Zijn wij christenen vreemdelingen of hebben we ons aangepast?

Verdieping 14 oktober 2024 7 minuten Ds. Yme Horjus
Ds. Yme Horjus
YouTube

In zijn eerste brief begint de apostel Petrus meteen al met een uitspraak die als een rode draad mag worden gezien. Kortweg komt het hierop neer: wij zijn als gemeente ā€˜wedergeboren tot een levende hoopā€™ en wij bezitten een bijzondere ā€˜erfenisā€™ (1 Petrus 1:3-4).

Daar wijdt Petrus prachtige woorden aan en hij werkt dat in de brief verder uit vanuit de gedachte dat wij op aarde vreemdelingen en bijwoners zijn (1 Petrus 2:11; zie ook HebreeĆ«n 11:13). Het is een thema dat we elders in het Nieuwe Testament ook vinden: ā€˜wij hebben hier geen blijvende stad, maar zoeken de toekomstigeā€™ (HebreeĆ«n 13:14). Ons burgerschap is niet aards maar hemels, krijgen de christenen in Filippi te horen (Filippenzen 3:20).

Gecanceld worden
Dat vreemdelingschap betekende dat de mensen die Petrus en Paulus op het oog hadden, door het geloof in Jezus als de opgestane Heer er in hun tijd overal ā€˜buitenā€™ stonden. Dat gold zowel Joden als heidenen, die in de Heere Jezus geloofden als de door God gezonden Redder. Als bekeerde heidenen konden ze niet meer deelnemen aan de rituelen in de heidense tempels en stonden ze ook buiten het openbare leven. Als ze bekeerde Joden waren, konden de afstammelingen van Abraham niet meer terecht in de synagoge. Daar werden ze geweerd en waren ze vreemden geworden. Dat ā€˜vreemdelingschapā€™ was echt een item voor de gemeente waaraan Petrus zijn brief richt. Ze waren nergens meer thuis en in de diepste zin vreemdelingen. Ook hun maatschappelijke positie was vaak heel moeilijk. Geloof in Jezus betekende: erbuiten staan! Niet mĆ©Ć©doen! Gecanceld worden vanwege hun navolging van de Heere Jezus!

Geloof in Jezus betekende: erbuiten staan! Niet mƩƩdoen! Gecanceld worden vanwege hun navolging van de Heere Jezus!

DƔƔr ligt wel een punt van vergelijking met onze situatie. Dat ā€˜vreemd-zijnā€™ hoort ook in ons leven als volgelingen van de Heere Jezus tot de werkelijkheid van ons bestaan. Als wij niet allerlei compromissen sluiten, als wij niet allerlei aanpassingen verrichten, als wij ons niet conformeren aan wat voor anderen heel gewoon is, zijn wij echt ā€˜vreemdenā€™ en ā€˜buitenstaandersā€™. Wij volgen naar onze geloofsovertuiging geen gewoonten van onze tijd en doen ook niet mee aan theologische trends en hypes die vandaag in zwang zijn, nee, wij volgen onze Heer en Heiland, Jezus Christus! Maar het vergt heel veel om staande te blijven, want de zuigkracht van de culturele en filosofische denkbeelden is ongelooflijk sterk.

Het tij is gekeerd
Wij verkeren in de omstandigheid dat ons land een door het christendom gestempelde cultuur heeft gekend en daarin waren de christenen gerespecteerde burgers die flink hebben bijgedragen aan een welvarende samenleving. Maar het tij is gekeerd en het is niet te veel gezegd dat de achting voor christenen behoorlijk is gedaald. Ook numeriek is het christelijke smaldeel gedecimeerd. De wetgeving in Nederland laat steeds meer zien dat vrijheid van denken en handelen het grootste goed is. De uitspraak van de Heere Jezus begint in vervulling te raken: ā€˜En doordat de wetteloosheid zal toenemen, zal de liefde van velen verkillenā€™ (MattheĆ¼s 24:12).

