Ontmoetingen met Israƫli's en Palestijnen stemmen mij hoopvol

Nieuws 15 maart 2024 8 minuten Don Ceder
Don Ceder
Anne Paul Roukema

ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder was vorige week in Israƫl en de Palestijnse gebieden. Hij deelt hier ervaringen van zijn reis, duidt wat hij heeft gezien en zet een aantal politieke denkrichtingen uiteen.

Op de eerste dag na aankomst bezoek ik Jeruzalem. De sabbat begint en ook het vrijdagavondgebed voor de moslims. Het valt me op dat op elke straathoek posters hangen, met daarop foto’s van de gegijzelden. De hele stad hangt er vol mee en leeft intens mee. Het is bijna 150 dagen sinds de aanslag. Ik hoor overigens ook vrijwel eensgezind dat de rol van Netanyahu na de oorlog is uitgespeeld. 

Het valt op dat de normaal zo bruisende binnenstad nu heel rustig is: winkels zijn dicht, de meeste daarvan sinds 7 oktober. De economie heeft een enorme knauw gehad als gevolg van de oorlog en toeristen en andere bezoekers blijven dan ook weg. De zichtbare aanwezigheid van het IsraĆ«lisch defensieleger (IDF) in en rondom Jeruzalem is forser dan voorheen. 

Een steeds groter wordende groep Joden snelt zich naar de Klaagmuur en ik loop erachter aan. Bij de Klaagmuur is het gezang begonnen en grote groepen met jongens, kinderen en mannen in uniform zingen over de goedheid van Hashem (de Naam). Aan de andere kant zijn er vrouwen, meerdere in uniform, die met elkaar in cirkels dansen en zingen over de goedheid van God. Wat een beeld: een stad die treurt, met in het hart de Oude Stad waar de spanning in de lucht hangt, brengt het toch op om massaal vreugdevol te zijn.

Ik ben het niet in alles met Munther Isaac eens, maar we zijn broeders in Christus.

Christenen in verdrukking
Op de tweede dag staat een bezoek aan Bethlehem gepland. Ik rijd naar de Evangelical Lutheran Christmas Church. Daar spreek ik Munther Isaac, een Palestijnse christen en tevens voorganger van de kerk. Hij geeft aan continu in contact te staan met de christelijke gemeenschap in Gaza. Die lijdt honger, is de laatste boodschap die hem bereikt heeft. Hij geeft aan dat hij de IsraĆ«lische tegenreactie en oorlog buitensporig vindt. Hij gebruikt steevast het woord ā€˜genocide’. Hij vreest dat er na de oorlog nauwelijks een christelijke gemeenschap in Gaza zal overblijven. Een groot deel van de schuld van deze uitzichtloosheid legt hij bij de IsraĆ«lische regering. 


Don Ceder en Munther Isaac

Isaac voelt dat zich geroepen om aandacht te blijven vragen voor de situatie van Palestijnen en specifiek de Palestijnse christenen. Hij mist de internationale christelijke aandacht voor de gemeenschap in Palestijnse gebieden. Ik ben het niet in alles met hem eens, maar we zijn broeders in Christus. Dat weet ik en dat voel ik. Ik respecteer hem in het bepleiten van recht voor zijn gemeenschap. 

Verborgen vredestichters
Hierna rijd ik door naar een heuvel net buiten Bethlehem waar ik de Palestijnse christen Daoud Nassar van Tent of Nations ontmoet, een educatieve boerderij met het vredesproject van de Palestijns-christelijke familie Nassar. Daoud beheert een stuk land dat zijn familie in 1916 heeft gekocht, maar de legitimiteit daarvan wordt betwist door Israƫl. Er is al sinds 1991 een jarenlange juridische strijd gaande. Daoud vermoedt dat er een vals spel gespeeld wordt, omdat het klip-en-klaar is dat hij de rechtmatige eigenaar is. Zijn frustratie kan ik goed begrijpen.

Daoud zegt dat hij geen slachtoffer is en ook geen vijand; hij weigert dat te zijn.

Daoud laat mij de omgeving zien en ik denk al te snappen waarom deze zaak al zo lang duurt. De grond van Daoud is de enige heuvel waarop nog geen stad of dorp ligt en is daarmee erg gewild. Om zijn stuk land heen zijn alle heuvels al bezet. De Joodse en Palestijnse gemeenschappen in de vallei kunnen elkaar met de ogen zien, maar leven in totaal gescheiden werelden. Dat is verdrietig om te zien. 

