Zijn wij christenen vreemdelingen of hebben we ons aangepast?

Verdieping 14 oktober 2024 7 minuten Ds. Yme Horjus
Ds. Yme Horjus
YouTube

In zijn eerste brief begint de apostel Petrus meteen al met een uitspraak die als een rode draad mag worden gezien. Kortweg komt het hierop neer: wij zijn als gemeente ‘wedergeboren tot een levende hoop’ en wij bezitten een bijzondere ‘erfenis’ (1 Petrus 1:3-4).

Daar wijdt Petrus prachtige woorden aan en hij werkt dat in de brief verder uit vanuit de gedachte dat wij op aarde vreemdelingen en bijwoners zijn (1 Petrus 2:11; zie ook Hebreeën 11:13). Het is een thema dat we elders in het Nieuwe Testament ook vinden: ‘wij hebben hier geen blijvende stad, maar zoeken de toekomstige’ (Hebreeën 13:14). Ons burgerschap is niet aards maar hemels, krijgen de christenen in Filippi te horen (Filippenzen 3:20).

Gecanceld worden
Dat vreemdelingschap betekende dat de mensen die Petrus en Paulus op het oog hadden, door het geloof in Jezus als de opgestane Heer er in hun tijd overal ‘buiten’ stonden. Dat gold zowel Joden als heidenen, die in de Heere Jezus geloofden als de door God gezonden Redder. Als bekeerde heidenen konden ze niet meer deelnemen aan de rituelen in de heidense tempels en stonden ze ook buiten het openbare leven. Als ze bekeerde Joden waren, konden de afstammelingen van Abraham niet meer terecht in de synagoge. Daar werden ze geweerd en waren ze vreemden geworden. Dat ‘vreemdelingschap’ was echt een item voor de gemeente waaraan Petrus zijn brief richt. Ze waren nergens meer thuis en in de diepste zin vreemdelingen. Ook hun maatschappelijke positie was vaak heel moeilijk. Geloof in Jezus betekende: erbuiten staan! Niet méédoen! Gecanceld worden vanwege hun navolging van de Heere Jezus!

Geloof in Jezus betekende: erbuiten staan! Niet méédoen! Gecanceld worden vanwege hun navolging van de Heere Jezus!

Dáár ligt wel een punt van vergelijking met onze situatie. Dat ‘vreemd-zijn’ hoort ook in ons leven als volgelingen van de Heere Jezus tot de werkelijkheid van ons bestaan. Als wij niet allerlei compromissen sluiten, als wij niet allerlei aanpassingen verrichten, als wij ons niet conformeren aan wat voor anderen heel gewoon is, zijn wij echt ‘vreemden’ en ‘buitenstaanders’. Wij volgen naar onze geloofsovertuiging geen gewoonten van onze tijd en doen ook niet mee aan theologische trends en hypes die vandaag in zwang zijn, nee, wij volgen onze Heer en Heiland, Jezus Christus! Maar het vergt heel veel om staande te blijven, want de zuigkracht van de culturele en filosofische denkbeelden is ongelooflijk sterk.

Het tij is gekeerd
Wij verkeren in de omstandigheid dat ons land een door het christendom gestempelde cultuur heeft gekend en daarin waren de christenen gerespecteerde burgers die flink hebben bijgedragen aan een welvarende samenleving. Maar het tij is gekeerd en het is niet te veel gezegd dat de achting voor christenen behoorlijk is gedaald. Ook numeriek is het christelijke smaldeel gedecimeerd. De wetgeving in Nederland laat steeds meer zien dat vrijheid van denken en handelen het grootste goed is. De uitspraak van de Heere Jezus begint in vervulling te raken: ‘En doordat de wetteloosheid zal toenemen, zal de liefde van velen verkillen’ (Mattheüs 24:12).