Dat is de grote verandering waar wij middenin zitten en we moeten er als christelijke minderheid aan wennen dat we onszelf weer moeten leren zien als ā€˜vreemdelingen en bijwonersā€™. We worden in het isolement gedrongen. Tegelijkertijd is er binnen de kerkelijke wereld een beweging waarneembaar die te duiden valt als ā€˜aanpassingā€™ en ā€˜assimilatieā€™. Er is een categorie christenen die niet bekend wil staan als scherpslijpers en zij kiezen voor een eigen interpretatie van de christelijke boodschap en doen hier en daar water bij de wijn.

Er is een categorie christenen die niet bekend wil staan als scherpslijpers en zij kiezen voor een eigen interpretatie van de christelijke boodschap en doen hier en daar water bij de wijn.

Er zijn mensen die er namelijk andere gedachten op na houden en zeggen: kĆŗnnen wij wel met deze simpele boodschap van redding door het bloed van Jezus Christus nog de mens van vandaag tegemoet treden? Moet een mens wel gered worden? Is dat niet een achterhaalde gedachte? Een oud concept? Een paradigma van de voorbije eeuwen? We leven nu toch in een heel ander tijdperk, in een heel andere wereld? Het is toch al hĆ©Ć©l wat dat een mens iets van medemenselijkheid naar andere mensen laat zien? Dat is toch ook de wil van God doen? Dat zie je steeds meer en je hoort het steeds vaker. Zo maken sommigen binnen de kerken een eigen ontwerp van het christelijk geloof.

Achterhaald concept?
Soms komt mij het verwijt tegemoet: je bent blijven hangen in een achterhaald concept van het christelijke geloof. Je bent niet verder gekomen in je groei en ontwikkeling. Als het er op aan komt, ben je gewoon conservatief te noemen. DƔt alleen al geeft een gevoel van vreemdelingschap: jouw wijze van geloven wordt door andere gelovigen niet meer herkend. Die vreemdelingschap wordt dus niet alleen veroorzaakt door de toenemende secularisatie in de samenleving, maar ook door de verwijdering in opvattingen binnen de kerk.

Er is een sterk voorbeeld in het Oude Testament van een zelfgekozen isolement zonder dat het woord ā€˜vreemdelingschapā€™ valt. Ik doel hier op de Rechabieten in Jeremia 35. Die mensen hebben in een situatie van dreigend gevaar de wijk genomen naar Jeruzalem. Zij zochten de veiligheid binnen de sterke muren van de stad, terwijl ze al tijdenlang gewend waren in tenten te wonen in het Judese achterland.

Zij waren nakomelingen van Jonadab, de zoon van Rechab. Jonadab had een scherp oog voor het gevaar waaraan Israƫl was blootgesteld te midden van al die andere volken en hun goden.
In de redenering van Jonadab was er maar ƩƩn oplossing: wat Israƫl nodig heeft, is een hard en sober leven, weg van die verleidende relaties, los van de KanaƤnitische cultuur. Daarom: terug naar de woestijn, waar ze leefden in afhankelijkheid van God.

Vreemdelingschap wordt niet alleen veroorzaakt door de toenemende secularisatie in de samenleving, maar ook door de verwijdering in opvattingen binnen de kerk.

Zo, in deze trant heeft Jonadab kennelijk met zijn kinderen gesproken en heeft hen kunnen overtuigen. Ze hebben van geslacht op geslacht beloofd principieel te kiezen voor het zwervende, nomadische bestaan: gƩƩn alcohol, gƩƩn akkerbouw, gƩƩn huizen, gƩƩn contacten; dat alles om afval van de God van Israƫl uit te sluiten. Jonadab koos voor het isolement. Om zijn familie op Gods weg te houden, maar ook om voor Israƫl een blijvend signaal van trouw te zijn in het dienen van Jahwe, hun God.