Daoud staat symbool voor de strijd om grond in het heilige land, maar ook voor verzet. Hij zegt dat hij geen slachtoffer is en ook geen vijand; hij weigert dat te zijn.



Een utopie in stand gehouden 
Na deze ochtend word ik aan de rand van Bethlehem opgewacht door mijn Palestijnse vriend Amir*. Amir heeft mij eerder verteld over zijn leven: geboren en getogen in een vluchtelingenkamp, spuwde hij vaak online haat naar Joden, zoals vrijwel iedereen in zijn buurt dat doet. Toen hij echter benaderd werd door een IsraĆ«liĆ«r online met wie hij in discussie ging, raakten de twee in gesprek en er ontstond langzaam een vertrouwensband en vervolgens een vriendschap. 

We rijden rond in Bethlehem en Beit Jala en gaan langs bij de vluchtelingenkampen Aida, Dheisheh en Beit Jebrin camp. Amir duidt voor mij wat ik allemaal zie. De meeste voorzieningen hier worden betaald door de UNRWA. Als ik Amir vraag wat hij van de UNRWA vindt, lacht hij cynisch. De UNRWA, en de medewerkers die voornamelijk uit de omgeving komen, houden een bubbel in stand: op meerdere manieren wordt geĆÆnsinueerd dat men op een dag zal terugkeren naar een ouderlijk huis in IsraĆ«l-Proper, en dat Bethlehem dus niet hun thuis is, maar een tijdelijke verblijfplaats. Een tekenend voorbeeld is de grote, zichtbare sleutel in vluchtelingenkamp Aida – een constante herinnering dat ze op een dag zullen terugkeren naar hun thuis. Velen hebben ook nog een sleutel van de voordeur van het huis dat ze ooit in IsraĆ«l moesten achterlaten. Amir zegt dat dit symbool mede gefinancierd is door UNRWA. Daarmee houden ze een valse droom levend.     

Veel Nederlanders zĆ©ggen op te komen voor Palestijnen, tegen de borst stuiten. Zij staan liever voor een ā€œprincipiĆ«leā€ lijn; ā€˜from the river to the sea’, maar houden daarmee Palestijnen de facto in een vicieuze cirkel.

De denkbeelden van Amir zouden ook veel Nederlanders, die zĆ©ggen op te komen voor Palestijnen, tegen de borst stuiten. Zij staan liever voor een ā€œprincipiĆ«leā€ lijn; ā€˜from the river to the sea’, maar houden daarmee Palestijnen de facto in een vicieuze cirkel, omdat alles dat en iedereen die naar toenadering riekt, weggezet wordt als het ā€˜normaliseren van de vijand’ en als verrader.

Hierdoor wordt lijden en uitzichtloosheid in stand gehouden, ten behoeve van een eigen ideaalbeeld van rechtvaardigheid. Net als Amir wens ik het Palestijnse volk beter leiderschap toe. Als we eerlijk zijn heeft het afwijzen van een tweestatenoplossing van Palestijnse kant in 1936, 1947, 1967, 2000 en 2008 de Palestijnen niet verder gebracht en dat is tragisch.
We eten een heerlijke shawarma-schotel in Amirs favoriete tent, terwijl hij vertelt over zijn droom: jongerenwerk doen, zorgen dat deze jongeren van de straat afkomen en het land opbouwen.

Zorgen over noodhulp
Dag 3 breng ik door met 21 christelijke parlementariƫrs uit verschillende nationale parlementen en de EU. We gaan allereerst naar de kibboets Kfar Aza, aan de grens met Gaza. 62 inwoners zijn op 7 oktober afgeslacht. De verschrikkingen van de aanslagen zijn nog steeds te zien. Ik loop huizen binnen en zie tientallen kogelschoten in het plafond en op de muren. Eerstehulpverleners melden dat ze in de kibboets lichamen van naakte vrouwen vonden met hun handen op hun rug gebonden en schotwonden in het hoofd. In stilte keer ik terug naar de parkeerplaats. We trekken naar het noorden, naar de Binyomin regio.

In de avond spreekt oud-minister van Buitenlandse Zaken Eli Cohen ons toe. Er worden kritische vragen gesteld door parlementariĆ«rs over de noodhulp en doelstellingen van de oorlog. Cohen geeft aan dat er via COGAT genoeg noodhulp binnenkomt. Daar ligt niet het probleem, zegt hij. Het probleem begint bij de distributie, die via UNRWA en Hamas plaatsvindt, aldus Cohen. Hamas distribueert de goederen niet onder de bevolking, maar zorgt dat het naar de eigen locaties gaat. Na een bewogen dag keren we terug naar Jeruzalem. 

