schriften vanzelfsprekend absoluut gezag hadden, zijn zulke stellige zekerheden vandaag minder populair. Wat is de juiste route?
Voordat de schrijver zijn eigen positie verwoordt, bespreekt hij twee hermeneutische modellen die vandaag in zwang zijn. De eerste is het āChicago Statement on Biblical Inerrancyā, een verklaring uit de Verenigde Staten waarin het gezag van de Bijbel wordt gekoppeld aan de foutloosheid van de teksten. Ik ben het met Van den Belt eens als hij kritisch opmerkt dat deze verklaring weliswaar orthodox aandoet, maar feitelijk juist sporen van de moderne tijd in zich draagt. Het Schriftgezag wordt immers afhankelijk gemaakt van rationele zekerheden in plaats van de doorademing van de Geest.
Het tweede model is wat genoemd wordt de ātaalhandelingstheorieā. Daarbij horen populaire namen als Kevin J. Vanhoozer en Tom Wright. De Bijbel wordt als script gezien dat de vijf bedrijven van de heilsgeschiedenis uit de doeken doet: schepping, zondeval, IsraĆ«l, Christus en de kerk. De taak van de christen vandaag is om je het āscriptā zo eigen te maken dat je de Bijbel als het ware āverder kunt schrijvenā door haar creatief toe te passen in eigen cultuur en context. Van den Belt is bezorgd dat de menselijk creativiteit en geest hier te veel ruimte krijgen. Ik voel dit mee, maar ben over dit model positiever gestemd op grond van Christusā belofte: āWanneer de Geest van de waarheid komt, zal Hij u de weg wijzen in heel de waarheid.ā (Joh.16:13)
Verder lezen? Word abonnee! Maak gebruik van deze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor ā¬ 10,-! Ds. K. M. Teeuw is predikant van de hervormde gemeente te Ridderkerk.
Praatmee