Bewonderenswaardig
In Jeremiaā€™s tijd zijn we zoā€™n 275 jaar verder. In al die tijd hebben Jonadabs nakomelingen het gepresteerd het principe vast te houden. Werkelijk geen kleinigheid! Bewonderenswaardig! Deze beginselvaste mensen moet Jeremia van Godswege ten voorbeeld stellen aan IsraĆ«l. Als een beschamend voorbeeld. ā€œVan deze mensen kunnen jullie nog wat leren.ā€ Deze Rechabieten, waarvoor jullie een beetje de neus ophalen ā€“ zegt hij tegen zijn volksgenoten in Jeruzalem ā€“ zijn gehoorzaam gebleven aan het gebod van hun vader, dat 275 jaar geleden werd gegeven. Jeremia maakt zich tot spreekbuis van God: ā€œMaar jullie weigeren te luisteren naar mijn gebod. En Ik heb tot jullie gesproken vroeg en laatā€¦ en Ik heb de profeten gestuurd vroeg en laatā€¦, maar jullie hebben de oren dicht gehouden.ā€ Jonadab was maar een mens, maar zijn woord heeft 275 jaar standgehouden!

In dit verwijt van God trilt iets van een goddelijke jaloezie. WƔƔrom zijn de Rechabieten zo trouw en volgzaam, waar het de menselijke inzettingen van hun voorvader betreft en wƔƔrom ontbreekt het Israƫl aan die gehoorzaamheid ten opzichte van het Woord van God? Dat Woord, dat toch zo oneindig veel meer is, dan het woord van een mens? God had niet opgehouden Israƫl hartstochtelijk op te roepen tot bekering en vernieuwing.

Door deze Rechabieten zo naar voren te halen in hun beginselvastheid, steekt de trouweloosheid van Israƫl dus des te scherper af.

God vraagt ons in deze wereld te leven, maar tegelijk niet van deze wereld te zijn! Daarbij verlangt Hij geloof en vertrouwen in Zijn Woord.

Leven van toewijding
NĆ©Ć©, Jeremia zegt niet, dat iedereen Rechabiet moet worden. Of dat alle mensen opeens geheelonthouder moeten worden, dat wij in onze tijd onze huizen moeten afbreken en de landbouw en de fruitteelt in de ban moeten doen. Nee, het gaat hem om Ć©Ć©n punt van vergelijking: de trouw, de gehoorzaamheid, de karaktervastheid.

In geen enkel opzicht neemt Jeremia het op voor de opvattingen en denkbeelden van de Rechabieten. God vraagt niet van Zijn volk opnieuw weer in tenten te gaan wonen in de woestijn. Nadrukkelijk spreekt God in vers 15 over ā€˜het land, dat Ik u en uw vaderen gegeven heb.ā€™ Het land is om in te wonen. Het is absoluut waar dat wij op onze beurt ons niet in kloosters hoeven terug te trekken. God vraagt ons in deze wereld te leven, maar tegelijk niet van deze wereld te zijn! Daarbij verlangt Hij geloof en vertrouwen in Zijn Woord. God vraagt om een volkomen toegenegen hart en een leven van toewijding.

Zo hebben de Rechabieten gekozen voor een leven in ā€˜vreemdelingschapā€™ terwijl zij volop deel waren van Gods volk IsraĆ«l. Het zou wel eens kunnen zijn dat de tijd niet meer ver is dat wij een persoonlijke keuze moeten maken voor het ware vreemdelingschap in onze tijd. De tijden dringen ons daar steeds meer toe! Wij zullen het weer moeten leren om Paulus na te zeggen: ā€˜Gij geheel anders, gij hebt Christus leren kennen!ā€™ (Efeze 4:20 NBG).

Ds. Yme Horjus, emeritus-predikant van de Unie en oud-rector van het Baptisten Seminarium. Bovenstaand artikel verscheen eerder in Het Zoeklicht en is met toestemming overgenomen door Cvandaag.