Allereerst constateer ik dat het gesprek over het Midden-Oosten hier te naĆÆef en te tweedimensionaal wordt gevoerd.

Kritiek op rol Iran
Op dag 4 gaan we in gesprek met de Israƫlische minister van Diaspora, Amichai Chikli. Hij beantwoordt vragen over de dreigende inval in Rafah, de humanitaire situatie in Gaza, de situatie rond de gegijzelden en de vele burgerdoden in Gaza. Vanuit de zaal klinkt een vrij eensgezinde oproep dat er meer gedaan moet worden voor de Gazanen. Chikli maakt zich ook grote zorgen over het toenemende antisemitisme wereldwijd, vooral in Europa, en doet ook een beroep op ons om dat in de gaten te houden. In de middag spreken we met minister Israel Katz. Hij benadrukt dat er wordt ingezet op een humanitair staakt-het-vuren voor de Ramadan, maar dat Hamas een staakt-het-vuren blokkeert omdat het weigert duidelijk te maken hoeveel gegijzelden nog in leven zijn.

Don Ceder met minister Israel Katz

Op dag 5 voeren we opnieuw veel gesprekken. We krijgen een geopolitieke briefing waarin duidelijk wordt dat via de Moslimbroederschap en Iran, door het inzetten van proxies Hamas, Hezbollah en de Houthi’s, de instabiliteit van de regio wordt aangewakkerd. 7 oktober moet bezien worden in het licht van het vredesakkoord tussen IsraĆ«l en Saudi-ArabiĆ«, dat op het punt stond om getekend te worden. We spreken ook met de minister van Inlichtingen, Gila Gamliel. Ook met haar wordt de situatie in Rafah kritisch besproken; de humanitaire hulp in Gaza en de informatievoorziening richting lidstaten ten aanzien van de oorlog en de afwegingen moet beter. 

We sluiten af door een resolutie te tekenen waarin we door Iran gesponsord staatsterrorisme veroordelen en een poging doen om Iraanse Revolutionaire Garde op de terroristenlijst te krijgen (waar ik vorig jaar in de Kamer al een motie voor heb ingediend). Ik word per taxi naar Tel Aviv gebracht voor mijn vlucht naar Amsterdam, met een hoofd vol indrukken en gedachten. 

Politieke denkrichtingen
Allereerst constateer ik dat het gesprek over het Midden-Oosten hier te naïef en te tweedimensionaal wordt gevoerd. Te naïef, omdat de geopolitieke spanningen en ontwikkelingen in de regio onvoldoende betrokken worden in de afwegingen en reacties. Te tweedimensionaal, omdat er veel meer actoren en overwegingen betrokken zijn in dit conflict, ook buiten Israël en de Palestijnse gebieden.

Het wordt steeds duidelijker dat nadat de vrachtwagens met hulpgoederen Gaza binnenrijden er onvoldoende toezicht is op waar de hulp terechtkomt.

Er is in Israƫl grote eensgezindheid over het doel van de oorlog in Gaza: de gegijzelden terughalen en Hamas uitschakelen. Daarin staan we naast Israƫl. Tegelijkertijd is de prijs van deze doelen erg hoog: duizenden burgerslachtoffers, een humanitaire crisis en afnemend internationaal draagvlak. Een inval in Rafah tijdens de Ramadan zou explosieve gevolgen kunnen hebben; voor de regio, maar ook internationaal. Vanwege deze situatie is het belangrijk dat er zo snel mogelijk een humanitair staakt-het-vuren komt. Daarvoor is het wel belangrijk dat de gegijzelden vrijgelaten worden, en tot op heden weigert Hamas om dit te doen. Het is daarom belangrijk dat vooral de druk op Hamas wordt opgevoerd om de gegijzelden vrij te laten.

Het wordt steeds duidelijker dat nadat de vrachtwagens met hulpgoederen Gaza binnenrijden er onvoldoende toezicht is op waar de hulp terechtkomt. Met name de meest kwetsbaren zijn daar de dupe van. Er moet daarom beter worden toegezien op de noodhulp aan Gaza. Daarbij zou het goed zijn als er onafhankelijke waarnemers aangesteld worden.