Dat is de grote verandering waar wij middenin zitten en we moeten er als christelijke minderheid aan wennen dat we onszelf weer moeten leren zien als ‘vreemdelingen en bijwoners’. We worden in het isolement gedrongen. Tegelijkertijd is er binnen de kerkelijke wereld een beweging waarneembaar die te duiden valt als ‘aanpassing’ en ‘assimilatie’. Er is een categorie christenen die niet bekend wil staan als scherpslijpers en zij kiezen voor een eigen interpretatie van de christelijke boodschap en doen hier en daar water bij de wijn.

Er is een categorie christenen die niet bekend wil staan als scherpslijpers en zij kiezen voor een eigen interpretatie van de christelijke boodschap en doen hier en daar water bij de wijn.

Er zijn mensen die er namelijk andere gedachten op na houden en zeggen: kúnnen wij wel met deze simpele boodschap van redding door het bloed van Jezus Christus nog de mens van vandaag tegemoet treden? Moet een mens wel gered worden? Is dat niet een achterhaalde gedachte? Een oud concept? Een paradigma van de voorbije eeuwen? We leven nu toch in een heel ander tijdperk, in een heel andere wereld? Het is toch al héél wat dat een mens iets van medemenselijkheid naar andere mensen laat zien? Dat is toch ook de wil van God doen? Dat zie je steeds meer en je hoort het steeds vaker. Zo maken sommigen binnen de kerken een eigen ontwerp van het christelijk geloof.

Achterhaald concept?
Soms komt mij het verwijt tegemoet: je bent blijven hangen in een achterhaald concept van het christelijke geloof. Je bent niet verder gekomen in je groei en ontwikkeling. Als het er op aan komt, ben je gewoon conservatief te noemen. Dát alleen al geeft een gevoel van vreemdelingschap: jouw wijze van geloven wordt door andere gelovigen niet meer herkend. Die vreemdelingschap wordt dus niet alleen veroorzaakt door de toenemende secularisatie in de samenleving, maar ook door de verwijdering in opvattingen binnen de kerk.

Er is een sterk voorbeeld in het Oude Testament van een zelfgekozen isolement zonder dat het woord ‘vreemdelingschap’ valt. Ik doel hier op de Rechabieten in Jeremia 35. Die mensen hebben in een situatie van dreigend gevaar de wijk genomen naar Jeruzalem. Zij zochten de veiligheid binnen de sterke muren van de stad, terwijl ze al tijdenlang gewend waren in tenten te wonen in het Judese achterland.

Zij waren nakomelingen van Jonadab, de zoon van Rechab. Jonadab had een scherp oog voor het gevaar waaraan Israël was blootgesteld te midden van al die andere volken en hun goden.
In de redenering van Jonadab was er maar één oplossing: wat Israël nodig heeft, is een hard en sober leven, weg van die verleidende relaties, los van de Kanaänitische cultuur. Daarom: terug naar de woestijn, waar ze leefden in afhankelijkheid van God.

Vreemdelingschap wordt niet alleen veroorzaakt door de toenemende secularisatie in de samenleving, maar ook door de verwijdering in opvattingen binnen de kerk.

Zo, in deze trant heeft Jonadab kennelijk met zijn kinderen gesproken en heeft hen kunnen overtuigen. Ze hebben van geslacht op geslacht beloofd principieel te kiezen voor het zwervende, nomadische bestaan: géén alcohol, géén akkerbouw, géén huizen, géén contacten; dat alles om afval van de God van Israël uit te sluiten. Jonadab koos voor het isolement. Om zijn familie op Gods weg te houden, maar ook om voor Israël een blijvend signaal van trouw te zijn in het dienen van Jahwe, hun God.