Praatmee

Beluister onze podcast

#341 Jeffrey & ds. M. Messemaker over '7 oktober', pro-Palestijnse demonstranten en Israƫl-visie PKN
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Johan Vink
Verdieping

De centrale uitdaging voor christenen: we praten makkelijker Ć³ver God dan mĆ©t Hem

De centrale uitdaging voor christenen vandaag de dag is dat we onze persoonlijke omgang met God niet laten ondersneeuwen door alles wat op ons afkomt. De hoeveelheid informatie die we dagelijks consumeren is enorm toegenomen, niet te vergelijken met

Ds. H. I. Methorst
Nieuws

Ds. Methorst aanvaardt beroep hervormde gemeente Veenendaal

Ds. H. I. Methorst (foto) neemt binnenkort afscheid van Apeldoorn. De predikant heeft een beroep van de hervormde gemeente (PKN, wijk 9) aanvaard. In het Ontmoetingshuis volgt Methorst de vorig jaar naar Nieuwpoort verhuisde ds. A. T. van Blijderveen

Donald Trump
Nieuws

Barack Obama haalt stevig uit naar Donald Trump vanwege verkoop 'Trump-Bijbels': "Wie doet zoiets?"

Voormalig president Donald Trump is opnieuw het middelpunt van aandacht vanwege zijn nieuwste commerciƫle onderneming: de 'God Bless The USA Bible'. De verkoop van de Bijbel, ook wel bekend als 'de Trump-Bijbel', roept veel reacties op. Onder meer ex

Jan van den Berg
Video

Komende zondag is topsporter Jan van den Berg te gast in Hour of Power

In Hour of Power gaat Jan van den Bosch in gesprek met topsporter Jan van den Berg. Lang dacht de atleet dat topsport en geloof niet samen konden gaan. Hij vertelt hoe hij het vandaag de dag ziet. Kijk komende zondag om 8 en 9 uur op RTL5 en om 17:00

Ds. M. Messemaker
Podcast

Mag een christen blij zijn met de dood van terroristen? Ds. Messemaker antwoordt

In de afgelopen maanden zijn invloedrijke mensen binnen de terreurgroepen Hamas en Hezbollah aan de lopende band geƫlimineerd door Israƫl. Is het als christen gepast om hier blij mee te zijn? Deze vraag beantwoordt ds. M. Messemaker in de nieuwspodca

Ds. J.A. van den Berg
Video

Hervormde predikant roept op tot gebed voor aanhangers Hamas en Hezbollah

"Laten we bidden voor Israƫl, zodat God de ogen van dit volk opent. Maar laten we ook bidden voor Palestijnen en aanhangers van Hamas en Hezbollah, zodat hun haat verandert in het belijden van de God van Israƫl." Deze oproep tot gebed deed ds. J. A.

Libanon
Nieuws

Christenen Libanon openen deuren voor duizenden vluchtelingen

In het oosten van Libanon vangen christenen steeds meer vluchtelingen op. In kerken, kloosters, scholen en huizen in de Bekaa-vallei zijn naar schatting 8800 mensen ondergebracht. In een interview met de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN)

Noord-Korea
Nieuws

Experts: China en Noord-Korea werken samen om christenen te vervolgen

Sinds vorig jaar heeft China honderden Noord-Koreanen onderworpen aan gruweldaden door hen gedwongen terug te sturen naar Noord-Korea. In dat land wordt religie, en vooral het christendom, gezien als de grootste bedreiging voor de macht van de leider

Meerartikelen

Grote Verzoendag
Video

Video: Wat iedere christen zou moeten weten over Grote Verzoendag

Jom Kipoer, Grote Verzoendag, is de belangrijkste dag van het Joodse jaar. Het woord ā€˜kipoerā€™ komt van het Hebreeuwse werkwoord ā€˜lekaperā€™: ā€˜verzoenenā€™ of ā€˜bedekkenā€™. Dus Jom Kipoer betekent letterlijk: ā€˜dag van verzoeningā€™. In Leviticus 23 staat hoe

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Marianne Lako

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is deze keer Marianne Lako te gast. Samen met haar man RenĆ© werkt Marianne voor hulpverleningsorganisatie Hope Force International op HaĆÆti. Marianne is al sinds 1980 samen met RenĆ© fulltime actief als z

Jacques Brunt, Annette Brunt, ambassadeur Modi Ephraim en Arie Stam.
Nieuws

Werkgroep ontmoet Israƫlische ambassadeur na geslaagde Israƫl-manifestatie op De Dam