Tot slot zullen we op zoek moeten naar die Israƫlische en Palestijnse gemeenschapsleiders die in staat zijn om vrede dichterbij te brengen. Ik heb er een aantal ontmoet en dat stemt mij hoopvol. Ik hoop dat we de moed vinden om nadrukkelijk achter hen te gaan staan. Misschien maken we dan de nog dag mee waarop er werkelijke vrede komt in het Midden-Oosten.

* Niet zijn echte naam.

Don Ceder is Tweede Kamerlid namens de ChristenUnie. Bovenstaand artikel is een reisverslag naar aanleiding van zijn bezoek aan Israƫl en de Palestijnse gebieden.

Praatmee

Beluister onze podcast

#375 Jeffrey & Jan-Willem Grievink over Charlie Kirk, 'homogenezing' en het Bijbelse hartland
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Anne Grijzenhout (l) en Erik Verhoeff
Interview

Het evangelie in de wijk delen: "Ga in gebed, maar ga ook dingen doen"

ā€œGa in gebed, maar ga ook dingen doen.ā€ Bij Wijkgebouw De Bron aan de rand van Rotterdam-Centrum staan praktijk en missie pal naast elkaar. Diaconaal- en pastoraal werkers Erik Verhoeff en Anne Grijzenhout: ā€œWe duwen iemand het Evangelie niet door z’

CGK-synode
Nieuws

Kerkrechtdeskundigen nemen twijfel weg: 'Alleen synode kan einde CGK bepalen'

Het blijft onrustig binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). Volgens twee kerkrechtdeskundigen is er juridisch geen twijfel: het kerkverband bestaat nog steeds, en alleen een besluit van de generale synode kan dat veranderen. Dat stellen mr

Dr. Bart Jan Spruyt
Persbericht

Bijbels Beraad M/V benoemt dr. Bart Jan Spruyt als lector

Bijbels Beraad M/V heeft met ingang van 1 oktober dr. Bart Jan Spruyt als lector benoemd. Spruyt is docent kerkgeschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam en een bekende publicist. Het betreft een benoeming voor drie dagen per week. Met deze ben

Kirk
Nieuws

Kerkbezoek VS stijgt na moord op Charlie Kirk: "Iedereen wil naar de kerk"

De moord op de Amerikaanse conservatief-christelijke Charlie Kirk (31) heeft ervoor gezorgd dat meer mensen afgelopen zondag een kerk bezochten. In heel de Verenigde Staten melden kerkleiders een opvallende toename van bezoekersaantallen. Op sociale

Kirk
Nieuws

Ooggetuige vertelt over laatste momenten Charlie Kirk: "Hij keek langs me heen naar de eeuwigheid"

De christelijke auteur Frank Turek was een van de vertrouwelingen van de vorige week vermoorde Charlie Kirk. In een videoboodschap die online veel gedeeld wordt, vertelt hij over de laatste momenten van Kirk. Samen met anderen deed hij er alles aan o

Niger
Nieuws

Doopdienst in Niger verandert in bloedbad: tientallen slachtoffers

Een feestelijke doopplechtigheid in het westen van Niger is maandag uitgelopen op een tragedie. Gewapende mannen op motoren openden het vuur op de aanwezigen in het dorp Takoubatt (regio TillabƩri). In totaal kwamen 22 mensen om het leven. Volgens ee

Ds. P. den Ouden
Video

HHK-predikant vertelt wat Maarten Luther deed als hij zich aangevochten voelde

Als het over de bekende reformator Maarten Luther gaat, hebben we vaak het beeld van een onverschrokken christen die altijd zeker van zijn zaak was. Maar in zijn leven kende Luther echter ook een hoop strijd en aanvechting. Zo vertelde ds. P. den Oud

Ds. J. Oosterbroek
Nieuws

Twee beroepen voor CGK-predikant J. Oosterbroek

Ds. J. Oosterbroek (foto) mag de komende periode gaan nadenken over een eventuele verhuizing. De predikant ontving zowel van de christelijke gereformeerde kerk te Hoogeveen als de christelijke gereformeerde kerk te Leeuwarden een beroep. De predikant

Meerartikelen

Christian Climate Action
Nieuws

Christelijke activisten protesteren in Engelse kerken tegen klimaatverandering

Afgelopen weekend vonden in Engeland verschillende protesten plaats in grote kerken. Leden van de groep Christian Climate Action riepen de Kerk van Engeland op om duidelijker stelling te nemen tegen klimaatverandering. Dat deden zij onder meer met sp