Bewonderenswaardig
In Jeremia’s tijd zijn we zo’n 275 jaar verder. In al die tijd hebben Jonadabs nakomelingen het gepresteerd het principe vast te houden. Werkelijk geen kleinigheid! Bewonderenswaardig! Deze beginselvaste mensen moet Jeremia van Godswege ten voorbeeld stellen aan Israël. Als een beschamend voorbeeld. “Van deze mensen kunnen jullie nog wat leren.” Deze Rechabieten, waarvoor jullie een beetje de neus ophalen – zegt hij tegen zijn volksgenoten in Jeruzalem – zijn gehoorzaam gebleven aan het gebod van hun vader, dat 275 jaar geleden werd gegeven. Jeremia maakt zich tot spreekbuis van God: “Maar jullie weigeren te luisteren naar mijn gebod. En Ik heb tot jullie gesproken vroeg en laat… en Ik heb de profeten gestuurd vroeg en laat…, maar jullie hebben de oren dicht gehouden.” Jonadab was maar een mens, maar zijn woord heeft 275 jaar standgehouden!

In dit verwijt van God trilt iets van een goddelijke jaloezie. Wáárom zijn de Rechabieten zo trouw en volgzaam, waar het de menselijke inzettingen van hun voorvader betreft en wáárom ontbreekt het Israël aan die gehoorzaamheid ten opzichte van het Woord van God? Dat Woord, dat toch zo oneindig veel meer is, dan het woord van een mens? God had niet opgehouden Israël hartstochtelijk op te roepen tot bekering en vernieuwing.

Door deze Rechabieten zo naar voren te halen in hun beginselvastheid, steekt de trouweloosheid van Israël dus des te scherper af.

God vraagt ons in deze wereld te leven, maar tegelijk niet van deze wereld te zijn! Daarbij verlangt Hij geloof en vertrouwen in Zijn Woord.

Leven van toewijding
Néé, Jeremia zegt niet, dat iedereen Rechabiet moet worden. Of dat alle mensen opeens geheelonthouder moeten worden, dat wij in onze tijd onze huizen moeten afbreken en de landbouw en de fruitteelt in de ban moeten doen. Nee, het gaat hem om één punt van vergelijking: de trouw, de gehoorzaamheid, de karaktervastheid.

In geen enkel opzicht neemt Jeremia het op voor de opvattingen en denkbeelden van de Rechabieten. God vraagt niet van Zijn volk opnieuw weer in tenten te gaan wonen in de woestijn. Nadrukkelijk spreekt God in vers 15 over ‘het land, dat Ik u en uw vaderen gegeven heb.’ Het land is om in te wonen. Het is absoluut waar dat wij op onze beurt ons niet in kloosters hoeven terug te trekken. God vraagt ons in deze wereld te leven, maar tegelijk niet van deze wereld te zijn! Daarbij verlangt Hij geloof en vertrouwen in Zijn Woord. God vraagt om een volkomen toegenegen hart en een leven van toewijding.

Zo hebben de Rechabieten gekozen voor een leven in ‘vreemdelingschap’ terwijl zij volop deel waren van Gods volk Israël. Het zou wel eens kunnen zijn dat de tijd niet meer ver is dat wij een persoonlijke keuze moeten maken voor het ware vreemdelingschap in onze tijd. De tijden dringen ons daar steeds meer toe! Wij zullen het weer moeten leren om Paulus na te zeggen: ‘Gij geheel anders, gij hebt Christus leren kennen!’ (Efeze 4:20 NBG).

Ds. Yme Horjus, emeritus-predikant van de Unie en oud-rector van het Baptisten Seminarium. Bovenstaand artikel verscheen eerder in Het Zoeklicht en is met toestemming overgenomen door Cvandaag.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Billy Graham
Nieuws

Excuses voor gebruiken van Graham-preken in anti-Trump-campagne

De politieke organisatie Evangelicals for Harris, inmiddels omgedoopt tot Evangelicals for America, heeft excuses aangeboden. De groep gebruikte preekfragmenten van de in 2018 overleden evangelist Billy Graham in een campagne tegen president Donald T