De impact van de zeer geslaagde Israƫl-manifestatie op 7 oktober op De Dam in Amsterdam is groot. Het heeft heel veel los gemaakt in het land. Zowel plaatselijke als regionale en landelijke media hebben er uitgebreid over bericht. Het heeft zelfs een

Bijbelvertaalwerk in cijfers
Nieuws

Mijlpaal in het Bijbelvertaalwerk: minder dan duizend talen te gaan

Voor het eerst in de geschiedenis staat het aantal talen dat nog geen Bijbelvertaling heeft op minder dan 1000. Op 1 september 2024 moest nog in 985 talen een vertaalproject worden gestart. Dat betekent dat 29,3 miljoen mensen, minder dan 1 procent v

Prinses Irene
Nieuws

Frans Timmermans en Prinses Irene te gast in nieuw seizoen van EOā€™s ā€˜Adieu God?ā€™

In een nieuw seizoen van EO-programma Adieu God? gaat Tijs van den Brink in gesprek met zeer verschillende gasten over geloof en ongeloof. Van den Brink spreekt onder andere met Prinses Irene (foto), Ernst Daniƫl Smid, Rob Oudkerk, Mieke van der Weij

Nelleke en Rahman Yakubu
Interview

Deze stichting richt zich al 30 jaar op moslims: "Voordat wij in actie komen, is God al aan het werk"

Ze zijn actief voor de enige zendingsorganisatie die zich uitsluitend op moslims richt, waar ze ook leven. Nelleke Yakubu vormt samen met haar man Rahman de directie van stichting Frontiers en stond zelf ook in de frontlinie van het werk onder deze d

Jan-Willem Grievink
Column

Deze soorten profetie komen tegenwoordig veel voor in onze kerken

In de christelijke wereld worden er vandaag de dag veel profetieƫn uitgesproken. In mijn vorige column heb ik gewezen op het belang van profetie in de Bijbel, maar ook op het soms eenzijdige karakter van moderne profetie. Soms is een profetie 'raak',

Open Doors
Nieuws

8-jarig christelijk meisje uit Afghanistan verkracht en vermoord

Een Afghaans meisje is op een gruwelijke manier om het leven gebracht. Ze woonde samen met haar christelijke familie in een Centraal-Aziatisch land nadat ze Afghanistan waren ontvlucht. De ouders van het meisje zijn christenen en dit leidde tot deze

Opperrabbijn
Column

Mijn volledige toespraak tijdens de Israƫl-manifestatie op De Dam

Het was een enorm drukke week voor opperrabbijn Jacobs, waarbij alles in het teken stond van 7 oktober. In zijn nieuwe dagboek deelt hij de volledige toespraak die hij tijdens de Israƫl-manifestatie op De Dam in Amsterdam hield. Daarin laat de opperr

Iran
Nieuws

Iraanse christen na jarenlange marteling en gevangenisstraf op vrije voeten

Een Iraanse christen, Mehdi Akbari, ook bekend als Yasser, is vrijgelaten na bijna vijf jaar gevangenisstraf vanwege zijn betrokkenheid bij een huiskerk. Mehdi werd in januari 2019 gearresteerd en veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. Eind septe

Ds. M. Messemaker
Podcast

Ds. Messemaker teleurgesteld in PKN: ā€œMijn kerk was te stil op 7 oktoberā€

Op 7 oktober stonden mensen in ons land massaal stil bij de pogrom die een jaar geleden in IsraĆ«l plaatsvond. ā€œDie dag heb ik de hele dag op een steunbetuiging of teken van meeleven vanuit mā€™n eigen kerk zitten wachten. Mijn kerk was te stil op 7 okt

Jan-Jaap van Peperstraten
Preekverslag

Jezus' boodschap is radicaal: we moeten niet willen heersen

Misschien heeft u het wel eens meegemaakt dat iemand tegen u zei: ik ga u eens precies zeggen wat Ć­k denk, en dat u dan een mening hoort die exact hetzelfde is als een bekend persoon van bijvoorbeeld de televisie. Want diezelfde mening hoorde u onlan