Dead Sea Scrolls
Nieuws

Nieuwe computertool moet studie Dode Zeerollen vergemakkelijken

Israƫlische onderzoekers van de Universiteit van Tel Aviv hebben een nieuwe computertool ontwikkeld om de Dode Zeerollen beter te bestuderen. Dat schrijft All Israel News. De bijna 2.000 jaar oude rollen werden in 1947 ontdekt in grotten bij de Dode

Stoffer Bikker
Nieuws

Belangrijkste debatten van het jaar: 8 opvallende momenten van CU en SGP

Stevige debatten, complimenten Ʃn een verspreking die tot hilariteit in de Tweede Kamer leidde; de eerste dag van de belangrijkste debatten van het jaar is voorbij. De christelijke partijen kwamen nog niet aan hun bijdragen toe, maar lieten zich wel

Evert Barten en film kijken
Nieuws

Christelijke filmrecensenten richten zich tot directeur jeugdbond GerGem

Een groep christelijke filmrecensenten heeft deze week een open brief gepubliceerd. Aanleiding is een interview met Evert Barten, directeur van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten (JBGG), die in zijn recente boek Niet te filmen stellig beweert dat f

Jan-Willem Grievink
Podcast

Jan-Willem Grievink over Charlie Kirk: "Bewijs eens dat hij ongelijk had"

De moord op de Amerikaanse christelijke activist Charlie Kirk roept wereldwijd reacties op - ook in Nederland. Theologen Jan Martijn Abrahamse en Stefan Paas waarschuwden voor een te snelle religieuze duiding van de aanslag. Cvandaag-columnist Jan-Wi

Nico van der Voet
Column

Ook op Urk heersen de ā€˜wetten’ van de sociologie

Een Marokkaans gezin vluchtte vorig jaar in angst van Urk, nadat hun 14-jarige zoon valselijk werd beschuldigd van het verbranden van Israƫlische vlaggen. Hoewel hij snel werd vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs, was het kwaad geschied: bedreigingen

Stoffer timmermans
Nieuws

Timmermans en Stoffer clashen over islam: "Wees niet zo naĆÆef!"

Nadat aan het begin van de Algemene Politieke Beschouwingen Mirjam Bikker (CU) met Geert Wilders de degens kruiste over de islam, was het enkele uren later de beurt aan SGP-leider Chris Stoffer en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA). Stoffer verweet z

Family7
Persbericht

Family7 start 13-delige serie over Gods schepping en heilsplan

Vanaf woensdag 17 september om 19:30 uur zendt de christelijke tv-zender Family7 een nieuwe 13-delige serie uit van Bijbelse toekomstverwachting met als thema ā€˜Genesis 1 in het licht van de nieuwe schepping’ met Bijbelleraar Theo Niemeijer en present

Wilders Bikker
Nieuws

Stevig debat Bikker en Wilders: "Christendom koester ik, islam niet"

CU-leider Mirjam Bikker en PVV-voorman Geert Wilders voerden tijdens de Algemene Politieke beschouwingen een stevig debat over de rol van de islam en godsdienstvrijheid in Nederland. Daarbij vertelde Bikker over haar geloof in Jezus en benadrukte Wil

Ds. A. A. F. van de Weg.
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Kralingse Veer beroept ds. A. A. F. van de Weg

De hersteld hervormde gemeente te Kralingse Veer (Rotterdam) heeft een beroep uitgebracht op ds. A. A. F. van de Weg (foto). De predikant moet in de Laankerk de opvolger worden van de onlangs naar Middelharnis-Sommelsdijk vertrokken ds. F. van Binsbe

Bikker en stoffer
Nieuws

Christelijke partijen snoeihard na Prinsjesdag: "Troonrede liet vooral leegte horen"

Op Prinsjesdag presenteerde het demissionaire kabinet traditiegetrouw de miljoenennota, waarin de belangrijkste plannen voor het komende jaar staan. SGP en ChristenUnie zijn allesbehalve blij met de plannen en tonen zich in hun reactie zeer kritisch:

kirk
Nieuws

Christelijke rapper wijst na moord Charlie Kirk op Jezus: "Ik ben het beu"

De moord op de Amerikaanse christelijke activist Charlie Kirk roept wereldwijd reacties op. Ook de christelijke hiphopartiest Lecrae heeft zich uitgesproken. In een videoboodschap benadrukt hij dat geweld nooit de oplossing kan zijn en verwijst hij n