Ds. W. A. Zondag
Video

Volgens ds. Zondag kun je weten of je wel of niet uitverkoren bent

'Ben ik wel of niet uitverkoren?' Het is een vraag die met name christenen uit de rechterflank van de refogezindte bezighoudt. Volgens ds. W. A. Zondag kun je echter wél weten of je wel of niet uitverkoren bent. In onderstaand preekfragment noemt de

Henk Willem Laan
Video

Henk-Willem Laan aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Henk-Willem Laan is aanstaande zondag te zien bij Hour of Power. De directeur van Stichting Het Gehandicapte Kind heeft zelf een zoon die meervoudig gehandicapt is. "Joas is mijn geliefde zoon en inspiratiebron, waardoor ik dit werk ben gaan doen. Er

Uitgezet
Nieuws

Amerika zet vader én voorganger na twintig jaar uit: "We zijn uit elkaar gerukt"

Pastor Maurilio Ambrocio is na een verblijf van meer dan twintig jaar in Amerika uitgezet naar Guatemala. De 42-jarige vader van vijf kinderen leidde jarenlang de Iglesia de Santidad Vida Nueva in Florida. In april werd hij tijdens een routinematige

LHBTI
Video

Wat zegt de Bijbel over het LHBTI-denken? Documentaire op komst

In een tijd waarin liefde vooral wordt verbonden aan gevoel, zelfexpressie en identiteit, rijst de vraag: is er nog ruimte voor een andere stem? Wat zegt de Bijbel over liefde, identiteit en waarheid - en hoe verhouden die zich tot thema’s als homose

Syrie
Nieuws

Raad van Kerken vraagt in brief aan ministers steun voor Syrische christenen

De Raad van Kerken heeft in een brief aan het demissionaire kabinet om steun gevraagd voor christelijke minderheden in Syrië. Dat meldt de organisatie zelf op haar website. Reden daarvoor is dat de positie van christenen in het land steeds benarder l

pastor
Nieuws

Baptistenpredikant en gemeentelid vermoord tijdens kerkdienst in Nigeria

Tijdens een kerkelijke bijeenkomst zijn deze week een predikant en een gemeentelid van de Bege Baptistenkerk in Yaribori (Katsina, Noordwest-Nigeria) doodgeschoten. De aanval werd vermoedelijk door islamitische extremisten uitgevoerd. Een vrouwelijke

pakistan
Nieuws

Twee christelijke jongens in Pakistan vrijgesproken van blasfemie na jarenlange rechtszaak

Twee jonge christenen uit Pakistan zijn deze week vrijgesproken van blasfemie. Ze zaten bijna twee jaar vast op basis van valse beschuldigingen. De katholieke jongens Adil Babar en Simon Nadeem waren nog maar 18 en 14 jaar oud toen ze in mei 2023 wer

Meerartikelen

Jacobs
Column

Voor het bouwen van een brug zijn twee kades nodig

Opperrabbijn Jacobs was in Friesland bij een bijeenkomst als onderdeel van zijn opdracht om bruggen te bouwen. Maar dat bouwen van bruggen gaat vaak erg moeizaam, zo zet hij uiteen in zijn nieuwe onderstaande dagboek. 'Om een verbinding te maken tuss

Jan Pieter Verweij
Opinie

Tegen de stroom in: op zoek naar profetische politiek

Het kabinet is gevallen, de eerste congressen zijn geweest en de eerste lijsttrekkers benoemd. De race is begonnen. Het regent al verkiezingsbeloften: “deze keer niet met de PVV”, “deze keer maken we “het strengste asielbeleid wel waar”, “deze keer r

Diederik van Dijk
Opinie

Willekeur in wetshandhaving: liefdevol protest bestraft, haat gedoogd

Terwijl de politie toekijkt hoe activisten Joden en christenen intimideren, wordt een stille, liefdevolle pro-lifewaker ingerekend en urenlang opgesloten in een politiecel. Dit is totale willekeur. Belangrijke grondrechten zijn in het geding. Verbran

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d